چرخ اقتصاد و پای تولیدکننده با زنجیر تحریم‌های داخلی بسته شده/ مشکلات اقتصادی با رفع تحریم‌های خارجی برطرف نمی‌شود!

استاد اقتصاد گفت: اگر مسئولین کشور به نقش مهم تحریم‌های داخلی پی ببرند آن روز، روز خوش اقتصاد ماست، اما متاسفانه، چون انگاره اصلی در ذهن مسئولین، اصل دانستن یک طرفه تاثیرات سوء تحریم‌های بین المللی است، موضوع تحریم‌های داخلی را به خودی خود قبول ندارن و برای لغو آن‌ها تلاش نمی‌کنند.

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ در سال‌های گذشته همه ملت ایران شاهد این موضوع بودند که دولت بخش بزرگی از انرژی و تمرکز خود را بر روی مساله لغو تحریم‌ها قرار داده، با اینکه تلاش زیادی در دو دولت یازدهم و دوازدهم صورت گرفته و نتیجه‌ای بالعکس داده است اما، دولت درآخرین ماه‌های مدیریت خود همچنان برای این موضوع زمان می‌گذارد و ادعا می‌کند که تحریم‌ها در حال رفع شدن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته مثل دوران ۵ ساله برجام و پسا برجام اقتصاد ایران در یک رکود روانی فرو رفته و همچنان سرمایه گذاران معطل نتایج مذاکرات وین و به دنبال آن برداشته شدن تحریم و آزادسازی منابع ارزی و سطح تعادلی نرخ ارز هستند، لذا بسیاری از سرمایه گذاران از سرمایه گذاری امتناع کرده‌اند، این درحالی است که دولت تدبیر و امید رکورد رشد نقدینگی در کشور را شکسته به طوری که بر اساس آمار و ارقام بانک مرکزی در سال ۹۹ در بی سابقه‌ترین حالت ممکن با رشد ۴۰.۶ درصدی، رشد نقدینگی به ۱۰۰۳ هزار میلیارد تومان رسید. این رشد لجام گسیخته‌ی غول نقدینگی در سایه‌ی بی تدبیری و سومدیرت مالی دولت و فریز شدن سرمایه‌های در انتظار نتایج مذاکرات و همچنین باز بودن فضای دلالی و سفته بازی در بازار‌های نامولد همچون طلا، سکه، ارز، مسکن و خودرو به دلیل بی ارادگی دولت برای اخذ مالیات از فعالیت‌های مخرب و فاقد ارزش افزوده دست به دست هم دادند تا بخش‌های مولد و تولیدی کشور وارد رکود گسترده شود و به دنبال آن شاهد بیشترین سقوط ارزش پول ملی، افزایش فزاینده‌ی ضریب جینی یا همان فاصله طبقاتی و گرانی‌های متعدد و فشار کمرشکن به معیشت ۷ دهک غیرثروتمند جامعه باشیم. در واقع می‌توان عنوان کرد که اگر تاثیر مخرب تحریم‌های داخلی یا همان سیاستگذاری و اجرای سیاست‌های حکمرانی اقتصادی بیشتر از تحریم‌های خارجی نبوده دست کم به همان میزان آسیب رسانده و یا مکمل آن بوده است. این مسئله را علاوه بر کارشناسان اقتصادی، بسیاری از تولیدکنندگان و صنعت گران موفق و پیشروی کشور نیز همواره اذعان داشته اند. در ادامه لینک یک گفتگوی تصویری با چند تولیدکننده و صادرکننده صنعتی موفق که دو سال پیش انجام دادم را مشاهده می‌کنید که گواه همین موضوع است. آن‌ها تاکید می‌کنند که " مسئولین نگران نباشند؛ ما راه‌های دور زدن تحریم‌های خارجی را بلدیم، جلوی تحریم‌های داخلی را بگیرید! "

ببینید:

 

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

برای واکاوی سایر موانع داخلی اقتصاد علاوه بر مدیریت پولی و مالی که کمترین تلاشی در ۸ سال گذشته صورت نگرفته تا در صورت تداوم تحریم‌های بین المللی و حتی رفع تحریم، اقتصاد از بند تحریم‌های داخلی نجات بیابد، مهدی موحدی بک نظر؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد  نظر خود را درباره تاثیرات این تحریم‌های داخلی بر روند رشد اقتصادی کشور بیان کرده که جمع بندی این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

مهدی موحدی بک نظر در واکنش به تکرار موضوع رفع تحریم‌ها از سوی دولت و حتی شخص رئیس جمهور و با انتقاد از تحریم‌های داخلی که دولت آن‌ها را نادیده می‌گیرد گفت: متاسفانه دولتی‌ها هشت سال است که کل اقتصاد ایران را به مقوله رفع تحریم‌ها و مذاکرات وین گره زده‌اند و تولید و بازار‌ها و هر گونه فعالیت اقتصادی را تحت الشعاع این موضوع قرار داده اند، درحالی که همان اندازه‌ای که تحریم‌ها زیان‌های متعددی به اقتصاد ما وارد کرده است، تحریم‌های داخلی هم یک پای اقتصاد را لنگ کرده است.

وی در این باره خاطر نشان کرد: منظور از تحریم‌های داخلی در اقتصاد ایران تمام موانعی است که دست و پای تولید را بسته است. از زمان روی کار آمدن دولت آقای روحانی یا بهتر بگوییم از یک دهه گذشته، دولت منتظر رفع تحریم‌های آمریکاست تا آن زمان برای اقتصاد کشور برنامه ریزی کند. دولتی‌ها فقط این موضوع را باور دارند که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها اقتصاد ایران نفس راحتی می‌کشد و دسترسی بخش تولید و صنعت کشور به فناوری‌های روز آسان می‌شود. دولت از این موضوع مهم غفلت کرده است که در هشت سال گذشته که زمان زیادی از دست داد اگر به افزایش بهره وری نیروی کار و ارتقای تولید داخلی و استفاده از نخبگان و عدم بی مهری با آن‌ها توجه می‌کرد، قطعا اینک وارد دوره رونق شده بودیم، اما، چون دولت دست یابی به همه موارد فوق را صرفا منوط به برداشته شدن تحریم‌ها کرده است، دیگر به تحریم‌های داخلی و لغو آن‌ها هیچ توجهی نمی‌کند.

مهدی موحدی بک نظر دراین باره اضافه کرد: قطعا نمی‌توان منکر این موضوع شد که تحریم‌های خارجی برای ما هزینه دارد، چرا که هر تحریمی روی ارکان مختلف اقتصاد تاثیرات منفی خود را به جا می‌گذارد و موانعی پیش پای رشد اقتصادی کشور ایجاد می‌کند، اما اتفاقی که می‌افتد این است که در صورت وجود تحریم‌های داخلی، تولید کننده‌ای که تمام تلاش خود را برای واردات فناوری، مواد اولیه، ماشین آلات یا نهاده‌های مورد نیاز تولیدش انجام می‌دهد و هزینه تحریم‌ها را به جان می‌خرد، تحریم‌ها را دور می‌زند، چه بسا در این بین مجبور به پرداخت هزینه اضافی به دلالان برای واردات یک سری کالا‌های مورد نیاز تولید خود هم شود، بنابراین این مراحل را یکی پس از دیگری می‌گذراند تا کالایش وارد گمرک کشور می‌شود.

کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی دراین باره تصریح کرد: از زمانی که کالای مورد نیاز تولید وارد گمرک کشورمی شود تولید کننده در برابر سد نفوذ ناپذیری از تحریم‌های داخلی قرار می‌گیرد، در حالی که انتظار می‌رود اینجا امور اداری به سهولت انجام شود، رشد اقتصادی و تغییر ساختار اقتصادی در بنگاه‌های اقتصادی و تولید به شدت مورد نظر و توجه دولت باشد، یعنی با این مولفه‌ها از تولید کننده و تولید دفاع کند، اما شاهد هستیم چندین و چند عامل به اشکال مختلف جلوی تغییر و تحولات ساختار مالی و اقتصادی بنگاه تولیدی را می‌گیرند.

ببینید:

ماجرای ۴ سال پیگیری برای پاسخگویی دولت به صد‌ها تولید کننده!

موحدی بک نظر در این باره بیشتر توضیح داد و به چند مثال اشاره کرد و گفت: مثلا گمرک ایران به دلیل مشکلاتی اجازه ترخیص نمی‌دهد. بانک مرکزی تا نوع و منشاء ارزی که کالا با آن خریداری شده را مشخص نکند به تولید کننده اجازه ترخیص نمی‌دهد و بسیاری از عناوین دیگر؛ یعنی همه ارگان‌ها و نهاد‌ها دست به دست هم می‌دهند تا پروسه تولید زدایی و عدم حمایت از تولید و مانع تراشی را یک به یک اجرا کنند.

کارشناس اقتصادی با انتقاد از عدم حمایت از تولید واقعی گفت: متاسفانه حمایت مالی و تامین مالی از تولید صورت نمی‌گیرد، نه تنها حمایت مالی صورت نمی‌گیرد، بلکه تولید کننده‌ای که با هزینه خود کار می‌کند هم تحت فشار‌های دیگری است که ترجیح می‌دهد بی خیال تولید شود؛ لذا با وجود هزاران مانعی که در کشور وجود دارد حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود و دسترسی آسانی به منابع ارزی خود در خارج از کشور داشته باشیم، با وجود هزاران مانع در داخل کشور ولو اینکه تحریم خارجی هم وجود نداشته باشد، بخش بزرگی از مشکلات همچنان باقی است.

کارشناس و تحلیلگر اقتصاد با ارائه یک راهکار درباره این موضوع گفت: اگر تفکر اینکه مانع اصلی در برابر اقتصاد ایران، تحریم‌های آمریکاست از ذهن مدیران و مسوولان دولتی برداشته شود و آن‌ها بیش از اینکه روی لغو تحریم‌های خارجی تمرکز کنند، مانع‌ها و تحریم‌های داخلی را حذف کنند، آن زمان با مفروض گرفتن تحریم‌های خارجی هم می‌توان شرایطی را به وجود آورد که رشد و پیشرفت اقتصادی در کشور ایجاد شود. متاسفانه به هر دلیلی مسوولین ما تا کنون تلاشی برای اینکه چنین تفکری داشته باشند و اقتصاد کشور را براین مبنا اداره کنند نداشته و در آن‌ها دیده نشده است.

مهدی موحدی بک نظر در پایان گفت: طبیعتا تا زمانی که تحریم‌های داخلی اعم از امور بانکی، بیمه ای، مالیاتی و ... لغو نشوند و زنجیری که به پای تولید کننده و چرخ‌های اقتصاد کشور توسط مسوولین بسته شده، باز نشود تحریم‌های داخلی که زیرپوست تفکر مسوولین ما جا خشک کرده اجازه عملکرد مثبت را به ما نمی‌دهد. اگر مسوولین به نقش مهم تحریم‌های داخلی پی ببرند آن روز، روز خوش اقتصاد ماست، اما متاسفانه، چون انگاره اصلی در ذهن مسوولین کشور، اصل قلمداد کردن یک طرفه تاثیرات سوء تحریم‌های بین المللی است، آنها، چون اصل موضوع تحریم‌های داخلی را به خودی خود قبول ندارند، برای لغو آن‌ها چونان تلاشی که برای لغو برجام صورت می‌دهند، نمی‌کنند و این یعنی مصیبت اقتصاد ما تمامی ندارد.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: تحریم های آمریکا تحریم ایران تحریم داخلی نقدینگی مذاکرات وین برجام تحریم های داخلی تحریم های خارجی اقتصاد ایران رفع تحریم ها تولید کننده تحریم ها اقتصاد ما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۳۷۸۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دهه ۹۰؛ دهه‌ی «رکود، عبرت، تجربه»

خبرگزاری تسنیم قرار است در پرونده‌ی «دهه‌ی رکود، عبرت، تجربه» به تفصیل و در گفتگو با صاحبنظران و کارشناسان به بررسی وضعیت اقتصاد ایران در دهه‌ی ۹۰، دلایل و ریشه های افول اقتصاد در این دهه و راه‌حلهای جبران این خسارت در سالهای پیش رو بپردازد. - اخبار اقتصادی -

گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم- 

وقتی میان فعالان اقتصادی از دهه‌ی 1390 شمسی سخن به میان می‌آید، تصویر یک دهه «عقب‌ماندگی»، «تعطیل نسبی مسائل اقتصادی» و «انباشت چالش‌های اقتصادی» در ذهن‌هایشان نقش می‌بندد و زمانی که می‌خواهند در موردش صحبت کنند، هر یک از زاویه‌ای آسیب‌های این دهه را بر می‌شمرند: از وضعیت نامناسب شاخص‌های کلان اقتصاد تا رکود در کسب‌و‌کارهای خرد و کلان، از آسیب‌های تشدید تحریم‌ها تا انفعال دولت‌ها در برابر تحریم و بی‌توجهی به برنامه‌ها و سیاست‌های «خنثی‌کردن اثر تحریم‌ها».

تاجران زبده و پژوهشگران اقتصاد بین‌الملل نیز از «شرطی‌کردن اقتصاد» نسبت به مذاکره با غرب می‌گویند و بی‌توجهی به سیاست اصولی «ترجیح شرق به غرب»؛ آن هم درست در دهه‌ای که قدرت اقتصادی در حال انتقال از غرب به شرق بود. دهه‌ی 1390 چه بود و چه مختصاتی داشت؟ آن دوران تمام شده یا دهه‌ی جدید، دهه‌ی 1390 جدیدی است!؟  

افول شاخص‌های کلان

میانگین رشد اقتصادی دهه‌ی 1360 -با وجود آثار انقلاب و مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی- برابر با 4.3 درصد بود. این شاخص در دهه‌ی 1370 برابر با 3.1 درصد و در دهه‌ی 1380 برابر با 4.4 درصد بود. میانگین رشد اقتصادی پس از انقلاب (از 1360 تا پیش از آغاز دهه‌ی 1390) نیز برابر با 3.9 درصد بود. این در حالی است که میانگین رشد اقتصادی در دهه‌ی 1390 به 0.9 درصد کاهش یافت.

درآمد ملی سرانه که در سال 1390 برابر با 8.1 میلیون تومان بود در سال‌های پس از آن کاهش یافت؛ تا جایی که میانگین درآمد سرانه در این دهه به 7.4 میلیون تومان (به قیمت ثابت سال 1390) رسید. فقر مطلق که از 46.8 درصد در سال 1989 میلادی (تقریباً معادل سال 1368؛ سال پایانی جمگ تحمیلی) به 12.3 درصد در سال 2011 میلادی (تقریباً معادل سال 1390 شمسی) رسیده بود، در دهه‌ی تعطیل اقتصاد ایران دوباره افزایش یافت و به 21.9 درصد در سال 2020 میلادی (تقریباً معادل 1399 شمسی) رسید؛ به عبارت دیگر قدرت خرید عموم مردم در این دهه آب رفت و فقر مطلق نیز تقریباً دو برابر شد.

تحریم و انفعال

در تحلیل دهه‌ی 1390 نمی‌توان از نقش تحریم‌ها غافل شد؛ تشدید تحریم‌های ظالمانه از ابتدای دهه‌ی 1390 به این سو حتماً به اقتصاد ایران آسیب زد اما انفعال سیاست‌گذار در برابر تحریم‌ها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه -یعنی افول شاخص‌های کلان اقتصادی- داشت.

کاهش وابستگی اقتصاد به نفت در دهه‌ی 1390، نه یک سیاست مطلوب سیاستگذار بلکه همواره اجبار بود. از دل همین اجبار بود که کلان‌ایده‌ی «مذاکره برای رفع تحریم‌ها» و «رفع‌تحریم به مثابه حل همه‌ی مشکلات از آب خوردن تا بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی» زاییده شد.

سیاستمدارِ عادت‌کرده به زیستِ نفتی که نظم آمریکایی جهان را نیز پذیرفته بود، حتی به‌زور هم حاضر به ترک اعتیاد اقتصاد ایران به نفت نبود. می‌خواست دوباره ذیل نظم آمریکایی، نفت بفروشد و گرد و غبار ضعف کارآمدی مدیریت و سیاست‌های اقتصادی‌اش را زیر فرش درآمد نفتی پنهان کند. «برجام» را تجربه کرد و با خروج آمریکا از برجام، سرش به سنگ خورد. از این منظر، دهه‌ی 1390 را باید دهه‌ی تجربه و عبرت نیز نامید. سیاستمدار در این دهه، عملاً اقدام جدی‌ای برای درمان عیوب ساختاری اقتصاد ایران از جمله تصدی‌گری افراطی دولت، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، وجود هزینه‌های زائد و مسرفانه و ...  نکرد.

تغییر نظم بین‌الملل

از دیگر ویژگی‌های مهم دهه‌ی 1390 نیز سرعت گرفتن تغییر نظم بین‌المللی بود. در این دهه قدرت اقتصادی به مرور از غرب به شرق -به‌طور خاص آسیا- منتقل شد. در سال 2011 تولید ناخالص داخلی آمریکا (بر اساس دلار برابری قدرت خرید) معادل 15600 میلیارد دلار و تولید ناخالص داخلی چین برابر با 13740 میلیارد دلار بود. در سال 2017 ورق برگشت و اقتصاد چین از اقتصاد آمریکا بزرگ‌تر شد. تولید ناخالص داخلی چین در 2024 برابر با 35290 میلیارد دلار است در حالی که این شاخص برای اقتصاد آمریکا برابر با 28780 میلیارد دلار است. رشد اقتصادی هند و سایر اقتصادهای نوظهور آسیایی نیز مشابه بود.

در میانه‌ی این تغییر نظم مهم در دهه‌ی 1390، دولت در ایران عملاً روابط اقتصادی با شرق را از اولویت خارج کرد و تمام تخم‌مرغ‌هایش را در سبد مذاکره با غرب برای رفع تحریم‌ها گذاشت. رای آوردن ترامپ در ایالات متحده، قدرت گرفتن بن‌سلمان در عربستان، کرونا و سقوط قیمت نفت را نیز باید به لیست اتفاقات شاخص این دهه اضافه کرد.

درس‌هایی برای آینده

خلاصه اینکه در دهه‌ی 1390 یک دهه «رکود»، انباشت چالش‌های اقتصادی و تعطیل نسبی مسائل اقتصادی را شاهد بودیم. در عمل دولت‌ها در اقتصاد داخلی، اصلاح «عیوب ساختاری» را به‌تعویق انداختند و در نسبت اقتصاد ملی با دنیای خارج، بدون توجه به تغییر نظم بین‌الملل تمام تخم‌مرغ‌ها را در سبد مذاکره با غرب برای «رفع تحریم» گذاشتند و استراتژی «خنثی‌سازی اثر تحریم» را  کنار گذاشتند؛ در حالی که در ابتدای دهه، با ابلاغ «سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» راه‌ها نشان داده شده بود و در انتهای دهه نیز در «بخش اقتصادی بیانیه‌ی گام دوم»، مجدداً بر آن‌ها تاکید شد. در واقع سیاستگذار در این دهه دست به «تجربه‌»‌ای خارج از سیاست‌های کلی نظام زد و درس «عبرت»ی برای دهه‌های پیش رو شد.

حال آیا ما از تجربه‌های دهه‌ی 1390 درس خواهیم گرفت!؟ گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم قرار است در پرونده‌ی «دهه‌ی رکود، عبرت، تجربه» به تفصیل و در گفتگو با صاحبنظران و کارشناسان به بررسی وضعیت اقتصاد ایران در دهه‌ی 90، دلایل و ریشه های افول اقتصاد در این دهه و راه‌حلهای جبران این خسارت در سالهای پیش رو بپردازد.

انتهای پیام/