شبکه های اجتماعی اطلاعات صادقانه تری می دهند
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۱۵۳۹۲۶
ساعت 24 - شبکههای اجتماعی در عصر حاضر توانستهاند کنشگری به ویژه کنشگری سیاسی را تسهیل کنند. در این فضا، عضویت در نهادهای سیاسی و مشارکت سیاسی تحول معنایی پیدا میکند. با استفاده از همین فضا است که شاهد هستیم ترامپ محبوب می شود و شخصیتی ورای هر دو حزب سنتی دموکرات و جمهوریخواه به دست می اورد. . به همین شکل مکرون نیز در فرانسه قدرت مییابد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در کنار آن فیک نیوز گسترش مییابد و امکانات جدیدی برای پروپاگاندا فراهم میشود و هر چه قدر هم یک مطلب تکذیب شود، هیچ فایده ای ندارد. اما اثرات منفی هم این شبکهها دارند. از جمله این که فرآیندی به نام اتاق پژواک شکل میگیرد و کنشگر احساس میکند در اکثریت است؛ چراکه در یک فضای بسته همه همدیگر را تأیید میکنند. در نتیجه رواداری و تحمل در مقابل نظرات مخالف کاهش مییابد و تصور بر حق بودن را ایجاد میکند
در این میان کلان دادههایی از فعالیت در این فضا وجود دارد که میتواند به فهم کلی از اتفاقات و جریانات این فضا کمک کند. البته نیازمند تحلیل و کشف الگوهای حاکم بر آن است. به عنوان مثال نتایج این تحلیلها نشان میدهد ۴۲ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۱۹ از شبکههای اجتماعی استفاده کردهاند. اینستاگرام ۱ میلیارد کاربر فعال و توئیتر ۳۲۶ میلیون کاربر فعال داشتهاند. این دادهها، صادقانه تر است، چرا که فرد به هر دلیلی ممکن است در نظرسنجی نظر حقیقی خود را آشکار نسازد، اما دادههای گوگل و یا دیگر شبکههای اجتماعی دقیقاً به شما میگوید که مردم در اینترنت بیشتر دنبال چه موضوعاتی هستند. همچنین بر اساس موقعیت افراد، میتوان دادههای محلی و خاص یک حوزه را فراهم کرد. علاوهبر این می توان روابط علی بین متغیرها را از طریق تغییر دادن یک بخش از یک سایت اینترنتی مورد آزمون قرار داد. به عنوان مثال در مورد کرونا، کلاندادهها نشان میدهند که حساسیت نسبت به کرونا کاهش پیدا کرده است و این به مدیریت کمک میکند که سیاستگذاری بهتر و هزینهی کمتر داشته باشد».
نگاههای سنتی نسبت به این نوع کنشگری نگاه تحقیرآمیز دارند و معتقدند این نوع کنشگری هیچ تأثیری ندارد و صرفاً خشم را تخلیه می کند و تغییرات بنیادین و مبتنی بر جنبش شهروندی را تولید نمیکنند. اما باید دانست این نوع کنشگری احیای حوزهی عمومی تحت نظر ارتباطات است. در این فضا نظریه تأثیر پروانهای حاکم است که هر نوع آگاهی بخشی میتواند بر افکار عمومی اثرگذار باشد و در دراز مدت هم ادامه یابد، در عین حال یک فضای هرج و مرج، ناهمگون و فردگرا را ترسیم میکند.
بررسیهای کلان دادهها نشان میدهد که برای موفقیت کمپینهای مجازی، ساعات اولیه بسیار مهم است و اکثر کمپینها که اصول این فعالیت را رعایت نکرده باشند، به شکست میانجامند. به عنوان مثال هشتگ اعدام نکنید، بهطور انفجاری رشد کرد، اما هشتگ افکارینتوانست توجهها را جلب کند
شبکههای اجتماعی قابلیت مشاهده فعالیتهای دیگران را برای سایر کاربران فراهم میکنند که آن را اطلاعات اجتماعی مینامند و خود این فعالیت اجتماعی را ترویج میکند. همچنین هشتگ و کامنت، اثر «ارابهی موسیقی» را دارند که پدیدهای روانشناختی است و مطابق آن معمولاً انسانها هنگامی که متوجه میشوند دیگران نیز به اندیشهای اعتقاد دارند، احتمال اینکه آن را بپذیرند، بسیار زیاد است
شبکههای اجتماعی امروزه نوعی از همان کافههای هابرماسی هستند که امکان بحث و سنجش عمومی را فراهم میکنند و میتوانند حوزه عمومی را شکل دهند. البته باید توجه داشت که گفتوگو و کنش ارتباطی لازمهی اساسی شکلگیری حوزهی عمومی است، ولی در بعضی از این شبکهها نظیر توئیتر گفتوگو کمتر شکل میگیرد و فضای حاکم بیشتر احساسی است تا عقلانی .
شبکههای اجتماعی سویههای تاریکی همچون بروز خشم، تمسخر، جلب توجه با توسل به موضعگیری اخلاقی و... نیز دارند. همچنین تفکر انتقادی در بعضی از شبکهها تضعیف میشود. لذا شبکههای اجتماعی ماهیتی دوسویه دارند که هم شامل موارد و کارکردهای خوب و مثبت است و هم کارکردهای منفی که باید به هردو کارکرد توجه کرد.
محمد رهبری دانشجوی دکترای جامعهشناسی سیاسی و پژوهشگر شبکههای اجتماعی
منبع: ساعت24
کلیدواژه: شبکه های اجتماعی کنش گری شبکه ها داده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۱۵۳۹۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فیلتر شکست خورد / حضور بیش از 40 میلیون ایرانی در اینستاگرام
به گزارش صدای ایران از اعتماد، گزارشهای غیررسمی میگویند بیش از ۴۰ میلیون ایرانی کاربر اینستاگرام هستند و این شبکه، پرمخاطبترین شبکه اجتماعی در ایران است. یافتههای دیتاک نشان میدهد در سال ۱۴۰۱ از ۶ میلیون اکانت پابلیک ایرانی در اینستاگرام ۴۵۰ میلیون پست منتشر شده و کاربران ایرانی در هر ثانیه بیش از ۲۵ هزار بار پستهای اینستاگرام را میبینند.
اينستاگرام از همان آغاز راهاندازياش در سال ۲۰۱۰ براي همه مردم در هرجاي جهان شبكه اجتماعي جذابي بود اما جذابيت ويژهاش را در ايران مديون يك چيز بود: فيسبوك كه يكي از بزرگترين فضاهاي اجتماع مجازي ايرانيان بود، فيلتر بود و مسدودنبودن اينستاگرام خيلي زود كاربران ايراني را از فيسبوك بيرون كشيد. البته اينستاگرام هم سالها بعد فيلتر شد اما وقتي كه ديگر قاعده بازي عوض شده بود. اينستاگرام آنقدر در زيست روزمره مردم ايران جا گرفته بود كه با فيلترشدنش هم كسي جايي نرفت؛ ماندند و پس گرفتند.
گزارشهاي غيررسمي ميگويند بيش از ۴۰ ميليون ايراني كاربر اينستاگرام هستند و اين شبكه، پرمخاطبترين شبكه اجتماعي در ايران است. مداراي مسدودكنندگان اينترنت در ايران با اين شبكه اجتماعي بسيار بيشتر از شبكههاي اجتماعي بود. در حالي كه ديگر شبكههاي اجتماعي با مسدودسازي و فيلترينگ دولتي مواجه بودند، اينستاگرام تا سالهاي اخير يكي از آخرين شبكههاي اجتماعي بينالمللي بدون فيلتر در ايران بود و حتي مدتي صحبت از «فيلترينگ هوشمند» آن بود اما بالاخره در انتهاي شهريور ۱۴۰۱ و به دنبال اعتراضات به مرگ مهسا اميني، اينستاگرام هم فيلتر شد.
اين اتفاق درست زماني رخ داد كه اينستاگرام فراتر از يك شبكه اجتماعي، تبديل به پلتفرمي درآمدزا براي هزاران كسبوكار ايراني شده بود و كسبوكارهاي خانگي زيادي هم بر روي اين پلتفرم شكل گرفته بود. بر اساس گزارشي كه استارتاپ پادرو در سال ۱۴۰۱ منتشر كرد، شهريور ۱۴۰۱، قبل از فيلترشدن اينستاگرام، حدود ۶۳۰ هزار فروشگاه فعال اينستاگرامي وجود داشت كه بيش از نيمي از آنها تا ماهها بعد هم نتوانستند كسبوكار خود را دوباره فعال كنند.
برخلاف كانالهاي تبليغاتي سنتي كه اغلب نيازمند سرمايهگذاري زيادي بودند و بازگشت سرمايه در آنها نامشخص بود، اينستاگرام به كسبوكارها امكان ميداد با كمترين هزينه، محصولات و خدمات خود را به صورت بصري به مخاطبان هدف ارايه دهند. علاوه بر اين، الگوريتم اينستاگرام كه محتواي تصويري را بر اساس ميزان درگيري كاربران اولويتبندي ميكرد، به كسبوكارها امكان ميداد تا ديدهشدن خود را بر اساس كيفيت و جذابيت پستهايشان افزايش دهند. اين قابليتها، تحولي اساسي بود كه زمين بازي را بين برندهاي شناختهشده و تازهواردها هموارتر ميكرد.
با اين حال، هيچكدام از اينها مسوولان را متقاعد نكرد كه دست از فيلتركردن پركاربرترين شبكه اجتماعي در ايران بردارند. از آن سو، كاربران بودند كه رفتار متفاوتي از خود نشان دادند. كمي كه محدوديتهاي اينترنتي روزهاي اعتراض كمتر شد، كاربران با فيلترشكن به اين شبكه اجتماعي بازگشتند. در گزارشي كه موسسه پژوهشي ديتاك در مورد ميزان فعاليت كاربران ايراني در اينستاگرام منتشر كرده، آمده است: «بسياري از كاربران ايراني تصور داشتند با فيلترينگ اينستاگرام، اين شبكه اجتماعي نيز همچون فيسبوك از ردهبندي شبكههاي اجتماعي پرطرفدار ايراني خارج ميشود؛ اما دادههاي ديتاك نشان ميدهد كه پس از اعتراضات ،حجم محتواي عمومي اين بستر به مرور افزايش يافت.»
يافتههاي ديتاك نشان ميدهد در سال ۱۴۰۱ از ۶ ميليون اكانت پابليك ايراني در اينستاگرام ۴۵۰ ميليون پست منتشر شده و كاربران ايراني در هر ثانيه بيش از ۲۵ هزار بار پستهاي اينستاگرام را ميبينند.
در گفتوگوهاي روزمره ايرانيان، توييتر فضايي سياسيتر تلقي ميشود و اينستاگرام را بيشتر شبكهاي «زرد» مينامند اما كاربران اينستاگرام، بهخصوص كمسنوسالترها، ميگويند اينطور نيست كه اينستاگرام فقط براي سرگرمي باشد. دلارام، دانشآموز سال يازدهم متوسطه كه صفحهاي با ۳۰ هزار دنبالكننده در اينستاگرام دارد، ميگويد: «اينستاگرام خيلي بزرگ است. همهجور محتوايي هم تويش پيدا ميشود. به خودتان بستگي دارد كه چه كساني را دنبال كنيد. همين اينستاگرام به خود من چيزهايي ياد داده كه 10سال ديگر مدرسه بهم ياد نميداد. چرت و آشغال هم كم نيست توش ولي ميتوانيد انتخاب كنيد چي را دنبال ميكنيد.»
او درباره تأثير فيلترشدن اين شبكه اجتماعي معتقد است: «اولش كه فيلتر كردند و اينترنت را بستند، مخاطباي همه ريزش كرد ولي الآن از قبل فيلتر هم رشد پيج من بيشتر بوده. الآن بيشتر براي دسترسي به برنامههاي فيلترنشده مثل اپهاي بانكي به دردسر ميافتيم تا برنامههاي فيلترشده. ديگه فيلترشكنها ۲۴ ساعته روشنه.»
با اين حال، فيلترينگ اين شبكه اجتماعي چندان بياثر نبوده است. پريسا، ۲۱ساله و صاحب كسبوكاري اينستاگرامي، درباره وضعيتش ميگويد: «شرايط بسيار سختي براي من و كسبوكارم بود. اينستاگرام پلتفرم مهمي براي آدمهايي مثل من است تا به مشتري دسترسي پيدا كنيم. وقتي كه دولت اينستاگرام را فيلتر كرد، ضربه بزرگي به من وارد شد. اول فكر كردم ممكن است يك اختلال موقتي باشد اما فيلترينگ چندسال طول كشيده است و در اين مدت فروش من بهشدت كاهش يافته است. اين فوقالعاده خستهكننده است.»
پريسا ادامه ميدهد: «فيلترينگ من را مجبور كرده است كه از كاربرانم بخواهم به پلتفرمهاي داخلي مثل روبيكا و ايتا بيايند اما كلي سر اين فحش خوردهام و كمتر از پنج درصد مشتريانم حاضر شدهاند در كانال روبيكا عضو بشوند. به نظرم دولت دارد كسبوكارهاي كوچك را خفه ميكند.»
او همچنان اميدوار است كه مسوولان در سياست فيلترينگ تجديدنظر كنند. «اين كار به كسبوكارها آسيب ميزند. روياي من اين است كه كسبوكار كوچكم را بينالمللي كنم اما اين فيلترهاي فعلي اين كار را بسيار دشوار ميكنند. تنها كاري كه ميتوانم انجام دهم اين است كه تا جايي كه ميتوانم خود را تطبيق دهم و به استقامت ادامه دهم.»
عدهاي هم از سياسيشدن اينستاگرام گلايه دارند و ميگويند اين كار «نميگذارد مثل بقيه مردم دنيا زندگي كنيم». علي، ۱۷ساله، در اين باره ميگويد: «اين فيلترينگ اينستاگرام ديگه واقعا ديوانهكننده شده! من نه سياسيام نه هيچي، فقط ميخوام زندگي كنم. همين الآن نصف عكسهاي اينستاگرام لود نميشود!»
او ميگويد اينستاگرام كلي محتواي مفيد براي بدنسازياش دارد اما بخش زيادي از آنها را از دست ميدهد. علي اضافه ميكند: «صادقانه بگويم، من واقعا برايم مهم نيست كه دلايل فيلترينگ چيست. من ميخواهم بهترين زندگي نوجوانيام را داشته باشم، اين را كسي ميفهمد؟ اين خيلي خواسته زيادي است كه بتوانيم به مسخرهبازيكردن و سلفيگرفتن خودمان بپردازيم؟» با همه اينها، وعده رفع فيلتر از اينستاگرام هميشه وعدهاي سر خرمن بوده است و هرگز محقق نشده است. كاربران هم سعي كردهاند خود را با شرايط جديد تطبيق دهند و حتي از مجهزبودن كاربران ايراني به فيلترشكن استفاده كنند و كار خود را در فضاهايي مثل يوتيوب كه امكان درآمدزايي سادهتري هم دارند، بسط بدهند و از آن طرف، تحريمها هم امكاناتي را براي نقد كردن درآمدهاي دلاري فراهم كرده است كه «يوتيوبرشدن» را آسانتر هم كرده است.