به نقل از «مهر»

شبهای قدر، جلوه تجلّی ولایت اهل بیت (علیهم السلام)

تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۶۴۷۰۲

حجت الاسلام علوی زنجانی در گفتگو با خبرنگار مهر، به مناسبت شب‌های قدر، با استفاده از متون و آموزه‌های دینی، به تبیین شب‌های قدر، عظمت و ویژگی‌های معنوی آن پرداخت و گفت: واژه قدر و تقدیر در لغت و قرآن کاربردهای مختلفی دارد اما بیشترین کاربرد آن در سه معنا می‌باشد. معنای اول، «عظمت و منزلت» است. یعنی شب عظمت و شرف، شبی که قدر و منزلت آن را درک نکرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«و ما ادراک ما لیله القدر» نظیر آیه شریفه «ما قدر الله حقّ قدره» یعنی عظمت و منزلت خدا را آنگونه که باید نشناختند. بر این اساس شب قدر یعنی شب با عظمت و بزرگ که در شرف و فضیلت همانندی ندارد.

استاد حوزه علمیه با اشاره معنای دوم قدر، گفت: کلمه قدر در معنای دوم، به عنوان به «ضیق و تنگ» آمده است. مانند آیه شریفه «الله یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر» خدا روزی را برای هر که بخواهد گشایش می‌دهد و برای هر که بخواهد تنگ می‌گرداند. بنابراین معنا، اطلاق قدر در این شب به جهت کثرت نازل شدن ملائکه و تنگ آمدن زمین است.

پژوهشگر تاریخ اسلام، معنای سوم قدر را «اندازه‌گیری و تقدیر» دانسته و با اشاره به آیه شریفه «قد جعل الله لکل شئ قدرا» (خدا برای هر چیزی اندازه قرار داده است)، تصریح کرد: بر اساس روایات، در شب قدر سرنوشت انسان‌ها در همه امور زندگی اعم از مرگ و زندگی، ناخوشی و خوشی بر پایه استعدادها و لیاقت‌ها، تقدیر و تنظیم می‌شود. چنانکه قرآن کریم می‌فرماید «فیها یفرّق کل امر حکیم» در آن شب هر کاری بر طبقه حکمت خدا تعیین و تنظیم می‌شود.

برتری شب‌های قدر بر سایر لیالی و ایام سال

پژوهشگر حوزه علمیه با اشاره به اینکه هدف از آفرینش جهان هستی انسان بوده است و هدف از آفرینش انسان عبادت و تعلیم قرآن، گفت: به همین دلیل اگر چه خلقت ظاهری بر تعلیم قرآن تقدم زمانی دارد، اما از نظر رتبه و اهمیت، تعلیم قرآن و عبادت، قبل از خلقت انسان محسوب می‌گردد. به همین دلیل در سوره مبارکه الرحمن، تعلیم قرآن بر آفرینش انسان مقدم شده است؛ «علّم القران، خلق الانسان».

وی در ادامه افزود: از سوی دیگر به مقتضای آیه شریفه «انا انزلناه فی لیله القدر» قرآن در شب قدر برای هدایت انسان، که مقصودِ آفرینش بوده است نازل شده است. به همین دلیل شب مبارکی است و فضیلت آن از ۳۰ هزار شب دیگر بیشتر است. هر سال در چنین شبی ملائکه گروه گروه و در رأس آنها جبرئیل امین و روح‌القدس به اذن خداوند به زمین می‌آیند تا نامه سرنوشت انسان‌ها را به محضر مبارک ولی خدا یعنی حضرت ولی عصر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تقدیم نمایند.

جلوه‌های معنوی شب قدر

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه مکان و زمان به ذات خودشان شرافتی ندارند بلکه شرافت آنان مربوط به حوادثی است که در آن مکان یا در آن زمان رخ می‌دهد، گفت: یثرب تا زمانی که مدینه النبی (ص)، و یا کربلای معلی تا وقتی که محل شهادت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) نشده بود، شرافتی بر سایر مکان‌ها نداشتند. شرافت شب قدر نیز به دلیل جلوه‌های معنوی عظیمی که در آن شب اتفاق افتاده، می‌باشد.

وی افزود: اولین اتفاق مهم «نزول قرآن کریم» است. قرآن علاوه بر نزول تدریجی در ۲۳ سال، تمام آن یک دفعه در شب قدر نیز نازل شده است. چنانکه قرآن می‌فرماید «شهر رمضان الذی انزل فیه القران» ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است. بنابراین طبق آیه شریفه «و ننزّل من القرآن ما هو شفاء و رحمت للمومنین» یکی از مهمترین جنبه‌های معنوی شب قدر، تلاوت قرآن و تدبّر در معانی آیات الهی، کتاب رحمتی که شفای همه دردهاست، می‌باشد.

حجت الاسلام علوی زنجانی با اشاره به اهمیت بالای تدبر، دقت و تلاوت قرآن کریم نزد اهل بیت (علیهم السلام) به خصوص شهید ماه مبارک رمضان، گفت: امیرالمومنین (علیه السلام) در توصیف و اهمیت قرآن کریم می‌فرماید: «قرآن نوری است که خاموشی ندارد و چراغی است که درخشندگی آن زوال نمی‌پذیرد. دریایی است که ژرفای آن درک نمی‌شود، راهی است که رهروی آن گمراه نمی‌گردد و شعله‌ای که نور آن تاریک نمی‌شود. فرقان و جدا کننده‌ای است که هرگز درخشش و برهانش خاموش نمی‌گردد. بنای ستون‌های آن هرگز خراب نمی‌شود و شفا دهنده‌ای است که همه بیماری‌ها را می‌زداید».

تأثیر تلاوت قرآن در تعالی انسان

پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه تصریح کرد: تلاوت قرآن اگرچه در هر زمان و مکانی در تقویت باورهای دینی و حفظ معنویت ما مؤثر است، ولی در ماه مبارک رمضان به ویژه در شب‌های قدر تأثیر بی نظیری دارد. به همین خاطر عالمان دین از این فرصت مغتنم استفاده می‌کنند. نقل شده است که علامه طباطبایی (ره) شب‌های ماه مبارک رمضان تا صبح بیدار بود، مقداری مطالعه می‌کرد و بعد از آن به قرائت قرآن و دعا و نماز می‌پرداخت. مرحوم میرداماد هر شب ۱۵ جز قرآن می‌خواند و امام خمینی (رحمت الله علیه) در ماه مبارک رمضان هر روز ده جز قرآن تلاوت می‌کرد و می‌فرمود: «هر کس بخواهد از آدمیت سر در بیاورد و آدم بشود باید دائم قرآن بخواند»

استاد حوزه علمیه با اشاره به آیه «تنزّل الملائکة و الرّوح فیها بإذن ربهم من کل امر»، دومین اتفاق مهم در شب قدر را «نزول ملائکة الله» بیان کرد و افزود: به اذن پروردگار عالم در شب قدر، ملائکه و روح که بزرگ ملائکه می‌باشد و جایگاه بسیار بالایی نزد خداوند دارد، به زمین فرود می‌آیند و طبق روایات ائمه معصومین (علیهم السلام)، جمعیت ملائکه نازل شده از آسمان‌ها و سدرة المنتهی به قدری فراوان است که کره زمین به شدت تنگ می‌شود. فرشتگان از سر شب تا صبح بر هر مؤمنی که که مشغول عبادت باشد بگذرند با او مصافحه می‌کنند و به او سلام می‌دهند؛ بلکه هیچ خانه و مکان و یا انسان مؤمنی نیست مگر آنکه فرشته‌ای در شب قدر نزد او می‌رود و به او سلام می‌دهد، مگر خانه افراد شراب‌خوار، خورنده گوشت خوک و کسانی که از راه حرام جنب شوند و هم چنین خانه‌هایی که سگ یا خوک در آن باشد.

تجلی ولایت در شب قدر

پژوهشگر تاریخ اسلام با توضیح اینکه سومین اتفاق مهم در شب قدر، «تجلی ولایت» است، تاکید کرد: هیچ عبادتی در هیچ زمان و مکانی بدون ولایت اهل بیت (علیهم السلام) پذیرفته نیست. نقل است از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به امیرالمومنین (علیه السلام) که فرمودند: «یا علی اگر بنده‌ای از بندگان خدا به اندازه عمر نوح، خدا را عبادت کند و به اندازه کوه احد طلا در راه خدا انفاق کند و هزار بار پای پیاده به مکه رود و اعمال حج به جا آورد و در راه دفاع از دین پیوسته بین صفا و مروه جهاد کند و سرانجام در آن مکان مقدس مظلومانه کشته شود، اما پایبند ولایت شما اهل بیت (علیهم السلام) نباشد قطعاً بوی بهشت هرگز به مشام او نخواهد رسید.»

حجت الاسلام علوی زنجانی در ادامه افزود: اساساً فضیلت شب قدر تجلی ولایت امیرالمومنین و ائمه اطهار (علیهم السلام) می‌باشد. روزی، تعدادی از اصحاب امام جعفر صادق (علیه السلام) در محضر ایشان از شب قدر صحبت می‌کردند، حضرت فرمود: «برتری سوره قدر بر دیگر سوره‌ها آشکار است، به سبب آنکه ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) در شب قدر نازل شد». پیامبر اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمود: «خداوند در شب قدر تمام چیزهایی را که تا روز قیامت به وجود می‌آید مقدر کرده است، از جمله ولایت شما، و ولایت امامان معصوم از فرزندان شما را» و حکمت توسل به چهارده معصوم (علیهم السلام) و دعا برای سلامتی امام زمان (ارواحنا له الفدا) با خواندن دعای سلامتی حضرت «اللهم کن لولیک الحجة ابن الحسن …» به همین موضوع مهم بر می‌گردد.

حجت الاسلام علوی زنجانی، چهارمین اتفاق مهم و جلوه معنوی شب قدر را «بیدار ماندن و ارزیابی عملکردهای گذشته انسان»، دانست و گفت: البته در این بیداری نباید به بیداری چشم قناعت کرد، چرا که بصیرت و بیداری دل که دردها را درمان می‌کند و مقام تقرب به خداوند را برای انسان فراهم می‌سازد بسیار مهم‌تر است. انسان محبت و مهربانی و نعمت‌های بی شمار خداوند را باید یادآور شود و از سوی دیگر کوتاهی و تقصیرات و گناهان خود را برشمارد و با ندامت و پشیمانی اشک و توبه و انابه و استغفار، آلودگی‌های دل خود را پاک کند تا لیاقت رزق معنوی بیشتر گردد.

ارزش خضوع و دعای انسان‌ها به درگاه الهی

پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به اینکه دعا و مناجات آب حیات و روح عبادت انسان است، افزود: از نگاه قرآن کریم، ارزش انسان‌ها در پیشگاه خداوند به دلیل خضوع و دعای آنهاست «قل ما یَعبَؤُا بکم ربی لولا دعاؤکم» بگو اگر دعای شما نباشد پروردگارم برای شما هیچ ارزشی قائل نیست. انبیا و اولیا خدا همواره در کارهای مهم، دست دعا به درگاه پروردگار بر می‌داشتند و با دعا و یاد خدا، توان و نیرو می‌گرفتند. حضرت نوح (علیه السلام)، در آن طوفان هولناک، وقتی سوار بر کشتی شد، مأموریت پیدا کرد برای نجات خود و همراهانش دعا کند. حضرت موسی (علیه السلام) نیز هنگامی که از ترس فرعون به سوی مدین فرار می‌کرد دست به دعا برداشت و از خداوند خواست که راه درست را به او نشان دهد.

استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه دعا و نیایش در هر زمانی خوب و سازنده است ولی در مانند شب قدر به اجابت بسیار نزدیک تر است، گفت: بهترین زمان برای دعا، ماه مبارک رمضان و به ویژه شب‌های قدر دانسته شده است. در مناجات حضرت موسی (علیه السلام) با پروردگار متعال، حضرت موسی وقتی از خدا قرب او را خواست، خداوند فرمود قرب مرا در احیای شب قدر جست جو کن و زمانی که حضرت موسی رحمت خدا را درخواست کرد خدا رحمتش را در محبت و رحم کردن به نیازمندان در شب قدر معرفی کرد.

حجت الاسلام علوی زنجانی در پایان افزود: خداوند متعال جواز عبور از پل صراط را با دادن صدقه در شب قدر به حضرت موسی معرفی کرد و زمانی که حضرت موسی، بهشت را با همه نعمت‌هایش از خداوند درخواست کرد، خداوند، آن را در گرو تسبیح در شب قدر معرفی نمود و به او فرمود: نجات از آتش جهنم با استغفار زیاد در شب قدر، و رضایت و خشنودی خداوند با کثرت نماز در شب قدر حاصل خواهد شد.

کد خبر 5201433

منبع: مهر

کلیدواژه: شب های قدر ماه مبارك رمضان گفتگوهای دینی قرآن کریم حوزه علمیه ویروس کرونا شیوع کرونا آمار کرونا کرمانشاه واکسن کرونا گرگان انتخابات 1400 بوشهر انتخابات شورای شهر و روستا ماه مبارك رمضان عکس استانها اردبیل همدان کمک مومنانه پژوهشگر تاریخ اسلام استاد حوزه علمیه حوزه علمیه با اشاره ماه مبارک رمضان علیهم السلام علیه السلام تعلیم قرآن تلاوت قرآن شب های قدر قرآن کریم آیه شریفه اتفاق مهم حضرت موسی شب قدر نازل شده انسان ها اهل بیت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۶۴۷۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی برابر با زیارت امام حسین (ع) است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی درمورد عظمت زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه بیان کرد: مهم‏ترین نشانه عظمت معنوى و مقامات باطنى حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه، برابرى فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار، با فضیلت زیارت سیّد الشهدا است.

شیخ المحدّثین، صدوق؛ از محمّد بن یحیى عطّار - که یکى از اهالى رى است - این‌گونه نقل کرده است که خدمت امام هادى علیه السلام رسیدم. ایشان فرمودند: «کجا بودى؟».

گفتم: حسین بن على علیه السلام را زیارت کردم. امام هادى علیه السلام فرمودند:

«أما إنَّک لَوزُرتَ قَبرَ عَبدِ العَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِىٍّ.» «بدان که اگر قبر عبد العظیم را در شهر خودتان زیارت کنى، مانند کسى هستى که حسین بن على را زیارت کرده باشد.»

معنای برابرى زیارت حضرت عبد العظیم حسنی (ع) با زیارت حرم حضرت سید الشهدا (ع)

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مسئله این است که آیا بر اساس حدیثِ یاد شده، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه به طور مطلق مى‏تواند جایگزین زیارت امام حسین علیه السلام شود و یا در شرایط خاصى، از چنین فضیلتى برخوردار است؟ 

بى‏‌تردید، مقصود امام هادى علیه السلام در حدیث یاد شده، این نیست که از فضایل زیارت امام حسین علیه السلام بکاهند و یا در بیان فضیلت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه مبالغه نمایند.

بنابراین، در پاسخ به سؤالى که مطرح شد، مى‏توان گفت: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه و امام حسین علیه السلام مقید است به فضاى سیاسى ویژه‏اى که پیروان اهل بیت علیه السلام در آن مقطع تاریخى زندگى مى‏کردند. زیرا زمانى بود که اختناق شدیدى جهان اسلام را فرا گرفته بود و جامعه تشیّع در دوران زمامدارى افرادى مانند: متوکّل، مُعتَز و معتمد عباسى، سخت‏ترین دوران‏هاى تاریخىِ خود را سپرى مى‏‌کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: در چنین شرایطى، امام هادى علیه السلام به منظور پیشگیرى از خطرهایى که از طرف حکومت‏هاى وقت، شیعیان را تهدید مى‏کرد، فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام را با زیارت امام حسین علیه السلام برابر دانسته اند. به تعبیرى روشن‏تر، زیارت حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام براى کسانى که آمادگى خطرپذیرى براى زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشند، پاداشى معادل زیارت آن حضرت علیه‌السلام را دارد و حرم حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام شعبه‏اى از حرم سید الشهدا علیه السلام است و این خود، فضیلتى بزرگ و حاکى از جایگاه بلند حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه نزد اهل بیت علیه السلام و عظمت معنوى ایشان است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: برابرى فضیلت زیارت حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه با زیارت سید و سالار شهیدان علیه السلام هر چند در شرایط ویژه، بى‏تردید بدون حکمت نیست و شاید نتوان به حکمت آن پى برد؛ لیکن راز و رمز این فضیلت بزرگ را باید در شخصیت علمى، عملى و جهادى آن بزرگوار، جستجو کرد.

در میان امامزادگان، شخصیت‏هاى بزرگى وجود دارند؛ امّا در باره هیچ یک از آنها نقل نشده و حداقل به ما نرسیده است که زیارتش با زیارت حضرت سید الشهدا علیه السلام برابرى کند.

عرضه دین بر امام هادی علیه‌السلام 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: این احادیث بیانگر عظمت والای حضرت عبدالعظیم حسنی رحمت الله علیه است ولی نکته‌ای که در زندگی ایشان بسیار جای تأمل و دقت نظر دارد این است که روزی این «امام زاده مجتهد محدث کبیر» به محضر امام هادى علیه وآله رسید. 

وقتى نگاه ایشان افتاد، فرمودنذ: «مَرحَباً بِکَ یا أبَا القاسِمِ! أنتَ وَلِیُّنا حَقّاً» «خوش آمدى، اى ابوالقاسم! تو حقیقتاً دوست ما هستى».

گفتم: اى پسر رسول خدا! مایلم دینم را به شما عرضه کنم، اگر مورد پسند بود، بر آن ثابت باشم تا خداوند عزوجل را ملاقات کنم.

امام علیه السلام فرمودند: «اى ابو القاسم، عرضه کن»؛ و بعد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام همچون طفلی که به مکتب رفته باشند به محضر امام علیه السلام نشستند و به عقاید خویش درباره اصول و فروع دین پرداختند. 

گفتارش که تمام شد. در این هنگام، امام هادى علیه السلام فرمودند «اى ابوالقاسم! به خدا سوگند، این [عقاید]، دین خداست که آن را براى بندگانش برگزیده است. پس بر آن، ثابت قدم باشید.

خداوند، تو را بر عقیده ثابت در زندگى دنیا و آخرت پایدار بدارند!». 

به کارشناس دینی مراجعه کنیم

این کارشناس مذهبی یادآور شد: ‏ این کار یعنى مراجعه به کارشناسان دین که ریشه قرآنى دارد. 

خداوند متعال در دو آیه، مردم را به آنان ارجاع فرموده اند: «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛» «اگر نمى‏دانید، از آگاهان بپرسید.»

حضرت عبد العظیم حسنی رحمت الله علیه از نظر علمى، یکى از بزرگ‏ترین محدّثان و فقها بوده و از نظر سنّى، تقریباً دو برابر امام هادی علیه‌السلام سن داشته اند. اما می‌خواهند به ما بیاموزند که‌ای انسان به علم خود و به اصطلاح، به چند کلمه مغرور نشو. لذا، شایسته است وقتى انسان دیندار به محضر دین‏شناس بالاتر از خود مى‏رسد، براى تأیید و یا تکمیل معارف دینى خود اقدام نماید.

این بهره‏‌گیرى از نظریه کارشناسان دینى، زمینه‏ساز ثبات و پایدارى انسان در دیندارى است.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت