به نقل از «خبرگزاری میزان»

پذیرش اخبار جعلی چگونه در مغز اتفاق می‌افتد؟

تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۴۶۱۶۰۷

برخی از خبر‌ها با وجود غیر منطقی و حتی مضحک بودن به راحتی پذیرفته می‌شوند. محققات علوم اعصاب به دنبال علت پذیرش اخبار دروغین به بررسی ساختار مغز انسان پرداخته اند.   خبرگزاری میزان _ فارس نوشت: خیلی از خبر‌های جعلی که در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود، اگر منطقی تحلیل شود، باورش سخت است که کسی آن را پذیرفته باشد؛ گاهی حتی بنظر خنده‌دار هم می‌آید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چندسال است محققان با پژوهش‌های مختلف تلاش کرده‌اند بفهمند چرا مردم خبر‌های جعلی را با وجود غیرمنطقی بودن، باور می‌کنند و چرا اجازه می‌دهند این خبر‌ها فهم و درک آن‌ها را از محیط اطرافشان شکل دهد. اخیرا اتحادیه اروپا برای بررسی دقیق این موضوع، یک پروژه تحقیقاتی مفصل را تعریف کرده که با بررسی سازوکار شبکه عصبی انسان، بررسی کرده اخبار دروغ در مغز انسان چطور مدیریت و پردازش می‌شود و چه فعل و انفعالاتی باعث می‌شود او این اخبار را باور کند. در این گزارش، نتایج این تحقیقات را آورده‌ایم. یافته اول: شبکه‌های عصبی، مقابل اطلاعات مخالف با باور‌های قبلی مقاومت می‌کند «علوم اعصاب» (NeuroSience)، علمی است که تمام اقدامات مغز انسان‌ها را شرح می‌دهد. در مغز میلیارد‌ها سلسله عصبی وجود دارد که به طور دائمی با یکدیگر در تعامل هستند تا مواد شیمیایی مختلف، محرک‌های عصبی و اطلاعات گوناگون را هدایت و جابجا کنند. اولین نکته‌ای که این علم در خصوص اخبار می‌گوید این است که سیم‌کشی مغز انسان به گونه‌ای است که اطلاعات تکراری، معمولاً از مسیری یکسان و تکراری در آن عبور می‌کنند. بنابراین، وقتی انسان مطلب جدیدی را می‌خواند که دانسته‌ها و اعتقادات قبلی او را تأیید کند، این مطلب مسیر تکراری قبلی را تقویت کرده و آن را گسترده‌تر و قدرتمندتر می‌کند.   به عبارت دیگر، اطلاعاتی که «باور‌های ما را تأیید می‌کند»، در مغز از طریق شاهراه‌ها و بزرگراه‌هایی عریض جابجا می‌شوند. اما اطلاعات تازه و شگفتی‌آور که بر خلاف باور‌های ما هستند، از مسیر‌هایی باریک و ناهموار در مغز عبور می‌کنند. این داده‌ها گاهی حتی به حاشیه جاده رانده می‌شوند و امکان ادامه مسیر را در مغز پیدا نمی‌کنند. این اطلاعات جدید، معمولاً باید برای حرکت خود مسیری جدید در مغز پیدا کنند و از قبل حتی راهی برای جابجایی آن‌ها پیش‌بینی نشده است؛ بنابراین احتمال زیادی وجود دارد که این داده‌های به طور کامل دور انداخته شوند.   این ساز و کار مغز، سرسختی افراد برای پذیرش اخبار جدید و ناسازگار با اطلاعات قبلی را توضیح می‌دهد. بر همین اساس انسان‌ها مخلوقاتی سرسخت هستند و به شکلی ناخودآگاه، روی درستی باور‌های خود اصرار می‌کنند و به سادگی طرز فکر خود را عوض نمی‌کنند. یافته دوم: با تعصب روی اطلاعات قبلی، توان پذیرش مغز کمتر می‌شود ویژگی دیگری که به پذیرش اخبار جعلی کمک می‌کند، محدودیتی است که  بخاطر نپذیرفتن واقعیات، به تدریج در مغز فرد به‌وجود می‌آید. یعنی وقتی شبکه عصبی فرد در مقابل پذیرش اطلاعات جدید مقاومت کند، به‌تدریج توان خود برای بررسی و تحلیل هر نوع اطلاعات جدیدی که در تعارض با باور‌های او باشد را از دست می‌دهد؛ بنابراین هرچقدر هم که اسناد و شواهد مربوط به یک خبر، قابل اطمینان باشد و کاملا شفاف هم ارائه شود، فقط مغز کسی می‌تواند آن را بررسی و تحلیل کند که قبلا در مقابل اطلاعات جدید، پذیرا بوده باشد. همه این‌ها یعنی با هر بار تعصب ورزیدن روی باور‌های قبلی، توان مغز برای پذیرفتن اطلاعات جدید کمتر می‌شود.   چنین افرادی تحلیل‌ها و اطلاعات جدید مغایر با باور‌های قبلی خود را به راحتی جعلی و قلابی طبقه‌بندی می‌کنند یا تصور می‌کنند این اطلاعات ساخته و پرداخته قدرت‌های مرموز و دروغ‌پردازی است که قصد دارند جهانی که در ان زندگی می‌کنیم را دستکاری کنند. چون قادر نیستند دیدگاه‌های جدید و مغایر با باور‌های قبلی خود را در ذهن پردازش کنند و برای پذیرش آن‌ها مسیر‌های تازه‌ای باز کنند. این ویژگی عصب‌شناختی، دالان پژواک را شکل می‌دهد اطلاعات از منابع مختلف و با زاویه نگاه‌های متفاوت وجود دارند. اما وقتی که فرد، یک زاویه‌نگاه و یک دسته اعتقادات را بار‌ها و بار‌ها دریافت می‌کند، در یک دالان پژواک می‌افتد؛ یعنی محیطی که فرد فقط با اطلاعات و عقایدی مواجه می‌شود که اطلاعات و اعتقادات خودش را انعکاس می‌دهد و تقویت می‌کند. چون به سراغ رسانه‌ای می‌رود که حرف مطلوب خودش را بشنود. در واقع حوصله این را ندارد که برود خودش را به چالش بکشد؛ ترجیح می‌دهد حقیقت را بر اساس ذائقه خودش پیدا کند؛ بنابراین تمرکزش را روی محتوا و رسانه‌ای می‌گذارد که حرف موردنظر او را می‌گوید؛ نتیجه اینکه از حقیقت فاصله می‌گیرد و تمایلات و بازگو شدن دیدگاه‌های خودش، موضوعیت بیشتری برایش دارد. در عین‌حال فکر می‌کند در حال خواندن اخبار و تحلیل‌های روز است و دارد آگاهی‌اش نسبت به حقیقت را افزایش می‌دهد.   دالان پژواک باعث می‌شود خبر‌های جعلی که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تولید می‌شود، به دلیل همسو بودن با باور مخاطب توسط او پذیرفته شود و با تکرار آن در این رسانه‌ها کم‌کم  به یک باور عمومی تبدیل شود. خبر‌های جعلی با ظاهر منطقی، سریع‌تر باور می‌شوند بنابراین بر اساس آنچه که در مورد ساختار عصبی انسان و دالان پژواک گفته شد، افراد خبر‌ها را بر اساس اینکه چقدر با واقعیت و با منطق سازگاری دارد، قبول یا رد نمی‌کنند؛ بلکه بر این اساس با آن برخورد می‌کنند که چقدر با باور‌های قبلی آن‌ها سازگاری دارد. اگر همسو با اعتقاداتش باشد، هرچقدر هم که غیرمنطقی و غیرواقعی باشد آن را باور می‌کند. چه برسد به خبر‌های جعلی که ظاهری منطقی به آن داده می‌شود و مخاطب لازم است برای باور آن دنبال اسناد و مدارک موثق باشد. یعنی در شرایطی که مخاطب غیرمنطقی‌ترین اطلاعات را صرف همسو بودن با اعتقاداتش باور می‌کند، خبر‌های جعلی که بنظر منطقی هستند را در صورت همسویی با ذهنیاتش، خیلی سریع‌تر و با اطمینان بیشتری باور می‌کند؛ و همین کار را برای حقیقت، سخت‌تر می‌کند. ابرروایت‌ها، نقشی تعیین کننده دارند تا اینجا گفته شد، پذیرش افراد نسبت به اخبار و اطلاعات، به میزان همسو بودن آن با اعتقاداتش بستگی دارد. «ابرروایت‌ها»، همین باور‌ها و اعتقادات قبلی افراد هستند که به در خصوص موضوعات مختلف در ذهن او شکل گرفته و ریشه دوانده‌اند. فرد وقتی با موضوع جدیدی روبرو می‌شود، ابرروایتی که از قبل در ذهن او وجود دارد، تفسیر او از موضوع را شکل می‌دهد. یعنی روایت جدید، بر اساس ابرروایت قبلی در ذهن او شکل می‌گیرد و آن ابرروایت را باز هم تقویت می‌کند. به‌عنوان مثال وقتی این ابرروایت در ذهن فرد شکل گرفته که یک حکومت، پنهانکاری می‌کند، وقتی با موضوعی مثل آمار مبتلایان به کرونا روبرو می‌شود، بر اساس همین ابرروایت تصمیم می‌گیرد آمار را دروغ و حاصل پنهانکاری تفسیر کند. حالا وقتی با یک خبر جعلی در این خصوص هم مواجه می‌شود، به همین ابرروایت مراجعه می‌کند و، چون با آن منطبق است به سادگی این خبرجعلی را باور می‌کند. تکنیک  «تکرار»، اینجا به کار گرفته می‌شود یکی از پرکاربردترین تکنیک‌های عملیات روانی، «تکرار» است؛ به این معنا که وقتی مخاطب پیامی را از منابع مختلف دریافت کند، کمتر به خودش اجازه نمی‌دهد که در درستی و حقانیت پیام تردیدی به خود راه دهد. سازوکار تاثیرگذاری این تکنیک، با توجه به همین یافته‌های عصب‌شناختی قابل فهم است. وقتی روایتی از یک موضوع، به شکل‌های مختلف تکرار می‌شود و مخاطب به هر دلیلی در مقابل آن مقاومت نمی‌کند، کم‌کم یک مسیر در سیستم عصبی مغز برای آن درست می‌شود، هر بار تقویت می‌شود و در ذهن او به یک باور تبدیل می‌شود.   یکی از کارکرد‌های اصلی اخبار جعلی، همینجاست که روایتی غلط به شکل‌های مختلف و با اخبار دروغ، بازتولید می‌شود و کم‌کم در ذهن مخاطب جا می‌افتد. به این صورت، حتی اگر روایتی غلط و غیرمنطقی باشد، به یک ابرروایت در ذهن فرد تبدیل می‌شود و دیگر همه موضوعات بعدی را نیز بر اساس همان تفسیر می‌کند. بیشتر بخوانید: کرونا مغز را چگونه آلوده می‌کند؟ انتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.   برچسب ها: مغز اخبار جعلی

منبع: خبرگزاری میزان

کلیدواژه: مغز اخبار جعلی باور های قبلی خبر های جعلی اطلاعات جدید پذیرش اخبار اخبار جعلی مغز انسان ذهن او بر اساس خبر ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۴۶۱۶۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تاثیر باور‌های فراشناختی بر میزان سازگاری فردی و اجتماعی

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، وقتی می‌گوییم فردی سازگار است که پاسخ‌هایی که او را به تعامل با محیطش قادر می‌کنند آموخته باشد و به نحو قابل قبول اعضای جامعه خود رفتار کند تا احتیاجاتش ارضا شوند. در رابطه با این موضوع پژوهشگران مطالعه‌ای انجام داده‌اند که در آن به بررسی رابطه‌­ بین باورهای فراشناختی با میزان سازگاری فردی و اجتماعی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی ایران است. 

* رابطه بین سازگاری فردی با متغیرهای باورهای مثبت

این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که بین سازگاری فردی با متغیرهای باورهای مثبت در مورد نگرانی، کنترل ناپذیری و خطر، خودآگاهی شناختی رابطه­‌ منفی هست. اما با متغیر کنترل افکار، ارتباط مثبت بوده و هیچ ارتباطی با متغیر اطمینان شناختی گزارش نشد.

این پژوهش توضیح می‌دهد که ارتباط بین سازگاری اجتماعی با متغیرهای کنترل­ ناپذیری و خطر، اطمینان­‌شناختی، کنترل افکار مثبت بوده و هیچ ارتباطی بین سازگاری اجتماعی و باورهای مثبت در مورد نگرانی دیده نشده است. سازگاری اجتماعی با خودآگاهی شناختی ارتباط منفی دارد.

افزایش متغیر باورهای مثبت در مورد نگرانی باعث کاهش سازگاری فردی شده و بر سازگاری اجتماعی بی ­تاثیر است

* راهکارهای سازگاری افراد برای بهبود یافتن زندگی

از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ امروزه با مشکلاتی که در جوامع وجود دارد مطالعه و پژوهش در زمینه‌های سازگاری افراد برای بهبود یافتن زندگی آنها از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد و بدین جهت یکی از راهکار‌های مهم در این زمینه پرداختن به باور‌های فراشناختی در آنهاست.

این پژوهش مطرح می‌کند که سازگاری یک فرایند روانشناختی است که بر اساس آن فرد با تمایلات و چالش‌های زندگی روزمره، مقابله می‌کند و یا آنها را درکنترل خود درمی‌آورد، سازگاری این است که فرد با دیگران طوری رفتار کند که هیچگونه مشکل و درگیری با آنان نداشته باشد.

* تعریف سازگاری از دیدگاه باتلر (Battler) 

در این پژوهش می‌نویسند باتلر اظهار می‌دارد که در همه‌ دوران زندگی خود در هر روز و هر ساعت سرگرم آن هستیم که خود نشده را با محیط دگرگون شده و دگرگون نشده سازگار کنیم. فعالیت‌های شخصی و شغلی در حقیقت چیزی جز عمل سازگاری با خود و دیگران نیست؛ اساسا شخص سازگار، شخصی است که میان خود ومحیط مادی و اجتماعی‌اش ارتباط سالم و درست برقرار کند.

در ادامه آمده است که سازگاری یک مفهوم عام بوده و به همه راهبرد‌هایی گفته می‌شود که فرد برای اداره کردن موقعیت‌های استرس زای زندگی اعم از تهدید‌های واقعی یا غیرواقعی به کار می‌برد.

* سازگاری در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران

بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران با توجه به تعداد زیاد دارندگان مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد رو به تخصص‌گرایی پیش می‌رود و دانشگاه علوم پزشکی ایران در این زمینه بسیار خوب عمل کرده، و با توجه به اینکه بیش از سه چهارم این کتابداران دارای رشته تحصیلی کتابداری و اطلاع رسانی سابق و علم اطلاعات و دانش شناسی هستند.

اطلاعات کلی مربوط به باورهای فراشناختی و سازگاری و فردی کتابداران 

* سازگاری اجتماعی

این پژوهش بیان می‌کند که سازگاری اجتماعی یک عامل متأثر از راهبرد‌های شناختی می‌باشد که می‌توان آن را به دیدگاه‌های شناختی موجود در این زمینه ربط داد. هسته اصلی دیدگاه‌های شناختی درباره اختلالات روانی ناسازگاری چگونگی پردازش اطلاعات در ذهن فرد است.

این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که اگر نظام باور‌های فرد کارامد باشد، اطلاعات به گونه‌ای دقیق در ذهن او پردازش می‌شوند که نتیجه‌ آن رفتار مطلوب است، اما اگر در پردازش‌ها و ادراک‌های فرد مشکلی وجود داشته باشد، نتیجه‌ای به‌جز رفتار مخرب نخواهد داشت.

افزایش متغیر کنترل ­ناپذیری و خطر، منجر به کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی می­‌شود

به لحاظ کاربردی یافته‌های این پژوهش می‌تواند تأثیرات عملی مهمی بـر تغییر باور‌های فراشناختی مرتبط با سازگاری داشته باشد و در پرتو این یافته‌ها، مدیران و مشاوران می‌توانند با برگزاری برنامه‌های آموزشی و تهیه بروشور‌های مربوط با هدف اصلاح و تغییر باور‌های فراشناختی ناکارامد، از بروز و تداوم رفتار‌های ناسازگار که آسیب‌های روانی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی جدی در پی دارد، پیشگیری کنند.

* کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی

بر اساس یافته‌های این مطالعه، افزایش متغیر باورهای مثبت در مورد نگرانی باعث کاهش سازگاری فردی شده و بر سازگاری اجتماعی بی ­تاثیر است. افزایش متغیر کنترل ­ناپذیری و خطر، منجر به کاهش سازگاری فردی و افزایش سازگاری اجتماعی می­‌شود. افزایش اطمینان­‌شناختی کتابداران در سازگاری فردی بی‌­تاثیر بوده اما در سازگاری اجتماعی آنها تاثیر مثبت دارد. افزایش کنترل افکار درمیان کتابداران موجب افزایش سازگاری فردی و اجتماعی آنان می­‌شود. افزایش خودآگاهی شناختی، منجر به کاهش سازگاری های فردی و اجتماعی کتابداران می‌­گردد.

گفتنی است، این یافته‌ها، به صورت یک مقاله علمی پژوهشی باعنوان «رابطه‌ بین باور‌های فراشناختی با میزان سازگاری فردی و اجتماعی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی ایران» به کوشش سعيد غفاری (دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور قم)، شعله زکيانی (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور مشهد) تهیه شده که در دوماهنامه «پیاورد سلامت» منتشر شده است. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.

انتهای پیام/