به نقل از «شبستان»

پژوهشگر علوم انسانی در کنکاش مسائل نباید در تله واقع بیافتد

تاریخ انتشار: ۲۳ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۳۱۱۰۲۲

علی تبار با تأکید بر این که مسائل پیش روی پژوهشگر در حوزه علوم انسانی گاهی واقعی نیستند، گفت: : باید بدانیم گاهی واقع از بیرون برای ما ساخته می‌شود که می توانیم از آن به تله واقع تعبیر کنیم.

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، «رمضان  علی تبار» در نشست علمی مجازی «آسیب شناسی پژوهش در علوم انسانی» از سلسله نشست های همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که پیش از ظهر امروز(یکشنبه 23 آذر) از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به ضعف در مسأله محوری به عنوان یکی از معضلات پژوهش در علوم انسانی اسلامی اظهار داشت: مسأله محور نبودن و توجه بیش از حد به موضوعات و کلی نگری موضوعی است که پژوهش های علوم انسانی غالبا از آنها رنج می برند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در مورد مسأله محوری باید به این نکته اشاره کنیم که ناظر به بحث روش پژوهش است که متأسفانه خیلی از اوقات به آن بی توجهی می‌شود، بنابراین این بحث که گفته می‌شود در حوزه پژوهش های علوم انسانی نباید همیشه موضوع محور کار کنیم درست است.

 

وی عنوان کرد: ویژگی های یک مسأله ای که می خواهیم برای پژوهش در نظر بگیریم، مجهول بودن، مشکل عینی فرد و جامعه بودن، محدود و جزئی بودن است، بنابراین پژوهش های مسأله محور محور ناظر به ویژگی محدود و جزئی است، در حالی که پژوهش های موضوع محور خیلی کلی است و نمی‌تواند به صورت جزئی و عینی مشکلی که در حال حاضر جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کند را حل و رفع کند.

 

علی تبار در ادامه با ذکر مثالی در ارتباط با موضوع عنوان کرد: مثلا ازدواج جوانان یک مسأله نیست بلکه موضوع کلی است که مسائل زیادی را در دل خود جای داده است و از این زاویه وارد این نکته می شویم که باید مسأله واقعی را بسنجیم و در حوزه علوم انسانی و اجتماعی مسأله ای درست است که مسأله محوری و ناظر به واقع باشد.

 

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: باید بدانیم گاهی واقع از بیرون برای ما ساخته می‌شود همانطور که می گوییم مسأله نباید ساخته شود، همانطور باید بدانیم گاهی دنیای پیرامون ما از جمله سیاست مداران در ایران و جهان و هر گروهی مسائلی را برای ما می سازند که ما را درگیر کنند تا آن را کشف کنیم که می توانیم آن را یک تله واقع بدانیم.

 

علی تبار با اشاره به این که محقق علوم اجتماعی باید واقع و مسأله حقیقی پژوهش را کشف کند، گفت: همانطور که پژوهشگر باید بداند مسأله، یک جزئی مجهول است، باید یک نگاهی به این مسأله هم داشته باشد که این واقع آیا واقعی طبیعی و حقیقی است یا ریشه در واقعه برساخته است تا ذهن محقق را درگیر کند؟ مثلا اگر دنیای استکبار مسأله ای بندازد و دیگران را سال ها درگیر کند هرچند موضوع محور نیست و مسأله محور است ولی واقع برساخته است.

 

وی بیان داشت: با توجه به نکاتی که گفتیم می توانیم بگوییم که واقع گاهی انسانی است و گاهی واقع برساخته سیاستمداران است که باید به آن توجه داشته باشیم و در تله واقع قرار نگیریم که از این تله واقع می توانیم به مسائل واقعی بالعرض یا واقعی مجازی تعبیر کنیم که خیلی از اوقات ذهن پژوهشگر را منحرف کرده و به سمت مسائلی می‌کشد که او را از هدف اصلی خود دور می‌کند.

پایان پیام/694

منبع: شبستان

کلیدواژه: علوم انسانی اسلامی پژوهش علوم انسانی علوم انسانی مسأله محور گاهی واقع تله واقع علی تبار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۳۱۱۰۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استاد مجتهدی هم معلم و هم مولف بود

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم امروز (دوشنبه) در آیین گرامیداشت مقام استاد کریم مجتهدی به نام یک عمر معلم اظهار داشت: استادان معمولا دو وجه تحقیق و تالیف و تدریس و تعلیم دارند و در یکی از وجوه قوی هستند، اما استاد مجتهدی در هر دو وجه بسیار قوی بود و به این دلیل توانست جریان فکری راه بیاندازند.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: استاد مجتهدی به دلیل تعلق خاطر زیادی که به فرهنگ ایرانی و اسلامی داشت، مشکل بحران هویت را مد نظر قرار داد.

نجفی گفت: استاد مجتهدی نگاهی عمیق داشت و این نگاه باعث می‌شد انقلاب و شرایط فعلی را بهتر درک کند. وی معتقد بود می‌توانیم از فرهنگ خود سوال بپرسیم ولی جواب باید از فرهنگ خودمان باشد.

وی افزود: استاد مجتهدی معتقد بود غرب شناسی واجب و غرب زدگی حرام است.

استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم گفت: در مطالعات تطبیقی چند اندیشه یا نظریه علمی با استفاده از روش‌های مختلف مقایسه می‌شود تا شباهت و تفاوت‌های نظریه‌ها را بشناسیم. معمولا فلاسفه به مطالعه تطبیقی فلسفه‌هایی که هر کدام به جهان‌های علمی مختلفی تعلق دارند، علاقه نشان نمی‌دهند. عده‌ای معتقدند مقایسه ممکن است ولی سودمند نیست.

حجت الاسلام رضا غلامی ادامه داد: استاد مجتهدی را به عنوان فیلسوف منتقد و نقاد فرهنگ غرب می‌شناسیم. البته با اینکه خود را متخصص فلسفه غرب می‌دانست، مطالعات مفصلی در اشراقی و صدرایی داشت و به طور طبیعی بنابراین ساختار فلسفه اسلامی را هم می‌شناخت.

وی با اشاره به کتاب «فلسفه و فرهنگ» نوشته دکتر مجتهدی گفت: وی در این کتاب فیلسوفان مختلف را از جهان‌های مختلف گردهم آورده و سخنان آنها را بیان و نقد کرده است.

غلامی گفت: استاد مجتهدی نگاه از بیرون به فلسفه اسلامی داشتند و برداشت‌های نو و بدیعی از فلسفه اسلامی ارایه داد. در این ارایه گاهی با شوق انگیزی دیدگاه‌های سهروردی را طرح می‌کند و همین بدیع نگری به فلسفه صدرایی هم مشاهده می‌شود.

وی گفت: ادامه اقدامات استاد مجتهدی به نفع هر دو فلسفه اسلامی و غرب است و این تلقی از مدرنیستم که در تعارض کامل با سنت است، تلقی درستی نیست و از رویکرد کاریکاتوری به غرب و غرب مدرن نشات می‌گیرد.

استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد: مطالعات تطبیقی بیش از همه فرصت رشد فلسفه اسلامی و بازشدن پنجره‌های تازه به روی فلسفه اسلامی را فراهم می‌کند و فرصت‌های نوآوری را در فلسفه اسلامی به وجود می‌آورد.

وی نتیجه گرفت: فلسفه اسلامی حتی در جهان خود که جهانی آسمانی است و نه جهانی زمینی، از رشد لازم باز مانده است.

غلامی در پایان گفت: حتی نوآوری‌های علامه طباطبایی در فلسفه به دلیل مواجهه ایشان با جهان فلسفه‌های غربی است که بعد از ایشان فلاسفه اسلامی چنین مواجهه‌هایی ندارند و شاهد نوآوری‌های بیشتر هم نبودیم.

انتهای پیام/