اجرای عملیات آبخیزداری در ۶۸۰ حوزه آبخیز
تاریخ انتشار: ۵ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۱۵۶۷۶
ابوالقاسم حسین پور مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری با پیشرفت مناسبی در حال انجام است، اظهار کرد: با برنامه ریزی مناسبی که از ابتدای سال صورت گرفته، در چندین نوبت شاهد افتتاح پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری در سطح کشور هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با اشاره به اینکه دومین روز از هفته منابع طبیعی به نام آبخیزداری و آبخوانداری نامگذاری شده است، افزود: در هفته منابع طبیعی چندین پروژه آبخیزداری و آبخوانداری در سطح کشور، افتتاح می شود.
حسین پور با بیان اینکه در ۶۸۰ حوزه آبخیز عملیات اجرایی صورت گرفته است، گفت: با توجه به بارش های مناسب پیش رو، این پروژه ها پس از اولین آبگیری همزمان با هفته منابع طبیعی به بهره برداری می رسد تا با بارش رحمت الهی و آبگیری پروژه ها، شاهد اثر بخشی آن برای جوامع محلی باشیم.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری ادامه داد: در قانون بودجه ۱۴۰۰ از اعتبارات صندوق توسعه ملی برای هیچ یک از بخش های عمرانی پیش بینی نشده است، مگر اینکه در مراحل نهایی تصویب اتفاقات دیگری رخ دهد.
به گفته وی، در ردیف های بودجه ای مربوط به طرح های تملک دارایی های سرمایه ای اعتباراتی برای حوزه آبخیزداری و آبخوانداری پیش بینی شده است.
حسین پور سیل و فرونشست زمین را ۲ مخاطره جدی، پهنه سرزمین ایران اعلام کرد و افزود: موضوع تغییر اقلیم باعث تشدید وقوع سیلاب و خشکسالی و نوع بهره‌برداری مربوط به گذشته‌های دور، خطر فرونشست زمین را به دنبال دارد.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: با توجه به تصویب قانون بودجه ۱۴۰۰ و تدوین برنامه هفتم توسعه در سال آینده انتظار می‌رود که موضوع سیل و فرونشست زمین به عنوان ۲ مخاطره جدی در پهنه سرزمین ایران مورد توجه قرار گیرد تا از احتمال وقوع بخشی از آسیب‌ها و تشدید مخاطرات در آینده پیشگیری شود.
حسین پور با اظهار نگرانی پیرامون کمبود بارش و تغییر اقلیم ایران گفت: برنامه‌ریزی باید به گونه‌ای باشد که حداکثر بهره‌وری را از بارش‌های کشور در بحث سیل و توامان با سیلاب داشته باشیم، به همین خاطر امسال سازمان جنگل‌ها، طرح آبخیزداری و آبخوانداری را در راس طرح های محوری سازمان قرار داده است.
حسین پور کمبود اعتبار را یکی از علل اصلی تحقق پیدا نکردن برنامه ششم توسعه دانست و گفت: برنامه ششم توسعه طی سال‌های گذشته به واسطه کمبود اعتبار تحقق پیدا نکرد و با تزریق منابع از صندوق توسعه از سال ۹۷ به بعد شاهد شتاب در رشد و توسعه طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری هستیم که امیدواریم بتوانیم به جایگاه واقعی دست یابیم.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: طی ۵ سال برنامه ششم توسعه مقرر شد ۱۰ میلیون هکتار طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری اجرا شود که خوشبختانه طی ۲ سال گذشته توانستیم به پیش‌بینی برنامه نزدیک شویم و با حمایت قانون بودجه سال آینده امیدواریم بحث آبخیزداری و آبخوانداری که مورد تاکید مقام‌معظم رهبری است، با جدیت دنبال شود تا پاسخ جدی به نیاز مردم داده شود.
این‌مقام مسئول با بیان اینکه نیاز کشور به اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری فراتر از برنامه ششم توسعه است، گفت: با توجه به شرایط کشور، سالیانه حداقل ۳ میلیون هکتار حوزه آبخیز باید تحت پوشش عملیات قرار گیرد تا در افق بلندمدت کل ۱۲۵ میلیون هکتار تحت پوشش قرار گیرد، چرا که در راستای پیشگیری از مخاطرات سیل، تقویت آبخوان‌ها، حفظ خاک، پایداری طبیعت، پایداری سکونتگاه‌های روستایی و ایمن‌سازی مراکز جمعیتی شهری و روستایی مواجه با سیل تاثیر بسزایی دارد.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها با بیان اینکه تخصیص اندک منابع از علل اصلی عقب افتادگی تاریخی برنامه توسعه اول تا پنجم در حوزه آبخیزداری است، گفت: با توجه به پدیده تغییر اقلیم، تشدید مخاطرات در حوزه‌های طبیعت، ضرورت پایدار سازی منابع آب و خاک، پوشش گیاهی و جهش تولید برای تقویت و پایداری تولید در سطح کشور نیاز است.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: طرح آبخیزداری منابع طبیعی فرونشست زمین آبخیزداری و آبخوانداری برنامه ششم توسعه سازمان جنگل ها حسین پور پروژه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۱۵۶۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقش آبخیزداری در پیشگیری از هدررفت ۳۳ درصدی آب باران
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، از نگاه عموم مردم سیل بلای آسمانی است که نامش هم‌ردیف خسارت‌های جانی و مالی متعددی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود که خاطرات تلخی را به یاد بیاوریم اما آیا می‌توان از این تهدید، فرصت ساخت؟ آیا این حجم از آب که به یکباره روان می‌شود را می‌توان ذخیره کرد تا کمکی برای روزهای کم‌آبی و خشکسالی شود؟
بیشتر بخوانید نرخ بالای هدررفت آب در سیلاب‌ها / تعارض منافع مانع اجرای آبخیزداری در کشور ابتکارات گذشتگان در مدیریت زیرسطحی آباگر نگاهی به تاریخ این کشور بیاندازیم، ابتکاراتی از گذشتگان می‌بینیم که می‌توان با الهام گرفتن از آنها راهی برای فرار از عواقب کم بارشی و خشکسالی پیدا و سیلاب‌ها را هم کنترل کرد. برای مثال ساکنان کویرنشین ایران با ساخت قنات و آب انبار، آب را به زیرزمین هدایت می‌کردند تا از تبخیر در امان باشد و کیفیت خود را هم حفظ کند. آنچه نیاکانمان سالیان دور انجام می‌دادند را امروز تحت عنوان آبخیزداری می‌شناسیم.
کاشت هندوانه دیم در دل گرمترین نقطه ایران با کمک آبخواندارینمونه بسیار جالب از ردپای آبخیزداری در گذشته، کاشت هندوانه دیم در دل گرمترین نقطه ایران است. بهمن ایزدی کویرشناس در گفت‌وگو با ایسکانیوز درپاسخ به این سوال که چطور مردمان ساکن گرمترین نقطه ایران پرآب‌ترین محصول را به صورت دیم می‌کاشتند، گفت: نیاکان ما سالها با ایجاد الگوی کاشتی که مبتنی بر آب نباشد، توانسته‌اند هوشمندانه در مناطق خشک زندگی کنند. در حقیقت ظرفیت آب و خاک را آنالیز کردند و کشاورزی ی انجام دادند که به آب چندانی نیاز ندارد.
وی افزود: بیابان لوت گرمترین و خشک‌ترین بیابان جهان است و بیشترین دمای سطح زمین در این نقطه قرار دارد، دقیقاً در ۷۰ کیلومتری شمال شرق مرکز گرمترین نقطه زمین که ما ۱۶ سال روی آن مطالعه کرده‌ایم، آبادی‌هایی وجود دارد که کشت دیم سیلابی انجام می‌دهند؛ آن هم در منطقه‌ای که ریزش نزولات جوی در حالت بسیار خوشبینانه ۵۰ میلیمتر است.
ایزدی توضیح داد: این مردم هوشمندانه با ایجاد سد خاکی که به آن بند می‌گویند، آب باران را در دشت‌های فراخی که در مسیر سیل هستند، نگه می‌دارند و آن منطقه به تالاب تبدیل می‌شود و با نفوذ آب به سفرهای زیر زمینی در واقع آبخوانداری می‌کنند.
وی ادامه داد: یعنی نه تنها از زمین آبی برداشت نمی‌کنند و چاهی نمی‌زنند بلکه با ایجاد سد خاکی بندسار، حصارهایی در اطراف حوزه بندسار می‌سازند که از پیش روی تپه‌های ماسه بادی سرگردان جلوگیری می‌کند؛ در واقع مانع پیشروی بیابان می‌شوند. آب موجود در بندسار به مرور زمان در لایه‌های زیرین زمین رسوخ کرده و سفره‌های آب زیرزمینی را غنی می‌کند.
ایزدی بیان کرد: بعد از فروردین دمای محیط افزایش پیدا می‌کند و آب کم عمق مانده در حوضه تالاب خشک می‌شود و پس از آن بومیان با کشت هندوانه دیم که پرآب‌برترین محصول است در اراضی مرطوب زیرسطحی بدون اینکه حتی یک قطره آب به آن بدهند مرغوب‌ترین محصول که خاصیت دارویی نیز دارد، برداشت می‌کنند.
وجود تاریخچه‌ای این چنین در کشور ما ثابت می‌کند که می‌توان کاری کرد که آب باران، تبدیل به سیلاب‌هایی نشود که جان و مال ما را تهدید کند و در نهایت هم حجم بسیاری از آن هدر برود.
آبخیزداری راهی برای کاهش فرونشستاز جهتی برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث شده تا شاهد فرونشست‌های متعدد در کشور باشیم و این موضوع می‌تواند برای کشور زلزله‌خیزی مانند ایران بسیار خطرناک باشد اما نکته جالب توجه اینجاست که کارشناسان معتقدند با کمک آبخیزداری می‌توان این مشکل را هم حل کرد.
فریبرز ناطق‌الهی استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: فرونشست زمانی رخ می‌دهد که آب‌زیرزمینی، نفت و معادن طبیعی از زیر زمین به بیرون کشیده می‌شوند. متاسفانه در ایران به دلیل کمبود آب و سو مدیریت در سال‌های طولانی آب‌های زیرزمینی را بدون هیچ اصولی خالی کردیم و این باعث شده که پهنه‌های ما دچار فرونشست شوند.
وی افزود: فرونشست بدترین اتفاقی است که در شهرها رخ می‌دهد چراکه زیر ساختمان‌ها را خالی می‌کند و فونداسیون‌ها دچار مشکل می‌شوند. درحقیقت فرونشست باعث افزایش تخریب زلزله می‌شود. بیشترین فرونشست در مناطقی است که آب بیشتری برداشت شده است. در دشت قزوین، اطراف تهران، جنوب تهران، اصفهان، خراسان و شیراز شاهد فرونشست‌هایی هستیم که در شرایط بحرانی هستند. راه کنترل آن هم آبخیزداری و مدیریت برداشت آب است.
آبخیزداری راهی برای کاهش هدررفت آب در سیلاباز حمید سینی‌ساز کارشناس سیاست‌گذاری آب پرسیدیم که آیا راهی برای ذخیره سیلاب‌ها وجود دارد، گفت: هدف از آبخیزداری کنترل آبی است که شدت و قدرت پیدا کرده و ممکن است خسارت بزند و در نهایت عمده آن تبخیر شده یا با خروج از مرز از دسترس خارج شود. با کمک آبخیزداری، می‌توانیم این آب را در همان مکان بارش به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم.
وی ادامه داد: این کار از نرخ بالای هدررفت آب در سیلاب و تبخیر آن جلوگیری می‌کند. آبخیزداری روشی کلاسیک و علمی است که به شما کمک می‌کند، آبی را که بخش عمده آن هدر رفته، تبخیر شده و بخشی هم از مرزهای آبی و خاکی خارج می‌شود را ذخیره کنید. انتقال این آب به سفره‌های زیرزمینی هم تبخیر را کاهش می‌دهد و هم حرکت را کند می‌کند که مانع از دسترس خارج شدن آن شود. به این ترتیب در هر فصلی از سال قابل برداشت است. البته آبخیزداری به این معنا نیست که نظام بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی درستی نداشته باشیم که هر کسی از هر جایی که خواست، بهره‌برداری کند.
آبخیزداری در ایران قدمتی ۲۵۰۰ ساله داردکارشناس آب با بیان اینکه آبخیزداری ریشه تاریخی دارد، توضیح داد: دانش و تکنولوژی آبخیزداری به صورت بومی از چند هزار سال قبل تاکنون در کشور بوده و در اسناد تاریخی هم وجود دارد. سابقه وجود سازه‌هایی مانند آب انبار و قنات این امر را تائید می‌کند. مدیریت زیرسطحی بارش‌ها به دوره پیش از هخامنشیان بازمی‌گردد. اولین قنات‌های ما متعلق به دوره پیشدادیان است و قدمتی بالاتر از ۲ هزار و ۵۰۰ سال دارد. این نشان می‌دهد که نیاکان ما می‌دانستند که اگر بخواهند آب را در این اقلیم گرم و نیمه خشک روی سطح زمین ذخیره کرده، انتقال داده و مصرف کنند، عمده آب را از دست می‌دادند.
کارشناس آب درخصوص میزان هدررفت آب در نبود آبخیزداری گفت: براساس بیلان‌های آبی که چند سال یک بار بروزرسانی می‌شوند، تقریبا بین ۶۹ تا ۷۱ درصد ورودی آب از محل بارش، تبخیر می‌شود. حدودا ۸ تا ۱۰ درصد هم به شکل خارج شدن از مرزهای آبی و خاکی کشور، هدر می‌رود. در مجموع چیزی حدود ۲۰ درصد از بارش‌ها برای استفاده باقی می‌مانند. البته همه این میزان آب هم استفاده نمی‌شود و باید هدررفت و نشتی آب در شبکه‌های توزیع را هم حساب کرد. اگر این ۸۰ درصد تلفات را بتوانیم با آبخیزداری به سمت سفره‌ها هدایت کنیم، نمی‌خواهم بگویم تلفات صفر می‌شود اما حداقل ۳۳ درصد آن قابل ذخیره است.
وی تاکید کرد: در واقع اراده مدیریتی کافی برای اجرای آبخیزداری وجود ندارد و علاوه بر این تعارض منافعی هم در این میان هست که اجازه نمی‌دهد این کار انجام شود. بحران‌نمایی در حوزه مدیریت آب برای مسئولان با تملک بودجه‌های بیشتر و به دست گرفتن امکانات و دور زدن کارهای کارشناسی همراه شده است.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
حسن وحید، معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی در برنامه سلام خبرنگار صبح شنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۳ شبکه خبر گفته که برای ۹۰ میلیون هکتار از اراضی مطالعه شده کشور طرح‌های آبخیزداری تدوین شده که در صورت اجرای کامل آنها، تنها در زمینه استحصال آب، سالانه ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در دسترس قرار می‌گیرد که با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش مناب آب از اهمیت بالایی برخوردار است و حجم زیادی از کسری آبخوان‌ها را جبران می‌کند.
وی تصریح کرد: آبخیزداری از نظر اقتصادی نیز، پر سود است و طبق محاسبات، اجرای طرح‌های آبخیزداری بین ۴.۵ تا ۴.۷ برابر هزینه‌های صرف شده، سود اقتصادی به همراه خواهد داشت.
وحید درباره فواید آبخیزداری اظهار داشت: یکی از مهمترین تأثیراتی که می‌تواند داشته باشد این است که ما در اجرای پروژه آبخیزداری تا ۹ تن می‌توانیم فرسایش خاک را کاهش دهیم. در حال حاضر فرسایش خاک کشور حدود ۱۵ و ۴ دهم تن است که این رقم با اجرای آبخیزداری حدود ۹ تن کاهش پیدا می‌کند و به سطح فرسایش طبیعی خودش می‌رسد.
وی افزود: همچنین در زمینه استحصال آب باران، حدود ۵۳۰ متر مکعب در هر هکتار بطور متوسط می‌توان آب باران استحصال کرد و از همه مهمتر این که تا ۷۰ درصد سرعت ناشی از سیلاب را هم می‌تواند کاهش دهد.
وحید عنوان کرد: یکی دیگر از اثراتی که اجرای آبخیزداری می‌تواند داشته باشد این است که پوشیه یا پوشش گیاهی زمین را تقویت می‌کند و علاوه بر حفظ جنگل یا مراتع، می‌تواند تا ۱۲۰ کیلوگرم علوفه را در سطح مراتع افزایش دهد.
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی گفت: تاکنون در کشور حدود ۳۲ میلیون هکتار پروژه آبخیزداری اجرا شده است که اثرات بسیار خوبی هم داشته و حدود ۹۰ میلیون هکتار نیز تدوین شده که ۲۰ میلیون هکتار آن آماده اجراست.
وی افزود: خوشبختانه در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داد و تصویبی که مجلس شورای اسلامی داشت در ۱۲۰ میلیون هکتار هم ما می‌توانیم در برنامه هفتم اجرای آبخیزداری داشته باشیم.
وحید با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های آبخیزداری، امکان مشارکت مردم است، گفت: پروژه آبخیزداری در چند بخش انجام می‌شود که مکانیک یا همان سازه‌های خشکه چین‌ها، پخش سیلاب‌ها و بندهای سنگ ملات و .. را شامل می‌شود. همچنین پروژه‌های بیومکانیک و مدیریت نیز وجود دارد که بهره برداران که بیشتر در بستر سامانه عرفی هستند می‌توانند در اجرای همه آنها مشارکت داشته باشند.
وی تصریح کرد: اجرای پروژه آبخیزداری حدود یک و نیم تا سه برابر می‌تواند آب قنوات و چاه‌ها را افزایش دهد، اگر در منطقه‌ای کشاورزان بند خاکی می‌خواهند، سنگ ملات می‌خواهند، پروژه بیومکانیکی می‌خواهند، بیولوژیک می‌خواهند می‌توانند مشارکت کنند و با اجرای طرح ها، منابع آب مورد نیازشان را افزایش دهند.
وحید با بیان اینکه حجم بارش کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب است تصریح کرد: حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب از بارش‌ها استفاده می‌شود و ۳۰۰ میلیارد متر مکعب به نحوی دارد هدر می‌رود یا تبخیر می‌شود یا از دسترس خارج می‌شود. مهمترین کارکردی که پروژه آبخیزداری دارد این است که بخشی از این حجم ۳۰۰ میلیارد متر مکعب آب را می‌تواند در قالب پروژه‌های مختلف قابل استحصال کند.
وی با بیان اینکه کسری آبخوان‌ها ۱۴۰ میلیارد متر مکعب است، افزود: طبق آماری که وزارت نیرو داده است، اگر ما پروژه آبخیزداری در سطح ۹۰ میلیون هکتاری را اجرا کنیم بالغ بر ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در سال قابل استحصال می‌شود.
وحید با اشاره به تاثیر آبخیزداری در جلوگیری از فرسایش خاک گفت: هر سانتی متر خاک بیش از صدها سال طول می‌کشد که تولید شود و با اجرای پروژه آبخیزداری حجم فرسایش به شدت کاهش پیدا می‌کند و می‌توان سالانه از فرسایش بیش از ۶۳۰ میلیون تن خاک پیش گیری کرد.
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی درباره برنامه‌های آتی آبخیزداری کشور گفت: در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داشته اجرای آبخیزداری به ۲۰ میلیون هکتار در سال رسیده که این عدد، عدد بسیار خوبی است البته ما توان تا ۴۰ میلیون هکتار را هم داریم.
در جدول زیر می‌توانید، میزان تاثیرات مثبت آبخیزداری در حفظ خاک، افزایش علوفه و افزایش آب چاه‌ها را مشاهده کنید.
|
| ||
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
از جهتی با کاهش ۷۰ درصدی سرعت سیل می‌توان خسارت‌های وارده را کاهش داد و از این طریق هم صرفه‌جویی کرد. براساس آمار سازمان منابع طبیعی بیش از ۴۵۰ شهر و ۸ هزار و ۶۵۰ روستا درکشور در معرض خسارت سیل قرار دارند و طی ۱۰ سال گذشته، بیش از ۱۶۰۰ سیل در مناطق مختلف اتفاق افتاده که خسارت اقتصادی هر سیل به طور متوسط ۴۰ میلیارد تومان برآور شده است. این سازمان می‌گوید که اقدامات آبخیزداری، خسارت‌های سیل را بیش از ۷۰ درصد کاهش می‌دهد.
انتهای پیام /
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند