به نقل از «ایسنا»

اثرات نگه داری و باززنده سازی بافت‌های تاریخی بر توسعه گردشگری شهری در کلانشهر تبریز

تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۲۶۰۷۰

ایسنا/آذربایجان شرقی در وبیناری که به همت معاونت فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی آذربایجان شرقی و مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران برگزار شد، اثرات نگه داری و باززنده سازی بافت‌های تاریخی بر توسعه گردشگری شهری در کلانشهر تبریز مورد بررسی قرار گرفت.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، معاون پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و شهردار منطقه هشت تبریز سخنرانان این وبینار تخصصی بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مرمت ابنیه تاریخی باید همراه با اشتغالزایی پایدار انجام بگیرد

به گزارش ایسنا، معاون پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در این وبینار گفت: مرمت و باززنده سازی بافت‌های تاریخی و سنتی شهر باید منجر به اشتغال زایی و ایجاد کسب و کار پایدار شده و به توسعه پایدار منجر شود، وگرنه این اقدام، حرکت در جهت توسعه ناپایدار خواهد بود.

سیدعلی فارغ با اشاره به انواع گردشگری شهری، گفت: یک توریست ممکن است انگیزه‌های مختلفی از سفر به یک شهر داشته باشد که شامل سفر توریستی فصلی، سفری مبتنی بر یک رویداد، گردشگری تاریخی و فرهنگی برای بازدید از اماکن تاریخی، گردشگری پزشکی، گردشگری درمان، بازدید از موزه‌ها، صله ارحام، زیارت اماکن مذهبی و ... می‌شود.

وی با بیان این‌که بر اساس نظر کارشناسان، سه موج اقتصادی در دنیا اتفاق افتاده است، گفت: موج اول مربوط به اقتصاد کشاورزی و زراعت می‌شود که مکانیزاسیون بخش کشاورزی را در پی داشته، موج دوم نیز اقتصاد مبتنی بر ساخت و تولید محصولات صنعتی است و موج سوم که در عصر حاضر نیز در آن قرار داریم، شامل اقتصاد مبتنی بر خدمت می‌شود؛ در واقع خدمت یکی از گونه‌های اقتصادی است که منجر به تولید کالا نمی‌شود.

وی ادامه داد: در عرصه سرویس و خدمات کنونی، بناها و بافت‌های تاریخی در صورت ارائه خدمت، راهکاری درآمدزایی از طریق ایجاد کسب و کار و اشتغال زایی محسوب می‌شود.

فارغ با بیان این‌که صنعت گردشگری یک صنعت خدماتی است که خدمت را بهانه درآمدزایی قرار می‌دهد، گفت: بیش از ۸۰ درصد سهم تولید ناخالص ملی در آمریکا، تنها به صنعت خدمات مربوط می‌شود، در حالی بیش از ۲۰ درصد در حوزه اقتصاد مبتنی بر ساخت و تولید محصولات صنعتی و سهم ناچیزی نیز به درآمد اقتصاد زراعی اختصاص دارد.
 
وی با بیان این‌که میزان توسعه یافتگی کشورها، تعیین کننده سهم تولید ناخالص ملی کشور در حوزه صنعت و خدمات، اظهار کرد: متاسفانه در تدوین سیاست‌های اقتصادی ایران، برخلاف سایر کشورها، به موضوع اقتصاد خدمات چندان توجه نکردیم و تمرکز و استراتژی بلندمدت ما بیشتر بر تولید کالا و محصول بوده است.

وی متذکر شد: اکنون از موج اول اقتصاد کشاورزی عبور کردیم و به دنیای کنونی مبتنی بر خدمات رسیدیم، یعنی در طی این مدت، خروجی فعالیت‌های درآمدزا از محصول به تجربه کاربر تبدیل شده است و بر این اساس نیروی کار و انسانی که از آن در گذشته صحبت می‌شد، امروز به سرمایه انسانی تبدیل شده و بهره برداری اقتصادی خدمات، مبتنی بر سرمایه اجتماعی است. 

معاون پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی دانشگاه هنر اسلامی تبریز افزود: عنوان "منطق چیرگی خدمت"  به ما می‌گوید که سرمایه‌های ناملموس اجتماعی مثل میراث معماری به تنهایی کارایی ندارد و باید خدمات را از دل این میراث استخراج کنیم.

وی با بیان این‌که می‌توان در مقابل سرمایه میراث معماری و احیای بافت‌های تاریخی چهار رویکرد را اتخاذ کرد، گفت: اولین راهبرد، رویکرد "موزه‌ای" است، به طوری که میراث معماری همانند یک ویترین در معرض نمایش و بازدید شهروندان و گردشگران باشد، گام بعدی، رویکرد "حفاظتی و مراقبتی" است، یعنی بافت و بناهای تاریخی که به عنوان میراثی برای نسل آینده محسوب می‌شوند، در معرض نمایش قرار نگیرند و زیر نظر متخصصان امر فقط حفاظت شوند.

وی ادامه داد: در گام سوم نیز رویکرد "مرمتی" را داریم که در این راستا، راهبرد باززنده سازی و احیای بناهای تاریخی در حفاظت از آن‌ها مطرح می‌شود؛ در آخرین مرحله نیز رویکرد "اقتصادی" نسبت به بناهای تاریخی وجود دارد که در آن، بافت تاریخی به عنوان بهانه‌ای برای رونق صنعت خدمات و گردشگری است.

فارغ ادامه داد: اگر رویکرد اقتصادی را در حوزه بافت تاریخی در پیش بگیریم، سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی و میراث معماری، جنبه‌های دیگری را از خود به ما نشان می‌دهند و امکان درآمدزایی در صنعت توریست ایجاد می‌شود. 

وی افزود: در بسیای از کشورهای دنیا، گردشگری در قالب توریسم شهری تحت عنوان "گردشگری ازدواج" شکل می‌گیرد که بر این اساس یک زوج برای برگزاری جشن عروسی خود به یک شهر سفر می‌کنند، یا "گردشگری ماه عسل" که زوج برای گذراندن ماه عسل خود به شهری سفر می‌کند و از این طریق با جاذبه‌های شهری نیز آشنا می‌شود.

وی ادامه داد: نوع دیگری از گردشگری نیز وجود دارد که برای مشاهده سبک زندگی نژادهای مخالف و لذت بردن از مشاهده مشابهت‌های قومی و قبیله‌ای نیاکان انجام می‌گیرد که به عنوان "گردشگری نیاکان" معروف است؛ "گردشگری رستاخیز" نیز زمانی اتفاق می‌افتد که گردشگران با امید بازدید از اماکنی که آخرین باقیمانده از نوع خاصی از معماری بوده و در دنیا نظیر ندارد، به شهری سفر می‌کنند.

این عضو هیئت علمی دانشکده طراحی دانشگاه هنر اسلامی تبریز ادامه داد: "گردشگری فوتوگرافیک" نیز به حالتی اطلاق می‌شود که هدف از سفر و بازدید از یک شهر، عکس برداری است که این امر یک انگیزه بسیار قوی و پتانسیل بالا برای گردشگری و بازدید منابع طبیعی و طبیعت گردی شمرده می‌شود.

وی متذکر شد: تبریز پتانسیل کافی برای رونق صنعت خدمات و گردشکری شهری از گردشگری پزشکی و درمانی گرفته تا گردشگری تحصیلی را دارد؛ تبریز یک شهر دانشگاهی است که این امر خود جزو جذابیت برای گردشگران و جذب توریست برای تحصیل می‌شود.

وی با اشاره به مقرون به صرفه بودن هزینه‌های پزشکی در ایران نسبت به خارج، گفت: به دلیل اختلاف ارز، پتانسیل بالا برای جذب گردشگری پزشکی در تبریز وجود دارد و حتی سالانه افرادی از کشورهای همجوار جهت درمان و گرفتن دارو به تبریز سفر می‌کنند.

فارغ در خاتمه متذکر شد: برای رونق صنعت گردشگری شهری، در کنار فراهم سازی زیرساخت‌های گردشگری و شهری، نیاز به طرح ریزی خدمات و برنامه‌ای برای ارائه پکیج برای گردشگران را داریم تا جذابیت و تشویقی برای حضور توریست در شهر ایجاد شود.

حمایت شهرداری تبریز از تغییر کاربری‌های فرهنگی خانه‌های تاریخی

شهردار منطقه هشت تبریز نیز در ادامه این وبینار، از تخصیص اعتبارات کلان شهرداری برای تملک خانه‌های قدیمی و احیای بافت‌های تاریخی در سال‌های آینده خبر داد و گفت: صاحبان خانه‌های قدیمی می‌توانند از تسهیلاتی که در این راستا اختصاص می‌یابد، استفاده کرده و به مرمت و احیای بافت تاریخی خود اقدام کنند و یا به تغییر کاربری‌ فرهنگی و گردشگری مثل احداث بازارچه صنایع دستی، فرهگسراهای خصوصی، بومگردی و... اختصاص دهند.

علی مدبر ، اظهار کرد: منطقه تاریخی فرهنگی شهرداری تبریز به متراژ حدود ۲۴۰۰ هکتار، شامل بافت‌های تاریخی و باروی قدیمی تبریز به نام "نجف قلی خان" می‌شود؛ شاید حدود ۶۰ درصد مساحت تحت مدیریت شهرداری منطقه هشت در داخل باروی قدیمی به قدمت ۳۰۰ سال واقع شده است.

وی در خصوص بازار سرپوشیده تبریز گفت: این بازار متعلق به اقوام و ملل مختلف است که به ثبت جهانی رسیده و توسط یونسکو و دستگاه‌های داخلی نگه داری و نظارت می‌شود.

وی ادامه داد: شهرداری تبریز سعی کرده تا همسو با اداره کل میراث فرهنگی استان در رابطه با مرمت این بازار، بر اساس طرح‌های از پیش تعریف شده اقدام به اجرای پروژه‌های عمرانی از جمله سنگ فرش و اصلاح کف بازار تبریز و پروژه‌های دیگری برای راسته‌ها، تیمچه‌ها و ... کند.

مدبر با بیان این‌که سردرب‌های بازار تبریز به عنوان نشان بازار تبریز هستند، اظهار کرد: در بحث برندسازی بازار تبریز، می‌توان گفت که عملیاتی شدن این امر نیاز به ارتباط بین بخشی با انجمن‌ها و اتحادیه‌های بازاری است، که در این راستا نیز سعی داریم تا با هماهنگی با این اتحادیه‌ها در بحث اجرایی برندسازی این بازار در سال‌های آینده اقدام کنیم.

وی با تاکید بر نگرش ویژه به بافت‌های مسکونی داخل منطقه باروی تبریز، اظهار کرد: در این زمینه، کمیته ویژه‌ای توسط شهرداری تبریز تشکیل یافته تا در خصوص طرح‌های ویژه‌ای با توجه به پهنه‌ها و بلوک بندی بافت‌های مسکونی و با عنایت به طرح تفصیلی شهر تبریز، اقدامات ویژه‌ای برای باززنده سازی و احیای بافت تاریخی انجام بگیرد.

وی ادامه داد: در منطقه خارج از بارو نیز می‌توان به بافت‌ تاریخی اشاره کرد که بر اساس اظهار نظرها، بالای ۷۰۰ هکتار تعریف شده است.

شهردار منطقه هشت تبریز گفت: اگر بخواهیم به موفقیت در عرصه بناها و بافت‌های تاریخی دست پیدا کرده و مانند سایر شهرهای تاریخی دنیا اقدام کنیم، باید محدودیت‌ها و پروژه‌هایی برای احیای این بافت‌ها شکل بگیرد، که در این راستا نیز شهرداری طی چند سال گذشته، محوریت خود را بحث پیاده محوری یا تعرض پیاده روها قرار داده که خیابان‌های شفاعیه، روشنایی و خیابان جنب بنای ارک از جمله این اقدام است.

وی با اشاره به تراکم ترافیک در بخش منطقه تاریخی فرهنگی تبریز، اظهار کرد: مصوباتی در زمینه کاهش ترافیک و بحث ترافیک تبخیری صادر شده است؛ هم‌چنین از چند سال گذشته نیز طرح زوج و فرد در تبریز پیاده کرده و در کنار طرح سه شنبه بدون خودرو و ایجاد پیاده روها در راستای کاهش این بار ترافیکی عمل می‌کنیم.

وی با بیان این‌که برای باززنده سازی بافت‌های تاریخی تبریز نیاز به محورهای مشخص داریم، اظهار کرد: در خصوص محورهای گردشگری تبریز مطالعاتی در منطقه تاریخی این شهر که شامل خیابان‌های قدیمی، خانه‌های تاریخی و قدیمی و ... می‌شود، در حال انجام بوده و مراحل انتهایی را طی می‌کند.

مدبر افزود: تملک‌هایی در سطح شهرداری منطقه هشت تبریز طی سال‌های گذشته انجام گرفته است که شامل خانه نیکدل، علی موسیو، خطایی‌ها و ... می‌شود؛ شهرداری قصد دارد تا با اختیار گرفتن این خانه‌ها، آن‌ها را در قالب اماکن گردشگری و اوقات فراغت مثل کافه کتاب، بازار صنایع دستی و ... به افراد علاقه مند تحویل دهند.

تبریز، بزرگترین بافت تاریخی مصوب کشور/ میزان بافت تاریخی شهر تبریز حدود ۱۰۰۰ هکتار پیشنهاد داده شده است

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در این وبینار گفت: در مطالعات اخیر، میزان بافت تاریخی شهر تبریز از سوی مشاور و کارشناس امر، حدود ۱۰۰۰ هکتار پیشنهاد داده شده که شامل بخش‌های مختلف شهر تبریز و بافت‌های پراکنده مثل برج خلعت پوشان و ربع رشیدی می‌شود.

احمد حمزه زاده، اظهار کرد: با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان و شهرداری، مصوباتی در حوزه احیای بافت تاریخی تبریز صادر شده که امیدواریم با اجرای این پروژه‌ها، از بافت تاریخی تبریز، حفاظت و مرمت و احیا کنیم.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: بافت تاریخی تبریز یکی از بزرگترین بافت‌های تاریخی بین شهرهای تاریخی کشور است و حتی در بین ۱۶۷ شهر تاریخی کشور که توسط شورای عالی معماری و شهرسازی انتخاب شده و هفت شهر استان نیز در بین این شهرها بودند، تبریز به عنوان بزرگترین بافت تاریخی مصوب کشور شناخته شد.

وی با اشاره به انجام مطالعاتی در خصوص بافت تاریخی تبریز، توسط یکی از مهندسان خبره، گفت: تبریز به خاطر قدمت تاریخی خود و به خاطر این‌که پنج دوره پایتخت کشور و در دوره قاجار شهر ولیعهد نشین بوده، بیشترین آثار تاریخی را در خود جای دارد.

شناسایی ۱۱۰۰ اثر تاریخی فرهنگی واجد ارزش حفاظتی  

حمزه زاده ادامه داد: در مطالعات اخیر بالغ بر ۱۱۰۰ اثر تاریخی فرهنگی واجد ارزش حفاظت و نگه داری در بافت تاریخی شهر تبریز شناسایی کردیم.

وی با اشاره به عرصه ۱۶ هکتاری ربع رشیدی، افزود: امسال توانستیم تا ۹۰ درصد از عرصه این محوطه ارزشمند را آزادسازی کنیم و در اختیار کارشناسان باستان شناسی جهت انجام تحقیقات قرار دهیم.

وی ادامه داد: با توجه به تعدد و تنوع آثار تاریخی شهر تبریز، باید در کنار رویکرد حفاظتی و مرمتی این ابنیه‌ها، ارزش اقتصادی و رویکرد مزیتی را نیز در نظر بگیریم؛ در کنار اقدامات اقتصادی در این حوزه نیز یکسری بسته‌های تشویقی نیز جهت جذب گردشگران مدنظر قرار دادیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی، گفت: در این راستا برای مالکان خصوصی بناهای تاریخی تسهیلات ویژه‌ای را در نظر گرفتیم، هم‌چنین این افراد از معافیت عوارضی برخوردار بوده و تغییر کاربری رایگان به اماکن گردشگری انجام می‌گیرد تا از این طریق بتوانیم این اماکن تاریخی را توسط خود افراد حفظ کنیم.

وی افزود: البته برخی از آثار تاریخی به عنوان نفایس ملی شناخته شده هستند، مثل ارگ علیشاه و محدودیتی در تغییر کاربری دارند.

وی با اشاره به طرح مطالعه پرسشنامه‌ای توسط این اداره کل با جامعه آماری ۱۰۰۰ نفری، در خصوص خروجی این پژوهش، گفت: گردشگری پزشکی به عنوان اولین نوع گردشگری مورد استقبال افراد انتخاب شد و گردشگری تاریخی و فرهنگی و گردشگری طبیعی و طبیعت گردی در رده‌های بعدی قرار داشتند.

حمزه زاده با اشاره به اهمیت توجه به انواع بخش‌های گردشگری، گفت: تصویر مقصد سفر مثل مهمان نوازی، بحث تجاری شهر و ... در توسعه گردشگری و حضور گردشگران در شهر تاثیر می‌گذارد؛ در واقع صرف داشتن جاذبه‌ی تاریخی و فرهنگی باعث جذب گردشگر نمی‌شود و باید در کنار این مزیت، زیرساخت‌های اقامتی و پذیرایی فراهم باشد که در این راستا نیز با انجام برنامه ریزی منسجم سعی در معرفی تبریز در بین شهرهای گردشگری را داریم.

وی از اجرای نزدیک به ۱۰۰ پروژه زیرساخت گردشگری در سطح استان خبر داد و گفت: مردم تبریز و سایر شهرستان‌های استان، استقبال خوبی از اجرای پروژه‌های زیرساختی شامل ایجاد هتل، مجتمع‌های گردشگری، واحدهای بوم گردی و ... داشتند که با حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری این پروژه‌ها در حال اجرا هستند و در صورت اتمام، قطعا تاثیر بالایی در میزان جذب گردشگران و رضایت گردشگران و مردم بومی استان را  خواهد داشت.

احد حاجی بلند، معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی استان نیز در جمع بندی مطالب مطرح شده در این وبینار، با تاکید بر لزوم رسیدگی بیشتر به بافت‌های تاریخی و فرهنگی کلانشهر تبریز اظهار کرد: صرف وجود بافت تاریخی و فرهنگی و یا صرف احیا، مرمت و نگهداری آنها کافی نیست و تا زمانی که کاربری‌های اقتصادی شفاف و مشخصی برای آنها تعریف نشود، نتیجه مطلوب به دست نمی آید.

وی با قدردانی از اقدامات ارزنده مسئولان محترم زیربط اظهار امیدواری کرد؛ تا گفتمان انتقادی و تغییر رویکرد نسبت به مقوله بافت‌های تاریخی و فرهنگی در کلانشهر تبریز ایجاد شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری دانشگاه هنر اسلامی تبریز بافت های تاریخی تاریخی شهر تبریز منطقه هشت تبریز تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی تاریخی فرهنگی بناهای تاریخی شهرداری تبریز کلانشهر تبریز تغییر کاربری تاریخی تبریز گردشگری شهری میراث معماری احیای بافت بافت تاریخی صنایع دستی صنعت خدمات نگه داری پروژه ها ویژه ای خانه ها یک شهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۲۶۰۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تخصیص ۱۷۰ میلیارد تومان اعتبار برای عمران و توسعه روستاهای گلستان

محمدرضا ولی الهی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ۱۷۰ میلیارد تومان اعتبار در سفرهای ریاست جمهور به استان گلستان برای عمران و توسعه روستاها مصوب شد.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان گلستان گفت: در سفر اول ریاست جمهوری به استان گلستان مبلغ ۱۴۰ میلیارد تومان اعتبار برای عمران و توسعه روستاهای استان در قالب تهیه و اجرای طرح‌های هادی، اجرای بافت باارزش روستایی و ایمن سازی روستاهای در معرض خطر مصوب شد که ۲۶۹ روستای استان از آن بهره مند شدند.

وی با اشاره به اینکه از محل مجموع این اعتبارات ۲۲۸ روستا از نعمت طرح هادی برخوردار می‌شوند، افزود: طرح بهسازی بافت ۱۲ روستا اجرایی و همچنین ایمن سازی ۲۵ روستا در دستور کار قرار گرفت.

ولی الهی با بیان اینکه تا کنون ۱۱۵ میلیارد تومان از این اعتبارات تخصیص و به بنیاد مسکن استان ابلاغ شده است، اظهار کرد: بخش عمده‌ای از این اعتبارات در قالب پروژه‌های عمرانی در روستاهای استان هزینه شده و یا در حال کارسازی است.

کد خبر 6090056