نگاهی به یک الگوی موفق فرانچایز در ایران
تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۵۶۴۷۷۷
میگویند فرقی ندارد شما در یکی از شهرهای آمریکا سفارش یک همبرگر از شعبه مک دونالد بدهید یا در شعبهای در چین یا ترکیه، در هر صورت طعم همبرگر شما یکی خواهد بود. این مثال به سادگی اهمیت یکسانسازی سامانههای تحت فرانچایز را نشان میدهد که مدیریت مرکزی بر کلیه فرایندهای تهیه، پروسس و ارائه محصولات و متریالها و عرضه خدمات نظارت یکسان و استاندارد شده دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چرخه فرایندهای سازمانی در «هوپو»
نیاز دنیای مدرن، ایجاب میکند که در سازوکارهای تجاری و خدماتی، فرآیندها در بهترین وضعیت به گردش درآیند تا بالاترین بهره وری ممکن به دست آید.
چرخه مدیریت فرآیندها در سازمان، نحوه اعمال مدیریت از صدر تا ذیل و کیفیت خدمات ارائه شده به مشتری در کمترین زمان و بهترین مکان، از مهمترین شاخصههای مدرن بودن یک کسب و کار، بویژه در حوزه فرانچایز است.
آنچه در دهه گذشته با عنوان «مدرنسازی کسب و کارها» از آن یاد میشد، در حقیقت، به کارگیری ابزارهای نوظهور در قالب همان ساختار قدیمی سازمانها و کسب و کارها بوده که منطبق با تعریف یاد شده نیست.
خوش بختانه اخیرا، شاهد ایجاد کسب و کارهای نوظهوری در ایران هستیم که نه تنها ابزارها و عناصر مدرن را به خدمت میگیرند، بلکه با درک درستی از معنای تحول، ساختارهای سازمانی، فرایندهای اعمال نظم و پیکره بندی بخشهای مختلف، نه به عنوان یک دگردیسی و پوست اندازی، بلکه از مرحله جنینی تا بلوغ و تکامل بر اساس فلسفه واقعی «مدرنسازی کسب و کارها» شکل میگیرد و تداوم مییابد.
شهریار شهیر برزگر، از جمله کسانی است که با اتکا به تجربه طولانی خود و تیمش در حوزه خدمات آرایشی و زیبایی، متکی به مدرنسازی فرایندهای سازمانی، برند «هوپو» را به گونهای بنیان نهاده است که میتواند الگویی قابل مطالعه برای کسب و کارهای ایرانی باشد.
خوش بختانه ایده پردازیهای خلاقانه تیم برندینگ شهریار شهیر تجربیات ارزشمند خود را در پروسه ایجاد «هوپو» که در زمینه ارائه خدمات آرایشی و زیبایی برای مردان فعالیت میکند، در قالب شش جلد کتاب به دست چاپ سپرده تا گشاینده راهی برای ظهور نوگرایی واقعی در قاموس برندهای ایرانی باشد.
شهریار شهیر میگوید: «چرخه فرایندهای سازمانی (BPM) یا Business process Management، با شناسایی وضع موجود، تحلیل، بازطراحی و پیادهسازی فرآیندها و پایش مداوم عملکرد سازمان، در کمترین زمان، بیشترین بهره وری را به دست میدهد. این پروسه که در چهار مرحله: «مدلسازی و طراحی فرایند»، «پیاده سازی و اجرای فرایندها» و «کنترل و پایش فرایندها» ایفای نقش میکند، به عنوان یک اصل بسیار مهم در ایجاد کسب و کارهای مدرن به شمار میرود.»
در این جا به تعداد محدودی از شاخصهها و فاکتورهای موفقیتهای فرانچایز «هوپو» به عنوان یک برند مدرن اشاره میکنیم.
کال سنتر، و سیاست گذاری در مسیر بهبود مشتری مداری
یکی از مزایای برند فرانچایزی هوپو به عنوان برندی که مرکز ثقل عملیاتی آن از سمت مشتریان تعیین میشود، ایجاد و به کارگیری یک مرکز تماس یا «کال سنتر» است که وظیفه آن برقراری ارتباط با مشتریان است و نقش مهمی در حفظ مشتریان، برقراری ارتباط موثرتر با آنها و شناخت نیازها و خواستههایشان دارد.
مرکز تماس با ایجاد یک کانال ارتباطی دوسویه که دادههایش به صورت مستمر قابل ارزیابی و آنالیز است، رابطه «هوپو» به عنوان یک برند «خدمات محور» را با مشتریانش تنظیم کرده و ضمن نیازسنجی مستمر، با استفاده از دادههای به دست آمده از مشتریان، مسیر خود را برای آیندهای بهتر ترسیم میکند. این ارتباط دوسویه عامل اصلی ایجاد اعتماد و رضایت است که در نهایت دو سوی رابطه «هوپو» و «مشتریان» از آن منتفع خواهند شد.
به این ترتیب میتوان گفت که مرکز تماس یا «Call Center» نبض تپنده هوپو است که هدف آن افزایش رضایتمندی و وفادارسازی است. درحقیقت، تحلیلهای خروجی که مبتنی بر همین دادههاست، سیاستهای راهبردی کسب و کار مدرن هوپو را به عنوان یک فرانچایز قابل اتکا برای سرمایه گذاران و مشتریان، در چشم اندازی دراز مدت تنظیم میکند.
این نکته از آن جا اهمیت دارد که از دید مدیران هوپو، از جمله شهریار شهیر، باید به «اهمیت ثانیهها در فرایند ارائه خدمات به مشتری» معتقد بود. به گفته او: «نقش ثانیهها و دقیقهها در زندگی و پویایی برندها درست مثل اکسیژن برای زنده ماندن است. در همین ثانیهها و دقیقههاست که ما فرصت میکنیم خدمتی عالی به مشتری ارائه کنیم. هر چقدر که این ثانیهها و دقیقهها را از دست بدهیم ناچار از کیفیت خدمات ما کم خواهد شد و اگر کمیبیشتر غفلت کنیم، مشتری برای همیشه از دست خواهد رفت.»
