به نقل از «فارس»

یادداشت| عقلانیت انقلابی در سیاست به چه معناست؟

تاریخ انتشار: ۳۰ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۳۶۶۸۰۶

کرمانشاه-خبرگزاری فارس-رضا حیدری: ماهیت جمهوری اسلامی و درک درست از آن هنور مورد مجادله بین گروه ها و جریان های سیاسی است. گویی پس از 36 سال از وقوع انقلاب هنوز تصویری جامعه و شفاف برای برخی از فعالین و جریان های سیاسی از سیرت این انقلاب و ارزش های خاص حاکم بر آن و طبیعتاً عقلانیت تولید شده مبتی بر این ارزشها برای برخی قابل هضم نبوده و یا در مقابل هضم آن دچار مقاومت فکری شده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بخشی از این چالش ها طبیعی و نشات گرفته از تنوع وچند دستگی موجود در میان نیروهای کنشگر انقلاب اسلامی بوده که می توان آنان را مدیران وقوع انقلاب نامید. این کنش گران از جریان های سیاسی-تشکیلاتی و اجرایی معتقد به مرام مارکسیتی تا نیروهای لیبرال-ناسیونال و نیروهای مذهبی و یا ترکیبی نامتجانس بین مرام های فکری مختلف بوده اند از این رو بدیهی است که چالش های نظری و ایدئولوژیک خاص به خود را داشته باشند.

اما به هر صورت و پس از کش و قوس های فراوان این نیروهای مذهبی ایران بودند که توانستند در نهایت مدیریت تحولات را به خصوص پس از ۱۵ خرداد ۴۲ به دست گیرند و بتوانند هم در حوزه فکری و هم اجرایی و تشکیلاتی سایر جریان های سیاسی را به حاشیه ببرند و نبض تحولات را به دست گیرند. هر چند بررسی چگونگی به قدرت رسیدن نیروهای مذهبی در جریان انقلاب محور بحث این یادداشت نیست اما می توان به رهبر کاریزماتیک امام خمینی(ره)، تجربه مبارزاتی موفق در تاریخ (از نهضت تحریم تنباکو تا ملی شدن صنعت نفت)، اعتماد متقابل مردم و روحانیت و شبکه سازی بسیار گسترده و قدیمی این طیف از اجتماع در میان جامعه ایران اشاره کرد.

به هر صورت تفوق سیاسی و مبارزاتی این جریان مذهبی و محور قرارگرفتن آن قطعاً منجر به بسط و گسترش تفکر خاص این جریان نیز شد، که همانا شکل گیری گفتمان خاص این نیروهای مذهبی است. در واقع جریان مذهبی تنها جریان سیاسی آن روزهای ایران است که از دل جامعه و شرایط خاص سیاسی- اجتماعی ایران آلترناتیو حکومت شاهنشاهی را که همانا ولایت فقیه است را عرضه می دارد و با وابستگی به حوزه های علمیه و انبوه ارزش های انباشت شده در طول تاریخ شیعه و استفاده از اصول فقه و استباط های شرعی توان تولید، پاسخ گویی و ارائه سیستم را در دل خود داراست. از این رو این جریان دارای عقلانیت بسیار خاص به خود است.

در واقع عقلانیت نیروهای مذهبی، نشات گرفته از ارزش های استوار و ثابتی در طول تاریخ تشیع است و همین اصول فکری وفقهی است-با وجود پذیرش اصل تفاوت در برداشت- که منجر می شود که جریان مذهبی در طول مبارزه -چه دارای رهبری واحد و چه بدون آن -بتوانند من حیص الجموع در یک خط مشخص و قابل تشخص حرکت نمایند. امری که سایر مرام ها و جریان های سیاسی دیگر فاقد آن بوده اند.

در واقع یکی از تفاوت عمده بین نیروهای انقلابیبا سایرین،نوع عقلانیت حاکم بر کنش آنها است.

به بیان دیگر بستر کنش نیروهای انقلابی و مذهبی در جامعه ایران، ارزش های نهادینه شده اسلامی-اخلاقی در ساحت فقه است. از این رو پذیریش و پیش فرض قرار گرفتن این ارزش ها منجر به آن خواهد شد که رفتارهای سیاسی و اجتماعی نیروهای انقلابی و تزهای مدیرتی آنان با وجود برداشت های مختلف از یک سری اصول اساسی پیروی کند و از همین روست که انحراف اجرایی و تشکیلاتی در آن بسیار کم دیده می شود. در واقع ارزش های رفتاری نهادینه شده ریشه در سنت فقهی جامعه ایران دارد و این در حالی است که در میان سایر جریان ها ارزش نهادینه شده ثابتی وجود ندارد. می توان این طور بیان کرد که در میان این گروها ارزش ها در زمان و ناظر به زمان ساخته می شوند و آن چیزی که مبنای ساخت ارزش قرار می گیرد، «منفعت» است. در واقع در هر دوره ای هر آن چیزی که منفعت حکم کند رفتار و عقلانیت متناسب با آن ساخته و تجویز خواهد شد. به بیان ساده تر مبنای کنش سیاسی در میان نیروهای مذهبی و انقلابی عقلانیت ناظر بر ارزش هاست و این در حالی است که سایر جریان ها،عقلانیت ناظر بر منفعت را اساس کنش سیاسی خود قرار داده اند.

و طبیعی است که به دلیل عدم فهم این جریان ها از مفاهیم فقهی و ارزش های اسلامی نتوانند درک درستی از ماهیت جمهوری اسلامی که زاییده همان تفکر است داشته باشند و هر از چند گاهی نسبت به اقدامات نیروهای انقلابی موضع گیری کرده و آن را تندروی خطاب کنند.

نکته دیگری که باید به آن دقت کرد و دیگر تفاوت متمایز کننده نیروهای انقلابی از سایر نیروهای سیاسی ( به خصوص نیروهای ملی-مذهبی، جبهه ملی، نهضت آزادی و...) به درک آنها ازماهیت انقلاب است. در واقع بعد از ۱۵ خرداد ۴۲ نوک پیکان حملات نیروهای انقلاب ساختار حکومت شاهنشاهی ایران را نشانه می رود و تمام کنش این نیروها معظوف به براندازی رژیم سلطنتی است. در واقع اجماعی گسترده در خصوص سازش ناپذیری بین نیروهای انقلابی و رژیم حاکم صورت می پذیرد و تمامی تلاش ها معطوف به دگرگونی کامل ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی حاکم بر جامعه ایران است و این در حالی است که سایر جریان های سیاسی بیش از آنکه قائل به انقلاب باشند به دنبال رفرم و نهایتا تغییرات ساختاری در دل ساخت سلطنت و بر مبنای قانون اساسی مشروطه بوده است.

این امر نیز یکی از دلایل عمده عدم درک نیروهای انقلابی توسط سایر جریانهاست، بدیهی است که جریانی که به دنبال ساخت یک ساختار جدید است، نگاهی در ابتدا تخریبی و نه اصلاحی دارد و این امر برای سایرین قابل درک و فهم نیست از این رو در ابتدا به دلیل عدم فهم ارزش های حاکم بر کنش ها و در قدم بعدی عدم اعتقاد به ماهیت انقلاب هر نوع حرکتی که نظم موجود را بر هم زند محکوم به تندروی خواهد شد. البته منظور از اقدامات تخریبی، برهم زنی همایش ها و سخنرانی ها و یا اقدامات بسیار سطحی از این دست نیست، بلکه در حوزه اندیشه و مبانی نظری رفتاری، تخریبی و چالش برانگیزدارد که نظام فکری مقابل خود و ساخت ایجاد شده بر اساس آن را به چالش می کشد.

هرچندبرخی از نیروهای سیاسی و جریان ها برداشت از انقلابی گری را همان اقدامات محدود به مسائل بسیار سطحی و میدانی می کنند که زمینه کنش آن بیش از آنکه در حوزه عقل سیاسی باشد، متاثر از احساسات اجتماعی است که با پوسته ای از سیاست پوشانده شده است و با برجسته نمایی این حوزه ها اقدام به ایجاد دوگانه کاذب میانه روی و تندروی می کنند. قطعاً اقداماتی سطحی صورت گرفته از سوی برخی از نیروهای انقلابی مانند حمله چندباره به سفارت خانه های خارجی مصداق عقلانیت انقلابی نبوده است و آن چیزی که تحت عنوان میانه روی در مقابل آن طرح شده است را باید همان محافظه کاری کهنه ناظر بر منفعت دانست که اعتقادی به عمل روبه جلو ندارد و بیش از آنکه یک تفکر تحولگرا باشد مضمحل در یک اندیشه جهانی و کاملا به دنبال یک هم زیستی منفعت گرایانه و نه مسالمت آمیز دارد و مبانی فکری آن دارای یک زیست وابسته در یک تفکر و عقلانیت گسترده بین المللی است که عقلانیت محافظه کار از دل آن بیرون می آید.

از این رو آن چیزی که امروز تحت عنوان انقلابی گری واقدامات انقلابی گفته می شود، پیروی از همان اصول و ارزش های نهادینه شده است که منجر به وقوع انقلاب اسلامی شد و بیش از آنکه ناظر به اقدامات میدانی و سطحی باشد ناظر بر حوزه رفتارهای عقلانی و کنش های مصلحت گرایانه واقع بینانه از شرایط اجتماعی دارد و تفیسر کننده این ارزش ها نهادینه شده که در خطوط بالا به آن اشاره شد بر عهده رهبری نهضت است که در هر دوره بر عهده فردی خاص بوده است، تبیین خطوط و شاخص عمل انقلابی از امام خمینی (ره) به رهبر معظم انقلاب، آیت الله خامنه ای رسیده است.

انتهای پیام/ح

منبع: فارس

کلیدواژه: انقلاب اسلامی امام خمینی عقلانیت ارزش ها خبرگزاری فارس کرمانشاه سیاست نیروهای انقلابی جریان های سیاسی نیروهای انقلاب نیروهای مذهبی سایر جریان ها جامعه ایران نهادینه شده بیش از آنکه جریان ها آن چیزی ارزش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۳۶۶۸۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پاشنه آشیل مجلس دوازدهم از نگاه سخنگوی حزب اعتدال و توسعه /جریان رائفی پور به دنبال هدایت و مدیریت مجلس است

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مجلس دوازدهم از نگاه تحلیلگران مجلسی بدون اکثریت مطلق و متشکل از چند فراکسیون خواهد بود، اتفاقی که در نتیجه اختلاف بین اصولگرایان و خالی بودن میدان رقابت انتخابات از حضور اصلاح طلبان و اعتدالیون رخ داده است.

جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین به این نکته اشاره می‌کند و می‌گوید اصولگرایان از همین حالا با هم به اختلاف برخوردند.

او منتقد نحوه برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم است و می گوید؛«در نتیجه این انتخابات منتقدین وارد مجلس نشدند و دور از انتظار است که گروه‌های منتقد در مجلس دوازدهم تشکیل شوند.»

در ادامه گفتگوی خبرگزاری خبرآنلاین با جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه را می‌خوانید:

********

*آقای هروی! پیش بینی می شود مجلس آینده یک مجلس بدون اکثریت با فراکسیون های متعدد باشد، چند فراکسیونی شدن مجلس دوازدهم، چه مزایا و یا معایبی می‌تواند داشته باشد؟

یکی از پیش‌بینی‌هایی که برای مجلس دوزادهم می‌شود انجام داد این است که این مجلس مانند مجالس گذشته شاخصه‌های فراکسیونی روشنی نداشته باشد، علت هم این است که اکثر نمایندگان یک دست وارد مجلس شدند وامکان تفکیک سیاسی در بحث جبهه‌های مختلف و یا فراکسیون‌های مختلف وجود ندارد.

از طرفی به دلیل اینکه انتظارات مردم افزایش پیدا کرده، شکاف بین فراکسیون‌ها بیشتر شده، براساس رایزنی‌های صورت گرفته توسط دوستان ما در مجلس شاهد این نکته هستیم که حتی فراکسیون مستقلین که در مجلس سابق هم فراکسیون اقلیت بود، در مجلس دوازدهم هم شاکله روشنی نداشته باشد و از همین ابتدا ملاحظات سیاسی در مورد هیئت رئیسه مجلس آغاز شده است.

در هیچ دوره ‎ای از مجلس تا این اندازه شاهد شدت و ضعف در بحث فراکسیون‌ها و تفکیک گروه‌های سیاسی در مجلس نبودیم، شاید این هم به دلیل همان یکدست شدنی است که متأسفانه در این دوره از مجلس شاهد هستیم.

در مجلس یازدهم فقط فراکسیون مستقلین از دولت انتقاد می‌کرد

در مجلس‌های گذشته شاهد این بودیم که فراکسیون‌های سیاسی متفاوتی با جمعیت نسبتاً متعادل وجود داشتند اما در مجلس یازدهم مشخص شد که غیر از فراکسیون مستقلین که حدود ۵۰ نفر عضو آن بودند، فراکسیون دیگری برای نقد وضعیت موجود و اقدامات دولت نقشی ایفا نکرد. لذا انتظار از مجلس دوازدهم این است فراکسیون نقاد که بتواند عملکرد دولت یا سایر قوا را به نقد بکشاند، نداشته باشیم و این جای تأسف دارد.

*یعنی مجدداً شاهد مجلس ناظر بر رفتار دولت نخواهیم بود...

مهندسی انتخابات عملاً به سمتی رفت که مجلس را به فضای مورد نظر دولت هدایت کرد. بنابراین به نظر می‌رسد مجلس دوازدهم در بحث تصویب لوایح اصطکاکی با دولت نداشته باشد.

نفوذ تندروهای خارج از پارلمان بر تصمیمات درون پارلمانی؟

*شنیده می‌شود چهره‌های تندرو نظیر رائفی‌پور به منتخبین مجلس دوازدهم خط‌دهی می‌کنند، نفوذ تندروها را در مجلس دوازدهم چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جریان رائفی‌پور نشان داد که مجلس از بیرون هدایت و مدیریت می‌شود و این آفت بزرگی بر دامن مجلس دوازدهم است که بخواهد این نقیصه را پوشش دهد. آنچه مسلم است این نکته است که شرایط مجلس دوازدهم به خصوص با حضور تندروها، احتمال اینکه گروه‌هایی خارج از مجلس هدایت برخی از مصوبات یا تحرکات داخلی مجلس را بدست بگیرند، بیشتر از گذشته شده است، به همین دلیل به نظر می‌رسد نقد دولت در مجلس دوازدهم به شدت کمتر از مجلس یازدهم می‌شود.

*آقای هروی! در چنین فضایی فکر می کنید مستقلین در مجلس توانایی چانه‌زنی در مباحث مختلف از جمله برای کسب کرسی‌های هیئت رئیسه را دارند؟

همه تلاش این است که فراکسیون مستقلین شکل بگیرد که بتواند به عنوان جبهه مقابل تندروها حضور داشته باشد و فعالیت کند و همه انتظارات از همین فراکسیون خواهد بود.

به عبارت دیگر انتظار ما از مجلس دوازدهم این است که بتواند خواسته‌ها و رضایت عمومی مردم را جلب کند اما بر شاکله چنین مجلسی این نور رستگاری را نمی‌توان مشاهده کرد.

چالش بین اصولگرایان بر سر کرسی ریاست مجلس

*گفته می‌شود ریاست قالیباف بر مجلس از بیرون نیز حمایت می‌شود، ارزیابی شما از وضعیت قالیباف در مجلس دوازدهم به چه صورت است؟

متأسفانه چالش‌ها بر سر انتخاب رئیس مجلس حتی پیش از انتخابات مجلس آغاز شده بود و این قضیه همچنان ادامه دارد، کما اینکه جلسات و نشست‌های اصولگرایان حاکی از این است که در اردوگاه اصولگرایان هم بر سر ریاست و نائب رئیسی مجلس چالش‌های جدی وجود دارد.

۲۷۲۱۱

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899114