به نقل از «عصر ایران»

شاهنامه برای کودکان کار

تاریخ انتشار: ۶ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۱۱۶۰۰

جواد رنجبر درخشی لر*

دو سال پیش، در زمانی بی کرونا و محدودیت، در کاخ نیاوران، در چارچوب برنامه‌ای فرهنگی، به کودکان کار از شاهنامه گفتم. دستاورد باور نکردنی بود. نور امیدی دیدم وارونه تمام سیاه نمایی‌ها. باورهای امیدوارانه‌ام برای ایران استوارتر شد. آن روز  بچه‌های پخته و پیر شده از درد روزگار از شنیدن داستان شاهان و پهلوانان شاهنامه به شور آمده بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در همه زمان نشست چون کودکان فرهیخته بودند و وقت رفتن سپاسگزاری کردند و صندلی‌ها را یکی یکی سرجا گذاشتند.

در دو سال گذشته کم و بیش، به اندازه توان به کودکان کار، بیشتر از راه آموزگارانشان، شاهنامه یاد داده‌ام. بخشی از طرحم با نام "با کودکان شاهنامه بخوانیم."

شاهنامه که سند هویت ملی ماست و شاهکاری در حماسه سرایی در سطح جهان و بی‌همتا در زبان فارسی است، شاید بهترین کتاب کهن ایرانی برای کودکان باشد. بدون یک واژه توهین‌آمیز و نامتناسب برای سن کودکان. سرشار از نکته‌های اخلاقی و تربیتی. ارتقا دهنده روحیه و شجاعت کودکان. آن ها را با زندگی واقعی و شکست و پیروزی آشنا می‌کند. همچنین شاهنامه می‌تواند پایه‌گذار خردمندی در کودکان باشد. شاید هیچ متنی را نتوان یافت که همانند شاهنامه خرد را ستوده باشد و بر آن تاکید کرده باشد. و از این‌ها مهم‌تر شاهنامه درس وطن پرستی به کودکان می‌آموزد. درسی که همه ما در این روزگار سخت به آن نیاز داریم.

پرسشی برجسته که برای بسیاری پیش می‌آید این است که شاهنامه را چگونه باید به کودکان آموخت؟ متنی که خواندن آن حتی برای بزرگسالان دانشگاه رفته هم آسان نیست چگونه با دانش کم کودکان فراگرفته می‌شود؟

آموزش شاهنامه به کودکان روش‌های ویژه‌ای دارد. استفاده از نثر، استفاده از آموزگاران کارآزموده کودک، بهره برداری از نقاشی و هنرهای جانبی دیگر برای دریافتن بهتر نوشته و تمرین و تکرارهای روش‌مند.

تجربه ما در کلاس‌های "با کودکان شاهنامه بخوانیم" این است که کودکان، شاید به دلیل این که شاهنامه متنی برآمده از روحیات خاص ایرانی است، به آن واکنش بسیار خوبی نشان می‌دهند. آن را زود فرا می‌گیرند و از آموزه‌های آن به خوبی بهره می‌برند. شاهنامه کودکان را با نوعی وقار کودکانه بار می‌آورد.

بی‌گمان عده‌ای خواهند گفت که در این روزگار سختی و معضلات پیچ در پیج چه جای آموزش است، آن هم به کودکانی که خود در دل سختی‌ها استند؟

حرف نسنجیده‌ای نیست اما از نگاه کلان‌نگری برنمی‌خیزد. نگاه کلان و فراگیر به مشکلات و راه‌های درمان و چاره این است که همزمان با تلاش‌های سیاسی و اقتصادی و اداری به فرهنگ و آموزش هم بپردازیم. نمی‌توان فرهنگ را معطل اقتصاد و سیاست گذاشت. شاید زمان آسایش از مشکلات هرگز فرا نرسد.

بنابراین به عنوان یک کار فرهنگی ناب و تجربه شده می‌توان از راه نهادهای حمایت کننده شاهنامه خوانی برای کودکان کار را گسترده کرد. حتی این روزها با بهره از ابزارهای اینترنتی. این کار یک نفره پیش نمی‌رود.

 

* دانش آموخته علم سیاست و شاهنامه پژوه

 

 

لینک کوتاه: asriran.com/003BAH

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: شاهنامه خوانی کودکان کار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۱۱۶۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علم‌الهدی: حجاب متعلق به فرهنگ ایران است؛ در شاهنامه، فردوسی از قول منیژه نقل می‌کند «منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب»

به گزارش جماران؛ سید احمد علم‌الهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور پرشور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به فرارسیدن سالروز شهادت امام صادق (ع) اظهار کرد: مسئله مظلومیت، قصه تکراری در سیره همه اولیای الهی است و شاید یکی از ابعادی که وجود اقدس امیرالمومنان (ع) را اول مظلومان عالم می‌دانند، به این خاطر است که خود مظلوم بود و همه مظلومان عالم نیز از نسل او بودند.

وی افزود: شما ببینید یک شخصیت عالم و فرزانه‌ای را با لباس عبادت از خانه بیرون بکشند، دستهایش را در حدود سن ۶۵ سالگی ببندند و بی‌حیایی سوار بر اسب او را به دنبال بکشد. این مظلومیت برای کدام رهبر و قوم تکرار شده است؟ در همین حد که حتی یهود جسور و عنود نیز با اینکه قاتل پیامبران بودند، اما دست به چنین هتک حرمت‌هایی نمی‌زدند. به همین هم اکتفا نکردند و در نهایت با سم وجود اقدسش را مسموم کردند و به شهادت رساندند.

نماینده، ولی فقیه در استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امام صادق (ع) یک وجه تقارن و تشابه نزدیکی هم با وجود اقدس، ولی نعمت ما علی‌ابن موسی‌الرضا (ع) داشتند. یکی اینکه امام صادق (ع) نخستین نفری بود که ولادت امام رضا (ع) را بشارت داد و دوم آن که شهادت امام صادق (ع) از نظر زمانی مقارن با ولادت امام رضا (ع) بود که انگار سرچشمه علم و فضائل امام صادق (ع) وقتی از دنیا رفت، در وجود، ولی معصوم دیگری همچون امام رضا (ع) دوباره متولد شد تا همگان از آن محظوظ و بهره‌مند شوند.

اجتماع صادقیون مصداق یک سنت حسنه است

وی با دعوت رسمی از زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی برای حضور در اجتماع بزرگ صادقیون ادامه داد: همچون سال‌های قبل، فردا نیز به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت رئیس مذهب جعفری، زائران و مجاوران امام هشتم (ع) از میدان شهدا به سمت حرم مطهر رضوی راهپیمایی می‌کنند. اجتماع عظیم صادقیون از آن سنت‌های حسنه و نیکی است که همه می‌توانند به نیت عرض تسلیت و ابراز ارادت به محضر امام رضا (ع) در آن شرکت کنند. 

علم‌الهدی گفت: از برگزارکنندگان اجتماع عظیمی که روز چهارشنبه در حمایت از طرح نور برگزار شد تا مردم، شور و ارادت خود را نسبت به فرمانده محترم و شجاع نیروی انتظامی و مجریان طرح نور نشان بدهند، تقدیر و تشکر می‌کنم. وقتی نیرو‌های نخبه نظام به دنبال اجرای شرع و قانون بیفتند، باید حمایت مردم نیز پشتیبان آن‌ها باشد. این اجتماع موردتأیید بنده است و از همه شما برادران و خواهران گرامی برای شرکت در آن تشکر می‌کنم.

کارگر، عنصر سازنده در جامعه

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به فرارسیدن هفته معلم و هفته کارگر به عنوان دو مناسبت جاری تصریح کرد: این روز‌ها در هفته کار و کارگر هستیم. کارگر، عنصر سازنده در جامعه است و توسعه اقتصادی، رشد اقتصادی و جهش تولید به مدد بازوان توانمند او تأمین می‌شود که از این حیث، تأمین معیشت کارگر بر همه مسئولان ضرورت دارد. علاوه بر این، هفته معلم نیز در این روز‌ها در جریان است که با اشاره به آن، نکاتی را عرض می‌کنم.

وی با اشاره به آیه ۲ سوره مبارکه جمعه تأکید کرد: قول مشهور این است که امام (ره) فرمود معلمی شغل انبیاست، اما اشاره امام راحل به هر معلمی نیست، زیرا خداوند عالم در قرآن کریم سه شغل برای پیامبران الهی عنوان کرده است؛ آن جا که می‌فرماید «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» و تصریح می‌کند که پیامبران، آیات الهی را برای مردم می‌خواندند، آن‌ها را تزکیه می‌دادند و کتاب و حکمت به ایشان می‌آموختند. این سه عنوان، سه شرطی است که اگر معلم به آن پایبند بود، آن زمان است که می‌توان گفت آن معلم رهرو طریق انبیاست.

تولید هویت، تکلیف اصلی معلمان

 علم‌الهدی با بیان اینکه تولید هویت برای مردم، بزرگترین رسالت انبیای الهی بود، گفت: همه انسان‌هایی که در دوران حیات بابرکت رسول اکرم (ص) در قبایل، عشایر و دسته‌های مختلف که گرفتار امیال نفسانی بودند، بر هم شمشیر می‌کشیدند و قتل و غارت را در روابط خود حاکم می‌کردند، به دست پیامبر اسلام (ص) هویت یافتند، تبدیل به «امت» شدند و جامعه‌سازی کردند. بر همین اساس هم بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با معلمان تأکید کردند که پرورش هویت دانش‌آموزان در کنار علم‌آموزی بر معلمان ضرورت دارد.

وی بیان کرد: معلم مکلف است پیش از آموزش، به دانش‌آموز هویت ملی و دینی ببخشد، زیرا از اساس، هویت دینی محور هویت ملی است. عزیزان من، مسئله حجاب نیز یکی از همین هویت‌های دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ به‌خصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را میتوان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید؛ آن زمان که از قول منیژه به عنوان نماد یک زن فرهیخته و ایرانی نقل می‌کند «منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب».

تزکیه، مقدم بر تعلیم است

عضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اینکه آموزش و پرورش مکلف است فرهنگ ملی و دینی را به دانش‌آموز تعلیم دهد، اظهار کرد: اگر این فرهنگ به درستی منتقل شد، آن زمان است نسل آینده‌ساز دیگر خودباختگی هویتی نخواهد داشت و غربگرا و غرب‌زده نخواهد بود. برادران عزیز، خواهران گرامی، آن‌چه امروز در دانشگاه‌های آمریکا درحال وقوع است، اینکه استاد دانشگاه را روی زمین می‌کشند و دانشجو را به شدیدترین شکل ممکن سرکوب می‌کنند، همه این‌ها تابلوی لیبرال دموکراسی و تمدن غربی است که امروزه در ایالات متحده آمریکا به چشم می‌آید. حقیقت این‌ها همین است، واقعیت این‌ها همین است. دانش آموز اگر هویت پیدا کند، به این‌ها وابسته نمی‌شود.

وی افزود: پس از هویت‌بخشی، خداوند عالم تزکیه را مقدم بر تعلیم دانسته است. به همین دلیل، ما نیز تأکید داریم که باید پرورش مقدم بر آموزش باشد. البته در مقوله پرورش نمیتوان فقط به دبیران پرورشی اکتفا کرد، زیرا اصل تربیت از همان معلمی آغاز می‌شود که درحال تعلیم است. آن عظمتی که معلم به خاطر علمش در چشم دانش‌آموز دارد، بهترین ابراز تربیت است اگر معلم دغدغه‌مند باشد. اگر معلم این سه خاصیت را داشت یعنی به دانش‌آموز هویت داد، او را تربیت کرد و تعلیم را به حد کمال به اجرا درآورد، آن زمان است که رهرو طریقت انبیاست.