به نقل از «شبستان»

از «رمضوخوانی» و «شوخوانی» تا «طبل زنی» در ماه مبارک رمضان خراسان جنوبی

تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۲۷۱۶۵

آیین «شوخوانی»، «رمضوخوانی» و «طبل زنی» از برحسته ترین ‌آیین های مردم استان خراسان جنوبی در ماه مبارک رمضان است.

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی:ماه رمضان در خراسان‌جنوبی همراه با آیین بومی و محلی خاصی است که البته در حال حاضر در مراکز شهرنشین رونق خود را از دست داده است. مهم‌ترین آیین مردم این استان برای استقبال از ماه مبارک رمضان، روزه گرفتن در روز پایانی ماه شعبان است که آن را «پیشواز» می‌نامند و برخی نیز طبق فرموده امام صادق (ع) برای کسب ثوابی بزرگ، سه روز آخر شعبان را روزه می‌گیرند تا آن را متصل به ماه رمضان کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در گویش بیرجندی کلمه رمضان «رمزا» تلفظ می‌شود و 11 ماه دیگر سال «سالگان» گفته می‌شود و با این نام‌گذاری «رمضان» را از ماه‌های دیگر ممتاز می‌کنند.

 

شوخوانی

مناجات و شب‌خوانی (شوخوانی)، از نخستین شب رمضان آغاز می‌شود به این‌ صورت که هر شب برخی مردان خوش‌صدا پس از نیمه‌شب سه نوبت بر بالای بام خانه رفته و با صدای بلند به‌خواندن ادعیه و نیایش می‌پردازند که با این عمل، مردم با شنیدن صدای آنان از خواب بیدار می‌شوند و تدارک سحری را می‌بینند این آیین هنوز در روستاهای بیرجند رواج دارد.

 

رمضان‌خوانی

یکی دیگر از مراسم قدیمی ماه مبارک رمضان در بیرجند، خواندن «رمضانی» است. این مراسم به این گونه است که در شب‌های رمضان پس از نماز و افطار، جمعی از پسران و نوجوانان در دسته‌های چهار تا شش نفری به راه افتاده و به درخانه‌های همسایه به‌ویژه سرشناسان و توانگران می‌روند و به قصد گرفتن انعام برنامه ویژه‌ای اجرا می‌کنند.

 

آنان با خواندن اشعاری معروف به «رمضانی» با لهجه بیرجندی از صاحب خانه طلب انعام می‌کنند. رمضانی خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می‌شود آغاز می‌شود و با آمین شاگردان ادامه پیدا می‌کند.

 

خواندن اشعاری در مدح حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) و ائمه اطهار(ع) از دیگر اشعار خوانده‌شده در مراسم «رمضانی‌خوانی» است.این گروه با خواندن اشعاری مبنی بر تشکر و آرزوی توفیق برای صاحب‌خانه برای خواندن رمضانی به خانه بعدی مراجعه می‌کنند.

 

مراسم رمضانی‌خوانی در بیرجند و برخی روستاهای استان از جمله سیوجان انجام می‌شود.

 

مراسم رمضانی‌خوانی نوعی خبررسانی برای ماه رمضان است و این مراسم به‌عنوان آداب و رسوم و برای جمع‌آوری نذورات مردم و همچنین ایجاد شور و نشاط از زمان‌های قدیم در استان مرسوم بوده است.

 

برخی از ابیات رمضان خوانی شامل "رمضو یارب / یارب رمضو"، "رمضو آمد / خوشنام خدا"، "رمضو آمد مهمانش کنید/ بز و بزغاله قربانش کنید"، "رمضو آمد خود سیصد سوار / چوبی ور دشته که آی روزه بدار"، "رمضو آمد مهمانش کنید / بز و بزغاله رو قربانش کنید"، "بز و بزغاله که چیزی نمشو/ گاو و گوساله را قربانش کنید"، "این سرا از کنه رو ور باده/ دو پسر داره که نو داماده"، "این سرا از کنه رو ور روزه/ دو دختر داره که مخمل دوزه"، "این سرا از کنه رو ور قبرستو / پدر مو گفته برو دو قرو بستو" است.

 

 

مراسم طبل‌زنی

مردم خطه کویری طبس طبق یک سنت دیرینه سحرگاه هر روز برای روزه گرفتن و صرف سحری با صدای طبل نوازان ماهر که سال‌های زیادی به این کار مشغولند بیدار می‌شوند.

 

طبل زنی در اوقات سحر ماه رمضان در طبس یکی از نیات موقوفه عمادالملکی است که تاریخ وقف این امر خیر به سال 1300 هجری قمری بر می‌گردد و ماندگاری آن نیز به دلیل موقوفه بودن و اجرای نیات خیر واقف است.

 

این طبل‌زنی برنامه و زمان‌بندی معین و سبکی خاص دارد به این ترتیب که سه ساعت مانده به اذان صبح با عنوان طبل یک (آماده باش)، دو ساعت مانده به اذان صبح با عنوان طبل 2 بیدار باش)، یک ساعت مانده به اذان صبح با عنوان طبل 3 (نزدیک شدن وقت اذان صبح) با سبک و سیاقی خاص نواخته می‌شود.

 

مردم با نحوه زدن طبل متوجه می‌شوند کدام نوبت از مراحل طبل زنی است و هر نوبت طبل زنی حدود چهار دقیقه طول می‌کشد و تا شعاع پنج کیلومتری شهر شنیده می‌شده است.

 

این مراسم با ابزار و ادواتی از جمله 2 قطعه ظروف استوانه‌ای شکل کوچک به نام چاشنی، سه ظرف استوانه‌ای شکل بزرگ به نام سرنواز، بردست و نقره است که هر یک آهنگ مخصوص به خود را دارد. در مجموع چهار نفر در نواختن طبل مشارکت دارند که طی سالیان متمادی افراد متعددی این کار را انجام می‌داده‌اند.

 

 

آداب ‌«بیست‌ و‌ هفتمو» شادی برای کشته شدن ابن ملجم در رمضان

مراسم ملاقه‌زنی یا کفچلزی از جمله دیگر مراسمی است که ویژه بانوان است و به روایتی نوعی شادی به خاطر کشته شدن ابن ملجم مرادی در روز 27 ماه مبارک رمضان است.

 

در این مراسم خانم‌ها صورت خود را می‌پوشانند و سپس با یک ملاقه به در خانه مردم می‌زنند و می‌گویند «بیست‌وهفتمو هستم» آن‌ها همچنین به همراه خود یک سینی، شانه، سرمه‌دان و آیینه نیز دارند، وقتی صاحب‌خانه بیرون می‌آید به بی‌بی‌هفتمو مقداری پول می‌دهد و او با این پول برای خود پارچه می‌خرد و این پارچه تا قبل از 27 رمضان باید دوخته و به تن ‌شود چراکه این اقدام در حقیقت نوعی شادی به همراه دارد.

 

آش «قل هوالله»

از جمله آداب و رسوم دیگر مردم خراسان‌جنوبی در ماه مبارک رمضان، برگزاری جلسات قرآن‌خوانی است که به این جلسات «دوره قرآن» می‌گویند.

 

این جلسات معمولا به دو شیوه خانگی و یا عمومی برگزار می‌شود. در شیوه خانگی محفل خانوادگی است و اعضای فامیل گرد هم می‌آیند و به تلاوت قرآن می‌پردازند و در نوع عمومی، مردم از اقشار و گروه‌های مختلف، زن و مرد و پیر و جوان در اماکن مذهبی همچون مساجد، امامزادگان گرد هم آمده و به جزخوانی روزانه قران کریم می‌پردازند.

 

دوره‌های قرآن در شب برگزار می‌شود و در این دوره‌ها یک نفر به‌نام «مُلّا» حضور دارد که در روخوانی قرآن کریم تبحر دارد. در زمانی که کسی کلمه‌ای از قرآن را اشتباه بخواند فقط او می‌تواند آن اشتباه را تصحیح کند.

 

در پایان ماه مبارک رمضان دوره قرآن هم تمام می‌شود و معمولا کسی که در این دوره سوره «الرحمن» یا «یس» به او رسیده باشد مردم را با خرما یا شیرینی پذیرایی می‌کند و کسی که به او سوره «توحید» رسیده باشد روز عید فطر باید یک آش درست کند و در بین مردم توزیع کند که به آن آش «قل هوالله» می‌گویند.

 

 

 

پایان پیام/70

منبع: شبستان

کلیدواژه: رمضوخوانی شوخوانی خراسان جنوبي بیرجند ماه مبارک رمضان خراسان جنوبی رمضانی خوانی ماه رمضان اذان صبح رمضو آمد طبل زنی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۲۷۱۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آماده‌باش دستگاه‌های اجرایی خراسان جنوبی برای خدمات‌رسانی به مردم

معاون مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی از آماده‌باش همه دستگاه‌های اجرایی این استان برای خدمات‌رسانی به مردم در مناطق آسیب‌دیده از سیل خبر داد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از خراسان جنوبی، جلسه اضطراری ستاد مدیریت بحران این استان، امروز_پنجشنبه ششم اردیبهشت_ به ریاست علیرضا عباس زاده معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار در مرکز استان برگزار شد و در این جلسه با بررسی آخرین وضعیت بارندگی در شهرستان‌های زیرکوه و بشرویه، در خصوص مدیریت شرایط تصمیماتی اتخاذ شد.

محمودرضا تیمورپور معاون مدیریت بحران استانداری در خصوص مصوبات این جلسه اظهار کرد: بر اثر سیلاب روز گذشته تا امروز ۶۰ خانوار از اهالی روستای نوده و ۲۵۰ خانوار روستای بمرود زیرکوه، هفت نفر در بشرویه و چهار نفر در سرایان به مکان امن منتقل و اسکان اضطراری داده شدند.

وی افزود: بسته غذایی ۷۲ ساعته از طریق جمعیت هلال‌احمر بین مردم آسیب‌دیده که در مناطق امن اسکان داده شده‌اند، توزیع می‌شود و ارتش هم برای اعزام ماشین‌آلات سنگین در آماده‌باش است.

تیمورپور گفت: بارش‌های شدید روز گذشته تاکنون در شهرستان زیرکوه به ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی روستاهای نوده، بمرود و شاهرخت خسارت وارد کرده، شش رشته قنات تخریب و ۳۰۰ رأس دأم نیز تلف شده‌اند.

معاون مدیریت بحران استانداری با بیان اینکه زیرساخت‌های جاده‌ای خسارت جدی دیده است، اظهار کرد: در جلسه اضطراری ستاد مدیریت بحران استان، نیازمندی‌های شهرستان‌های زیرکوه و بشرویه اعلام و مقرر شد ماشین‌آلات سنگین از طریق راهداری و برخی شرکت‌های خصوصی به منطقه اعزام شوند، از این رو بیشترین مشکل در حال حاضر مربوط به شهرستان زیرکوه است که برخی آب‌نماها تخریب شده و راه‌های روستایی مسدود است.

به گفته وی، مسیرهای اصلی و روستایی توسط نیروهای راهداری در حال بازگشایی است.

تیمورپور با اشاره به هماهنگی‌های صورت گرفته برای آب‌رسانی سیار از سوی شرکت آب و فاضلاب استان گفت: از طریق بنیاد مسکن هم ماشین‌آلات کمرشکن برای حمل خودروهای سنگین هماهنگ شده است.

وی با بیان اینکه در سایر شهرستان‌ها بارندگی بوده اما خسارتی گزارش نشده است، افزود: بیشترین بارندگی را برای عصر امروز شاهد خواهیم بود که هسته اصلی آن در بیرجند است.

به گفته وی، باوجود سیلاب شدید در زیرکوه و نبود دسترسی روستاها به مرکز شهرستان، طبق گفته فرماندار، کنکور سراسری طبق برنامه امروز برگزار می‌شود.

به گزارش ایمنا، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری و اعضای ستاد بحران استان بعد از این جلسه راهی شهرستان زیرکوه شدند.

کد خبر 747813