در این راستا «کال سنتر» در صرفه جویی هزینه و زمان تاثیر بسزایی دارد. در کال سنتر هوپو اطلاعات سودمندی در رابطه با خدماتی که این برند ارائه میکند، ویژگی محصولات و میزان خدمات دست میآید. این دادهها ضمن آنالیز از سوی تیم کنترل کیفی در جهت بهبود کیفیت مورد بهره برداری قرار میگیرد.
مدیر عامل هوپو با اشاره به این که هوپو مجموعهای از اولین تجربههاست، اضافه میکند: «ما توانستیم این تجربه خاص را بهبود دهیم و برای توسعه آن برنامه ریزی کنیم. ایده مرکزی این تجربه این بود که باید در هوپو هر ثانیه، یک ثانیه خاص باشد. مرکز تماس هوپو اجازه میدهد که براساس زنجیره ایجاد ارزش و اهمیت ثانیهها که در استراتژی برندینگ آن نقش مهمی دارد، برای تک تک ثانیههای فرایند، از تصمیم تا اجرا، برنامه ریزیهای صحیحی داشته باشیم. بنابراین باید گفت که استراتژی به معنای داشتن برنامه است و داشتن برنامه غیر از «نشستن و برای هر ثانیه مشتری ایده پردازی کردن» نیست.
تامین مواد اولیه مورد نیاز استفاده در سالن
در بخش خدمات که کیفیت، عنصر اصلی رقابت و ایجاد ارزش برای مشتری است، یکی از فاکتورهای مهم تامین مواد اولیه مورد نیاز است. در مجموعه خدمات زیبایی آقایان «هوپو»، مواد اولیه تحت نظارت تیم متخصص به شکل مدیریت شده ای تهیه میشود که نه تنها کیفیت تضمین شده این مواد میسر است، بلکه یکسان سازی و تداوم کیفیت نیز در اولویت برنامهها قرار دارد.
بدیهی است که در سازمان یک کسب و کار که داعیه رقابت در عرصه بین المللی و ارائه یک نحله نوظهور از خدمات در کشور را دارد، مساله تامین مواد اولیه با کیفیت یک اصل انکار ناپذیر است. بنابراین مساله مهمی که مد نظر باید قرار داشته باشد، تداوم و یکسان سازی رویههای تامین مواد و متریالهای مورد نیاز مجموعههای زنجیرهای خدمات رفاهی آقایان «هوپو» است. فرایندی که یک تیم اجرایی متخصص مسئول آن است.»
تامین سامانه و زیر ساخت
از آن جا که قرار است برند هوپو به صورت واگذاری امتیاز فرانچایز به صورت شبکهای از شعبههای همسان در سراسر ایران و البته کشورهای منطقه فعالیت کند، این امر نیازمند ایجاد یک سامانه یکپارچه و فراهم کردن زیرساختهای لازم خواهد بود.
از جمله مزایای یکپارچه سازی فعالیتهای خدماتی در قالب مکانیزم فرانچایز این است که کلیه خدمات یک برند در همه شعب آن کاملا با کیفیتی یکسان ارائه خواهد شد. درست مانند مثالی که در ابتدای این مطلب بیان شد.
این در حالی است که در سالهای اخیر تجربههای ناموفق فرانچایز در ایران حاکی از آن است که بعد از مدتی این تمرکز و وحدت رویه در شعب مختلف یک برند و مخصوصا در شعب دور از مرکز، به شکل فاحشی از بین رفته و کیفیت خدمات متفاوت میشود.
این مسالهای است که هوپو قصد دارد برای اولین بار در ایران به طور جدی آن را در اولویت برنامهها و سیاستهای خود قرار داده و به معنای واقعی مفهوم فرانچایز را عملیاتی نماید.
طبیعی است که برای ایجاد چنین نظمی و شکل دادن به شبکه منسجم پشتیبانی، ساماندهی یک تیم لجستیک برای تامین متریال بهینه ضروری است.
تبلیغات و اطلاع رسانی گسترده
تبلیغات، برند سازی، اطلاع رسانی گسترده و سیاست گذاری متمرکز رسانه ای، از دیگر مزایای برندهایی است که سیستم فرانچایز را برگزیده اند.
در این سیستم، صاحبان واحدهای خدماتی که تحت فرانچایز کار میکنند، بدون این که لازم باشد شخصا به دنبال سیاست گذاریهای رسانهای و تبلیغی باشند از فعالیتهای یک تیم حرفهای که به طور پیوسته نسبت به بهبود وجهه عمومی برند توجه میکنند، بهره مند میشوند.
تیم حرفهای اطلاع رسانی و روابط عمومی، معمولا با تعامل با شرکتهای حرفهای در زمینه اطلاع رسانی و همکاری با رسانههای گروهی، نسبت به برندسازی و اطلاع رسانی، اقدام میکنند و تمام واحدهای خدماتی برند که در سراسر کشور یا جهان پراکنده شده اند از مواهب یک همکاری گروهی و نظارت یک تیم مجرب بهره مند میشوند که این مساله سرشکن کردن هزینههای تبلیغ را به دنبال خواهد داشت.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: اطلاع رسانی عنوان یک مواد اولیه تامین مواد مدرن سازی مرکز تماس کسب و کار ثانیه ها کال سنتر یک برند داده ها یک تیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۶۴۷۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قنادزاده: نگاه ایران به آفریقا نگاهی دو طرفه است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفت و گوی ویژه خبری جمعه شب هفتم اردیبهشت شبکه خبر با موضوع بررسی ظرفیتهای تجاری ایران و آفریقا و با حضور آقایان سید محمد صادق قنادزاده معاون ارتقاء کسب و کارهای بین المللی سازمان توسعه تجارت ،داریوش صفرنژاد کارشناس مسائل بین الملل و مایکل بافی قائم مقام وزیر صنعت و تجارت غنا پخش شد مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:
مجری: همانطور که در خبرها داشتهایم دومین اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا صبح امروز با حضور مقامات عالی اقتصادی بیش از ۳۰ کشور آفریقایی و با سخنرانی رئیس جمهور کشورمان در محل سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد به گفته آقای رئیسی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری مهمترین گام اراده مشترک ایران و آفریقا است در کنار این اراده مشترک شناخت ظرفیتهای قاره آفریقا و جمهوری اسلامی ایران موضوع مهم دیگری است که بنا داریم در برنامه امشب گفتگوی ویژه خبری بیشتر به آن بپردازیم مصاحبه با آقای دکتر سید محمد صادق قنادزاده معاون ارتقاء کسب و کارهای بینالمللی سازمان توسعه تجارت مهمان ما در استودیو برنامه هستند مهمانان دیگر هم در طول برنامه به جمع ما اضافه خواهند شد.
سوال:در ابتدا برای ما بفرمایید که این اجلاس در چه سطحی برگزار شد و مهمترین شخصیتهایی که در آن حضور داشتند از چه کشورهایی بودند؟
قنادزاده:اجلاس همکاریهای اقتصادی ایران و کشورهای قاره آفریقا در سطح وزرای اقتصادی این قاره در حقیقت برگزار شد هرچند که ما البته دو تا مقام بالاتر از سطح وزیر یعنی یک نخست وزیر و یک معاون رئیس جمهور هم در این اجلاس داشتیم.
سوال: از کدام کشورها؟
قناد زاده: از کشور بورکینوفاسو نخست وزیر این کشور را ما خدمتشان بودیم و زیمباوه هم معاون رئیس جمهور حضور داشتند و البته تعداد زیادی از وزرا و معاونین وزرا و نمایندگان مجلس و یک طیف وسیع از شخصیتهای اثرگذار اقتصادی قاره آفریقا را ما امروز میزبانشان بودیم و البته این برنامه طی روزهای آینده هم ادامه دارد و تعداد خیلی خوبی هم از تجار سرشناس و فعالین اقتصادی خصوصی قاره آفریقا را هم ما امروز در ایران خدمتشان بودیم.
توسعه روابط با آفریقا از سالها قبل برنامه ریزی شده است
سوال: این تجار بخش خصوصی قاره آفریقا که اشاره فرمودید بیشتر زمینه فعالیتشان در چه حوزههایی است؟
قنادزاده: من لازم میبینم یک مقداری از عقبتر توضیح بدهم ما یک مطالعه عمیقی در حیطه ظرفیتهای مشترکی که با قاره آفریقا داریم و داشتهایم، پتانسیلهایی که ما داریم ظرفیتها و فرصتها و توانمندیهایی که ما داریم برای قاره آفریقا و امکانات و فرصتها و پتانسیلهایی که قاره آفریقا دارد برای ارائه به ایران در همین حیطههایی که ما امکان همکاری داریم در حوزههایی که ما امکان مشارکت بیشتری داریم با قاره آفریقا سعی کردیم که شناسایی کنیم تجار سرشناس را نمایندگیهای ما در کشورهای آفریقایی سفرای ما و بخشهای خصوصی ما مراکز تجاری مان همکاری خیلی خوبی را کردند ما از ماههاپیش شروع کردیم به شناسایی تجار سرشناس و قابلی که عرض کردم در این حوزهها فعالیت میکنند در حقیقت مجموعه این بررسیها و مذاکرات باعث شد که ما بتوانیم یک تعداد خوبی بیش از ۲۰۰ تاجر سرشناس را از کشورهای مختلف قاره آفریقا و حدود ۳۴ تا ۳۵ کشور ثبت نام کنیم و بعد در این چند روز هم خدمتشان هستیم.
سوال:در این پذیرش و ثبت نام که داشتید میخواهم بدانم حوزه فعالیت بیشتر این تجار در چه زمینههایی است آیا بیشتر قرار است برای ما صادرات داشته باشند یا واردات ما به آنجا گسترش پیدا خواهد کرد قدری بیشتر راجع به زمینه فعالیت این عزیزان هم بفرمایید؟
قنادزاده: نگاه ما اساساً به قاره آفریقا باید یک نگاه دوسویه باشد، یعنی ما یکی از نواقص یا چالشهای توسعه مناسبات ما با آفریقا این بوده که شاید تا به امروز ما عمدتاً صرفاً به آفریقا به عنوان یک بازار مصرف نگاه میکردیم، از صادرات در حالی که بقیه کشورهای دنیا آفریقا را به عنوان کارخانه تولید مواد اولیهشان میبینند و عمده منابع اولیهشان را از آفریقا تامین میکنند میدانید قاره آفریقا بهشت منابع طبیعی دنیا است بیشترین معادن استحصال نشده و بکر زمینهای حاصل خیز کشاورزی منابع نفتی خوب نیروی کار ارزان قیمت و با کیفیت و مجموعهای از مواهبی که این قاره دارد.
سوال: خود منابع انسانیه غنی که آنجا هست؟
قنادزاده: بله منابع انسانی که بخش زیادی از این منابع انسانی منابع انسانی جوان ماهر هستند و این نگاه این شکلی به قاره آفریقا باید باشد که آقای رئیس جمهور هم امروز تاکید کردند که ما قاره آفریقا را برای خود قاره آفریقا میخواهیم و اعتقاد داریم که قاره آفریقا میتواند مثل خیلی از کشورهای دیگر رشد بکند به همین جهت ما متمرکز شدیم عرض کردم روی این ظرفیتها و نگاهمان هم دو طرفه است یعنی ما هم در مورد واردات منابع اولیه کالاهای اساسی در حوزه کشاورزی در حوزه مواد معدنی خصوصاً و در حوزههای دیگر سعی کردیم صادر کنندههای خوب آنها را شناسایی کنیم و هم از این سمت در حوزههای مختلف فنی و مهندسی در حوزه سلامت در حوزه کشاورزی در حوزه صنایع غذایی در حوزههای نفت گاز و پتروشیمی حالا چه پایین دست و چه بالا دست در حوزههای صنایع فلزی ما در همه این حوزهها سعی کردیم که دو طرفه به قصه نگاه کنیم و تجاری را دعوت کنیم که بشود در این حوزه باهاشون مذاکره کرد.
سوال: آقای صفرنژاد بفرمایید ظرفیتهای دوسویه ایران و کشورهای آفریقایی در چه زمینهای است و چطور میشود آن را تقویت کرد راههایی که مانع این توسعه ارتباطات بودند چه چیزهایی هستند و چطور میشود این موانع را کنار گذاشت و ارتباط را قویتر و بهتر جلو برد؟
صفر نژاد: خدمتتان عرض کنم که آفریقا قاره آفریقا با برخورداری از ویژگیهای جغرافیایی و اقتصادی و بازرگانی حتی علمی و فرهنگی و سیاسی خاص خودش یکی از مناطقی است که باید مورد اهتمام جدی در جمهوری اسلامی قرار بگیرد آفریقا طی دو دهه اخیر یکی از مناطق کمتر مورد توجه بوده به هر حال قارهای ارزشمند نو ظهور است، همانطور که مهمان عزیزمان هم فرمودند در استودیو در روند پیش رو با این قاره دستاوردهای کلانی را از جمله تسهیل در روابط و باز نمودن فضای تنفسی جدید در ابعاد مختلف را با وجود تحریمهای طولانی مدتی که غرب نصیب جمهوری اسلامی کرده ما باید مدنظر قرار بدهیم.
جمهوری اسلامی عضو ناظر اتحادیه آفریقا هم است به هر حال خود همین یک فرصت خیلی خوبی است
صفر نژاد: استفاده از فرصتهای ۲ و چند جانبه در حوزه دیپلماسی مستحضر هستید، این یکی از مسائل و پارامترهایی بوده که مورد توجه دولت محترم سیزدهم بوده نگاه به شهر توجه به حوزههای فرصت ساز جدید در اقصی نقاط دنیا اینها به هر حال یکی از نقاط قوتی است که باید بهش اهتمام جدی در اقدام و عمل بشود چند جانبه گرایی هم در این عرصه باید مد نظر باشد خوب خود همین چند جانبه گرایی نگاه به آفریقا به شکل یک مجموعه است میدانید که جمهوری اسلامی عضو ناظر اتحادیه آفریقا هم است به هر حال خود همین یک فرصت خیلی خوبی است که ما میتوانیم بازیگری جدی را در عرصههای مختلف در سطح این قاره داشته باشیم قاره پهناور پر از ظرفیتهایی که میتواند منشا اثر باشد برای حتی همافزایی در حوزه دانش بنیان حوزههای علمی حوزههای اقتصادی و همانطور که مورد اشاره قرار گرفت.
ایرانیها همیشه در طول تاریخ در سرتاسر آفریقا هرجا که حضور داشتند منشأ خدمات بودند
صفر نژاد: فقط نباید نگاه به عنوان یک بازار مصرف داشته باشیم در واقع نگاه همسان نگاه هم پوشان به روندهایی که در آفریقا استبرای کشور ما واجد دستاوردهای خیلی خوبی است یک نکته دیگر را هم من بهش اشاره کنم ببینید آفریقاییها از تنها مردمانی که خاطرات خیلی خوبی دارند مردمان خارجی، چون آفریقاییها میدانید عمدتاً از خارجیها خاطرات خوب ندارند عمدتاً خاطرات استعمارگری بوده و استثمارگری، اما ایرانیها همیشه در طول تاریخ در سرتاسر آفریقا هرجا که حضور داشتند منشأ خدمات بودند آبادانی ما الان در مناطق مختلف آفریقا هم شاهد این هستیم که بناهایی را ایرانیها برپا کردهاند که هنوزم که هنوزه به عنوان مظهر آبادانی و حتی تکنولوژی در حوزه انتقال آب حوزه جاده و حوزههای مشابه بهش نگاه میکنند کلاً مردم در آفریقا در مناطق مختلف آفریقا، چون خود آفریقا هم دارای ۵ اقلیم است حالا من بحث را باز نمیکنم به دلیل محدودیت وقت در مجموع خاطرات خیلی خوبی را دارند از همان اندک روابطی که در طول تاریخ با ایرانیها داشتهاند امروز ما میتوانیم این را به عنوان یک پیشینه خوب مدنظر قرار بدهیم و از این استفاده کنیم برای روند پیش رو.
ما در حوزههای دانش بنیان و حوزههای علمی و فناوری یکی از کشورهای پیشرفته در دنیا هستیم
صفر نژاد: امروز در آفریقا یک سند ۵۰ ساله برای توسعه در نظر گرفتند این توسعه در عرصههای مختلف علمی و اقتصادی است برای رسیدن به این سند ۵۰ ساله که از ۲۰۱۳ تا ۲۰۶۳ است پارامترهای مختلفی در نظر گرفته شده در قدم اول یک برنامه ۱۰ ساله توسعهای در حوزه علم و فناوری در آفریقا است میدانید جمهوری اسلامی هم در این حوزهها دارای حرف است ما در حوزههای دانش بنیان و حوزههای علمی و فناوری یکی از کشورهای پیشرفته در دنیا هستیم و یکی از جامعه هدف ما نیازمند این امکانات و حوزههای دانش افزا است منطقه آفریقا میتواند باشد به طور متقابل هم نیازمندیهایی را ما داریم که آفریقا میتواند تامین کند از مواد معدنی از جواهرات و طلا شما بگیرید تا انواع و اقسام مواد اولیه و مورد نیاز در صنعت تولید ما تا محصولات دامی و کشاورزی در واقع نگاه ما به آفریقا یک نگاه برد برد است یک نگاه هم افزا است این در طول تاریخ هم با توجه به خاطرات خوبی که آفریقاییها از حضور ایرانیها در مناطق مختلف دارند میتواند در کنار هم یک همافزایی خوبی را ایجاد کند یک فضای تنفسی و تنفسگاه خوبی میتواند باشد برای حوزه اقتصاد ما به ویژه اگر مردم هم به این هم افزایی اضافه شوند میدانید روابط اقتصادی خوب زمانی پایدار است که دو تا پیوست اقتصادی و فرهنگی و مردمی داشته باشد، قدم اول چی بود؟ قدم اول این بود که سال گذشته در سال ۱۴۰۲ با حدود ۴۰ کشور دنیا یک طرفه جمهوری اسلامی را لغو روادید کرد، برای اینکه تسریع ایجاد کند در روابط مردمی تعدادی از این کشورها کشورهایی بودند که در قاره آفریقا هستند که انشاالله باید این حتماً توسعه پیدا کند برای اینکه بتوانیم آن پیوست مردمی و فرهنگی را بتوانیم تقویت کنیم .
در واقع نگاه ما به آفریقا یک نگاه برد برد است یک نگاه هم افزا است
صفرنژاد: حتماً در امسال و سال پیش رو در کنار آن ارتباطات اقتصادی هم زمانی پایدار است که علاوه بر شرکتهای ما و شرکتهایی که وابسته به کلان اقتصاد و تکنولوژی و صنعت ما هستند بخش خصوصی ما هم انشاالله با این فضا آشنا شود و بداند امروز تصویری که در آفریقا است آن تصویری نیست که در قالب ذهن ما ایرانیها است و خیلی متفاوت است در نقاط مختلف آفریقا ما ظرفیتهای بسیار خوبی داریم که به شکل برد برد میتوانیم بهش نگاه کنیم ضمن اینکه با توجه به تحریمی که دنیای غرب برای ما فراهم کرده یک دروازه خیلی خوبی میتواند باشد برای اینکه هم در حوزه اشتغال و هم در حوزه تجارت و هم در حوزه بازرگانی و هم در حوزه مبادلات پولی و بانکی مورد استفاده قرار بگیرد یک نکته آخر را هم بگویم سه تا از کشورهای آفریقایی عضو بریکس هستند ما در این حوزه هم میتوانیم با اینها همکاری داشته باشیم ضمن اینکه در برخی از سازمانهای همکاریهای منطقهای بین المللی هم به طور مشترک با آفریقاییها بودیم و فعالیت داریم انشاالله این چرخه را برگزاری این همایش را به فال نیک میگیریم برای به حرکت درآمدن این چرخه در روند پیش رو.
سوال:میهمان عزیزی به جمع ما اضافه شدند آقای مایکل بافی قائم مقام وزیر صنعت و تجارت جمهوری غنا در ابتدا میپرسم که وضعیت تجاری و اقتصادی ایران را چطور ارزیابی میکنند؟
مایکل بافی: من فکر میکنم که ایران خیلی از لحاظ اقتصادی دارد خوب عمل میکند من خیلی تحت تاثیر قرار گرفتهام از چیزهایی که امروز دیدم در ایران آنچه که من دیدم باور نکردنی است و به نظر من کشور شما به یکی از کشورهای اصلی در زمینه تجارت تبدیل شده ما نشانههای قوی مشاهده کردیم که شما آماده تجارت با سایر مناطق جهان هستید و این واقعاً من را تحت تاثیر قرار داد.
سوال: بسیار خوب من سوال بعدی که از شما میخواهم بپرسم این است با توجه به ظرفیتهایی که کشورهای آفریقایی دارند به ویژه کشور شما غنا و با توجه به ظرفیتهایی که در کشور ما ایران است چطور میشود همکاریهای دوجانبه را ارتقا بخشید تداوم داد تا گسترش پیدا کنند؟
مایکل بافی: ببینید آفریقاییها یک اتحادی بین خودشان ایجاد کردهاند و از لحاظ اقتصادی تقریباً با هم یک دست هستند و به یک بازار بزرگ تبدیل شدهاند و تولید ناخالص ملی آنها هم بیش از ۲.۶ تریلیون دلار است و با توجه به جمعیت آفریقا که تقریباً ۲ میلیارد نفر است آفریقا یک یک قاره بزرگ است ایران هم وارد منطقهای شده که میتواند بسیار منافع داشته باشد برای خودش و همچنین برای طرف مقابل آفریقا پتانسیل بسیار بالایی دارد ما تلاشهای زیادی انجام دادهایم و ایران هم در واقع حسن نیت خودش را اثبات کرده که تجارت و تعامل داشته باشد با آفریقا و طوری هم این تعامل بوده که با سود دوجانبه برای هر دو طرف همراه بوده .
ایران راحت میتواند با آفریقا تعامل بکند
مایکل بافی: آفریقا از معامله و تجارت با ایران سود خواهد برد به خاطر اینکه قبلاً هم این تجربه را داشته و در ایران هم فرصتهایی وجود دارد برای آفریقا از طرفی در آفریقا هم برای ایران فرصتهایی وجود دارد آن نشانههایی که در ایران ما از طرف ایران دیدیم این نشان میدهد که ایران راحت میتواند به آفریقا تعامل بکند و این برای ما هم بسیار خوشحال کننده است یک چیز دیگر هم که میخواهم اضافه کنم این است که بسیاری از کشورها در واقع دیپلماسی را در سطوح مختلف دنبال میکنند، دیپلماسی اقتصادی یکی از جنبههای این دیپلماسی است ما در غنا میدانیم که اینکه الان آمدهایم اینجا میتواند برای ما منافع فراوانی به همراه داشته باشد و ایرانیها هم میتوانند به غنا بیایند این رابطه در واقع دوجانبه است و به هر دو طرف میتواند منفعت برساند بنابراین ما باید تلاش کنیم تا دیپلماسی اقتصادی خودمان را بهبود ببخشیم و روابط خودمان را بهتر کنیم تا کشورهایمان به هم نزدیکتر شوند.
سوال: آقای دکتر قنادزاده آقای مایکل بافی اشاره میکنند به یک دیپلماسی اقتصادی و یک همگرایی و گروه شدن ایران با کشورهای آفریقایی برای اینکه این اتفاق بیفتد ما نیاز به یک مدل اقتصادی ویژه داریم بفرمایید که شما در سازمان خودتان و در این اجلاس و در حاشیه آن آیا به مدلی رسیدهاید که فرض کنید این مدل بتواند جایگزین ارتباطاتی که در گذشته با آفریقا داشتیم بشود یعنی یک مدل جدید پیشران و موفق که با آن دیپلماسی که مد نظر کشورهای آفریقایی است برسیم؟
قنادزاده: همین طور است، البته فرمودند آقای مایکل بافی، خوب اتحادیه آفریقا یعنی ۵۴ -۵۵ کشوری که وجود دارند خوب دارد تشکیل میشود و این اتحادیه در مسیر شکل گرفتن است و جزو اسناد بالادستی اینها در سند ۲۰۶۳ که اتحادیه آفریقا تنظیم کرده است، موضوعاتی را اشاره کرده اند که به شدت ما در آن میتوانیم نقش بازی کنیم.
یکی از مهمترین موضوعات این است که تلاش میکنند ۶۰ درصد تجارت درون قارهای را از تولیدات خود آفریقا داشته باشند و این فرصتی بی نظیر است برای ما که از طریق سرمایه گذاری، از طریق تولیدات مشترک به آن کشورها و به آن بازار یک و سه و چهاردهم میلیارد نفری و بیش از هزار و ۲۰۰ میلیارد دلاری دست پیدا کنیم.این موضوعی است که نیاز دارد به آن تفکر ویژهای بکنیم.
سوال: فرض کنید ما یک مدل تجاری ارتباطی با چین داریم و یک مدل تجاری با پاکستان و سریلانکا برقرار است، ما یک مدلی نیاز داریم که یک نوآوری و یک اتفاق تازه در آن باشد که با این مدل جدید برویم سمت آفریقایی ها.
قنادزاده: آفریقا منابع غنی فراوانی دارد، یکی از بهترین مدلهایی که مدل موفق تجربه شدهای هم هست توسط بعضی از کشورهایی که میشود گفت در کار با آفریقا موفق بوده اند این بوده است که روی منابع اولیه آفریقا کار سرمایه گذاری انجام دادند و سعی کردند از طریق تولید مشترک و ارتباطات درون قارهای این منابع را به شکل درستی استحصال کنند و در ازای آن کالاهای تمام شده با ارزش افزوده بالا به آفریقا صادر کنند که یک بازار مصرفی بسیار بزرگ است.
ایران سعی می کند در روند صنعتی شدن و توسعه صنعتی آفریقا کمک و نقش جدی بازی کند
قنادزاده: به جهت این که ایران در ماشین آلات و در فناوری رشد و پیشرفت خوبی کرده است و یکی از فرصتهایی که در این چند روز صحبت زیاد خواهیم کرد و یکی از فرصتهای جدی ما همین است، این است که ما انتقال فناوری دهیم، انتقال دانش بدهیم، انتقال تکنولوژی دهیم و سعی کنیم در روند صنعتی شدن و توسعه صنعتی آفریقا کمک و نقش جدی بازی کنیم و در ازای آن تامین منابع اولیه انجام دهیم و این رابطه دو سویه را ایجاد کنیم و ما این حوزه را شناسایی کردیم و در قالب کارگروههایی به آن برسیم.
سوال: آقای مایکل بافی چه کشورهایی و چه مشخصا کشور غنا سرزمین فرصتها هستند و برای تجار ایرانی چه پیامی دارید و فکر میکنید چه فرصتهایی برای تجار ایرانی قرار بگیرد که بتواند یک تعامل خوب و دو سویه با کشور شما و سایر کشورهای آفریقایی داشته باشند؟
مایکل بافی: آفریقاییها، امروز بسیار آماده هستند، با آفریقای گذشته فرق دارند، الان اقتصاد ما از یک اقتصاد منابع اولیه به یک اقتصاد تجاری تبدیل شده است.
ما قبل از این که بخواهیم چیزی را صادر کنیم آن را مقداری فرآوری میکنیم و الان در زمینه تجارت در جایگاه بسیار خوبی قرار داریم و میتوانیم کارها را با شما ادامه بدهیم.آفریقا در شرایطی که الان هست در واقع آن مقر تجاری اش در غناست یعنی شما میتوانید اگر کسی بخواهد تجارت با آفریقا بکند کافی است با غنا تجارت داشته باشد.من به تجار ایرانی پیشنهاد میکنم که با غنا تعامل داشته باشند و تجارت خودشان را آن جا تنظیم بکنند و بعد از غنا میتوانند به جاهای دیگر آفریقا ارتباط گرفته و با آنها هم کار بکنند؛ بنابراین میخواهم به ایرانیها بگویم که غنا یک جای بسیار مناسب است از لحاظ سرمایه گذاری، از لحاظ سیاسی ثبات دارد، همه چیز میتوانید آن جا پیدا کنید، از لجاظ تجاری، در زمینه معادن، ساخت و ساز و هر زمینه تجاری که به فکرش باشید بهترین جای فعلی آفریقا، غناست.
میخواهم به ایرانیها بگویم که غنا یک جای بسیار مناسب است از لحاظ سرمایه گذاری
مایکل بافی: غنا در منطقه غرب آفریقا قرار دارد، در مرکز آفریقا قرار دارد، ما از لحاظ جهانی هم در وضعیت خوبی هستیم و از لحاظ ارتباطی در سراسر دنیا هر کسی که میخواهد با آفریقا تعامل داشته باشد به غنا میآید.آمدن به غنا آسان است، از لحاظ بهداشتی این کشور شرایط خوبی دارد و من ایرانیها را تشویق میکنم و به آنها میگویم که بهترین جا برای تجارت آفریقاست و در آفریقا میخواهید بیایید باید به غنا بیایید و سرمایه گذاریهای تان آن جا هدر نمیرود.
سوال: شما مقام وزیر صنعت یکی از مهمترین کشورهای آفریقایی هستید، چه ویژگی برای مردم ایران متصور هستید یا تجار ایرانی به چه ویژگی میشناسید که باعث میشود ترغیب شوید و با آنها دو سویه تجارت را انجام دهید؟
مایکل بافی: آنها خیلی تجار جدی هستند، خیلی تمرکز روی کارشان دارند و ذهن اقتصادی دارند بنابراین افرادی هستند که در تجارت موفق هستند، من خیلی از ایرانیهای زیادی را دیدم و میدانم که آنها اهل معامله هستند، ذهن اقتصادی دارند و ما هم آماده هستیم که با آنها ارتباط و روابط تجاری برقرار کنیم. ما اطمینان داریم که ایرانیهایی که کسب و کار خودشان را به غنا میآورند و آن جا موفق خواهند شدو اشتباه نکردند که اگر بیایند آن جا و خیلی از آنها در غنا موفق بودند و این نشان میدهد که از لحاظ اقتصادی افراد قوی و باهوشی هستند و ما هم به آنها کمک میکنیم.
یک چیزی که باید بدانیم این است که ما نمیتوانیم و همیشه فکر کنیم که مثلا در یک جای محدود میتوانیم فعالیت بکنیم، ما باید گسترش دهیم حوزه فعالیت خودمان تا ببینیم که کجا میتوانیم موفق باشیم و کجا میشود پولسازی کرد و حوزههای مختلف را باید شناسایی کرد.
من ایرانیها را تشویق میکنیم و هرچه ایرانیهای هر چه بیشتر، ما به شما اعتماد میکنیم و ما دوست داریم که با شما تجارت کنیم بنابراین تردید نکنید در آمدن به غنا و غنا آن جایی است که شما باید بیایید.
سوال: به اعتماد اشاره کردند این اعتماد دو سویه باید باشد، چطور کشور ما و تجار ما این تعامل همراه با اعتماد به کشورهای آفریقایی داشته باشند.
شما پیشنهادتان چیست و در جلساتی که در روزهای آتی دارید چه برنامه ریزیهایی دارید که تجار ایرانی را بیشتر آشنا کنید با آفریقا؟
قنادزاده: یکی از مشکلات مان در سر راه ارتباط توسعه با کشورهای آفریقا همین عدم شناخت است وقتی شناخت درستی از ظرفیتهای متقابل نداریم به تبع آن انگیزهای ایجاد نمیشود و به تبع آن رابطهای شکل نمیگیرد و تجارتی رخ نمیدهد.باید توانمندیها و دستاوردهای ایران را به طرفهای آفریقایی معرفی کنیم و از طرف مقابل از طرفهای آفریقایی بشنویم، پتانسیلها و ظرفیتهایی که تمایل دارند با ایران به اشتراک بگذارند و این هدف اصلی ماست در این اجلاس، به همین دلیل است که ما بیش از شش ماه است که با کمک بقیه دستگاهها و با کمک نمایندگیهای مان و با کمک مراکز تجاری که ما ده مرکز تجاری در آفریقا داریم و سه تا رایزن در آفریقا داریم سعی کردیم احصا کنیم زمینههای همکاریهای مشترک و در قالب ده تا نشست تخصصی در روزهای آینده صورت خیلی تخصصی روی موضوعات همکاری کار کنیم .
بالغ بر ۲۰۰ میلیمتر متوسط بارندگی دارد و این فرصتهای بی نظیری است و ما برای کشت فراسرزمینی در آفریقا یک طرح مفصل داریم
قناد زاده: مثلا در حوزه کشاورزی آفریقا یکی از بکرترین سرزمین هاست برای کار کشاورزی و زمینهای حاصلخیز فراوان، در بعضی از این کشور سه یا چهار بار کشت میشود و بالغ بر ۲۰۰ میلیمتر متوسط بارندگی دارد و این فرصتهای بی نظیری است و ما برای کشت فراسرزمینی در آفریقا یک طرح مفصل داریم و برای واردات نهادههای اساسی و واردات گوشت که از دو – سه کشور آفریقایی آغاز شده است و یک طرح و یک بسته کامل همکاری در حوزه کشاورزی قرار است در این روزها در مورد آن بحث شود و در حوزه معدن و صنایع معدنی و آفریقا پر از معادن استحصال نشده و بکرست و فرمودند آقای بافی، دوستان آفریقایی ما هم دنبال توسعه معادن هستند، دنبال خام فروشی نیستند و ما صاحب تکنولوژی و صاحب دانش هستیم و سالها و قرن هاست که در زمینه معدن و زمین شناسی کار میکنیم و این فرصتی است که ما بتوانیم هم انتقال فناوری و تکنولوژی و ماشین آلات بدهیم و تامین منابع کنیم از آن قاره.
این فرصتی است که ما بتوانیم هم انتقال فناوری و تکنولوژی و ماشین آلات بدهیم و هم از آن قاره تامین منابع کنیم
قناد زاده: به همین ترتیب در دوازده سرفصل ما بستههایی را با کمک بقیه دستگاهها و بخشهای خصوصی ایجاد کردیم و بناست این روزها با کمک نشستهای رو در رو بیش از ۱۵۰ نشست را الان دوستان ما ثبت نام کردند و بیش از ۱۵۰ شرکت ایرانی برای حضور این نشستها و تقابلهای رو در رو با این طرفهای آفریقایی ثبت نام کردند و این نشان میدهد که ظرفیت سازی اولیه خوبی صورت گرفته است و امیدواریم در این چند روز این را پردازش کنیم و کار مهم ما از الان شروع میشود برای پیگیری این توافقات و به نتیجه رساندن این توافقات.
سوال: آقای مایکل بافی به نظر شما مهمترین موانع برسر راه تجار ایرانی و آفریقایی است و شما فکر میکنید که باید احصا شود، شناسایی شود و آنها مرتفع شود، چه موانعی است؟
مایکل بافی: من فکر میکنم مانع جدی وجود ندارد، مهمترین مانعی که شاید بتوانیم متصور باشیم این است که آن اعتماد را شاید نداشته باشند ما باید آن اعتماد را برقرار کنیم و این اعتماد هم معمولا بعد از اولین ارتباط تجاری و اولین تعامل از بین میرود. آن ترس اولیهای که ممکن وجود داشته باشد با اولین معاملات برطرف میشود. ما آمدیم که تجارت بکنیم و کسب و کار داشته باشیم و فکر نمیکنم که مانع جدی وجود داشته باشد از نظر من آن چه که کار مهمی که ایرانیها باید انجام دهند این است که آفریقا را به عنوان یک دوست ببینند و تا الان به عنوان یک دوست خوب میدیدند و از الان به عنوان یک دوست بهتر ببینند.
قاره آفریقا ظرفیتهای بسیار زیادی دارد و به همین دلیل است که درگیریهایی در آفریقا ایجاد میکنند
مایکل بافی: بازار افریقا دست نخورده و بکر است بنابراین ما دعوت میکنیم، ما تولید ناخالص ملی بالایی داریم و در واقع با توجه به جمعیتی که آفریقا دارید نشان میدهد که آفریقا یک بازار خیلی خوب است و هر کس آن جا تجارت بکند موفق میشود و بنابراین باید ترس را کنار بگذارند و به جای آن اعتماد را جایگزین ترس کنند و بیایند کار را انجام دهند و با آفریقا کار بکنند و دوست خودشان بدانند برای این که آفریقا یک بازار خیلی خوبی است که رفاه و سعادت را به ایران بیاورد.اگر ایران تصمیم بگیرد که آفریقا را جدی بگیرد و آفریقا به شما کمک میکند و به ارتقای بازار ایران کمک میکند.
ما در آفریقا محصولات زیادی داریم که البته خیلی از آنها توسعه پیدا نکرده است مثلا ما در غنا محصولاتی داریم مثل نارگیل، کوکا و محصولات دیگر که خیلی از آنها توسعه پیدا نکرده است و فرآوری نمیشود و ایران میتواند به راحتی بدون مانع خاصی دریافت بکند و کارهایی که لازم هست روی شان انجام دهد. برای اولین بار که شما وارد بازار شوید آن ترس احتمالی که در وجود شماست از بین میرود و با دیدن موفقیتها در واقع راغب میشوید که تجارت بیشتر را انجام دهید.آفریقا، قاره آفریقا ظرفیتهای بسیار زیادی دارد و به همین دلیل است که درگیریهایی در آفریقا ایجاد میکنند و این تجارت دو جانبه هم برای ما خوب خواهد بود و هم برای ایران.
سوال: آقای مایکل بافی خیلی کوتاه بفرمایید با توجه به شناختی که از تجار ایرانی پیدا کردید فکر میکنید که از ایران چه دریافتی به عنوان تجارت میتوانید داشته باشید و از این طرف شما چه خدمات و چه تجارتی نیاز دارید؟
مایکل بافی: یکی از آنها انتقال فناوری و انتقال تکنولوژی است و اینها خیلی برای ما مهم است و همچنین تولید محصولاتی که ممکن است در غنا نباشد مثل محصولات پتروشیمی که میتواند در واقع تولیداتی که میتواند ارزش افزوده داشته باشد که ما میتوانیم از ایران دریافت کنیم.
ایران از لحاظ تجاری بسیار منظم و منضبط هست و ما از آنها میخواهیم به ما کمک کنند که این انضباط را هم در غنا اعمال کرده و به کار بگیریم.
ما این جا برای بازی نیامدیم، ما آمدیم که تجارت انجام دهیم و آمدیم که از ایران بیاموزیم و آمدیم از شما درخواست میکنیم که به ما کمک کنید برای توسعه اقتصادمان.
سوال: آقای قنادزاده یکی از اتفاقاتی که در این تجارت دو سویه میتواند بیافتد استفاده از تهاتر است باتوجه به موانعی که در مبادلات مالی وجود دارد و به غیر از موانع آیا به تهاتر فکر کردید و در نشستهای روزهای آینده راجع به این موضوع برنامهای خواهید داشت؟
قنادزاده: اقتصادیهای موفق در کار با آفریقا وقتی نگاه میکنیم به تراز تجاری شان، میبینیم که یک تراز تجاری متوازنی داریم.
مثلا ۱۰۰ هزار میلیارد دلار صادرات کردند و ۸۰ میلیارد دلار واردات کردند، به این معنا که دارند تبادل کالایی مستمر انجام میدهند، صرفا واردات و یا صرفا صادرات نیست، ابتدا عرض کردم هم به دلایل محدودیتهای نقل و انتقالات مالی و یا تحریم و یا هر چیزی از این جنس و هم به دلیل اهمیتی که به کار تهاتر و تبادلات مستمر دارد اتفاقا از بهترین روشهای کار با آفریقا روشهای تهاتری و یا مبادلهای است و فقط هم لزوما تهاتر کالا به کالا نیست ما انواع روش تهاتر یا بارتر؟ داریم یکی از آنها تهاتر کالا به کالاست ولی در حوزه خدمات میتوانیم این کار را انجام دهیم میتوانیم خدمات را بدهیم و کالا بگیریم و در قبال این خدماتی که میدهیم میتوانیم مواد اولیه و محصولات نهایی را دریافت کنیم و حوزه تهاتر و کالا به کالا به آفریقا فضا آن باز است.
سوال: روزهای بعد چه نشستهایی قرار است برگزار شود و تا چند روز ادامه دارد این اجلاس؟
قنادزاده: فردا آئین افتتاح رویداد ایران اکسپو را داریم ششمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران و همه میهمانان آفریقایی و غیر آفریقایی. حدود صد کشور در ایران حضور دارند و میهمان ما هستند، فردا در رویداد ایران اکسپو حضور خواهند داشت ولی برای روز یک شنبه و دوشنبه ما کلیه میهمانان آفریقایی در پنلهای دوازده گانهای و در بیش از ۱۵۰ نشست رودر رو با شرکتهای متعدد ایرانی مشارکت خواهند کرد و بازدیدهای صنعتی هم در داخل تهران و استانهای مختلف از آن طراحی شده است.
بیش از بیست و بیست و پنج تا بازدید طراحی شده است و دوازده تا پنل تخصصی با حضور بزرگترین شرکتهای صادراتی و تولیدی ایران طراحی شده است.یک برنامه مفصل محتوایی ما برای روزهای آینده طراحی کردیم که همان ضعف شناخت را پوشش بدهیم و هم واقعا تبدیل به مناسبات و مراودات تجاری شود ان شاءالله.
سوال: آقای مایکل بافی در پایان شما به عنوان نمایندهای از مردم خوب، نجیب و پرتلاش قاره آفریقا بودید اگر پیامی برای مردم ایران دارید بفرمایید؟
مایکل بافی: از شما تشکر میکنم همان طور که قبلا گفتم ایران باید آفریقا را به عنوان یک دوست جدید ببیند، دوستی که باید دوستی اش ادامه پیدا کند تا تجارت شما را تکمیل بکند؛ بنابراین باید شما میتوانید روی قدرت ما حساب بکنید و از آن میتوانید استفاده کنید تا بتوانیم تعامل خودمان را افزایش دهیم.
ما دعوت میکنیم از ایرانیها که به غنا بیایند و باید به خاطر داشته باشید که آفریقا بزرگترین بازار است و این را شما نباید فراموش کنید موقعی که با آفریقاییها تعامل میکنید این را باید حتما به یاد داشته باشید و سعی کنید که تا زمانی که ما این جا هستیم و در ایران حضور داریم تا جایی که ممکن است با ما ارتباط بگیرید و فرصتهای احتمالی برای خودتان در آفریقا فراهم کنید تا موقعی که نمایندگان آفریقا این جا هستند و این به نفع هر دو طرف خواهد بود.وقتی این کار انجام شود، آفریقا آن وقت آفریقایی شود که ما انتظار داریم و ایران هم شرایط بهتری پیدا میکند و ما از شما متشکریم.