به نقل از «تسنیم»

تعبیر مخدر، برای موسیقی ابتذالی درست است نه هنر متعالی

تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۷۴۷۵۳۴

علیرضا بلیغ معتقد است که تعبیر موسیقی به عنوان ماده‌ای مخدر درباره بخشی از موسیقی غنایی و مطرب درست است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه، سومین نشست از ویژه برنامه «رستاخیز واژه‌ها» با موضوع بررسی ارتباط موسیقی و هویت اسلامی در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این جلسه، مهدی امین‌فروغی، موسیقی‌دان و علیرضا بلیغ از کارشناسان عرصه موسیقی صبحت کردند. 

امین‌فروغی در ابتدای این جلسه با اشاره به تعریف موسیقی گفت: در ابتدا می‌خواهم تعریف مختصری از موسیقی، پیدایش و پیشینه آن داشته باشم؛ موسیقی واژه‌ای با ریشه یونانی است و از یکی از افسانه‌های این کشور گرفته شده است. در فارسی واژه‌ای که معادل موسیقی باشد نداریم اما می‌توانیم عبارت‌هایی مثل خنیا یا رامش را بپذیریم چرا که در متون ادبیات فارسی، موسیقی‌دان، خنیاگر یا رامشگر خوانده شده است. درباره پیدایش موسیقی باید بگویم که به صورت کلی سه نظریه وجود دارد؛ عده‌ای آن را ازلی می‌دانند، عده‌ای دیگر منشا آن را انسان می‌دانند و دسته سوم آن را صنعت می‌دانند. 

مروری بر نظریات پیدایش موسیقی؛ صنعت است یا پدیده‌ای متعالی؟

وی با تشریح نظریات پیدایش موسیقی گفت: در نظریه اول براساس یافته‌های فیثاغورس گفته می‌شود از آنجایی که عالم هستی بر مدار نظم استوار است، اصواتی از همه موجودات عالم در حال تولید شدن است که عمده آن را نمی‌شنویم. این نظریه بعدها با نظریه مُثُل پیوند خورد و گفته شد آن موسیقی که مردم در زمین تولید می‌کنند، بازتابی از موسیقی افلاک و اصواتی است که از اجرام آسمانی تولید می‌شود. به عبارت دیگر، موسیقی صدایی موزون است که از همه ذرات عالم تولید می‌شود. 

امین‌فروغی اضافه کرد: در نظریه دوم گفته می‌شود که موسیقی با انسان متولد شده است. در بهشت با انسان زیسته و با او به بیرون آمده است. اولین بار که انسان در دل خود احساس غم یا شادی کرد و می‌خواست آن را بروز بدهد، موسیقی آغاز شد. در این نظریه می‌گویند، موسیقی صدایی است که دارای حالتی باشد در حالی که در نگاه قبلی می‌گفتند موسیقی صدایی است که نظم دارد. گروه سوم نیز می‌گویند موسیقی صنعتی ساخته شده به دست انسان است. ابن خلدون در نظریه خود می‌گوید: زمانی که جامعه‌ها تکامل پیدا می‌کنند و تمدن‌ها شکل می‌گیرد، آخرین پدیده‌ای که به وجود می‌آید موسیقی است و هنگامی که روی به زوال می‌گذارند، اولین پدیده‌ای که رخت برمی‌بندد، موسیقی است. او معتقد است موسیقی همین ابزارآلاتی است که انسان براساس ذوق خود ساخته و از آنان صدا تولید می‌کند. 

موسیقی، نقشی تاریخی در ترویج معنویت داشته است

وی موسیقی را هنری در جهت ترویج معنویت دانست و گفت: با این حال، موسیقی هر چه که هست و زادگاه آن در هر جایی که هست، تاریخ شهادت می‌دهد که اقوام و فرهنگ‌های مختلف پیوسته از این هنر در جهت گسترش و ترویج معنویت و آیین‌های پرستش و حتی دعوت به توحید استفاده کردند. در تاریخ باستان هر جایی که نام خدا و الهه را می‌بینید، یکی از این الهه‌ها، خدای موسیقی است. می‌بینیم در هر جایی که صحبت از نیایش، عبادت و پرستش است، پدیده‌ای به نام موسیقی در خدمت گسترش پیام‌های فرهنگی اقوام مختلف است. این موضوع در ادیان توحیدی هم دیده می‌شود. در دین زرتشت، مسیحیت و ... این موضوع عینا دیده می‌شود. معتقدم موسیقی از گوهر و جوهره معنوی برخوردار است. در ابتدا برای گسترش معنویت به کار می‌رفته اگر چه در مرور زمان شاخه‌های مختلفی پیدا کرده است اما در ابتدا موسیقی پدیده‌ای معنوی بوده است.

موسیقی آوازی از ابتدا با اسلام همراه بوده است/ قرائت قرآن، تلفیقی از موسیقی آوازی با اسلام است

این موسیقی‌دان گفت: در اسلام نیز اگرچه موسیقی سازی نمی‌بینیم اما موسیقی آوازی از ابتدا با اسلام همراه بوده است. اینکه ما مسلمانان 5 نوبت در روز با شنیدن موسیقی آوازی یعنی اذان به محراب عبادت می‌رویم نشان از این موضوع دارد. همانطور که می‌دانید در صدر اسلام که فرهنگ شفاهی است و کتابت گسترش ندارد، مسلمانان به دو طریق قرآن را حفظ می‌کردند؛ اولی با حفظ کردن آیات آن و دوم با لحن خوش. قرائت قرآن هنر شگفتی است که هنوز هم ادامه دارد و نشان از تلفیق موسیقی آوازی با اسلام است. در فرهنگ ایرانی و شیعی ما نیز این پیوند به صورت گوناگون دیده می‌شود. 

بلیغ با اشاره به ارتباط موسیقی با دین اسلام گفت: به نظر می‌آید پرسشی در دوران معاصر ما نسبت به موسیقی وجود دارد و آن هم نسبت موسیقی با دین و اسلام است. اخیرا پژوهشی را می‌خواندم که در آن گفته شده بود 70 درصد مردم موسیقی گوش می‌کنند. این آمار بسیار بالاست و نشان می‌دهد که جامعه نسبت به موسیقی توجه دارد. البته شاید لازم باشد این تفکیک را قائل شویم که گوش کردن به موسیقی با دل سپردن به آن تفاوت دارد. حال سوالی که وجود دارد این است که چرا علیرغم این مصرف بالا، تا این اندازه دارای معضل است؟ 
موسیقی بلاتکلیف است چون متولیانش مسئولیت‌پذیر نبودند

وی اضافه کرد: موضوع مهمی که باید بدان اشاره کرد، تعلیق موسیقی است. به عبارت دیگر، موسیقی، نوعی بلاتکلیفی را تجربه می‌کند. البته انبوه تولیدات موسیقی نشان می‌دهد که معیارهای سفت و سختی وجود ندارد و می‌توان با انجام کارهایی مجوز گرفت. این تعلیق نشان می‌دهد که نهادهای متولی حوزه هنر و موسیقی مسئولیت جدی آن حوزه را نپذیرفتند و این موضوع زمینه‌ای را فراهم کرده است که وجه دیگری از موسیقی که دارای نسبت با معنویت و دیانت است، نتواند آن‌چنان که شایسته است وزن و جایگاه خود را پیدا کند. همانطور که اشاره شد موسیقی آوازی از ابتدای ظهور ادیان وجود داشته و با آن پیوند داشته است.

موسیقی دستگاهی در ایران منحصر به فرد است

بلیغ با اشاره به جایگاه منحصر به فرد موسیقی دستگاهی در ایران گفت: محققین معتقدند که شکل‌گیری موسیقی دستگاهی در منطقه‌ای که تحت تاثیر فرهنگ و تمدن اسلامی قرار گرفته است، در ایران منحصر به فرد است. به عبارت دیگر در کشورهایی نظیر ترکیه، عراق و ... که همگی تحت تاثیر این فرهنگ تمدنی قرار گرفته‌اند، موسیقی دستگاهی نمی‌بینید. محققین می‌گویند شکل‌گیری موسیقی دستگاهی در غرب ایران بوده که اتفاقا محل ظهور پررنگ مذهب تشیع است. به عبارت دیگر، موسیقی دستگاهی و تشیع در ارتباطی تنگاتنگ هستند و پیوند دارند. برای مثال پیوند موسیقی آیینی با مراسمات عزاداری و سنت‌های مذهبی ما پیوندی هویتی و بنیادین است. 

دانشمندان بزرگ اسلامی آثاری درباره موسیقی دارند

امین‌فروغی در بخش دوم صحبت‌های خود گفت: به نظرم بازخوانی تاریخ کمک زیادی به ما می‌کند که بتوانیم موسیقی را از این بلاتکلیفی بیرون بیاوریم. وقتی تعاریف گذشتگان در مورد موسیقی را مرور می‌کنیم می‌بینیم که موسیقی متعلق به ادیان و مذاهب بوده و بعدا گرایشات دیگر پیدا کرده است. برای مثال، ارسطو از موسیقی به عنوان یک ورزش اخلاقی و روحانی یاد می‌کند و می‌گوید که انسان با یادگیری موسیقی می‌تواند به مرحله‌ای برسد که نفس او تابع اراده و عقل او درآید و افلاطون می‌گوید موسیقی می‌تواند کاری کند که انسان عدالت را بپذیرد. 

وی اضافه کرد: شگفت‌انگیز است که بزرگانی نظیر فارابی، ابن سینا، خواجه نصیر، قطب‌الدین شیرازی و ... در آثار خود، کتابی را منحصراً درباره موسیقی به یادگار گذاشته‌اند. فارابی کتاب الموسیقی الکبیر را نوشته است و ابن سینا کتاب مدخل الی صناعه موسیقی را نوشته است. بنابراین می‌بینیم بزرگانی که تمدن اسلامی را پایه‌ریزی کردند به موسیقی عنایت داشتند. حتی کسانی که در کسوت فقاهت بودند و بزرگانی مثل علامه شیخ محمدحسین غروی اصفهانی که چندین مرجع تقلید معاصر ما از شاگردان او بودند، در اشعار خود از موسیقی یاد کرده است. در غزلی که برای ولادت امام عصر (عج) سروده است می‌بینیم که گوشه‌ها و مقامات موسیقی را در یک بیت آورده و درست هم آورده که نشان می‌دهد آنها را می‌شناخته است. 

او خاطرنشان کرد: بنابراین ما باید تاریخ را بررسی کنیم و بینیم که از چه زمانی موسیقی توسط کسانی که در پی مفاهیم غیر متعالی و لذات مربوط به تن بودند، مصادره به مطلوب شد؟ از آنجاست که علمای ما آگاهانه حساب خود را از این نوع موسیقی جدا کرده‌اند. وقتی فتواهای آنان درباره انواع موسیقی را می‌بینید یک جمله تکرار می‌شود و آن هم این است که اگر مناسب مجلس لهو و لعب نباشد، اشکالی ندارد. 

تعبیر مخدر، برای موسیقی مطرب درست است

بلیغ با اشاره به تاثیر موسیقی بر روح انسان گفت: موسیقی، چه وجه متعالی را داشته باشد و چه ابتذال، قدرت و نیرویی را در اختیار دارد که کمتر هنری آن را دارد و آن هم این است که می‌تواند درون انسان را بیدار کند. می‌توان گفت که نیروی موسیقی چیزی نیست که بتوان با آن مقابله کرد، بلکه شما را دربرمی‌گیرد. از این جهت است که پیوند بین موسیقی و مذاهب قدرتی را به ادیان می‌دهد تا افراد را به آن حقیقت متعالی سوق می‌دهد. به نظر می‌رسد که تعبیر موسیقی به عنوان ماده‌ای مخدر درباره بخشی از موسیقی که مطرب است، تا حدودی درست است. خاطرم هست مقاله‌ای را از آقای محمدرضا لطفی می‌خواندم و ایشان در آن می‌گفت حکمی که امام خمینی در مورد موسیقی دارد، در تاریخ فقاهت بی‌نظیر است. ایشان معتقدند که موسیقی غنایی اراده را سست می‌کند اما در نقطه مقابل، موسیقی فاخر که انسان را تعالی می‌بخشد، باید بدان میدان داده شود. 

امین‌فروغی در پاسخ به سوالی درباره به ابتذال کشیدن شدن موسیقی گفت: وقتی تاریخ اسلام و تشیع را می‌خوانیم، می‌بینیم در کنار آن شکل از موسیقی آوازی که از سوی امامان شیعه پذیرفته شده است، به دروانی می‌رسیم که موسیقی تبدیل به مخدر بزرگ شده و باعث انحراف مردم از درست‌زیستی می‌شود. برای مثال، در عصر عباسی، موسیقی تبدیل به وسیله‌ای برای گسترش فساد می‌شود. وقتی تاریخ این دوره را می‌خوانید با سروده‌هایی روبه‌رو می‌شوید که غیرعفیف‌اند و شاعر پرده‌دری کرده است. بشار بن برد، عمر و عاص و ... این‌چنین بودند. دقت داشته باشید که نمی‌توانیم شعر را از موسیقی جدا کنیم. گفته می‌شود که شعر، موسیقی است که با کلام خلق می‌شود. در حقیقت آن چیزی که باعث تمایز شعر از دیگر سخنان می‌شود آهنگین بودن آن است. 

وی اضافه کرد: قدرت کلام و شعر در کنار سحر موسیقی ابتذالی در دوره عباسی باعث شد که امامان ما روی خوش بدان نشان ندهند چرا که جوانان را به فساد می‌کشاند. البته امامان ما در همان دوره نسبت به موسیقی متعالی که درآن زمان سوگواری‌های حسینی بوده است، روی خوش نشان دادند. بنابراین هر جایی که موسیقی زمینه فساد را فراهم کرده است، محدودیت ایجاد کردند و در موارد دیگر محدودیتی وجود نداشته است. 

سرودهای انقلابی، روح تازه‌ای به آثار موسیقی بخشید

بلیغ به تبیین مفهوم موسیقی انقلاب پرداخت و گفت: در مورد موسیقی دوران انقلاب باید بگویم که به واسطه الهاماتی که گرفته است، موسیقی سازی آن هم فاخر است و در خدمت شکل متعالی موسیقی قرار گرفته است. علاوه بر این، در جریان پیروزی انقلاب اسلامی سرودها را داریم که جنبه مناسکی به خود گرفته و تا حدودی شبیه به موسیقی آیینی ما شده است. شاید بتوان گفت که جریان انقلاب روح تازه‌ای به بخش زیادی از آثار موسیقی ما بخشید. عناصر شعری و موسیقایی تغییری نکرده بود اما روح انقلاب، حال و هوای جدیدی به سرودها و قطعات بخشید. 

اعتراف موساد به ترور شهید طهرانی مقدم و دانشمندان هسته‌ای ایرانقسم جلاله بازرگان برای حمایت از رئیس ساواک!

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: موسیقی موسیقی موسیقی دستگاهی عبارت دیگر موسیقی آوازی نشان می دهد امین فروغی پدیده ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۴۷۵۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زخم عمیقی به دوچرخه سواری زدند که به راحتی درست نمی‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، رسول اسدی رییس فدراسیون دوچرخه سواری در جمع رسانه ها در خصوص آخرین وضعیت این فدراسیون گفت: کل بدهی جاری فدراسیون را پرداخت کرده ایم و با پرداخت بدهی های بین المللی بعد از چند سال در فدراسیون جهانی جز برنامه های سولیداریتی قرار گرفته ایم. می توان گفت که فدراسیون به آرامش نسبی رسیده است.

وی افزود: ما در حال حاضر فقدان آیین نامه داریم. این رشته با این سابقه، آئین نامه سازمان لیگ ندارد و از ۱۵ سال قبل این اسناد به روز نشده است و حالا این آیین نامه را به روز کرده ایم. در کنار آن در بخش های دیگر مانند آموزش، داوری و.. درحال تدوین آیین نامه هستیم.

وی ادامه داد: یکی از مشکلات ما این است که امین اموال در این چند سال نداشتیم و به طور مثال سیستم انبار داری نداریم و اجرایی کردن این موارد زمان می برد. زمانیکه بدانیم چه موجودی داریم قطعاً می توانیم برای تجهیز کمبودها برنامه ریزی کنیم.

اسدی خاطرنشان کرد: زخم عمیقی که در چند سال قبل به فدراسیون زده اند به این راحتی درست نمی شود. پرداخت ده هزار دلار قسط بدهی جهانی سالیان گذشته کم نیست.

وی در ادامه به بحث تیم های ملی و برنامه های جوانگرایی هم اشاره کرد و گفت: جوان گرایی یک حرف است، کلی داستان دارد و نیازمند برنامه ریزی است نمی توان به راحتی هر قهرمانی را حذف کنیم تا بخواهیم با ورود جوانان جوانگرایی کنیم. با سیاست باید بودجه و برنامه ها را به این سمت سوق بدهیم.

وی به برنامه های تیم ملی هم اشاره کرد و گفت: ۶ نفری که با مربی جدیدمان کار می کنند جوان هستند و فرآیند برنامه ها شروع شده است. شاید حاصل این فرآیند جوانگرایی را چند سال دیگر ببینیم.

رییس فدراسیون دوچرخه سواری در مورد رئوس برنامه های سال جاری هم گفت: اردوهای تیم ملی را شروع کرده ایم. برای دختران هم منتظر پایان فصل اموزش و تحصیل مدارس هستیم. ۵ مرحله برای جوانان اردو داریم. قرار است تیم کوهستان ماه آینده به مالزی برود و تیم دوچرخه سواری جاده هم برای حضور در مسابقات قهرمانی آسیا ابتدا به ترکیه و بعد ازبکستان رفته و سپس راهی قزاقستان محل برگزاری مسابقات می رود. قرار است ما هم در قزاقستان در اجلاس آسیایی حاضر شویم.

او با بیان اینکه روزهای پر ترافیکی راپشت سر می گذاریم، تصریح کرد: تجهیز مرکز سنجش اصلی ترین برنامه ما بعد از المپیک است. بررسی عملکرد مدون ورزشکاران که کشورهای دیگر سالهاست انجام می دهند. بسیاری از مشکلات ما به دلیل همین عدم برنامه ریزی و رصد ورزشکاران بوده است. این مرکز سنجش یک‌ کار ریشه ای برای ارزیابی عملکردمان است و قطعاً به کمک آن پیشرفت و پسرفت مان را ارزیابی خواهیم کرد. یکی از پیشرفت های ما در این مرکز در بخش کنترل دوپینگ خواهد بود.

اسدی ادامه داد: بعد از این مرکز، مرکز سنجش هیات ها را هم راه اندازی خواهیم کرد. وزارت ورزش و کمیته هم به ما کمک می کنند. از اینجا کار علمی فدراسیون و نحوه انتخاب نفرات در اعزام ها شروع می شود. به این شکل حتی اعزام ها هم هدفمند می شود. این طور نیست که مربی بگوید ورزشکار مدال می گیرد اما در زمان مسابقه ببینیم ورزشکار در سطح آسیا نبوده است.

وی به برنامه های دیگر فدراسیون در بخش پایه هم اشاره کرد و گفت: مربی خارجی تیم ملی از ما درخواست برپایی اردوها و مسابقات خارجی کرده است. قرار است تیم های پایه را به ارمنستان و روسیه اعزام کنیم. در بخش جوانان سه مسابقه بین المللی را در تهران و البرز پیش بینی کرده ایم تا ورزشکاران به سطح آمادگی خوبی برسند.

اسدی با بیان اینکه پیک برنامه های فدراسیون دومرخه سواری تا المپیک خواهد بود خاطرنشان کرد: بعد از المپیک به زیر ساخت ها خواهیم رسید. برنامه ها و لیگ ها و مسابقات و آموزش همگی براساس ایین نامه ها خواهد بود و بهبود می یابد.

کد خبر 6091913