مازندرانی‌ها در قلعه ولنجک
تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۱۰۶۴۸
همشهری آنلاین _ مرضیه موسوی: در واقع تنها ساختمانی که در این خیابان به چشم می‌خورد ساختمان دانشگاه بود و منظره پس آن، درکه و دربند که چندان دور هم به نظر نمی‌آمدند. ولنجک قدمتی طولانی در تاریخچه تهران دارد اما آنچه از این محله در روزگاران قدیم وجود داشته با آنچه امروز از آن سراغ داریم کمی متفاوت است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برگردیم به روزهایی که ولنجک، روستایی در دامنه کوه‌های شمیران بود و از شمال غربی به درکه راه داشت. مناطق شمالی این روستا محل سکونت اهالی بود. جمعیت چندانی هم در این روستا سکونت نداشتند؛ طبق آنچه در کتاب منوچهر ستوده درباره شمیران آمده، نخستین سکنه ولنجک ۶ خانواده از اهالی مازندران بودند که در این روستا ساکن شدند؛ اراضی که به زمین‌های زین‌العابدین امام‌جمعه، امام‌جمعه تهران در دوره قاجار تعلق داشت. ولنجک زمین‌های درختکاری شده‌ای هم داشت که در امتداد رودخانه ولنجک قرار گرفته بودند و به دلیل نزدیکی به آب برای اهالی این محله ارزش زیادی داشت. پایین‌تر، جایی که آب رودخانه روی زمین سوار می‌شد و شیب کمتری داشت، زمین‌های کشاورزی اهالی ولنجک قرار داشت. در شرق و غرب این روستا هم زمین‌های بایری بود که دسترسی چندانی به آب نداشت و برای سیراب کردن آن از حق‌آبه استفاده می‌کردند. طبق اسنادی که از دوره قاجار از این محله به جا مانده برای تعیین حق آبه این زمین‌ها اهالی روستا برای اینکه حق کسی ضایع نشود، قرعه‌کشی کرده بودند.
خانه‌های کاهگلیمهمترین زمین‌های این روستا، محدوده مشجر و درختکاری شده اطراف رودخانه بود که کسی حاضر به فروش آن نبود. با این حال در دوره پهلوی وقتی تله‌کابین توچال ساخته می‌شد، دولت این زمین‌ها را به زور و با قیمت پایین از اهالی خریداری کرد تا طولانی‌ترین تله‌کابین خاورمیانه در آن ساخته شود. منوچهر ستوده درباره ولنجک در کتاب «جغرافیای تاریخی شمیران» می‌نویسد: «اراضی ولنجک‌آبادکرده میرزا حسن امام‌جمعه ـ پـدر میرزا زین‌العابدین امام‌جمعه، امام‌جمعه تهران در عصر ناصری و مظفری است. میرزا حسن ۵ تا ۶ خانوار از رعایای ایلکا و کمربُن نور را بدین محل آورد، قلعه‌ای برایشان ساخت و آنها را در همانجا سکنا داد.» از این قلعه و نخستین خانه‌های ساخته شده در ولنجک چیزی باقی نمانده است
. اما این محله از زمان شکل‌گیری خانه‌هایی کاهگلی با سقف‌هایی چوبی داشت که صاحبخانه‌ها چوب آن را از تنه درختان باغ‌های خود در این روستا تهیه کرده بودند. محصول اصلی زمین‌های کشاورزی ولنجک گندم بود و مازاد مصرف یک سال گندم روستا سر از بازار تهران یا تجریش درمی‌آورد. صیفی‌جات و میوه هم در این اراضی کشت می‌شد و محصول نهایی، نیازهای این روستای کوچک را تأمین می‌کرد.
اطراف روستای ولنجک تپه ماهورهایی بود که این منطقه روستایی را در خود محصور می‌کرد. در واقع ولنجک شبه جزیره‌ای بود که از ۳ طرف در حصار تپه ماهورها قرار داشت و تنها از شمال به درکه می‌رسید و از دیگر جهات راهی برای رسیدن به این روستا وجود نداشت. ولنجک تا دهه ۵۰ و پیش از ساخت تله کابین توچال شکل و شمایل دیگری داشت و زندگی در این منطقه روستایی بعد از دهه ۵۰ تغییرات زیادی کرد. ساخت این تله کابین از سال ۱۳۵۳ آغاز شد و سال ۱۳۵۷ به اتمام رسید؛ مجموعه‌ای ورزشی که از این سال به بعد اهالی تهران را به بهانه کوهپیمایی و اسکی و بازی و ورزش‌های دیگر به این محله شمال غربی تهران کشانده است و هنوز هم یکی از طولانی‌ترین تله کابین پیوسته دنیا به شمار می‌رود.
اراضی اوین و ولنجک درست کنار هم قرار داشت و در دوران قاجار ساکنان این دو روستا برای تعیین مرز دقیق اراضی، خندق‌هایی در این خط مرزی ایجاد کرده بودند و درون این خندق خاک زغال و پوسته تخم‌مرغ ریخته بودند که هیچ‌وقت از بین نرود و این خط آهکی جدل‌ها بر سر مالکیت اراضی را از بین ببرد. علاوه بر بخش‌هایی از این اراضی که به صاحبانشان وفا نکردند و در دهه ۵۰ برای ساخت تله‌کابین توسط دولت خریداری شدند، زمین‌هایی هم در این محدوده بودند که مالکان و کشاورزان ثبت آن در اداره ثبت اسناد را به امروز و فردا موکول کردند. بعد از انقلاب اسلامی این زمین‌ها که مالکان اولیه‌شان از درباریان قاجار بودند، در اختیار ارگان‌های دولتی قرار گرفتند و مثل اغلب زمین‌های بدون سند منطقه در آن دوران، هنوز هم اختلافات سر مالکیت قانونی این زمین‌ها و اراضی در محله وجود دارد. تپه‌های اطراف ولنجک کم‌کم صاف شدند و این روستای آرام و خوش آب و هوا وآباد که در دهه۳۰ جمعیتی کمتر از ۵۰ نفر داشت، امروز به یکی از محله‌های پرجمعیت و شلوغ تهران تبدیل شده است.
نامی که هنوز منشأ آن را نمیشناسیمخیابان اعجازی کنونی و مسجدجامع ولنجک جایی است که هسته اصلی روستا در دوره قاجار در آن شکل گرفت. در همین محدوده قبرستانی قدیمی هم وجود داشت که قدمتش مثل مسجد به بیش از ۱۵۰ سال قبل برمی‌گشت و امروز به بوستان اعجازی تبدیل شده است. «علیرضا زمانی» تهران‌شناس درباره علت نامگذاری ولنجک میگوید: «نه تنها در منابع مکتوب برای علت نامگذاری ولنجک روایت متقنی وجود ندارد، بلکه در میان روایت‌های شفاهی اهالی هم نمی‌شود به دلیل نامگذاری ولنجک رسید. با وجود این نباید جست وجوها متوقف شود. برای بررسی ابتدا سراغ نام‌های مشابه واژه ولنجک رفتیم و به روستایی با نام ولنجِق در عجب‌شیر مراغه رسیدیم. اما درباره علت نامگذاری ولنجق هم اطلاعات متقنی وجود نداشت. واژه ولنج نخستین بار در دیوان البسه اثر مولانا نظام‌الدین قاری یزدی به کار رفته است.
که به این بیت رسیدیم: به نوبت زدن بهر والا ولنج/ زده میخ جهل از دو جانب صرنج. اگرچه واژه صرنج در فرهنگ لغت دهخدا معرب سرنج به معنای یک ماده شیمیایی و نیز به معنای‌سنج است اما هنوز برای واژه ولنج معنایی پیدا نشده. هرچند پیدا کردن معنایی برای واژه ولنج شاید به‌صورت مستقیم ما را به علت نامگذاری ولنجک نرساند اما می‌تواند کلیدی برای گشایش این راز سر به مهر باشد.»
کد خبر 595032 برچسب‌ها دانشگاه‌های ایران همشهری محله روستامنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: دانشگاه های ایران همشهری محله روستا علت نامگذاری زمین ها تله کابین امام جمعه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۱۰۶۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قربانعلی‌پور: قلعه‌نویی نگاه ریزبینانه به لیگ دارد
به گزارش "ورزش سه"، امیر قلعه‌نویی از کادر فنی خود خواسته تا بازی‌های لیگ برتر را مورد بررسی دقیق‌تر انجام بدهند و در این بین، برخی از مسابقات نیز با حضور مربیان تیم ملی در ورزشگاه‌ها، از نزدیک مورد بررسی قرار می‌گیرد و علی‌اصغر قربانعلی‌پور هم به همین منظور هر هفته در یک استادیوم دیده شده که در هفته بیست و پنجم نیز دیدار جذاب و سرنوشت‌ساز هوادار و صنعت نفت را از نزدیک نظاره کرد.
قربانعلی‌پور در خصوص حضورش در ورزشگاه دستگردی در دیدار هوادار و صنعت نفت به خبرنگار ما گفت: طبق برنامه‌ای که بین مربیان تیم ملی تقسیم‌بندی می‌شود، بازی هوادار و صنعت نفت آبادان را از نزدیک مشاهده کردم تا ان‌شاالله همچنان لیگ برتر را رصد کنیم.
او در خصوص حساسیت در مسابقات لیگ برتر عنوان کرد: وقتی به هفته‌های بیست و پنجم به بعد می‌رسیم، نزدیکی امتیازات و حساسیت بازی‌ها بیشتر می‌شود که این موضوع کیفیت لیگ ما را نشان می‌دهد و ثابت می‌کند که مسابقاتی با سطح بالا داریم.
مربی تیم ملی فوتبال ایران یادآور شد: نمی‌شود بگویید هیچ‌کدام از بازی‌ها حساسیت ندارد و مطمئن باشید همه مسابقات اهمیت زیادی دارند و این مسئله پویایی لیگ و کیفیت بالای فوتبال ایران را نشان می‌دهد.
قربانعلی‌پور تاکید کرد: بازی‌ها را تا جایی که امکان دارد از نزدیک رصد می‌کنیم و بلافاصله از فردای همان مسابقات، گروه کادر فنی تیم ملی در ساختمان پک دور هم جمع می‌شوند و از طریق ویدئو هم بازیکنان را آنالیز می‌کنند و ان‌شاالله بهترین نفرات با نگاه ریزبینانه آقای قلعه‌نویی انتخاب خواهند شد و امیدوارم بتوانیم برای جامعه فوتبال ایران مثمر ثمر باشیم.
این عضو کادر فنی امیر قلعه‌نویی در باره پروسه جوانگرایی در تیم ملی اظهار کرد: 100 درصد این کار ادامه پیدا می‌کند و در اردوی قبلی هم جوانگرایی انجام شد. فوتبال به سن و سال نیست و به آمادگی بازیکنان بستگی دارد؛ اما پروسه‌ای تعریف کردیم و اسامی بازیکنان 25 سال به بالا، 23 تا 25 سال، 21 تا 23 سال و زیر 21 سال مشخص شده‌اند و کادر فنی تیم ملی آنها را لیست کردند تا آنالیز آنها از نظر آمادگی جسمانی، تاکتیکی و تکنیکی مورد ارزیابی قرار بگیرد و در پرونده مدنظر می‌آید و هر بازیکن نمرات خاص خود را برای حضور در اردو می‌گیرد.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان