به نقل از «ایمنا»

خلق پول؛ راهکاری که نقدینگی مزمن ایران را تشدید کرد

تاریخ انتشار: ۱۰ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۵۴۵۹۲

خلق پول که می‌تواند پشتوانه ای برای رشد فعالیت‌های مولد اقتصادی باشد بدون نظارت های مالیاتی بر سایر بخش های اقتصادی موجب افزایش تورم و بحران نقدینگی در کشور شده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، خلق پول در اقتصاد کشورها می‌تواند روشی برای حمایت از فعالیت‌های مولد باشد تا با ایجاد اشتغال منجر به رشد اقتصادی نیز شود، بخش زیادی از خلق پول بر عهده بانک‌ها است و به صورت اعتباراتی که در اختیار مردم می‌گذارند ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در شرایطی که نرخ سود واقعی فعالیت‌های اقتصادی تأثیری در نظام بانکی ندارد، سرمایه گذاران نیز منابع مالی خود را به سمتی می‌برند که نرخ بهره اسمی بیشتری داشته باشد و در این شرایط منابع مالی به سمت رشد واقعی اقتصادی و ایجاد اشتغال هدایت نمی‌شود.

امروزه بسیاری از کشورهای توسعه یافته با وضع قوانین مالیاتی، بر میزان خلق پول در اقتصاد و نحوه توزیع آن نظارت می‌کنند، بنابراین اگر پول‌های غیر مولد در فعالیت‌های غیر مولدی همچون خرید زمین، سکه و… هزینه شود با قوانین مالیاتی کنترل خواهد شد و پول خلق شده نیز به سمت فعالیت‌های مولد هدایت می‌شود. اما در ایران برخلاف دیگر کشورهای توسعه یافته نسبت افزایش نقدینگی بیشتر از رشد اقتصادی است و قوانین کنترل کنندهای نیز برای جریان نقدینگی تعریف نشده است.

حجم گسترده پول یکی از دلایل ایجاد تورم در کشور است

در همین رابطه محمد واعظ، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: یکی از معضلاتی که اقتصاد ایران با آن رو به رو است، افزایش قیمت‌ها یا تورم است، تمام اقتصاددانان بر این اعتقاد هستند که یکی از دلایل ساختاری ایجاد تورم حجم گسترده پول در اقتصاد ایران است برای مال حجم پول در اقتصاد ایران امروز نسبت به ۵۰ سال قبل، چند ده هزار برابر شده و این در حالی است که موجودی کالاها حداکثر چهار برابر شده است. بنابراین عدم تناسب باعث ایجاد فشارهای تورمی می‌شود.

وی افزود: رشد فوق‌العاده حجم پول دو دلیل اصلی دارد که دلیل اول آن نا ترازی مالی به صورت گسترده است که به خصوص از طرف دولت شروع شده و به سایر بخش‌ها نیز کشیده می‌شود، اصطلاحاً آنچه کسری یا عدم توازن بودجه خوانده می‌شود یکی از ریشه‌های گسترش حجم پول است.

این کارشناس اقتصادی گفت: دلیل دوم قدرت خلق پول توسط بانک‌های تجاری است البته این به این معنی نیست که بانک‌های تجاری پول چاپ می‌کنند، اما به این دلیل که بانک‌های تجاری بر اساس اصل ذخیره جزئی اقدام به پرداخت اعتبار و وام می‌کنند هر وامی که پرداخت می‌کنند مقدمه پرداخت وام‌های بعدی می‌شود.

واعظ افزود: در نتیجه باعث افزایش حجم پول در اقتصاد می‌شود این کار منفعت زیادی برای بانک‌های تجاری دارد به این دلیل که بدون آنکه در واقع پولی موجود داشته باشند می‌توانند آن را وام داده و از سود آن بهره مند شوند، بنابراین بانک‌های تجاری به شدت مایل به حفظ این موقعیت بوده و هستند.

راهکارهای مقابله با خلق پول غیر مولد

وی ادامه داد: اقتصاددانانی که در پی اصلاح هستند به دو شکل با موضوع خلق پول بانکی رو به رو می‌شوند، در برخی موارد اساساً قدرت خلق پول از بانک‌ها گرفته می‌شود و در روش دوم منافع ناشی از رانت خلق پول از بانک‌ها گرفته می‌شود، در کشور ما هیچیک از این دو روش اجرا نمی‌شود، به همین دلیل در دهه اخیر با وجود رکود مزمن در اقتصاد شاهد گسترش شبکه بانک‌های تجاری بوده‌ایم زیرا بانک‌ها از رانت ناشی از خلق پول بهره می‌برند. البته این کار متأسفانه به صورت زینت داده شده در ادبیاتی با عنوان توسعه مالی توجیه می‌شود.

این کارشناس اقتصادی گفت: در اقتصاد جدید پول چیزی جز یک عدد نیست، در گذشته پول به صورت فلزاتی بود که خود دارای ارزش ذاتی بودند همچون سکه‌های طلا و نقره و یا نسبت ثابتی از اسکناس‌های در دست مردم به صورت طلا نزد ناشر پول ذخیره می‌شد. امروز هیچیک از اینها در واقع بر قرار نیست بلکه پول یک عدد است که عمدتاً در قالب یک شبکه الکترونیکی به آسانی تولید می‌شود و بانک‌های تجاری یکی از مهم‌ترین عوامل این تولید است.

واعظ تصریح کرد: اگر در ادبیات اقتصادی دیدگاه‌هایی در گذشته در پشتیبانی از خلق پول بانکی داشتیم که یکی از آن دیدگاه شومپیترز است، به این دلیل است که در آن عصر پول همچون امروز ماهیت یک عدد نداشته و یا بخشی از آن مسکوک بود و یا نسبت ثابتی از پول به صورت مسکوک ذخیره شده بود. در آن شرایط ممکن بود کافی نبودن حجم پول مانع رشد اقتصادی شود و خلق پول بانکی تسهیل کننده رشد اقتصادی باشد اما این موضوع امروزه معنایی ندارد و اکنون خلق پول باعث فشار تورمی می‌شود.

کمبود ظرفیت تولید نسبت به خلق پول تورم زا شده است

همچنین سید کمیل طیبی دیگر عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایمنا در این رابطه اظهار کرد: پول یک واژه اقتصادی بسیار گسترده و عمیق است، پولی می‌تواند به صورت وجه نقد، حساب جاری و یا حساب‌های غیر دیداری و حساب‌های پس‌انداز باشد، اعتباری که به وجود می‌آید نیز پول است. پول وسیله پرداخت است و می‌تواند به عنوان ذخیره ارزش نیز مطرح شود زیرا می‌تواند اعتبار ایجاد کند. پول می‌تواند جنس‌های مختلف داشته باشد، با اعتباری که پول ایجاد می‌کند قدرت خرید ایجاد می‌کند و ارزشمند می‌شود.

وی اضافه کرد: بنابراین در خلق پول ایجاد اعتبار برای هر شهروندی توسط بانک، وامی که داده می‌شود یا اعتباری ایجاد می‌شود خلق پول اتفاق افتاده است. قرض دادن همان خلق پول است و مجوزی که بانک مرکزی به سایر بانک‌ها می‌دهد تا وام دهند خلق پول است زیرا معمولاً سپرده‌هایی که نزد بانک‌ها است دارای نرخ ذخیره قانونی است، به عنوان نمونه ۲۰ درصد آن باید نگهداری شده و روی آن وام داده نشود، اگر بانک مرکزی این نرخ را کمتر کند، به همان اندازه به خلق پول کمک کرده است.

این استاد دانشگاه گفت: خلق پول که اتفاق افتد پایه پولی قوی می‌شود و مجموع ذخایر و پس اندازها رشد می‌کند، اگر درآمد ارزی داشته باشیم که در داخل کشور به ریال تبدیل شود نیز خلق پول انجام شده و پایه پولی افزایش یافته است. البته این خلق پول باید متناسب با رشد تولید باشد، زمانی که پول به وجود آید تقاضا افزایش می‌یابد که تولید باید پاسخگوی آن باشد، در غیر این صورت تورم ایجاد می‌شود.

طیبی افزود: اکنون نقدینگی موجود در کشور ما به دلیل کم بودن ظرفیت‌های تولید نسبت به خلق پول ایجاد شده، تورم زا شده است. بنابراین تورم منجر می‌شود که ارزش ریال کمتر شود و از طرفی انحراف در منابع به وجود می‌آید، در زمان‌هایی که تورم مزمن می‌شود عامل‌های اقتصادی به سمت بازارهایی که سود آنی نصیبشان می‌کند حرکت می‌کنند تا ارزش پولشان کم نشود.

وی تصریح کرد: در چنین شرایطی بانک مرکزی با به کار گیری برخی از سیاست‌های انقباضی از جمله افزایش نرخ ذخیره قانونی، می‌تواند از رشد فزاینده خلق پول جلوگیری کند. زمانی که بانک مرکزی نشر پول کند و اعتباراتی به وجود آورد چاپ پول اتفاق افتاده است، بنابراین خلق پول به گونه‌ای همان نشر پول است.

گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا

کد خبر 477989

منبع: ایمنا

کلیدواژه: نقدینگی حجم نقدینگی افزایش نقدینگی رشد نقدینگی رقم نقدینگی خلق نقدینگی مدیریت نقدینگی ورود نقدينگي جذب نقدینگی نبود نقدینگی نقدینگی ارزی رسوب نقدینگی حداکثر نقدینگی خلق پول شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق بانک های تجاری پول در اقتصاد رشد اقتصادی بانک مرکزی خلق پول حجم پول بانک ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۵۴۵۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مزایای راه‌اندازی مسیر ریلی افغانستان- قزاقستان و امکان اتصال آن به ایران

تین نیوز

شماری از آگاهان امور اقتصادی افغانستان می گویند که این کشور می تواند خط آهن قزاقستان را که از طریق این کشور به جنوب آسیا وصل می شود، از طریق اسلام قلعه به خط آهن ایران وصل کند.

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار، ملا عبدالغنی برادر معاون اقتصادی دولت سرپرست افغانستان به تازگی با سریک ژومانگارین معاون نخست وزیر قزاقستان درمورد احداث شبکه راه آهن از قزاقستان به پاکستان از طریق ترکمنستان و افغانستان گفتگو کرد.

اکنون این موضوع مطرح است که ایجاد این شبکه خط آهن چه اهمیتی برای افغانستان و کشورهای منطقه دارد؟ و افغانستان چه سودی از آن می برد؟

شبیر بشیری آگاه امور اقتصادی در این ارتباط، گفت: افغانستان بدنبال گسترش تجارت دوجانبه با کشورهای همسایه و منطقه و همچنین گسترش شبکه حمل و نقل و ترانزیت افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی با کشورهای همسایه و منطقه است.

بشیری با بیان اینکه حکومت سرپرست افغانستان و بخش خصوصی افغانستان از ایجاد این شبکه راه آهن استقبال می کنند، اظهار داشت: با تطبیق این شبکه خط آهن، افغانستان بر اساس موقعیت ژئوپلیتیک که در منطقه دارد می تواند نقش استراتژیک را بازی کند و آسیایی مرکزی را به آسیایی جنوبی وصل کند.

این آگاه امور اقتصادی گفت: با ایجاد این خط آهن، ترانزیت و حمل و نقل تجارتی ایجاد می شود و افغانستان نقش پل ارتباطی میان آسیای مرکزی و آسیایی جنوبی را به خوبی ایفا می کند.

بشیری خاطرنشان کرد: در صورت محقق شدن این ایده تجارتی و حمل و نقلی، منافع اقتصادی زیادی عاید افغانستان و کشورهای منطقه خواهد شد.

در همین حال، آذرخش حافظی آگاه امور اقتصادی گفت: افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی به انواع مختلف حمل و نقل زمینی نیاز دارد و ایجاد خط آهن قزاقستان از طریق افغانستان به جنوب آسیا نقش ترانزیتی افغانستان را ارتقا بخشیده و حمل و نقل را تسهیل می کند.

حافظی افزود: ایجاد این شبکه برای رونق اقتصادی و ارایه بهتر خدمات، بالا رفتن نقش ترانزیت افغانستان اثر مثبت دارد و درعین حال و برای همگرایی منطقه ای مفید می باشد.

این آگاه امور اقتصادی افزود: ایجاد خط آهن قزاقستان از طریق افغانستان به جنوب آسیا، سبب گسترش مناسبات تجارتی، صنعتی و خدماتی میان آسیایی مرکزی و آسیایی جنوبی و سایر کشورهای منطقه می شود.

وی تصریح کرد: ما با جمهوری اسلامی ایران خط آهن از طریق اسلام قلعه را داریم و می توانیم خط آهن قزاقستان را که خاک افغانستان را به جنوب آسیایی وصل می کند، به جمهوری اسلامی ایران هم وصل کرده و این پروژه بزرگ اقتصادی را محقق کنیم.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید