به نقل از «ایمنا»

اجرای طرح‌های شهری با چه موانعی روبه رو است؟

تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۳۷۸۵۸

تحقق پذیری طرح‌های شهری در صورتی ممکن می‌شود که ساختارهای قانونی و ویژگی‌های جغرافیایی شهرها در مراحل مختلف تهیه و اجرای طرح مورد توجه قرار بگیرد.

به گزارش خبرنگار ایمنا، با وجود هزینه و زمان زیادی که صرف تهیه طرح‌های شهری می‌شود، اجرای این طرح‌ها عملاً موفقیت آمیز نیست. گذشت چند دهه از آغاز تهیه طرح‌های شهری در ایران، تجربیات زیادی را در اختیار برنامه ریزان و مدیران قرار داده و پاشنه آشیل‌های این طرح‌ها را در مراحل مختلف از روند تهیه طرح گرفته تا اجرای آن آشکار کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آشکار شدن معایب مربوط به هر طرحی در مرحله اجرا طبیعی است و می‌تواند در صورت توجه به علت‌ها و بازنگری جامع در روند تهیه و اجرای طرح، یک نقطه قوت باشد و برنامه ریزان را برای تهیه طرح‌های کارآمدتر هدایت کند، اما در صورتی که این موانع و مسائل به درستی تبیین و اصلاح نشود، این مشکلات در یک گردش باطل تکرار و بر مشکلات بعدی اضافه می‌شود.

در چنین حالتی اگرچه زندگی به مفهوم عام آن در شهرها جریان دارد، اما هیچ گاه طعم خوش زندگی در شهر حس نمی‌شود. کیفیت زندگی شهری و زیست پذیری شهرها تحت تأثیر قرار می‌گیرد و معضلات شهری هر روز بیشتر از گذشته خودنمایی می‌کند. شناخت این مشکلات و تلاش برای رفع آنها یک مرحله اساسی در نظام برنامه ریزی است به شرطی که اراده‌ای برای رفع آنها وجود داشته باشد. از مهمترین مشکلاتی که طرح‌های شهری با آن مواجه هستند این است که این طرح‌ها معمولاً بدون توجه به ساختارهای شهری تهیه می‌شود.

در صورتی که ویژگی‌های اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی و تاریخی یک شهر شناخته نشود محتوای آن قطعاً با واقعیت‌های جامعه شهری سازگار نیست البته نهادهایی که مسئول اجرای طرح هستند نیز گاهاً از ضوابط طرح تخطی می‌کنند.

بررسی شکست طرح‌های شهری

راما قلمبر دزفولی، دکترای شهرسازی در این باره می‌گوید: شکست طرح‌های شهری را می‌توان از ابعاد مختلف بررسی کرد زیرا این طرح‌ها عملاً به اهدافی که مدنظر بوده است، نرسیده‌اند و تحقق پذیری آنها زیر سوال رفته است.

وی می‌افزاید: مدت زمان زیادی نیز از تهیه نخستین طرح‌های جامع برای شهرهای بزرگ ما نگذشته است به طور مثال از تهیه نخستین طرح جامع برای کلانشهر تهران تنها ۵۰ سال می‌گذرد.

این دکترای شهرسازی خاطرنشان می‌کند: نبود ثبات امنیتی، سیاسی و اقتصادی موجب شده تا طرح عملاً کنار برود، ممکن است اسم و ظاهر طرح وجود داشته باشد اما باطن طرح تغییر می‌کند به علاوه پشتوانه قانونی و ضمانت اجرایی نیز برای طرح‌های شهری وجود ندارد.

قلمبر دزفولی تاکید دارد: برای رفع این مشکل قرار بر این بود چندین سال پیش قانونی تحت عنوان قانون جامع شهرسازی در مجلس مصوب شود که متأسفانه محقق نشد. چنانچه این اتفاق می‌افتاد بستری برای شهرسازی و طرح‌های شهری فراهم می‌شد تا به نوعی جایگاه قانونی خودشان را پیدا کنند.

وی تصریح می‌کند: مدیران تحت تأثیر شرایط مختلف سیاسی و اقتصادی بخش‌هایی از طرح‌ها را تغییر می‌دهند به طور مثال در طرح جامع جدید تهران که سال ۸۵ مصوب شد، میزان جمعیت طرح را یک روز به میزان یک میلیون نفر افزایش دادند.

این کارشناس شهرسازی ادامه می‌دهد: این یک تصمیم مدیریتی بود که گرفته شد در حالی که پهنه‌های شهر تغییری نکرد. بعداً پهنه‌های شهر نیز بر خلاف طرح و با پرداخت جریمه در کمیسیون ماده ۱۰۰، تغییر کرد که نشان می‌دهد ساختار درستی برای ضمانت اجرایی طرح‌های شهری وجود ندارد.

قلمبر دزفولی تصریح می‌کند: طرح‌ها در بطن خودشان نیز مشکلاتی دارند که اعمال تغییر در آنها را ضروری می‌کند به طور مثال اعداد و ارقامی که در این طرح‌ها آورده می‌شود ممکن است مبنای درستی نداشته باشد به علاوه در شرح خدمات شهری نیز بخش مشخصی تحت عنوان شاخص‌های تحقق پذیری وجود ندارد که به وسیله آن بتوان طرح را کنترل کرد.

طرح‌های مصوب بسته به شرایط زمانی و مکانی تغییر می‌کند

وی یادآور می‌شود: مدیریت شهری، شورای شهر و شورای عالی شهرسازی و معماری به صورت دوره‌ای و کوتاه مدت تغییر می‌کند، نمی‌توان نهادی را برای اجرا نشدن طرح‌ها مقصر دانست و تغییرات در طرح به راحتی اتفاق می‌افتد.

این کارشناس شهرسازی اظهار می‌کند: هیچکدام از مدیران شهری از وزارت راه و شهرسازی در رأس گرفته تا شهرداری که نقش مجری دارد، در برابر اجرای طرح‌های شهری چندان پاسخگو نیستند زیرا موضوع به درستی تعیین تکلیف نشده است و بسته به شرایط زمانی و مکانی هر تغییری که لازم باشد، انجام می‌شود در حالی که شاید تنها اعمال ۱۰ تا ۱۵ درصد تغییر، نیاز باشد و مابقی تغییرات بیشتر تحت تأثیر منافع سازمانی و شخصی انجام می‌شود.

قلمبر دزفولی با بیان اینکه قانون‌هایی که در این زمینه وجود دارد باید صریح و شفاف باشد، ادامه می‌دهد: به طور مثال قانونی تحت عنوان قانون شورای عالی نظارت بر گسترش شهر تهران وجود داشت که در زمان پهلوی برای این شهر مصوب شد بعد از آن این اختیار به کمیسیون ماده پنج واگذار شد در حالی که این کمیسیون قدرت کافی در این زمینه نداشت.

وی خاطرنشان می‌کند: چنانچه شورای عالی نظارت بر گسترش شهر تهران وجود داشت، حریم تهران تا این اندازه توسعه پیدا نمی‌کرد در حالی که شاهد هستیم از زمان تصویب طرح جامع تهران، حریم شهر تغییرات بسیاری کرده است.

این کارشناس شهرسازی عنوان می‌کند: هرکدام از حوزه‌های طرح جامع مسائل مربوط به خودش را دارد زیرا پشتوانه قانونی و ضمانت اجرایی برای این طرح‌ها وجود ندارد، مدیریت‌های مدیران شهری کوتاه مدت است، آنان به دنبال پاسخ‌های کوتاه مدت هستند و طرح نیز که مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری را دارد به راحتی توسط مدیران نادیده گرفته می‌شود.

بررسی تجربیات مثبت و منفی طرح جامع

امیر حسین شبانی، دکترای شهرسازی علت تحقق ناپذیری طرح‌های شهری را ساختار کلی مدیریت شهر و نبود مدیریت واحد می‌داند و می‌گوید: تعدد نظامات تصمیم گیری در شهرها، مدیریت شهرها را با چالش‌هایی روبرو کرده است و تهیه بسیاری از طرح‌های شهری با تعویق مواجه می‌شود یا در بازه زمانی طولانی به انجام می‌رسد.

وی تاکید می‌کند: علت ناکارآمدی طرح‌های جامع، برنامه‌ریزی‌های بلند مدت با توجه به تغییرات سریع در ساختارهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی شهر است؛ علاوه بر آن طرح جامع حاوی یک سری پیش فرض‌های ساده و فاقد تحلیل‌های جامع است.

این کارشناس شهرسازی تصریح می‌کند: تغییرات بنیادی باید در نوع نگاه به شهر، قوانین و آئین نامه‌های مطرح انجام شود و مدیران شهری، متخصصان و مشاوران در تهیه طرح‌های شهر باید نوع نگاه خود را تغییر دهند.

شبانی با بیان اینکه تابوی طرح‌های منسوخ باید شکسته شود، اظهار می‌کند: برای تعیین یک طرح و برنامه شهری مناسب باید بررسی‌های لازم درباره طرح‌های جامع شهری طی سال‌های استفاده از این طرح انجام گیرد تا دید روشنی نسبت به کارایی این طرح به دست بیاید و نکات قوت و ضعف طرح‌های جامع شهر مشخص شود.

وی تصریح می‌کند: این مهم نیازمند انجام پژوهشی منسجم است تا همه تجربیات مثبت و منفی طرح جامع مورد بررسی قرار بگیرد.

کد خبر 463832

منبع: ایمنا

کلیدواژه: کلانشهر طرح جامع شهری طرح شهری شهرداری شهر زیست پذیر شهر سازی مدیران شهری کمیسیون ماده صد شهرداری شورای عالی شهرسازی و معماری ایران كميسيون ماده 5 کلانشهر تهران قانون حریم شهر برنامه ریزی شهری تغییرات ساختاری تغییر ساختار شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کارشناس شهرسازی قلمبر دزفولی طرح های شهری طرح های جامع تهیه طرح طرح های شهر طور مثال وجود ندارد شورای عالی طرح ها اجرای طرح طرح جامع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۳۷۸۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اقدامات دوره ششم مدیریت شهری اراک در راستای توسعه شهری است

رئیس شورای اسلامی کلانشهر اراک گفت: اقدامات دوره ششم مدیریت شهری این شهر در راستای رشد و توسعه شهری است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از مرکزی، داوود قربانی ظهر امروز چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در شورای ششم اقدامات کم نظیر و در برخی موارد بی‌نظیری انجام شده و فعالیت شورا در حوزه مدیریت شهری قابل دفاع است.

وی افزود: در حوزه مالی و بودجه‌ریزی اقدامات خوب و کم نظیری صورت گرفته است. رئیس شورای اسلامی کلان شهر اراک ادامه داد: در موضوع حمل و نقل عمومی و ترافیک هم پیگیری‌های شورا در موضوع خرید اتوبوس‌ها و میدل باس ها، نصب پل‌های هوایی و تکمیل تقاطع‌های غیر همسطح، اصلاح هندسی معابر، بازگشایی بسیاری از معابر اقدامات شایسته‌ای انجام شده است.

قربانی اضافه کرد: در حوزه خدمات شهری هم موضوع تفکیک زباله از مبدا و احداث بازارچه‌های عرضه میوه و تره بار هم در حال انجام است و هم اینک اقدامات مربوط به ساخت و ساز این بازارچه‌ها انجام شده و در حال انجام امور مربوط به بهره‌برداری از آنها هستیم.

وی اظهار کرد: همچنین نوسازی وسایل بازی در پارک‌های سطح شهر و موضوع هوشمندسازی ناوگان حمل و نقل عمومی انجام شده و نزدیک به ۱۰۰ درصد از خودروهای سنگین سازمان عمران و ترافیک را تغییر و تحول داده‌ایم.

رئیس شورای اسلامی کلان شهر اراک با بیان اینکه تکمیل سه تقاطع غیر هم‌سطح در دو سال گذشته انجام شده است، گفت: تجهیز سالن همایش پارک شهر و مناسب سازی آن از دیگر اقدامات فرهنگی شورا بوده است.

قربانی ادامه داد: با راه اندازی خط تولید قطعات بتنی، شهرداری را در نیاز به محصولات بتنی خودکفا کرده‌ایم.

وی تصریح کرد: در موضوع سازمان فرهنگی ورزشی هم ۱۰ زمین چمن مصنوعی نوسازی و تجهیز شده و ایجاد زورخانه ورزش‌های باستانی و پهلوانی هم در شورا ششم انجام شده است.

رئیس شورای اسلامی کلان شهر اراک افزود: توجه و تاکید اعضای شورا و الزام شهردار به ارائه توضیحات و گزارش هفتگی در راستای اقدامات و برنامه‌های مهم شهری از جمله بازی‌های هیجانی، پارک آبی، پارک بانوان شماره دو، احداث فرهنگسرا و اجرای فاز دو آرامستان است.

قربانی خاطرنشان کرد: طرح دره نور الشهدا که بیش از دو دهه مورد غفلت قرار گرفته بود، در این دوره شورا ششم با بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار در حال اجراست و سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌ها در این منطقه انجام شده است.

رئیس شورای اسلامی کلان شهر اراک با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل عمومی یک انقلاب در شهر اراک رخ داده است، خاطر نشان کرد: بیش از ۹۹ دستگاه اتوبوس خریداری شده و ۷۰ دستگاه ون و ۱۰ دستگاه اتوبوس برقی به ناوگان حمل و نقل عمومی اضافه شده است.

قربانی افزود: اجرای ۲۲۰ کیلومتر فیبر نوری در اراک ثمره تعامل و همکاری شورا و شهرداری است.

وی تصریح کرد: در این دوره، پروژه‌های متعددی که متعلق به دوره‌های گذشته شورای شهر بود، پیگیری و تعدادی از پروژه‌ها از قبیل طرح بزرگ تقاطع غیر همسطح امام خمینی (ره) زودتر از موعد مقرر تکمیل و به بهره‌برداری رسید.

رئیس شورای شهر اراک اظهار کرد: افزایش بودجه شهر اراک از ۱۹۰۰ در سال ۱۴۰۰ به شش هزار میلیارد تومان در سال جاری، اجرای سیستم خزانه‌داری کل و احیای مدیریت حسابرسی داخلی، احیا نظام تخصیص اعتبار در شهرداری، اجرای پروژه بزرگ اصلاح حساب‌ها از ۱۰ سال گذشته تا کنون از جمله اقدامات انجام شده است.

قربانی از آغاز پروژه شهر دوستدار کودک در اراک، راه اندازی مدرسه شهروندی و آموزش هزاران نفر ساعت در این مرکز و برگزاری جشنواره‌های بزرگ فرهنگی - مذهبی طی دو سال اخیر خبر داد و افزود: پروژه‌های خاص و در دستور کار مدیریت شهری هم شامل: اجرای پروژه گردشگری نور الشهدا گردو بعد از دو دهه تعطیلی با بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار، اجرای پروژه ساختمان آفتاب بعد از مدت‌ها تعطیلی، پروژه احداث دومین پارک بانوان، طرح پارک آبی، احداث فرهنگسرا و اجرای فاز دو آرامستان اراک است.

وی با اشاره به پیگیری مکرر اعضای شورا برای تقویت تفرجگاه‌های اراک گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته زیرساخت‌های منطقه گردشگری نور الشهدا انجام شد.

رئیس شورای اسلامی کلان شهر اراک تصریح کرد: به زودی در منطقه گردشگری نور الشهدا انواع بازی‌های هیجانی و پر مخاطب مناسب خانواده‌ها راه اندازی می‌شود.

قربانی از خریداری تاکسی برقی خبر داد و گفت: همچنین ۱۳۰ دستگاه اتوبوس گازسوز و برقی تهیه و تعدادی از این اتوبوس‌ها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اراک اضافه شده‌اند.

کد خبر 749822