نقش تخریب بر پیکر میراث!

پس از نمایش جنجال‌برانگیز یکی از معروف‌ترین پارکورکاران در مجموعه تاریخی قلعه سریزد، چند روز پیش نیز ویدئویی دیگر از پرش یک نوجوان پارکورکار از روی ابنیه تاریخی مجموعه جهانی تخت جمشید در فضای مجازی منتشر شد؛ اتفاقی که وقتی قرار شد مسببان آن شناسایی و معرفی شوند، مسئولان باز هم تمام کاسه کوزه‌ها را سر کرونا شکستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چرا که به قول آن‌ها این کرونا بوده که موجب شده نیروهای حفاظتی مجموعه تخت جمشید کم شوند و این پارکورکار بتواند از روی ستون‌های تاریخی بپرد.

این بی‌احتیاطی‌ها و یا تخریب عمدی آثار باارزش تاریخی در حالی صورت می‌گیرد که به اذعان نویسندگان کتاب قانون، آثار تاریخی و فرهنگی، مورد حمایت قانون‌گذار است و حتی ماده ۵۵۸ تا ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی به حمایت از اموال تاریخی و فرهنگی اختصاص داده شده است و بر اساس قانون، هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی - تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده خرابی وارد کند علاوه بر جبران خسارت وارده، به حبس از یک تا ۱۰ سال محکوم می‌شود.

کمبود بودجه یا نبود نیروی انسانی کافی؟

پرسش اینجاست حال که پشتوانه محکم قانونی برای پیشگیری از اتفاقات اینچنینی وجود دارد چرا هر از گاه شاهد انتشار اخباری در این خصوص هستیم؟

شاید باز هم باید رشته این مشکل را به نبود یا کمبود بودجه و یا نیروی انسانی کافی برای حفظ این آثار گره زد؟

مجتبی گهستونی، عضو هیئت مؤسس شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در گفت‌وگو با ما ضمن تاکید بر کمبود نیرو برای حفظ آثار تاریخی می‌گوید: این امکان وجود ندارد که متولیان میراث فرهنگی برای هر اثر تاریخی یک نگهبان در نظر بگیرند. بر اساس آمار، ۹۰ شهر دارای بافت تاریخی هستند که برای هر یک طبق قانون، ضوابطی تعیین شده و این ضوابط توسط اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری‌ها باید رعایت شود؛ اگر اینچنین بود نیازی به تعیین نگهبان برای هر یک از آثار وجود نداشت.

این کارشناس میراث فرهنگی در خصوص وظایف سازمان‌ها در حفظ و حراست از میراث  می‌گوید: علاوه بر شهرداری و اداره میراث فرهنگی، اداره کل بازآفرینی سازمان راه و شهرسازی در استان‌ها که بخشی از وظیفه توجه به بافت‌های تاریخی را بر عهده دارد، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز وظایفی برای حراست از بافت‌های تاریخی روستاها دارد.

گهستونی اضافه می کند: سازمان‌هایی از جمله شهرداری، دلایلی مانند نداشتن بودجه کافی، شفاف نبودن قوانین و نبود توجیه اقتصادی را بر رعایت نکردن ضوابط دخیل می‌دانند و از طرفی با توجه به اینکه بسیاری از شهرها علاوه بر بافت تاریخی، بافت فرسوده نیز دارند، شهرداری‌ها به‌منظور نوسازی و بهسازی و کسب درآمدهای پایدار، در حوزه بازآفرینی بناها و بافت‌های تاریخی عملاً گامی برنمی‌دارند. این موضوع نشان می‌دهد قانون، آنان را مکلف به حفظ ۱۰۰ درصدی ضوابط نکرده و چه بسا اگر این اتفاق می‌افتاد بومیان هر شهر نسبت به هویت تاریخی‌شان احساس سربلندی بیشتری می‌کردند.

توجه به بافت‌های تاریخی سلیقه‌ای است

گهستونی ادامه می‌دهد: واقعیت این است که در بیشتر موارد توجه به میراث فرهنگی و بافت‌های تاریخی سلیقه‌ای است؛ یعنی اگر شهرداری دلش خواست توجهی به ضوابط میراث فرهنگی می‌کند در غیر این صورت به منظور بهسازی و نوسازی به تخریب آب‌انبار، یخچال، حمام تاریخی، کاروانسراها و... می‌پردازد.

اما محبوب فر، کارشناس و پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی و عضو انجمن علمی گردشگری ایران از زاویه دیگری به موضوع تعداد نگهبانان آثار تاریخی اشاره می‌کند و می‌گوید: سازمان محیط زیست در سراسر مناطق حفاظت شده، افرادی را به عنوان محیط بان مستقر کرده؛ اما با اینکه در وزارت میراث فرهنگی، معاونتی با عنوان یگان حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی وجود دارد، مأمور حراست و گارد ویژه حفاظت در چارت تشکیلاتی این سازمان تعریف نشده است.

عاملان تخریب

سیدهادی احمدی‌، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تخریب آثار باستانی کشورمان را فرایندی هدفمند می‌داند و از اجیر کردن خارجی‌ها برای صدمه زدن به نقش‌های برجسته می‌گوید:«متأسفانه دیوارنویسی به صورت هدفمند و با هدف صدمه زدن به تمدن ایرانی اتفاق می‌افتد و حتی تخریب نقش‌های برجسته در ایران اسپانسرهای خارجی نیز دارد، یعنی افرادی را اجیر می‌کنند تا آثار تاریخی کشورمان را تخریب کنند».

این در حالی است که محمدرضا محبوب‌فر، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی بخشی از تخریب‌ها را عمدی و بخش دیگر آن را سهوی می‌داند و اضافه می‌کند: در سال‌های اخیر، شاهد تخریب عمدی بسیاری از خانه‌های تاریخی در تهران، اصفهان یا مشهد بوده‌ایم که توسط برخی از متولیان، با هدف تغییر کاربری انجام شده و برخی آثار تاریخی نیز در نتیجه کم‌توجهی، به مرور زمان مستهلک و فرو ریخته که این دو نمونه، عامل اصلی در تخریب آثار است. به اعتقاد وی بخشی از تخریب‌ها توسط سازمان‌های متولی صورت می‌گیرد. از جمله اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در استان‌ها که قوانین بازدارندگی از تخریب را به اندازه کافی در اختیار ندارند و اگر قانونی وجود دارد، تنها به دلیل تغییر کاربری از سوی خود سازمان نادیده گرفته می‌شود. در برخی موارد به دلیل بالا بودن هزینه حفظ آثار، میراث به حال خود رها شده و توسط کاوشگران غیرمجاز یا مالکان از بین رفته‌اند.

چه باید کرد؟

محبوب فر درباره برخورد بازدارنده در جلوگیری از تخریب آثار، معتقد است: باید تشکل‌هایی را که در زمینه میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت می‌کنند تقویت و حمایت قانونی کرد. این در حالی است که نه تنها حمایت وجود ندارد بلکه فعالان میراث فرهنگی و دوستداران تاریخ و تشکل‌های حوزه گردشگری، در بسیاری اوقات مورد هجمه قرار گرفته و قانونی برای حمایت از این افراد و تشکل‌ها اعمال نمی‌شود.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: میراث فرهنگی تخریب بافت های تاریخی میراث فرهنگی آثار تاریخی سازمان ها بافت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۵۷۳۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مرمت پل خاتون کرج آغاز شد

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز از آغاز دور جدید مرمت پل خاتون خبر داد. - اخبار استانها -

رحیم خاکی مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم در کرج اظهار داشت: مرمت این پل طبق برنامه و نقشه معماری ثبت شده در حال انجام است و طبق برنامه تعیین شده مرمت پل تا پایان سال جاری به پایان خواهد رسید.

به گفته این مسئول، با توجه به حساسیت این اثر تاریخی و نمایی که در ورودی شهر کرج ایجاد کرده است، مرمت آن از اهمیت زیادی برخوردار است. بر همین اساس مسئولیت کار به یکی از بزرگترین و باسابقه ترین شرکت های مرمت سپرده شده و اساتید این حوزه نیز دخیل در کار هستند.

500میلیون تومان اعتبار برای مرمت پل "خاتون" اختصاص یافت

وی، سابقه این پل تاریخی را به دوران سلجوقیان و صفویه نسبت داد و اذعان کرد: پل ساخته شده روی رودخانه کرج که با عناوین مختلفی از جمله پل دختر، پل شاه عباس و پل خاتون شناخته می شود، نوع ارزشمندی از معماری تاریخی ایران را به نمایش گذاشته و تلاش ما نگهداری این اثر تاریخی و جلوگیری از تخریب آن است.

پل دختر از سازه های دوران صفویان است که بر بقایای پلی قدیمی تر منسوب به دوره سلجوقی با نام پل خاتون ایجاد شده. طول این پل حدود 65 متر و عرض آن 7 متر است.

پل مذکور در سال های گذشته بر اثر فرسودگی و عوامل طبیعی دچار ریزش در بخشی از سقف شده بود که با همت اداره کل میراث فرهنگی و حمایت های استانداری، مرمت آن آغاز شده و طبق گفته مدیر کل میراث تا پایان سال به اتمام می رسد.

پل خاتون یا دختر کرج که با نام پل سلیمانیه و پل شاه عباسی هم شناخته می‌شود از سازه‌های دوره صفویه است که بر روی رودخانه کرج ساخته شده‌است. این پل بر بقایای پلی کهن‌تر منسوب به دوره سلجوقی و به نام پل خاتون ایجاد شده‌است و بازسازی آن در دوره صفوی به این سازه نمای پل‌های دوره صفوی را داده است.

پل تاریخی خاتون در ورودی شرقی کرج و بین پل حافظ و میدان کرج قرار دارد. این پل به طول 61 متر و عرض هفت متر در ورودی شرقی کرج و بر روی رودخانه کرج احداث شده است.

علی رغم هشدارهای داده شده نسبت به امکان ریزش پل خاتون و با توجه به عدم رسیدگی مسئولین و بازسازی نشدن به موقع آن بخشی از این پل در سال 86 ریزش کرد. به دلیل مرمت غیر اصولی در سال 88 این پل در سال 99 دوباره ریزش کرد.

در سال 1400 مرمت این پل به 4 میلیارد تومان بودجه نیاز داشت که قرار شد استانداری، شهرداری و میراث فرهنگی هرکدام 500 میلیون تومان برای مرمت این پل پرداخت کنند که تا آخر سال 1400 هیچکدام پرداخت نکرده و مرمت این پل تا سال گذشته مسکوت ماند. عدم مرمت این پل را در آستانه فروپاشی کامل قرار داده بود که با تامین 90 میلیارد ریالی برای ترمیم این پل در ابتدای امسال، مرمت آن از سر گرفته شده است.

انتهای پیام/