به نقل از «ایسنا»

بررسی مضامین خطبه فدکیه و موضع سیاسی حضرت فاطمه(س)

تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۷۱۳۶۵۱

ایسنا/قم عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن گفت: خطبه فدکیه از سوی حضرت فاطمه(س) به بهانه‌ مصادره‌ فدک قرائت می‌شود اما محتوای آن حاوی، اندیشه‌ها و موضع سیاسی و اجتماعی ایشان در برابر نظام سیاسی معاصر است.

 حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علی‌اکبر حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از قم ضمن تسلیت به مناسبت شهادت حضرت زهرا(س)، اظهار کرد: در اندیشه تشیع، رفتار و گفتار و تقریر معصوم معیار عمل شیعیان است و این اصل کلامی درباره زهرا (س) صدق می‌کند، ازاین‌رو رفتارهای او نیز ملاک نظری و رفتاری شیعیان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: در این گفت‌وگو مروری به اندیشه‌ها، رفتار و گفتار سیاسی حضرت(س) خواهیم داشت که بسیاری از آن‌ها در خطبه فدکیه انعکاس یافته است؛ هم‌چنین آیت‌الله جوادی در کلاس درس فرمودند این خطبه در طراز نهج‌البلاغه قرار دارد و بلکه بالاتر است.
استاد حوزه علمیه افزود: آن حضرت در فرازهای آغازین خطبه‌ی فدکیه، در پنج فصل به بیان اندیشه‌های کلامی و زیربنایی (عقاید و باورها) خود مانند ستایش و دعوت به شکر نعمت‌ها، توحید و ضرورت اخلاص، آفرینش و ضرورت بندگی خدا، بعثت پیامبر و ضرورت وحیانی شدن زندگیِ فردی و اجتماعی، فلسفه‌ی احکام و ضرورت تقوای الهی نسبت به آن‌ها پرداخته است.
حسینی با اشاره به اندیشه و سیره سیاسی حضرت فاطمه(س) عنوان کرد: بیشترین و تأثیرگذارترین نقش‌آفرینی سیاسی فاطمه(س) در دوره‌ی کوتاه زندگانی آن حضرت پس از رحلت رسول خدا(ص) اتفاق افتاده است. پس از بیعت اغلب اهالی مدینه از انصار و مهاجر با ابوبکر به‌عنوان خلیفه و تلاش آن‌ها برای اخذ بیعت از علی(ع) باعث شد موضع سیاسی فاطمه(س) در تقابل با طرفداران خلیفه و هواداران حکومت قرار گرفت؛ این موضع فاطمه(س) باعث شد که معدود مخالفان خلیفه برای اظهار مخالفت در خانه‌ی آن حضرت گرد آیند، به‌گونه‌ای که به‌سرعت منزل آن حضرت محل و کانون مخالفت با دستگاه خلیفه و سیاست‌های آن گردید.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن تصریح کرد: حضرت فاطمه(س) در جریان تلاش جدی و قهرآمیز خلیفه برای بیعت ستاندن از همسرش علی(ع)، مخالفت خود را با حکومت و به‌طور مشخص خلیفه بیان کرد و در این مسیر با مردم در جلوی درب خانه‌اش که برخی گزارش‌ها آن را تعداد کثیری نقل کرده‌اند و می‌توانست بازتاب سیاسی گسترده‌ای داشته باشد، سخن گفت.
وی اضافه کرد: هم‌چنین گزارشهایی وجود دارد که به‌صورت خصوصی شبانه به درب خانه‌ی اهالی مدینه می‌رفت و ابراز مخالفت خود با رویکرد سیاسی حکومت‌گران را به اطلاع ایشان می‌رسانید و از آن‌ها برای آنچه مطلوب جامعه اسلامی می‌دانست خواهان حمایت بود.
حسینی گفت: آن حضرت طبق برخی از گزارش‌ها وقتی‌که برای بیعت ستاندن از همسرش به منزل او مراجعه کردند با حضور خود مانع آن شد تا همسرش را برای بیعت ببرند و بنا بر برخی گزارش‌ها وقتی آن حضرت را به مسجد انتقال دادند آن حضرت تهدید به نفرین کرد به نظر می‌رسد این امر در اینکه ابوبکر از بیعت ستاندن از علی(ع) باز ایستد موثر بوده است؛ همچنین به نظر می‌رسد که سوگواری آن حضرت در جمع مسلمانان و درملأعام نشانه های اعتراض به رویکرد سیاسی حاکم بود که پیام‌های روشن سیاسی را به دستگاه خلافت منتقل می‌کرد.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با اشاره به اینکه فعالیت‌های سیاسی فاطمه(س) باعث شد تا حکومت فدک را که منبع مالی آن حضرت به شمار می‌رفت مصادره کنند، بیان کرد: این مصادره زمینه سیاسی را برای نشان دادن اعتراض صریح فراهم آورد و اعتراضات سیاسی حضرت فاطمه(س) به‌ویژه در خطبه‌ای در مسجد مدینه به‌تفصیل بازگو شده است که این خطبه به بهانه‌ مصادره‌ی فدک قرائت می‌شود اما محتوای آن حاوی، اندیشه‌ها، باورها و موضع سیاسی و اجتماعی فاطمه(س) در برابر نظام سیاسی معاصر ایشان است.
وی ادامه داد: در این خطبه خلاصه‌ای از وضعیت، اعتقادی، اجتماعی و سیاسی گزارش‌شده و تقابل و مرزبندی فکری و سیاسی فاطمه(س) و اهل بیت(س) را با حکومت نشان می‌دهد.
استاد حوزه علمیه مبانی معرفت‌شناختی، ‌هستی شناختی و انسان‌شناختی فاطمه(س) در شکل‌گیری اندیشه، اخلاق، گفتار و رفتارهای فاطمه(س)، تحلیل جامعه‌شناسی، روان‌شناختی و تحلیل رفتارشناسی سیاسی حاکمان، نخبگان و عموم مردم، انتقادهای تند و صریح نسبت به رفتار خواص و عوام، اشاره به نشانه‌های بازگشت به عصر جاهلیت، تصریح بر نادرستی و تعجیل مخالفان در انتخاب خلیفه و بیان انحرافات آنان، اشاره به انحطاط و انحراف مخالفان از مبانی و اصول اخلاقی و رفتاری اسلامی از جمله مضامین خطبه فدکیه برشمرد.
حسینی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نمونه‌هایی از مهم‌ترین موضع‌گیری‌های سیاسی حضرت فاطمه(س)، گفت: در روایات آمده زمانی که زنان انصار به عیادت فاطمه آمده بودند ایشان فرمودند: «وای بر آن‌ها، چگونه خلافت را از پایگاه استوار رسالت و پایه‌های محکم نبوّت و فرودگاه امن وحی و انسان آگاه به امر دین و دنیا منحرف کرده و دور ساختند. آگاه باشید که این همان زیان و خسران آشکار است». هم‌چنین فاطمه(س) در ادامه سخنان خود در گفتار با زنان انصار در باره علت پشت کردن به حضرت علی(ع) می‌فرماید: آن‌ها از شمشیر بران علی(ع) و سخت‌گیری وی در انجام امور خوششان نمی‌آمد.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: حضرت فاطمه(س) در این جلسه ویژگی‌های مدیریت امام علی(ع) را یادآور می‌شوند: اگر آن‌ها به آنچه رسول خدا(س) به دوش علی(ع) گذاشته بود رضایت می‌دادند علی(ع) آن‌ها را به آسایش و صلاح رهنمون می‌شد و با اشاره به بطلان و سستی انتخاب نادرست مسلمانان به آیه دهم سوره یونس استناد می‌کند: «فَمَنْ یهدی اِلَی الحَقِّ اَنْ یتَّبَعَ اَمْ مَنْ لا یهِدِّی اِلاَّاَنْ یهْدی فَما لکم کیفَ تَحْکمُونَ».
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن گفت: با توجه به اهمیت فراوان مسئله امامت در اندیشه حضرت فاطمه(س)، وی پیروان ولایت امام علی(ع) مانند سلمان را به خاطر پایبندی بر اصل امامت مورد توجه و محبت خود قرار می‌داد.
وی اضافه کرد: حضرت فاطمه(س) جامعه اسلامی بدون امام را دچار آسیب‌های فراوانی دانسته و در خطبه‌ی فدکیه شماری از این آسیب‌ها را گوشزد می‌کند و در شعری که خطاب به قبر پیامبر(ص) قرائت می‌کند به روشنی از انحراف مسلمانان پس از رحلت رسول خدا(ص) سخن می‌گوید.
حسینی عنوان کرد: حضرت فاطمه(س) در خطبه فدکیه مصادره فدک را حرکتی سیاسی از سوی حکومت‌گران دانسته و اقدام آنان را مخالف نص قرآن و سنت رسول خدا(س) توصیف می‌کند.
استاد حوزه و دانشگاه در پایان یادآور کرد: وصیت حضرت فاطمه(س) در باره تشییع و تدفین مخفیانه در شب نیز از راهبردهای بسیار موثر سیاسی حضرت فاطمه بود، برخی با این ادعا که خلیفه بر پیکر فاطمه نماز خواند و در تشیع جنازه حضور داشت در پی خنثی کردن این راهبرد سیاسی بودند اما شواهد تاریخی و روایی گویای آن است که فاطمه(س) موضع‌گیری‌اش را نسبت به هیئت حاکمه تا پایان عمر تغییر نداد و حتی پس از رحلت ایشان هم بنا بر وصیت فاطمه آن‌ها اجازه نیافتند که در نماز و تشیع جنازه‌ی وی حاضر شوند.
انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری منطقه قم شهادت حضرت زهرا س خطبه فدکیه سیاسی حضرت فاطمه س سیاسی فاطمه س استاد حوزه خطبه فدکیه موضع سیاسی اندیشه ها ی آن حضرت رسول خدا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۱۳۶۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شعر میرنوروز آمیخته با مضامین قرآنی است

به گزارش حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تقریب، استاد علی اکبر شکارچی، موسیقی دان و فرهنگ پژوه در نشست ایوار درباره شعر میرنوروز که در محل دانشنامه مطبوعات ایران برگزار شد، گفت: شعر میرنوروز‌ آمیخته با مضامین قرآنی است و تا شاعری درونش ‌پالایش نشده باشد اشعار پرشور دینی نمی تواند از درون او بجوشد.
مولف کتاب «بیست ترانه کهن لری» با بیان ابعاد «هنر برهنه» تاکید کرد: این که تمنیات در کنار الهیات در شعر میرنوروز وجود دارد طبیعی و برخواسته از حقیقت روح انسان است. توجه به تمایلات نفسانی و ابعاد جسمانی بخشی از وجود آدمی است و دلیلی بر انکار آن وجود ندارد.
خالق آثار ماندگار «کوهسار» و «بهارباد»  با بیان خاطراتی از شکل گیری گروه چاووش در کنار اساتیدی چون حسین علیزاده و زنده یادان هوشنگ ابتهاج، محمدرضا لطفی و پرویز مشکاتیان ، گفت ملودی های لری برخاسته از زندگی و طبیعت است و شعر میرنوروز نقش مهمی در بالندگی موسیقی لری داشته است.
 
◽جایگاه میرنوروز از نگاه ملی مغفول مانده است
در ادامه این نشست دکتر محمدزاده، نویسنده و پژوهشگر گفت: بازخوانی اشعار عرفانی و تعلیمی میرنوروز نشان می دهد جایگاه این شاعر مهم عصر صفوی در گنجینه شعر فارسی مغفول مانده است.
دکتر محمدجعفر محمدزاده در نشست ایوار با بیان این مطلب افزود: شاعرانی چون میرنوروز را باید از نگاه ملی ارزیابی کرد و بررسی آثار او باید مقوم هویت ملی ما در چهارچوب ایران فرهنگی باشد.
رییس دانشنامه مطبوعات ایران افزود: اگرچه وجه غالب اشعار میرنوروز سبک هندی است اما تاثیرپذیری او از شاعران سبک عراقی و آثار شاعرانی چون نظامی مشهود است.
نویسنده کتاب «بیداری در باغ مومیایی» افزود: همانطور که امروزه بیش از ۴۰۰۰ رباعی الحاقی و منسوب به خیام وجود دارد، به دلیل تفوق وجه شاعرانگی و تاثیرگذاری میرنوروز بر ادبیات منطقه اشعار فراوانی به این شاعر شیفته منسوب شده است که باید با نگاه علمی سره را از ناسره شناسایی کرد.
◽ نام هیچ کوچه ای در دهلران «میرنوروز» نیست
دکتر کرم علیرضایی ، نویسنده کتاب «میرنوروز، شاعر ناشناخته» در دومین نشست ایوار با اشاره به این که نگاه به میرنوروز باید تعدیل و تغییر کند و شخصیت این عارف و منتقد زمانه خود به درستی شناخته شود، گفت: دو چهره بودن این شاعرشیفته طبیعت شعر اوست و نباید گاهی اورا اهریمنی و گاه اهورایی دانست تا آنجا که امروز در زیست بوم او هیچ‌کوچه ای حتی به نام او نیست.
مولف «ترانه های لری میرنوروز» به جنبه های عاطفی شعر میرنوروز اشاره کرد و گفت: آنیمای عشق در شعر میرنوروز تبلور دارد که نباید آن را  هرزه پویی تلقی کرد.
علیرضایی افزود: سه نوع زن در شعر میرنوروز برجسته است، زن اهورایی، زن اهریمنی و زن آرمانی و آنیمایی که جای بررسی روانشناختی دارد.
 
◽پژوهش در احوالات میرنوروز در کارنامه زرینکوب خالی است
دکتر فرزین رسایی مترجم و زبان شناس نیز در دومین نشست ایوار گفت:  بررسی احوالات میرنوروز در پژوهش های امروز مغفول مانده است و توقع می رفت ادیب و محقق ارجمندی چون عبدالحسین زرینکوب در کارنامه آثار خود به معرفی شعر میرنوروز نیز می پرداخت.
فرزین آشنایی زدایی را هنر محتوم شاعران خواند و گفت: در شعر میرنوروز هنجارگریزی و هنجار آفرینی بسیار به چشم می خورد.
رسایی افزود: موسیقی شعر میرنوروز چه به لحاظ آوایی و موسیقی بیرونی و چه به لحاظ ساختار عمودی و موسیقی درونی سرشار از ابتکار و نوآوری شاعرانه است.
این مترجم و پژوهشگر زبان افزود: اشعار بسیاری به میرنوروز نسبت داده می شود که به دلایل سبکی و محتوایی می توان آنها را شناسایی و از دیوان او سترد.
رسایی با اشاره به ترجمه ناپذیری شعر گفت: در جغرافیای میرنوروز مردم سرشت شاعرانه دارند و اتفاق زبانی در شعرهای میرنوروز و پدیدارشناسی شعر او شایسته بررسی بیشتر است.
 
◽متأسفانه ارجاعات پژوهشی ما به آثار سیاحان است
اسعد غضنفری، فعال فرهنگی نیز در مراسم نکوداشت مقام میرنوروز ، شاعر عصر صفوی با تاکید براین که به علت غلبه نداشتن رویکرد پژوهشی و بی توجهی به پژوهشگران بومی متأسفانه ارجاعات و رویکرد ما در تحقیقات به آثار سیاحان غربی است، افزود: برای بازیابی هویت واقعی فرهنگ لرستان ضرورت دارد پژوهشگران به بازخوانی و بازیابی اسناد و منابع دست اول این جغرافیا دست یازند.
این فعال فرهنگی با اشاره به مرارت ها و نحوه جمع آوری و تصحیح کلیات دیوان میرنوروز توسط زنده یاد استاد اسفندیار غضنفری امرایی در سال ۱۳۴۷ گفت: در آن زمان جز در موسیقی، میرنوروز شناخته شده نبود و متأسفانه این میرعارف خداشناس را به نام شاعری لاابالی و هرزه گرد می شناختند.
 
◽دوری میرنوروز از مراکز رسمی شعر عصر صفوی باعث غیبت او از تاریخ پژوهش های ادبی است
در ادامه این نشست یادداشت عبدالجبار کاکایی شاعر نام آشنای معاصر به نشست ایوار خوانده شد. کاکایی با اشاره به این که بی توجهی میر نوروز به مرکز توسعه سبک‌های ادبی در قرن دوازدهم که اصفهان و شیراز بوده سبب شده تا در تاریخ پژوهش‌های ادبی کمتر از او یاد شود، تاکید کرد: میر نوروز بیش از نیایش‌نامه‌های فارسی و تحمیدیه‌هایش به واسطه مفردات گویش لری در بین اهالی زاگرس طرف توجه بوده است.البته بین تحمیدیه‌ها و نعت‌هایش تا آثار غنایی از جهت فصاحت و بلاغت فاصله‌ی معنا داری ست که احتمالا به سیر تجارب شاعر بر می‌گردد.
شاعر آثار «سال‌های تاکنون» و «آوازهای واپسین» با اشاره به سطح زیباشناختی آثار میرنوروز افزود: قصه‌های عاشقانه برساخته از تک‌بیت‌های میر نوروز روال عادی تاریخ نویسی بومی سرزمین ماست که نیاکان ما در آثار نوابغ و نخبگان به بازکاوی رویاهای خویش می‌پرداختند.
 
◽بازکاوی آثار شاعرانی چون میرنوروز مقوم زبان فارسی است
ساسان والی زاده، نسخه شناس و فعال فرهنگی و رسانه ای هم که در نشست ایوار به عنوان کارشناس مجری حضور داشت گفت: جورچین گنجینه زبان فارسی با بازکاوی آثار شاعرانی چون میرنوروز کامل می شود و کشف و معرفی این آثار مقوم زبان فارسی است.
شاعر کتاب «هانا و بوطیقای ایوار» درباره جایگاه زن در آثار میرنوروز گفت: میرنوروز شاعری است که زندگی در آثار او نبض تندی دارد.زن ستایی در شعر میرنوروز لطافتی دلنشین به اشعار او داده است، آنچنانکه با آشنایی زدایی در شعر،  استعاره «هِل» را برای معشوق به جای تصویر تکراری «گُل» به کار می برد که توجه به ارجاعات مفهومی و آرامش بخشی این واژه نشان از معماری لطیف ذهن این شاعر دارد.
والی زاده همچنین درباره نشست های ایوار توضیح داد که  این حرکت فرهنگی مستقل هر ماه با نکوداشت یک چهره یا بازکاوی یک مسئله فرهنگی سعی در بازآفرینی و معرفی فرهنگ لرستان در آیینه هویت و فرهنگ ملی دارد.


انتهای پیام/