اضطراب خاموش برجامی/اسلوین: بایدن باید نخست چارچوب سیاست خود را تنظیم کند و بعد با ایران تماس بگیرد
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۱۳۲۰۹
اظهارات دیپلماتهای ارشد ایران و امریکا نشان میدهد که هیچ یک از طرفها ارادهای برای اقدامهای هیجانی و نمایشی ندارند و آنگونه که به نظر میرسد، قرار نیست در ساعت صفر 3 اسفند 1399 بمب خبری در مورد برجام منفجر شود و چشم طرفها به روزها، هفتهها و ماههای پس از این ضربالاجل دوخته شده است. محمد جواد ظریف در مصاحبه با سیانان تاکید کردهبود که اساسا مساله زمان وجود ندارد و هرگاه که امریکا به اجرای تمامی تعهداتش در برجام برگردد، ایران آماده است تا واکنش متناسب نشان دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی از روز سوم اسفند ماه، یعنی یکشنبه هفته آینده، اجرای داوطلبانه پروتکلهای الحاقی پیمان عدم اشاعه را متوقف میکند. ایران بر اساس برجام اجرای داوطلبانه این پروتکلها را پذیرفته بود و به گفته وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، بر اساس بندهای 26 و 36 برجام، ایران حق دارد در صورت عدم اجرای تعهدات طرفهای مقابل، اجرای بخشی از تعهدات خود در قالب برجام را متوقف کند. با این حال به گفته مقامهای ایرانی، اجرای این گام از اقدامهای تقابلی ایران به معانی فروپاشی برجام یا خروج ایران از این توافق هستهای نیست.
ضربالاجل مهم نیست باید نخست سیاست امریکا تدوین شود
باربارا اسلوین، پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک در این خصوص به «اعتماد» میگوید:«جو بایدن، رییسجمهور امریکا به وضوح تمایلش را برای بازگشت به دیپلماسی با ایران بیان کرده و راب مالی را که یک فرد بسیار کارکشته است به مقام فرستاده ویژه در امور ایران منتصب کرده که در حال رایزنیهای ضروری مقدماتی با متحدان و شرکای امریکاست.» او در مورد پیشبینیاش از زمان بازگشت امریکا به برجام و ضربالاجل پیش روی ایران گفت:«درک میکنم که بسیاری از افراد برای این موضوع بیصبری میکنند اما من تصور میکنم که رییسجمهور امریکا نباید در مقابل ضربالاجلهای ایران خودش را ببازد. او باید نخست چارچوب سیاست خود را تنظیم کند و آنگاه با این تماس بگیرد تا فرآیند بازگشت متقابل به تعهدات برجامی آغاز شود.» او در ادامه با اشاره به سیاست امریکا برای گسترش برجام گفت:«در پی بازگشت متقابل به تعهدات، میتوان روی این تعهدات افزود و امریکا برخی از مواد برجام را به ازای رفع تحریمهای بیشتر طولانیمدتتر کند.» او در خصوص مکانیسم توافقی برای بازگشت امریکا به برجام میگوید:«اینکه چگونه میتوان به توافق بازگشت نباید چندان پیچیده باشد به ویژه برای کسانی که خودشان از ابتدا این توافق را مذاکره و نهایی کردهاند.»
امکان بازگشت امریکا به برجام قبل از 3 اسفند
هر چند نشانههای کمی برای حل و فصل همه مسائل میان تهران و واشنگتن در مورد توافق هستهای تا پیش از فرارسیدن ضربالاجل ایران وجود دارد اما برخی از کارشناسان همچنان نسبت به احتمال بازگشت امریکا در یک هفته باقی مانده، خوشبین هستند. جان ولفشتال، مشاور پیشین جو بایدن در دوران خدمت او به عنوان معاون رییسجمهور به خبرگزاری فرانسه میگوید:«این احتمال وجود دارد که پیش از 21 فوریه(3 اسفند) دو کشور با صدور بیانیهای مشترک، اراده مشترک خود را برای بازگشت به اجرای کامل تعهدات اعلام کنند.» با این حال این مقام پیشین امریکایی که در حال حاضر به عنوان فعال ضدتسلیحات هستهای در جنبشی با عنوان «گلوبال زیرو (صفر جهانی) » فعالیت میکند، معتقد است که امریکاییها عملا همه اهرمهای خود را به خاطر نگرانی از نتیجه انتخابات آینده در ایران واگذار نمیکنند. او به آژانس فرانسپرس میگوید:«من فکر نمیکنم که ایالات متحده بگوید همه چیز را میدهیم و باید همه کار بکنیم چون دیگر بعد از انتخابات ماه ژوئن هیچ کاری امکانپذیر نخواهد بود.»
رایزنیهای امریکا با شرکا و متحدان
از همان روزهای نخست آغاز به کار دولت بایدن، مقامهای امریکایی از گفتوگو با متحدان و شرکای خودشان در خصوص بازگشت امریکا به برجام سخن میگویند. تازهترین خبر در این مورد، رایزنی تلفنی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا با دومینیک راب، همتای بریتانیاییاش است. بلینکن دو هفته پیش نیز در تماسی جمعی با وزرای خارجه 3 کشور اروپایی طرف برجام به صورت آنلاین در مورد توافق هستهای با ایران گفتوگو کرده بود. «دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس روز یکشنبه گفت با همتای امریکایی خود درباره برنامه هستهای ایران گفتوگو کرده است. راب در مصاحبه با بیبیسی گفت:«تمرکز من روی همکاری با دولت جدید [امریکا] است. دیروز با آنتونی بلینکن [وزیر امور خارجه امریکا] درباره طیف گستردهای از مسائل نظیر برنامه هستهای ایران و دیگر مسائلی همچون میانمار صحبت کردم و به این گفتوگوها ادامه خواهم داد.» همزمان با رایزنیهای وزیر امورخارجه امریکا، رابرت مالی نیز با دیپلماتهای ارشد کشورهای منطقه خلیج فارس و اروپا در خصوص برجام و توافق هستهای با ایران رایزنی کرده است.
متغیر «مالی»
موضوع انتخاب رابرت مالی به عنوان فرستاده ویژه امریکا در امور ایران یکی از مسائلی بود که در طول هفتههای گذشته باعث بحثهای زیادی در رسانههای امریکا شد. بسیاری از کارشناسان مانند باربارا اسلوین، انتخاب مالی را یک متغیر سرنوشتساز در خصوص بازگشت امریکا به برجام و تعامل با ایران میدانند اما تعدادی از نمایندگان تندروی جمهوریخواه درکنگره امریکا به این انتخاب اعتراض کرده و برخی مخالفان برجام در واشنگتن، مالی را فردی هوادار جمهوری اسلامی ایران معرفی کردند. رابرت مالی به دلیل عربتبار بودن همچنین دیدگاههای چپگرایانهاش به علاوه نقش او در توافق با ایران و ارتباطهایش با گروههای مقاومت منطقه از جمله حماس از سوی بخشی از جناحهای سیاسی در واشنگتن یک سیاستمدار مطرود تلقی میشود. اما اعتراض تندروها باعث نشد تا رییسجمهور امریکا از تصمیم خود برای انتصاب مالی عقبنشینی کند. آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه امریکا، شنبه شب با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر از عملکرد رابرت مالی تمجید کرد و نوشت:«آنتونی بلینکن عصر شنبه در یادداشت توییتری خود نوشت: از دیدن اینکه رابرت مالی، نماینده ویژه رییسجمهوری در امور ایران آغاز خوبی [برای دیپلماسی] در وزارت خارجه داشته است، خرسندم.» او افزود:«دیپلماسی اصولی بهترین راه برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای است.» بن رودز دستیار پیشین باراک اوباما، رییسجمهور پیشین امریکا در گفتوگو با نیویورک تایمز میگوید:«رابرت مالی از آن مقامهایی نیست که قرار باشد به این ور و آن ور دورهگردی کند و همین جور بر حجم تحریمها بیفزاید. در واقع انتصاب رابرت مالی به این معناست که اراده برای رسیدن به یک توافق وجود دارد.»
موانع پیش روی سیاست برجامی بایدن
شاهد قریشی، تحلیلگر پایگاه خبری دیفنس پرایوریتیز معتقد است که یکی از دلایل حرکت بیسر و صدا و کند دولت بایدن برای بازگشت به برجام، مشکلات داخلی در این کشور است. او مینویسد:«دولت بایدن باید از پس تندروهای کنگره، اندیشکدههایی که ادامه خصومت را ترجیح میدهند، موسسات لابیگر و شرکای منطقهای که از شرایط جاری تحریمهای شدید علیه ایران نفع میبرند، بر بیاید. اسراییل چندی پیش تهدید کرده که اگر بایدن به برجام بازگردد، قصد حمله به ایران دارد. مقامهای دولت بایدن، درسهایی که از دوران اوباما گرفتهاند را فراموش نکردهاند و به افکار عمومی اهمیت میدهند.» این نویسنده ادامه میدهد:«قطعا پنجره فرصت دیپلماسی با ایران برای همیشه باز نمیماند اما اشارههای مهمی صورت گرفته است. مسیر به سمت یک رویکرد متوازن به منطقه [غرب آسیا] و اجتناب از یک جنگ بدون پایان دیگر پیش پای ما قرار دارد.»
یکی از مسائلی که ممکن است مسیر تصمیمگیری امریکا به برجام را کندتر و پیچیدهتر کند، اصرار دولت جدید امریکا بر فرآیند «تصمیمگیری بیننهادی» است. دو هفته پیش، زمانی که رسانههای بینالمللی خبری با مضمون «تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت ملی امریکا برای تصمیمگیری در مورد بازگشت به برجام» منتشر کرده بودند، سخنگوی کاخ سفید توضیح داد:«چنین دیدارهایی یک بخش عادی فرآیند بین نهادی است که شاید به خاطر 4 سال گذشته در این ساختمان چندان آشنا نیست. … اما چنین جلساتی جلسات تصمیمگیری نیست، جلساتی نیست که در آن به نتیجه قطعی برسیم و جلسهای نیست که رییسجمهور امریکا در آن شرکت کند.» مقامهای دولت بایدن تاکید میکنند تمام تصمیمهایی که در مورد سیاست خارجی گرفته میشود بر اساس مشورت و رایزنی با نهادهای مختلف دولت امریکا و متحدان این کشور اتخاذ خواهد شد و قرار نیست که تصمیمهای مهم سیاست خارجی به صورت هیجانی و با تصمیم شخصی اعلام شوند. از جمله اقدامهای اخیر دولت امریکا که از یک سو باعث میشود کاغذبازی برای رفع تحریمهای موجود علیه ایران اندکی کندتر و طولانیتر شود، تاسیس اداره هماهنگیهای تحریم در وزارت خارجه امریکاست. این دفتر جایگزین اداره هماهنگکننده سیاستهای تحریمی است که سال 2013 در دوران وزارت خارجه هیلاری کلینتون تاسیس شد و سال 2017 در دوران وزارت رکس تیلرسون به تعطیلی کشیده شد. بخش عمده تحریمهای فلهای که در دولت امریکا در دوران اوباما و ترامپ علیه ایران ایجاد کرده است در دورهای وضع شدهاند که این دفتر وجود نداشت. مسوولیت ویژه این اداره در وزارت خارجه امریکا این است که برای وضع یا رفع هر تحریم جدید، تعداد زیادی از متغیرها و شاخصهای مورد نظر سیاست خارجی امریکا را در نظر بگیرد.
تحرک دیپلماتیک در منطقه خلیج فارس
هر اندازه که برخی از کشورهای منطقه خلیج فارس برای جلوگیری از بازگشت طرفها به توافق هستهای تلاش میکنند،گروهی دیگر هم هستند که امیدوارند با کاهش تنش میان ایران و امریکا، وضع منطقه آرامتر و باثباتتر شود. وزیر خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی که به تازگی با فرستاده ویژه رییسجمهور امریکا در امور ایران رابرت مالی و مشاور امنیت ملی رییسجمهور امریکا جیک سولیوان تلفنی رایزنی کرده در اظهاراتی از آمادگی قطر برای تنشزدایی و تسهیل فرآیند بازگشت به برجام سخن گفته است. به گزارش خبرگزاری رسمی قطر، محمد بن عبدالرحمن گفته است:«دولت قطر از طریق فرآیندهای سیاسی و دیپلماتیک برای بازگشت به توافق هستهای تلاش میکند تا تنشزدایی کند.»
سعید بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان نیز چند روز پیش در نشست آنلاین اندیشکده شورای آتلانتیک اعلام کرده بود که کشورش آمادگی تسهیل گفتوگوها را میان ایران و طرفهای برجام برای بازگشت به این توافق دارد. او تاکید کرد که عمان به بازگشت طرفها به برجام خوشبین است و آماده است تا در صورت درخواست، زمینه گفتوگو میان طرفین را ایجاد کند. در برابر این اعلام آمادگیها اما تعداد از کشورهای منطقه، به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، تلاش میکنند تا امریکا را از بازگشت به تعهداتش در قبال ایران منصرف کنند.کان کاگلین، ستوننویس روزنامه انگلیسی زبان نشنال در امارات متحده عربی در یادداشتی، استدلال دولتهایی چون امارات را مرتبط با مساله جنگ یمن توصیف میکند و معتقد است که بازگشت امریکا به میز گفتوگو با ایران به امنیت عربستان سعودی و امارات همچنین مبارزه ادعایی با تروریسم آسیب میزند. در یادداشت این روزنامه اماراتی آمده است:«اگر بایدن موفق شود تا یک توافق جدید با ایران امضا کند باید سیاستی جامع در پیش بگیرد که همه سوءرفتارهای ایران را در بر بگیرد نه اینکه اشتباه اوباما را تکرار کند که فقط به موضوع هستهای ایران پرداخت.»
منبع: ساعت24
کلیدواژه: بازگشت امریکا به برجام رییس جمهور امریکا برای بازگشت آنتونی بلینکن امور ایران توافق هسته ای خارجه امریکا وزارت خارجه رابرت مالی دولت بایدن تصمیم گیری وزیر خارجه وزیر امور ضرب الاجل تحریم ها گفت وگو بر اساس طرف ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۱۳۲۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا ایران بزرگ و قدرتمند نمیخواهد وارد جنگ با اسرائیل شود؟
فرارو- غسان شربل، مدیر مسئول روزنامه الشرق الاوسط
به گزارش فرارو به نقل از الشرق االاوسط، خطرناکترین نکته در مورد شعلههایی که امروز خاورمیانه را فرا گرفته، آن است که بازیگران قدرتمند توانایی راه اندازی و به راه انداختن یک جنگ را دارند، اما توانایی پایان دادن به آن با یک ضربه ناک اوت یا یک توافق قابل دوام را ندارند. گستردگی بحران نشان میدهد که آرامبخشها بی فایده هستند. آنها پیشتر آزمایش شده اند و صرفا جنگهای شدیدتری را به همراه داشته اند.
راه حلهای واقعی مستلزم تصمیمات دردناک و غیرمحبوب هستند که به نظر میرسد طرفین قادر به اتخاذ آن نیستند. بنابراین، به نظر میرسد که منطقه در یک تله خطرناک و درگیری آشکار صرفنظر از شدت آن گرفتار شده است. مردم خاورمیانه شاهد وقوع تحولات دردناک هستند. ایالات متحده نیازی به نشان دادن قدرت خود ندارد. در میانه فروپاشی در خاورمیانه نقش روسیه محدود به نظر میرسد و چین بسیار دور است. هیچ کس برای جایگاه آمریکا در صندلی راننده رقابت نمیکند. آمریکا نیروی بزرگی است که نباید با آن دشمنی کرد. این یک منبع نگرانی به درجات مختلف برای متحدان و دشمنان آن کشور است.
در پی عملیات طوفان الاقصی آمریکا ناوگان خود را به منطقه اعزام کرد تا از سرایت جنگ و تبعات آن جلوگیری کند. امریکا در این زمینه موفق بود، اما نتوانست جلوی منازعات پس از آن در دریای سرخ و جنوب لبنان را بگیرد. هم چنین، امریکا نتوانست پهپادهای پرتاب شده توسط یگانهای حشد الشعبی در عراق یا پیامهای ارسال شده در سراسر جولان را متوقف کند.
همانند سایر نقاط جهان در خاورمیانه نیز نمیتوان ماشین نظامی آمریکا را نادیده گرفت و آن ماشین توانایی فوق العادهای در پیشگیری و بازدارندگی دارد. شاید آمریکا نتوانست تهران را از اقدام تلافی جویانه در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری آن کشور در دمشق بازدارد، اما موفق شد از وارد آمدن ضربهای شدید بر اسرائیل توسط موشکها و پهپادهای ایرانی جلوگیری کند.
ایران زمان حمله خود را اعلام کرد و موافقت کرد که حمله سبک باشد. ایالات متحده مانع از وارد شدن ضربات بزرگ به دو طرف شد، اما موفق نشد از تبادل پیامهای داغ توسط دو طرف علیه یکدیگر جلوگیری کند.
روسیه درگیر جنگ خود در اوکراین است. چین محاسبات پیچیده و بلند مدتی دارد. این کشور یک چشم اش به اقتصاد و چشم دیگرش به تایوان است و برای دوئل با امریکا عجلهای ندارد.
بنابراین، ساکنان خاورمیانه خود را با یک سایه بزرگ مواجه میبینند: امریکا. با این وجود، ایالات متحده نیز در مورد ماهیت درگیری در خاورمیانه ضعیف است. با توجه به اینکه لابی اسرائیل عمیقا در نهادهای امریکا نفوذ کرده هر زمان که موضوع به تاسیس کشور فلسطین نزیک میشود نزاع در کنگره بالا میگیرد.
بنیامین نتانیاهو هرگز در سرپیچی از روسای جمهور قبلی آمریکا تردیدی به خود راه نداده است. او در سرپیچی از خواست بایدن رئیس جمهور فعلی امریکا نیز همان خط مشی پیشین را در پیش گرفته است. او میبالد که اسرائیل توسط کاخ سفید اداره نشود و ارتش اسرائیل که همیشه به زرادخانه مملو از تسلیحات آمریکایی خود متکی است، یک گروه شبه نظامی وابسته به امریکا نباشد که قوانین تعامل و خطوط قرمز آن توسط واشنگتن تحمیل شود.
ایران کشوری بزرگ و قدرتمند در منطقه است و تجربه نظامی بالایی دارد. ایران در بسیاری از کشورهای منطقه دارای نفوذ است و ویژگیهای برخی از مناطق خاورمیانه را تغییر داده است. ایران میتواند در چهار کشور عربی که سالها در حال اداره و تصمیم گیری در مورد انتخابهای آنها بوده است به بسیج نیرو بپردازد. ایران میتواند از چند جبهه به اسرائیل نزدیک شود. نیروهای نیابتی ایران میتوانند در جنگهای طولانی و کم شدت شرکت کنند. اما این ایران قدرتمند نمیخواهد وارد یک جنگ مستقیم تمام عیار با اسرائیل شود چرا که میداند در صورت وقوع چنین درگیریای ایالات متحده در حاشیه باقی نخواهد ماند. آزار و اذیت امریکا رویه چندین دههای اتخاذ شده از سوی ایران بوده، اما ایران میداند که نباید وارد جنگ مستقیم با امریکا شود و این موضوع اصولا قابل بحث نیست.
اسرائیل دارای زرادخانه نظامی است. ارتش آن کشور مرتکب قتل عام شده است قتل عامی که در جهان از جنگ جهانی دوم به این سو بی سابقه بوده است. جنگندههای اسرائیلی در سراسر آسمان خاورمیانه بیداد میکنند. ایران با شلیک موشک به تاسیسات هستهای اسرائیل نزدیک شد و اسرائیل در پاسخ اقدامی انجام داد. غرب از جنایات اسرائیل انتقاد میکند، اما نمیتواند آن رژیم را رها کند.
اسرائیل همزمان ضعیف است. انبوهی از اجساد در غزه اعتقاد جهانیان را در مورد نیاز به ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی عمیقتر کرده است. آمریکا تسلیحات، مهمات و میلیاردها دلار را به رگهای اسرائیل پمپاژ کرده، اما نمیتواند در مورد مناقشه فلسطین و اسرائیل به نفع خود تصمیم بگیرد. فلسطینیان کشته میشوند و اسرائیل در حال فرار از لحظه حقیقت است، اما نمیتواند برای همیشه فرار کند.
حماس قوی است. آن گروه در جریان وقایع ۷ اکتبر به اسرائیل ضربه بی سابقهای وارد ساخت و مسئله فلسطین را دوباره در دستورکار جهان قرار داد. حماس قوی است، اما هزینه اقدامات آن گروه بالا بوده و چشم انداز پیش روی آن نیز شفاف به نظر نمیرسد. کارت بازی گروگانها در دست حماس کافی نیست و نجات رفح نیز دور به نظر میرسد. علاوه بر این، ایجاد یک کشور فلسطینی در گرو برسمیت شناختن یک کشور اسرائیلی و ارائه تضمینهای بین المللی بیشتر به آن رژیم است.
حزب الله قوی است. آن گروه پس از طوفان الاقصی حماس کارزاری را برای آزار و اذیت اسرائیل راه اندازی کرد، اما از شرکت در یک درگیری تمام عیار با اسرائیل نیز خودداری ورزیده است. حزب الله دارای زرادخانه پیشرفتهای است که میتواند به ارتش، موسسات و اقتصاد اسرائیل آسیب برساند. با این وجود، حزب الله نیز ضعفهایی دارد. اکثریت لبنانیها خواهان جنگ تمام عیار با اسرائیل نیستند. لبنان محاصره شده نمیتواند در برابر ویرانیهای گسترده در بیروت مشابه ویرانیهایی که در غزه دیده میشود مقاومت کند.
انتظار "آنتونیو گوترش" دبیر کل سازمان ملل بی فایده است. کلیدها در دستان آمریکای قوی و همزمان ضعیف نهفته است که در ماههای پیش رو انتخاباتی را برگزار خواهد کرد. آیا آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه امریکا میتواند فرمولی برای خاموش کردن شعلهها و هموار کردن راه برای راه حل ارائه دهد؟ آیا او میتواند تار و پودی ببافد که در آن سود، ضرر و ضمانت تقسیم شده و حد و مرز نقشها و زرادخانهها در منطقه ترسیم شود؟