چرا در ترجمه کم آورده ایم؟!
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۵۴۷۱۰۵
محمد ماکویی؛ دایی جان، آقای علی اصغر سعیدی، که از مترجمان خوش نام و خوب کشور بودند، اعتقاد داشتند که "ترجمه" کاری شاقتر از "تالیف" است، زیرا کسی که به زبان مادری آشنایی کامل دارد ممکن است بتواند خوب بنویسد، اما اگر او بخواهد وارد وادی "ترجمه" شود، حتما باید از زبان مبدا و مقصد، خوب، سر در بیاورد.
جدا از این نکته، باید به این موضوع اشاره کرد که آنهایی که مایل هستند نسب به ترجمه متون تخصصی اهتمام ورزند، باید اشراف کامل بر حوزهای که کتاب در آن به رشته تحریر در آمده است داشته باشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
برای اینکه مطلب بهتر جا بیفتد، اجازه دهید خاطرهای را در این باب تعریف نمایم: آنهایی که در زمینه آب و فاضلاب کار کردهاند معنی واژههای "منهول" و "آدمرو" را خوب میدانند، در حالی که افراد معمولی اجتماع شاید با این لغات چندان آشنا نباشند."منهول" یا "آدمرو" دریچهای است که بهرهبرداران شبکههای جمعآوری یا خطوط انتقال فاضلاب از طریق آن وارد شده و اقدام به تمیز کاری، بازرسی یا تعمیرات لولهها میکنند.
در شرکتی کار میکردم که یکی از همکاران، قبلا، در حوزهای دیگر مشغول فعالیت بود. یکبار که او از نگارنده معنای "منهول" را پرسید، متاسفانه، فرصت پاسخگویی به من نداده و "میشود سوراخ" را بر زبان آورد (کتاب انگلیسی دستش بود). خوب است که آدم بازیگوشی نیستم و به همین دلیل به فوریت توانستم با بیان "منهول، آدمرو میشود و هیچ چیز دیگری نمیشود!" سر و ته جمله نصف و نیمه وی را هم بیاورم!
از شما چه پنهان! این روزها بیش از هر کاری مشغول "ترجمه" هستم، اما ماجرای ورود به این وادی هم برای من داستانی دارد؛ در سالهای دانشکده، با مطالعه جزوات و کتب فارسی مشکل حسابی داشته و به مرحله "خود خنگ انگاری" رسیده بودم! دوستی که متوجه مشکل من شده بود، نسخه "تو که زبانت خوب است چرا اصل کتابها را نمیخوانی؟" را برایم پیچید. (منظور از "زبان"، "انگلیسی" بود و خوب بودن را تنها در جهت تاکید بر درک خوب مطالب نگاشته شده به زبان انگلیسی توسط نگارنده مورد استفاده قرار داده بود).
خوشبختانه، نسخه پیچیده شده خیلی زود افاقه کرده و مرا متوجه نمود که بیشتر مشکل عدم درک مطلب من به فرستنده، نه گیرنده، مربوط میشد.
متاسفانه، بسیاری از مترجمانی که از عهده ترجمه بخش یا بخشهایی از یک کتاب علمی بر نیامده بودند، با رها کردن آن یا آن ها، ارتباط قسمتهایی از مطالب کتاب را از هم گسیخته و خواننده را در درک و فهم معنای واژهها و متون دچار مشکل اساسی ساخته بودند.
در کنار آنها، انصافا، مترجمانی هم بودند که لغات و عبارات جایگزین را به گونهای برگزیده بودند که نگارنده را، ناخودآگاه، در فکر "نکند همه کتابها را خانم همکار ترجمه کرده است" فرو میبرد! (بعد از خرید دارو از طریق نسخه شفابخش پیچیده شده به نتایج بالا رسیدم).
کار ترجمه، واقعا، کار سختی است. گاهی اوقات، مترجمی که ۴۰۰ صفحه از یک کتاب ۵۰۰ صفحهای را "ترجمه" کرده است، با جمله یا پاراگرافی مواجه میشود که برای درک و فهم آن باید به اندازه کل ۴۰۰ صفحه قبلی زمان صرف نماید (حاشیه نویسیهای مترجمان را حتما جدی بگیرید، زیرا در بسیاری از موارد ارزش و اهمیت آن ها، در درک و فهم مطلب، کمتر از آنچه که متن به حساب میآید، نیست!). با توجه به بازار بد کتاب، این فرد، چه باید بکند؟عطای "ترجمه" را به لقایش بخشیده و "من اینکاره نیستم" بگوید؟
جمله یا پاراگراف را، بی توجه به میزان ارزش و اهمیت آنها، حذف کرده و "یک چیزهایی هم نفهمند به جایی بر نمیخورد" را در ذهن جای دهد؟
جاهایی را بد، یا افتضاح، ترجمه کرده و نزد خود چنین بیندیشد که خواننده، به احتمال قوی، مشکل را به درک و فهم خود یا مقدماتی که باید قبلا میآموخته است نسبت داده و خویشتن را بوعلی سینایی که "مابعد الطبیعه ارسطو" را در دست مطالعه دارد، خواهد پنداشت؟
زمانی، اینشتن چنین گفته بود: " اگر واقعا از کنه یک مطلب سر در آورده باشید باید بتوانید آن را برای مادربزرگتان توضیح دهید!" خوب است اینشتن در میان مترجمان ایرانی حضور ندارد، زیرا در این صورت بخوبی میدید که جدا از عدم توانایی بسیاری از آنها در توضیح مطلب برای مادر بزرگ، شماری از ایشان به شدت نگران هستند که نکند روزی، روزگاری در برابر مهران مدیری حاضر شده و شنونده "این که گفتی یعنی چه؟!" گردند.
منبع: فرارو
کلیدواژه: فن ترجمه دشواری ترجمه مترجمان ایرانی درک و فهم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۵۴۷۱۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«کلیله و دمنه» در کانون توجه نمایشگاه کتاب ابوظبی
سی و سومین جشنواره بینالمللی کتاب ابوظبی در حالی آغاز به کار کرده است که بخش ویژهای را به کتاب «کلیله و دمنه» به عنوان یکی از تاثیرگذارترین آثار ادبی جهان اختصاص داده است.
به گزارش ایسنا، سی و سومین دوره نمایشگاه بینالمللی کتب ابوظبی از روز گذشته ۲۹ آوریل (۱۰ اردیبهشت) آغاز به کار کرده و تا پنجم می (۱۶ اردیبهشت) در مرکز نمایشگاه ابوظبی ادامه خواهد شد.
از جمله برنامههای نوآورانهای که توسط این رویداد ادبی معرفی شده، برنامه «کتابهای جهان» است که به معرفی آثار برجستهای میپردازد که تمدن بشری را در طول سالها شکل داده و فرهنگها را به روشهای منحصر به فردی تحت تأثیر قرار داده است.
امسال «کلیله و دمنه» ترجمه عبدالله ابن مقفع برای این رویداد انتخاب شده و به موازات نمایشگاه کتاب، نمایشگاه هنری جذابی با عنوان «هنر افسانه ها از کلیله و دمنه تا لافونتن» به میزبانی لوور ابوظبی برگزار می شود که تکمیل کننده این کاوش ادبی است.
نمایشگاه بینالمللی کتاب ابوظبی همچنین از انتخاب «نجیب محفوظ» رماننویس مصری بهعنوان «شخصیت کانونی» برای این رویداد خبر داده است. محفوظ در سال ۱۹۸۸ با ترجمه آثارش به زبانهای متعدد، اولین نویسنده عرب نام گرفت که موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شد.
نجیب محفوظ، شخصیت ادبی فقید مصر، به عنوان شخصیت کانونی برای دوره امسال انتخاب شده و میراث ادبی استثنایی او تأثیر عمیقی بر چشمانداز ادبی عرب بر جای گذشته است. به عنوان اولین نویسنده عرب برنده نوبل ادبیات، آثار او کمک زیادی به غنیسازی میراث ادبی عرب کرده است و ترجمه رمانهای او به زبانهای مختلف نقشی اساسی در جلب توجه بینالمللی به دنیای ادبیات داستانی عربی داشته است.
«نجیب محفوظ» که محبوبترین رماننویس دنیای عرب شناخته میشود، متولد ۱۹۱۱ در قاهره، در طول ۷۰ سال فعالیت ادبی خود بیش از ۵۰ رمان، پنج نمایشنامه، ۳۵۰ داستان کوتاه و دهها فیلمنامه را به نگارش درآورد و بسیاری از کارهای او در مصر و کشورهای دیگر مورد اقتباس تلویزیونی و سینمایی قرار گرفتهاند. او در سال ۱۹۸۸ توانست عنوان اولین نویسنده عرب برنده جایزه نوبل ادبیات را کسب کند.
«گدا»، «کوچه مدق»، «خواب»، «جنایت»، «در گذر قصر»، «زیر سایبان»، «راه» و «وراجی روی نیل» از جمله کتابهایی هستند که تاکنون از وی به زبان فارسی منتشر شده است.
دکتر «علی بن تمیم» رئیس مرکز زبان ابوظبی که برگزارکننده این نمایشگاه کتاب است گفت: «بر تعهد این مرکز به تجلیل از نمادهای فرهنگی تأثیرگذار جهان عرب در سطح جهانی تأکید میکنم. این نمادهای فرهنگی در شکلدهی ایدهها در میان نسل جدید نقش اساسی داشته و در ارتقای جایگاه زبان عربی نقش اساسی داشتهاند. نمایشگاه با ابتکارات الهام بخش خود به غنا بخشیدن به چشم انداز فرهنگی جهان عرب ادامه میدهد. مصر به طور خاص در کارهای خلاقانه در زمینه های مختلف از جمله ادبی، هنری، فکری و شناختی پیشگام بوده است. نجیب محفوظ ادبیات عرب و جنبههای متمایز فرهنگ محلی مصر را بر بستری جهانی قرار داد، او فرهنگ عرب را به سایر مردم و تمدنها معرفی کرد، دامنه آن را گسترش داد».
او درباره انتخاب کتاب «کلیله و دمنه» برای برنامه تازه راهاندازی شده «کتابهای جهان» در نمایشگاه ابوظبی نیز گفت: «کلیله و دمنه یکی از برجستهترین آثار ادبیات عرب است که بهعنوان یک کتاب عربی درجه یک از سوی منتقدان عرب شناخته میشود و به عنوان بازنمایی عالی از ترکیب فرهنگی بین تمدنها بر اساس منشأ آن که ترکیبی از زبانهایی مانند سانسکریت از هند، پهلوی از ایران و عربی است، عمل میکند. عناصر این کتاب به دلیل تأثیرگذاری بر سایر فرهنگها، به ویژه شاعر بزرگ فرانسوی ژان دو لافونتن که در خلق یکی از بهترین افسانههایش از آن الهام گرفت و احمد شوقی شاعر بزرگ عرب زبان که مجموعه مهم خود را بر اساس آن برای کودکان نوشت، مورد تحسین قرار گرفته است».
انتهای پیام