مهمترین وظیفۀ خانواده‌ها در تربیت فرزندان
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۲۶۹۰۲۹
از دیدگاه اسلامی، نقش خانواده‌ها در فرزندپروری مسئولانه در دوره کودکی، نقش محبتی، حمایتی، مراقبتی، آموزشی، تأدیبی و انضباطی است. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی شامل گروهی از افراد است که از طریق ازدواج با هم زندگی می‌کنند. این نهاد اجتماعی در طول تاریخ، نقشی حیاتی برای رشد، پیشرفت و اجتماعی شدن انسان داشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فرزندپروری از جمله مباحثی است که در طول تاریخ، نوع بشر به آن توجه کرده و اقدام در جهت تربیت افراد، در تمامی جوامع از جوامع ابتدایی گرفته تا جوامع متمدن وجود داشته است. تربیت در میان اقوام مختلف و در سیر تاریخی‌اش ظهور و بروز متفاوتی داشته و به شیوه‌های گوناگون اعمال شده؛ اما تجلی این اقدامات گویای درک انسان‌ها از ضرورت تربیت بوده است. امام علی علیه‌السلام در حدیثی می‌فرماید: «اِنَّما قلبُ الْحَدَثِ کَالاَرْضِ الْخالیةِ ما اُلْقِیَ فیها مِنْ شی ءٍ قَبِلَتْهُ[2]؛ دل کودک همچون زمین خالی است که هر دانه‌ای در آن بیفشانند، می‌پذیرد.»
این موضوع از جمله مباحثی است که توجه روان‌شناسان را به خود جلب کرده و پژوهش‌های بی‌شماری در این خصوص شده است. بسیاری از آنها معتقدند هرگاه کودک در محیطی آرام و اطمینان‌بخش رشد کند، در حالی‌که از عطوفت و نوازش والدین و اطرافیان برخوردار باشد، در بزرگی دارای رشد کامل روحی و جسمی خواهد بود و فردی طبیعی و معتدل می‌شود. [3]
روش تربیت فرزندان از اهمیت و حساسیت زیادی برخوردار است و می‌تواند از بروز بسیاری از آسیب‌های روانی و اجتماعی پیشگیری کند. در قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) بر سبک فرزندپروری ویژه‌ای تأکید شده تا بدین‌وسیله فرزند به‌درستی و بر اساس همان فطرت انسانی که خدا به وی عطا کرده است، تربیت شود و شخصیتش در جنبه‌های مختلف روانی، عاطفی، معنوی، فردی و اجتماعی به‌صورت هنجار رشد کند. این سبک، سبک مسئولانه نام دارد.
به تعبیر رسول اکرم صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله روش مناسب، روشی است که بتواند شخصیت نیکو در فرزند فراهم آورد؛ ویژگی‌های روانی هیجانی و رفتاری هماهنگ با فطرت برایش فراهم کند تا درست و عاقلانه بیندیشد، زندگی را شایسته تدبیر و روابط خوب و انسانی با دیگران برقرار کند.[4]
همان‌طور که بیان شد شیوه فرزندپروری مسئولانه مناسبت‌ترین روش است. شیوه مسئولانه با تقاضاها و پاسخ‌دهی متناسب، متعادل و به دور از افراط و تفریط مشخص می‌شود. در این شیوه والدین کوشش می‌کنند تا فطرت فضیلت‌خواهانه فرزندان شکوفا شود. در این روش، بر اساس فرمایش حضرت علی علیه‌السلام، والدین خود را در فرزندپروری مسئول [5] و فرزندان را به عنوان مخلوق‌های دارای کرامت خداوند می‌دانند؛ به محبت و مهربانی با آنان رفتار می‌کنند [6]؛ عزت و احترام به آنان را وظیفه خویش تلقی می‌کنند.[7] این شیوه فرزندپروری، موجب پیشرفت‌های علمی، معنوی و اجتماعی فرزندان می‌شود.
از دیدگاه اسلامی نقش والدین در فرزندپروری مسئولانه در دوره کودکی، نقش محبتی، حمایتی، مراقبتی، آموزشی، تأدیبی و انضباطی است. از سوی دیگر، نادیده گرفتن خطاهای کوچک، پذیرش فرزند به هنگام خطا، عفو و مهرورزی از نقش‌های اساسی والدین محسوب می‌شود.
همچنین باید به این نکته هم توجه شود که والدین مسئول، فرزندان خود را به ارزش‌ها و آداب نیکو آشنا می‌کنند؛ آنان را به آداب حسنه مؤدّب می‌کند و تعهد و پایبندی به ارزش‌ها و امور شایسته را در آنان پدید می‌آورد و از آنها افرادی شایسته، مؤمن، متدین و نیکوکار می‌سازند. [8] در این راستا مهمترین وظیفه پدر و مادر نسبت به فرزندشان آن است که با احترام گذاشتن به او، همواره شخصیت فردی و اجتماعی او را حفظ کنند و او را در میان همسالان و همبازی‌هایشان، خوار و خفیف جلوه ندهند. احترام به کودک، روحیه استقلال و اعتماد به نفس را در او تقویت و به رشد سالم شخصیت او کمک می‌کند.
بی‌تردید مطمئن‌ترین و مطلوب‌ترین منبع، سبک تربیتی و زندگی پیامبر و ائمه اطهار علیه السلام است؛ از این رو با مراجعه به سیره اهل بیت علیهم‌السلام معلوم می‌شود که آنان سبک ویژه‌ای در تربیت فرزندان داشته‌اند که در آن، اصول و روش‌های تربیتی خاصی به کار گرفته‌اند؛ چراکه پیشوایان دینی ما در بیانات خود، پرورش صحیح و سالم کودک را برای مردم بیان می‌کردند و خود نیز آن برنامه‌ها را در تربیت فرزندان خویش به کار می‌بستند و آنان را به عالی‌ترین شیوه پرورش می‌دادند.
* حجت‌الاسلام مجتبی یعقوبی استاد حوزه علمیه قم
===================
پی‌نوشت‌ها:
[1] خانواده‌درمانی کاربردی، ص 21
[2] نهج‌البلاغه؛ نامه‌ی 31
[3] پژوهشی در تعلیم و تربیت اسلامی، ص 175
[4] «تحسن... ادبه و تضعه موضعا حسنا» وسایل الشیعه، ج5، ص 115
[5] «انک مسئول عما ولیته من حسن الادب...» تحف العقول، ص269
[6] رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله): «احبوا الصبیان و ارحموهم» بحارالانوار، ج 104، ص 92
[7] رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله): «اکرموا اولادکم» مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، ج2، ص625
[8] تحف العقول، ص489
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: خانواده خانواده تربیت فرزندان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۶۹۰۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
به احترام «معلم» برپا ...
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، تاریخ هیچ‌گاه فراموش نخواهد کرد جایگاه والای معلمانی را که خود را برای نجات دانش‌آموزان به دل آب و آتش زدند و سال‌ها برا اعتلای نام ایران و تعلیم و تربیت فرزندانشان کیلومترها با پای پیاده در کوه و کمر طی کردند تا ثابت کنند معلم که باشی برای دانش‌آموزت همچون فرزندت از جان می‌گذری.
«امین شکری» یکی از همین معلمان کشورمان است که بیش از ۳۰ سال از عمرش را صرف آموزش کرده و با وجود بازنشستگی، ارق و علاقه به شغلش او را همچنان پابند حرفه‌اش کرده و دست از معلمی برنداشته است و سال‌هاست به صورت رایگان معلمی می‌کند.
عشایر بودیم و ۶ ماه از سال به دور از خانواده درس می‌خواندم
امین شکری آموزگار ۶۴ ساله ایلامی شهرستان چرداول مرکز سرابله علی‌رغم داشتن خانواده‌ای عشایر و با به جان خریدن دوری از آنها درس خوانده و در سال ۱۳۵۹ وارد آموزش و پرورش شد و با مدرک لیسانس آموزش ابتدایی در مهر ماه ۱۳۸۷ بازنشسته شد اما علی‌رغم بازنشسته شدن، بدون دریافت هزینه‌ای و چشم‌داشتی همچنان معلمی پیشه اوست و به دانش‌آموزان درس می‌دهد.
سرکی به گذشته و کودکی‌اش می‌کشد از اینکه در خانواده‌ای پرجمعیت متولد شده و با توجه به شغل پدرش و امکانات آن دوره به سختی درس خوانده است: «پدرم کشاورز و دامدار بود. در خانواده‌ای نه نفره با شش برادر و یک خواهر زندگی کردم. والدینم کوچ‌رو بودند و بخاطر تحصیل، شش ماه از سال را به دور از والدین در خانه اقوام و خویشان درس می‌خواندم».
همچنان قدردان خانواده‌اش است: « اگر به این جایگاه رسیده‌ام، نتیجه اعتماد والدین و شاهکار خانواده‌ام است که با تدابیر آینده‌نگری من را به این جایگاه رسانده‌اند».
به اینجای صحبتها که می‌رسد به فرزند ۱۰ ساله‌اش اشاره می‌کند و از آرزویش که تربیت فرزندی خوب و تحویل انسانی مفید به جامعه است، سخن می‌گوید.
باز به گذشته برمی‌گردد، هم دوست ندارد چیزی از قلم بیفتد و هم خلاصه گویی می‌کند؛ از همرزمان زمان جنگش گرفته تا دیدارش با رهبری و اینکه چطور شغل معلمی را برگزیده: « سال ۱۳۵۶ با دیپلم فنی در دفتر فنی استانداری به عنوان مسئول آزمایشگاه خاک بتن استان مشغول فعالیت شدم. زمان جنگ به جبهه رفتم دو تا از دوستای خوبم در تپه میمک به شهادت رسیدند؛ دو دیدار با رهبر داشتم و بعد هم تغییر شغل دادم و برای تربیت بچه‌هایی غیور و فداکار به معلمی روی آوردم».
تدریس با روش قدیمی از نظر روحی دانش آموز را زده می‌کند
دوست دارم رایگان به نومعلمان آموزش دهم
امین، معلمی را از مقطع دبستان شروع می‌کند و در دوره اول ابتدایی تلاش کرده با کتاب‌ها، مطالعات وسیع، طراحی آموزشی و شناخت ارزش‌ها فرزندان این مرز و بوم را تا حد توان خوب تربیت کند اما بعد از بازنشستگی هم در خانه و برای بازماندگان از تحصیل و حتی نخبه‌هایی که قصد جهش تحصیلی داشتند، کلاس‌های رایگان برگزار می‌کند.
در چندین جشنواره و بدلیل تدوین الگوهایی برای خواندن و نوشتن، روش‌های تربیت بدنی در کردستان و ارزشیابی توصیفی در کرمانشاه و ... حائز رتبه‌های برتر شده اما توضیحات بیشتری درباره این موفقیت‌های شغلی ارائه نمی‌دهد و با نگاهی گذرا از آنها یاد کرده و فقط می‌گذرد :« معتقدم روش‌های تدریس باید مبتنی بر شناخت بچه‌ها و کار کشیدن از آنها باشد تا کلاس خلاق و دانش‌آموزان به خود باوری برسند و عقده‌ای و سرخورده نشوند. اگر معلم متکلم وحده باشد، تاثیر آموزشی ۱۰ درصدی دارد اما اگر کار گروهی در گروه‌های غیر همگن (ضعیف، متوسط، قوی) انجام شود موقعیتی جدید خلق می‌شود و آموزش‌ها صددرصد موثر خواهد بود؛ اما تدریس با روش قدیمی از نظر روحی دانش آموز را زده می‌کند».
مسافت محل زندگی تا محل کارش مسیری پر خطر است و بدون دریافت هزینه با عشق و علاقه‌ای که به معلمی دارد این مسیر را هرروز طی می‌کند؛ عهد بسته تا زمانی که خداوند توانی بدهد به دانش آموزان خدمت کند، اما امیدوار است بتواند به مرکز استان رفته و آنجا به صورت رایگان به همکاران نومعلم ارائه خدمت دهد.
به معیشت معلمان رسیدگی شود
معلمی برایش شغلی عاشقانه است:« اگر با علاقه، شوق و مطالعه با تفاوت‌های فردی بچه‌ها آشنا شویم، با علاقه در کلاس بمانیم، زمان هم زود می‌گذرد و نتیجه کار بهتری را شاهد هستیم، مانند باغبانی که ثمره باغش را می‌بیند، در غیر این صورت در زمان پیری لذتی از کار نمی‌بریم و زمان بازنشستگی از خود شرمنده می‌شویم که چرا در حق فرزندان مدرسه کوتاهی شده است».
وی در ادامه صحبت‌هایش از معیشت معلمان می‌گوید و از وزیر آموزش و پرورش می‌خواهد با توجه به اینکه ایلام جزو استانهای مرزی و محروم است و امکان شغل دوم برای بسیاری از افراد وجود ندارد به معیشت معلمان رسیدگی شود: « از وزیر آموزش و پرورش درخواست داریم نگاه ویژه‌ای به این قشر فداکار جامعه داشته باشند».
امین شکری کلامش را در نهایت با تبریک روز معلم به بزرگواران عرصه تعلیم و تربیت به پایان می‌برد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت