درباره وحشی بافقی
تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۰۱۲۱۶
تصویر اگر اساس شعر نباشد، یکی از عناصر اصلی سازنده آن است؛ شاعران با آفرینش تصاویر شعری خود، ضمن آن که توان خیال‌پردازی خود را به نمایش می‌گذارند، گرایش‌های فردی و نیز سبک شخصی و دوره‌ای خویش را نیز نمایان می‌کنند. یکی از زمینه‌هایی که برای تحلیل در خصوص سبک شاعران مورد بررسی قرار می‌گیرد، استفاده شاعر از صور خیال در سروده‌هایش است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وحشی بافقی از شاعرانی به شمار می رود که کلام زیبا و دلنشین خود را با ساده‌گویی، دوچندان زیبا و جذاب کرده بـود، از این رو از میان عناصر صور خیال، انواع تشبیه در اشعار وی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. زیرا تشبیه ساده‌ترین نوع صور خیال محسوب می‌شود.
زندگی وحشی بافقی
کمال الدین محمد بافقی متخلص به وحشی، از شاعران پرآوازه سده دهم هجری است. او در بافق زاده شد و تربیت اولیه را از برادر شاعرش مرادی بافقی و شرف الدین بافقی از ادیبان روزگار خویش گرفت و آنگاه به یزد و سپس به کاشان رفت. در کاشان، مکتب دار بود و روزگار، سرانجام بار دیگر او را به یزد افکند و دوران نام و آوازه شاعری خود را در آن دیار گذراند. سال های زندگی وحشی، با چند پادشاه صفوی همزمان بود. (۲)
وحشی، مردی عاشق پیشه، بلند نظر و حساس و پاکباز بود. وی در یزد در گوشه انزوای خود ماند و هنر خویش را فدای منافع مادی نکرد و به سابقه این انزوا گزینی بود که او را وحشی خواندند و وی نیز آن را تخلص شاعرانه خویش کرد. از وحشی یک دیوان و سه منظومه بازمانده است، دیوان او مشتمل است بر قصیده ها و غزل های پرسوز و گداز و مثنوی ها و چند ترکیب بند زیبا، که برخی در سوگ شهیدان کربلاست و برخی در ستایش میرمیران و دوترکیب بند عاشقانه پر آوازه و بی همانند و یک ترجیع بند پرشور که در بندی با ساقی سخن می گوید و دربندی روی سخن او با مطرب است و واسطه العقدی چنین:(۳)
ما، گوشه نشینان خرابات الستیم
تا بوی میی هست درین میکده، مستیم
وحشی، مثنوی های سه گانه خود خلدبرین، ناظر و منظور و فرهاد و شیرین را به سابقه پیروی از نظامی سروده که در وزن و معنی، مشتمل بر مخزن الاسرار نظامی است. او ناظر و منظور را در بحر هزج مسدس سروده و از حیث مضمون، همانند شاه و درویش هلالی است. اما فرهاد و شیرین او نیز نظری بر خسرو شیرین نظامی دارد که با مرگ وحشی ناتمام مانده و بعدها وصال شیرازی، آن را به پایان رسانده است. در این مجموعه آثار بازمانده از وحشی بافقی، گرچه سادگی و روانی و بی پیرایگی، اصل هنر شاعرانه او است اما گاه مضامین شعر او چنان عمیق هستند که هر خواننده ای را از تنوع و تو در تویی خود سرگشته می دارد.
شعر وحشی
مکتب وا سوخت به معنی تجدید و دوبارگی است. وحشی بافقی آغازگر و پایان بخش واسوخت به شمار می رود. وی در اسـاس از شـاعران مکتب وقوع است و نیز از مقلدان بابا فغانی محسوب می‌شود اما در حدود وسع خود و تا آن‌جا که بنیه فرهنگی عصر اجازه می‌داد، نوآوری کرد و طرز واسوخت را پدید آورد. واسوخت تـوسط وحـشی شـکل می‌گیرد و به وسیله او نیز به اوج می‌رسد. روش وحشی و زیبایی شعر او این‌گونه اسـت کـه سوز و گداز عاشقانه خود را با معشوق باز می‌گوید.
شعر وحشی بافقی را در زمره مکتب وقوع و واسوخت قرار می‌دهند. هم زمانی این نوع شـعر بـا سبک هندی و تأثیری که از شعر پیش از خود گرفته است، باعث شده که ویژگی‌های مـشترکی میان مکتب واسوخت و سبک هندی و سبک عراقی به وجود آید. اشعار وحـشی دارای سـادگی، ملاحت، شور و سوزی خاص است که سخن او را از دیگران ممتاز کرده است. در حقیقت این چاشنی عشق است کـه شـعر او را این چنین دلنشین ساخت. (۴)
راز سوزندگی و آتش افـروزی سـخنان وحـشی جز این نیست که این سخنان از دلی دردمند و سـینه‌ای آتـش‌افروز برخاسته است. سخنان پرشوری که وحشی در آغاز فرهاد و شیرین سروده، به وضوح این حالات را بـیان می‌کند :
الـهـی، سینـه‌ای ده آتـش‌افـروز هر آن دل را کـه سـوزی نیست دل نـیست در آن سـینه دلی، وآن دل هـمه سوزدل افسرده غیر از آب و گل نیست
در سـراسر زندگانی دردآلود این شاعر سوخته، عشق یک لحظه او را رها نکرد. اکثر ابیات و اشـعار وحـشی، معانی زمینی و روزمره‌ای دارنـد کـه ذهن هر بشری را درگیر می‌کند اما گاه جلوه‌های تصویری و کاربرد وجه‌شبه‌های دور از ذهن، درک بسیاری از اشـعار او را دشـوار کرده است. (۵)
قالب اصلی شعر وحشی غزل است. توجه به سرودن مثنوی‌هایی به تقلید از نظامی نـیز مـورد عنایت وحشی بوده است. هم‌چنین وحـشی در شـعر خـود از عـناصر ادبـی از جمله آرایه‌های بـدیع و تـصاویر شعری به ویژه تشبیه‌هایی دور از ذهن اما زیبا و لطیف برخوردار است. توجه به مسایل ادبی گاهی بر شـیوه بـیان و زیبـایی‌های شعر او تسلط می‌یابد؛ در حالی که برخی از ابـیات او در عـین سـادگی، خالی از هر گونه تصویرسازی و زیبایی‌های شعری است.
تشبیه در شعر وحشی
تشبیه یکی از عناصر تصویرساز درکلام است که باعث خیال‌انگیز شدن آن می‌شود. تشبیه را می‌توان اساس و بنیاد تمام یا بخش زیادی از تصویرهای موجود در شـعر و ادب دانست.
بسیاری از تصاویری که وحشی در قالب تشبیه گسترده به کار برده، زاییده ذهن خود اوست. در پاره‌ای از موارد نیز شاعر از تصاویر قدما استفاده مـی‌کند اما آن‌ها را در ذهن خود می‌پرورد و با زبان خویش بیان می‌کند. وحشی در دیوان اشعارش از این تشبیه کم‌تر از تشبیه‌های دیگر بهره می‌گیرد. (۶)
تا هـمچو ماه خیمه به سر منزل که زد
وز مِهر با که دم زند و مهربان کیست
بافقی تشبیه را از نظر شکل ظاهری به انـواعی تـقسیم می‌کند. مقصود از شکل ظاهری تعداد یا تعدد مشبه و ترتیب قرار گرفتن آن‌ها در یک تشبیه یا آوردن چـند تشبیه در کنار هم است.
کاربرد صور خیال در اشعار وحشی نسبت به شاعران بزرگ ادب فارسی، ضعیف و تا حدودی ابـتدایی اسـت. بـه این صورت که از عناصر پیچیده خیالی در آثار او به ندرت دیده می‌شود. پس از بررسی اشعار واسوختی وحشی بـافقی ایـن نتیجه حاصل شد که او بار مفهومی تصاویر کلیشه‌ای گذشته را تغییر می‌دهد و با ایـن کـار، هـم خلاقیت خود را به اثبات می‌رساند و هم احساسات خود را بی‌دریغ بیان می‌کند. تلاش شاعر بـرای اسـتفاده از تصویرهای بدیع و تازه، باعث به وجود آمدن وجه شبه‌های دور از ذهن شده است.
وحشی در میان صـور خیال به آن دسته از تصویرهایی که ساده‌تر هستند، رغبت و تمایل بیشتری نشان می‌دهد. به طور کـلی مـی‌توان گفت که وحشی در بهره‌گیری از صور خیال نیز به ساده‌گویی و ساده‌گرایی تمایل بـیشتری دارد. بررسی تشبیه در دیوان وی نشان می‌دهد که وحشی، اوج هنر خود را در سرودن غزل‌ها به کار می‌گیرد. شواهد شـعری، گویای این مطلب است که غزل‌های دیوان وحشی دارای بیشترین تعداد تصاویر از جـهت کاربرد تشبیه است. در دیوان وی از میان یک هزار و ۴۹۸ تشبیه به کار رفته، غزل با ۴۶۱ تشبیه، از بسامد بالایی برخوردار اسـت و ۳۰درصد تمام تشبیه را به خود اختصاص داده است. قصیده از نظر تعداد تشبیه با ۲۵% کـاربرد، در رتـبه دوم قرار دارد. ترجیع‌بند نیز با داشتن فراوانی یک درصد کـمترین مـیزان تـشبیه را دارد. از بین تشبیه‌های به کار رفته به لحـاظ سـاختاری تشبیه بلیغ با فراوانی ۴۲ درصد و به لحاظ حسی و عقلی، از بسامد بـالایی بـرخوردار است. (۷)
منابع:
۱. ابراهیمی. مختار. (۱۳۷۸ ). شعر رندانه(بررسی سبک شخصی حافظ). چاپ اول. اصفهان: انتشارات مولانا.
۲. حافظ. شمس الدین. (۱۳۷۰). دیوان غزلیات. تصحیح خلیل خطیب رهبر. تهران: انتشارات صفی علی شاه.
۳. دهخدا. علی اکـبر. (۱۳۳۴ ). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران.
۴. زرین کوب. عبدالحسین. ( ۱۳۷۵). از گذشته ادبی ایران. چاپ اول. تهران: انتشارات الهـدی.
۵. فرخی سیستانی. (۱۳۸۶ ). دیوان اشعار. بـه کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: انتشارات زوّار.
۶. گلچین معانی. احمد. ( ۱۳۷۴). مکتب وقوع در شعر فارسی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
۷. محجوب. محمد جعفر. (۱۳۸۵). خاکستر هستی. چاپ سوم. تـهران : نـشر مروارید.
برچسب‌ها دانشنامه مکتب آواز اصفهان شاعر شعر نویسنده بافقمنبع: ایرنا
کلیدواژه: دانشنامه مکتب آواز اصفهان شاعر دانشنامه مکتب آواز اصفهان شاعر شعر نویسنده بافق اخبار کنکور وحشی بافقی صور خیال شعر وحشی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۰۱۲۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دانشجویان معترض آمریکایی پیروان مکتب امام صادق هستند
تعداد بازدید : 71 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی کیفیت 480 بازدید 624 یک روحانی که به عنوان کارشناس مذهبی صداوسیما سخن می‌گفت، تاکید کرد: «دانشجویان کالیفرنیای آمریکا و دانشجویان که به خیابان‌ها آمدند و به جنایات اسرائیل اعتراض می‌کنند، پیروان مکتب امام صادق (ع) هستند» اظهارات کامل این روحانی را می‌بینید و می‌شنوید.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد