سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهرها، معضلی در مدیریت زلزله
تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۵۸۴۶۶
ایسنا/خراسان رضوی زلزله در هر سال بیش از یک میلیون بار در سراسر جهان به وقوع می‌پیوندد. مطالعات نشان می‌دهد که این بحران طبیعی در قرن بیستم بالاترین میزان خسارت اقتصادی را در بین سایر بحران‌ها بر جوامع انسانی وارد کرده است.
مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گستره نفوذشان، به عنوان پدیده‌هایی تکرار شدنی و مخرب، همواره در طول حیات کره زمین وجود داشته‌اند و پس از پیدایش بشر نیز همیشه خطری جدی برای انسان بوده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
زلزله خسارت‌های اقتصادی، اجتماعی و محیطی گسترده‌ای را بر جوامع تحمیل می‌کند
هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعای مصونیت از مخاطرات طبیعی را داشته باشد و انسان‌ها همواره با تاثیرات ذهنی و عینی زیان‌بار آن مواجه‌اند. وقوع مخاطرات طبیعی منجر به بروز تغییرات در شرایط زیست محیطی می‌شود که این نیز به نوبه خود به گسسته شدن روند زندگی عادی مردم و بروز تاثیرات مخرب بر سکونتگاه‌های آن‌ها می‌انجامد و خسارت‌های اقتصادی و اجتماعی و محیطی گسترده‌ای را بر جوامع تحمیل می‌کند.
تهدید زلزله در نواحی شهری در سطح جهانی در حال گسترش است
زلزله مخرب‌ترین پدیده طبیعی بوده و به علت گستردگی قلمرو، کثرت وقوع و همچنین وسعت و شدت خساراتی که وارد می‌سازد یکی از شناخته شده ترین بلایای طبیعی جهان است. شواهد نشان می‌دهد که تهدید زلزله در نواحی شهری در سطح جهانی در حال گسترش است و این تهدید با روند افزایشی، از مسائل شهری کشورهای در حال توسعه است. کاهش آسیب‌پذیری جوامع شهری در برابر زلزله زمانی به وقوع خواهد پیوست که ایمنی در برابر زلزله در تمام سطوح برنامه ریزی مدّ نظر قرار گیرد. در این میان سطح میانی برنامه‌ریزی کالبدی یعنی شهرسازی یکی از کارآمدترین سطوح برنامه ریزی برای کاهش آسیب پذیری دربرابر زلزله است.
۹۵ درصد کل قربانیان بلایای طبیعی در دنیا از کشورهای در حال توسعه هستند
بر اساس مطالعات حدود ۹۵ درصد کل قربانیان بلایای طبیعی در دنیا از کشورهای در حال توسعه تخمین زده می‌شود و تلفات ناشی از این گونه حوادث در این کشورها ۲۰ برابر بیشتر از حوادث مشابه درکشورهای توسعه یافته است. زلزله در هر سال بیش از یک میلیون بار در سراسر جهان به وقوع می‌پیوندد. مطالعات نشان می‌دهد که این بحران طبیعی در قرن بیستم بالاترین میزان خسارت اقتصادی را در بین سایر بحران‌ها بر جوامع انسانی وارد کرده است، به علاوه با تعداد ۱۸۱۶۱۱۹ نفر کشته و ۱۱۴۷۶۷۶ مجروح و ۸۹۵۳۲۹۶ بی‌خانمان در رتبه دوم بعد از سیل در بحران‌های با منشا طبیعی قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی کشور ایران علی‌رغم آنکه موجب بهره‌مندی از منابع و ثروت‌های طبیعی و زیرزمینی شده، سبب قرار گرفتن آن در معرض یکی از مخرب‌ترین و در عین حال غیرقابل پیش‌بینی‌ترین پدیده‌های طبیعی یعنی زلزله نیز شده است.
۶ درصد تلفات انسانی کشور ما در ۲۵ سال گذشته ناشی از زلزله بوده است
بر پایه آمارهای رسمی در ۲۵ سال گذشته، ۶ درصد تلفات انسانی کشور ما ناشی از زلزله بوده است. زلزله‌هایی همچون زلزله بم شاخصی از میزان آسیب‌پذیر بودن ایران در مناطق شهری است. زلزله بویین زهرا، اردبیل، و زلزلة سنگین بم هرکدام هزاران کشته بر جای گذاشتند. تنها زلزله بم بیش از ۳۰۰۰۰ کشته، ۱۰۰۰۰ زخمی، بیش از ۱۰۰۰۰۰نفر بی‌خانمان داشت و بیش از ۸۰ درصد از شهر را تخریب و تمام زیرساخت‌های شهری را از بین برد و بیش از ۸۰۰ میلیون دلار خسارت بر جای گذاشت.
مطالعات نشان می‌دهند که از پدیده‌های عمده ناپایدار کننده شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، گونه‌ای از شهرنشینی با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیررسمی است که بنابر مشاهدات جهانی در حال گسترش فزاینده است. اینگونه سکونتگاه‌ها هر چند جلوه‌ای از فقر است؛ اما بازتاب کاستی‌ها و نارسایی‌ها محسوب می‌شوند. طبق گزارشات سازمان ملل سکونتگاه‌های غیررسمی به عنوان چالش هزاره سوم خواهد بود. براساس بررسی‌های انجام شده حدود ۴۲ درصد از جمعیت شهرنشین کشورهای جهان سوم در سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن هستند. سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌هایی هستند که بیشتر در حاشیه شهرها و کلان‌شهرها قرار دارند و خارج از برنامه رسمی توسعه شکل گرفته‌اند.
بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی بیشتر از سایر بافت‌ها در معرض خطر زلزله قرار دارند
بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی بیشتر از سایر بافت‌ها در معرض خطر زلزله قرار دارند؛ این بافت‌ها به دلایل عدم رعایت معیارهای فنی و مهندسی در ساخت بنا، قرارگیری در اراضی شیبدار، شبکه ارتباطی ناکارآمد، کمبود فضاهای باز و سبز، کمبود تأسیسات و تجهیزات شهری و غیره بیشتر در معرض آسیب‌پذیری هستند.
راهکارهای متفاوتی برای مقابله با آثار زلزله و کاهش آسیب‌پذیری در برابر آن وجود دارد ولی چنانچه مدیریت علمی و عملی مناسب در برخورد با مخاطرات طبیعی موجود نباشد، خسارت‌های ناشی از آن‌ها چندین برابر خواهد بود. آنچه از این زلزله یک فاجعه می‌سازد، عدم پیشگیری از تأثیر آن و عدم آمادگی برای مقابله با عواقب آن است و تا زمانی که زیستگاه انسان در برابر زلزله تضمین کافی نیافته باشد، لاجرم باید منتظر عواقب خسارت‌زای آن بود.
منابع:
*رجبی، م و دیگران. (۱۳۹۷). «پهنه‌بندی آسیب‌پذیری مخاطرات طبیعی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان سقز مطالعه موردی سیل و زلزله. مجله پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمّی. صص:۱۸۳-۱۹۵.
*حاجی نژاد، علی و دیگران. (۱۳۹۴).«بررسی عوامل مؤثر برآسیب پذیری ناشی از زلزله در مناطق شهری دارای سکونتگاه‌های غیررسمی با استفاده ازGIS مطالعه موردی مناطق ۱ و ۵ شهر تبریز. مجله مخاطرات محیط طبیعی. شماره ۶. صص:۵۶-۳۳.
*طبیبیان، م و دیگران. (۱۳۹۷). «ارزیابی آسیب‌پذیری بافت‌های مسکونی در برابر زلزله و راهکارهای کاهش آسیب‌پذیری». فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری. شماره ۲۷. صص:۱۱۲-۹۳.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی زلزله زلزله کرمان پژوهش سکونتگاه های غیررسمی کشورهای در حال توسعه کاهش آسیب پذیری برابر زلزله مخاطرات طبیعی سکونتگاه ها بر جوامع بافت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۵۸۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مردمی‌سازی منابع طبیعی با توجه به طبیعت، اقتصاد و امور اجتماعی
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ عباسعلی نوبخت در نشست سراسری - وبیناری ارائه نظامنامه مردمی‌سازی و رویکرد‌های معاونت آبخیزداری، امور مراتع و بیابان؛ به طرح و بررسی رویکرد‌های این معاونت در راستای شیوه‌های نوین حکمرانی و مدیریت مشارکتی و ایفای نقش آگاهانه و مسوولانه مردم بویژه ذی‌نفعان عرصه‌های منابع طبیعی بخصوص مراتع کشور و احاله مدیریت طرح‌های منابع طبیعی به مردم در قالب ظرفیت‌های قانونی موجود پرداخت. 
وی به وسعت نزدیک به ۸۳ میلیون هکتاری مراتع کشور و ظرفیت‌های آشکار و نهان آن اشاره و اظهار کرد: باید به طور دقیق مشخص شود که مراتع چه توانمندی‌هایی در زمینه حفظ ذخایر ژنتیکی، تولید علوفه و تولید گوشت قرمز و دیگر اثربخشی‌ها دارند. نوبخت ادامه داد: با تشکیل و توسعه تعاونی‌های مرتعداری، امر مدیریت و بهره‌برداری مراتع در قالب طرح‌های مرتعداری به ذی‌نفعان حقیقی (دامداران، ساکنان و بومیان) احاله می‌شود و در این صورت است که خود مردم با انجام بذرکاری، اقدامات بیومکانیکی و بخصوص بیولوژیک، شروع به غنی‌سازی و تقویت ظرفیت مراتع می‌کنند. وی خاطرنشان کرد: دفتر آموزش و ترویج باید با برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مرتعداران و روستاییان فعالیت خود را از جنبه تسهیلگری افزایش دهد، همچنین دفتر روابط عمومی نیز با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی بیشتر در زمینه توانمندسازی جوامع بهره‌بردار و زمینه‌سازی اجرای شیوه‌نامه‌ها نقش‌آفرینی کنند. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، مدیریت درست عرصه‌های منابع طبیعی را مدیریت از پایین به بالا در هرم مدیریت برشمرد و با تاکید بر اجرای منطقه‌ای شیوه‌نامه‌ها و شرح خدمات طرح‌های منابع طبیعی بخصوص مرتعداری افزود: برای مردمی‌سازی درست، ما ناگزیریم برای شیوه‌نامه‌ها و شرح خدمات طرح‌ها به صورت منطقه‌ای عمل کنیم یعنی این انتظار نیست که مثلا در کل سطوح مرتع کشور به یکباره اجرا شود. به گفته وی، امسال نیز که سال مشارکت مردم است، اگر در هر استان یک پایلوت ایجاد شود با افزایش ظرفیتی که در مراتع وجود دارد، مرتعداران تبدیل به تسهیلگر خواهند شد، بستر‌های همکاری و مشارکت‌دهی مردم در نظامنامه‌های مردمی‌سازی، لحاظ شده و فقط نیازمند عزمی جدی برای عملیاتی شدن است. نوبخت با اشاره به عنوان "دستیار مردمی‌سازی" در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اضافه کرد: برای مردمی‌سازی و راهبری این جلسات، ۵ کارگروه شامل کارگروه‌های آموزش و ترویج، علوم آبخیز، مالی، اطلاع‌رسانی و کارگروه اجرایی باید تشکیل شود. وی تصریح کرد: برای مشارکت موفق مردم در بهره‌برداری و حفاظت از منابع طبیعی، توجه توأمان به سه مؤلفه طبیعت، اقتصاد و امور اجتماعی ضروری است و یک نگاه همه‌جانبه می‌تواند جوابگوی این مهم باشد چرا که این سه مؤلفه، لازم و ملزوم یکدیگرند و به صورت توأمان می‌توانند موفقیت در مردمی‌سازی منابع طبیعی را تضمین کنند. بنابر این گزارش، تا انتهای سال ۱۴۰۲ و در راستای مردمی‌سازی طرح‌های منابع طبیعی در سطح کشور، ۲۰ صندوق ملی منابع طبیعی، ۱۲۰ اتحادیه استانی و ۴۲۵ تعاونی فراگیر در ۴۰۰ سامانه عرفی تشکیل شده که حدود ۱۰۰ هزار خانوار بهره‌بردار را تحت پوشش قرار می‌دهند. گفتنی است؛ چهارمین جلسه سراسری – وبیناری تبیین سیاست‌ها، برنامه‌ها، اقدامات و عملکرد معاونت آبخیزداری، امور مراتع و بیابان با دستور کار ارائه نظامنامه مردمی‌سازی و رویکرد‌های این معاونت درخصوص جلب مشارکت مردمی و جذب سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی برگزار شد.
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت