طلاب و روایت تبلیغ/ آیات خدا در تاروپود رمان «سیاگالش» تنیده شد
تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۶۷۲۳۹
به گزارش خبرنگار مهر، آیین رونمایی از رمان «سیاگالش» نوشته ابراهیم اکبری دیزگاه با حضور حجتالاسلام والمسلمین رضا عزت زمانی، معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، محمدرضا شرفی خبوشان، نویسنده و منتقد ادبی، میرشمسالدین فلاح هاشمی، نویسنده و منتقد ادبی، قاسم صفایینژاد مدیرعامل نشر صاد و نویسنده اثر در خبرگزاری مهر برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
رمان «سیاگالش» در ۴۱۴ صفحه و بهای ۹۵ هزار تومان توسط نشر صاد منتشر شده است.
طلاب و مبلغان دین و ضرورت «نوشتن»
حجتالاسلام عزت زمانی معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در آیین رونمایی از رمان «سیاگالش» گفت: این کتاب از جهت روایتگری امر تبلیغ اتفاق مبارکی است. ماجراهای طلاب به عنوان مبلغان دین و نحوه مواجهه آنها با جامعه و مخاطبانشان به خوبی در این کتاب روایت شده است. شخصیت اصلی این رمان طلبهای است که به عنوان نماینده دین برای امر تبلیغ به محلی رفته و با جامعه هدف خود مواجه میشود.
وی افزود: باز کردن زبان قلم طلبهها در روایت امر تبلیغ ضرورت دارد و خوشبختانه در این کتاب این اتفاق رخ داده است. نویسنده که خود روحانی است با ادبیات طلبگی آشناست و به خوبی توانسته کنشها و دیالوگهای شخصیت اصلی رمان را پردازش کند، این شخصیت حتی در جایی از روش اقناعات طلبگی استفاده میکند و این را من که خودم هم طلبه هستم، به خوبی درک میکنم. نویسنده قلمی روان و جذاب دارد و به خوبی توانسته مفاهیم سنگین حکمی و فلسفی را از طریق رمان به مخاطب منتقل کند.
عزت زمانی ادامه داد: طلاب و روحانیون باید باور کنند که قلمشان تاریخ شفاهی است. هر سال حدود ۲۰ هزار طلبه به تبلیغ میروند. در طول این سالها اگر هر طلبهای حتی دو صفحه از روزهای تبلیغ خود، اعم از خاطرات، نحوه مواجهاتش با مردم و شیوههای تبلیغش، مینوشت، ما اکنون میلیونها سند که از مشاهدات مستقیم به دست آمده بود، میداشتیم.
معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته نوشتن از منبر رفتن و گفتوگوی مستقیم با مردم اثرگذاری بیشتر و ماندگارتری دارد، گفت: مسئله ننوشتن و مکتوب نکردن تجربیات به هر حال یکی از نقصهای عمده فضای تبلیغ است. این در صورتی است که علمای سلف هم دست به قلم و هم به شدت اهل مطالعه بودند. نوشتن در قدیم بسیار رایج بود، اما در دوران اخیر چندان رونقی ندارد و این در صورتی است که ما در دوران انقلاب اسلامی به این منبر عظیم احتیاج داریم.
عرب زمانی اضافه کرد: اگر حتی فاصله زمانی میان حضور دو مبلغ در یک منطقه از کشور، یک ماه هم باشد، بازهم طلبه دومی نمیداند، طلبه اولی در منطقه چه کرده است؟ شاید درصدی از این مشکل به دلیل کمکاری نهادهای مذهبی باشد. قسمتی از آن هم به اخلاص طلبهها بازمیگردد، اما اگر امر نوشتن میان طلاب و مبلغان دینی باب شود، اتفاق خجستهای رخ خواهد داد و گنج عظیمی برای آیندگان به یادگار خواهد ماند.
وی همچنین درباره نشر صاد گفت: رویکرد نشر صاد، دغدغهها و هویتش و همچنین مدلی را که مشغول به تعریف آن است، هم جذاب و هم قابل توسعه است و جای افتخار هم دارد. کار مجموعه خودنویس این نشر هم بسیار جذاب است و به کار کسانی که نوشتن برایشان سخت میشود، میآید. این بسیار مهم است که در این مجموعه آدمهای ننویس به انسانهای بنویس تبدیل میشوند.
آیات خدا در تار و پود «سیاگالش» تنیده شده
شرفی خبوشان در این نشست گفت: در حالی که میهمان خدا هستیم درباره کتابی صحبت خواهیم کرد که بهراستی کلام خداست و آیات خدا در تار و پود آن تنیده شده است. رونمایی به معنای نقد و یا تحلیل نیست، بلکه دریچهای است برای دعوت دوستداران کتاب به مطالعه آن.
وی افزود: طرز زندگی و چگونگی برخورد با محیط پیرامون و حتی هویت و فرهنگ، ژانر و گونه را میسازد. میتوان گفت که ماجرای ورود یک روحانی به یک جامعهای خاص با افراد و سلایق متعدد، قابلیت ساخت یک گونه در رمان را دارد. میتوان اسمش را گونه روایت تبلیغ، ژانر تزکیه و یا... گذاشت. این گونه ادبی اکنون رواج پیدا کرده و اکبری دیزگاه پرچمدار و پیشرو در آن است.
خبوشان ادامه داد: یک گونه ادبی را با اثری محکم میتوان تثبیت کرد. زیست نویسنده و نگاه او به جهان اطرافش و تجربهای که کسب کرده و آنچه که میخواهد بیان کند، منجر به این شده که منتقدان برای این کتاب گونهای مجزا از گونههای دیگر قائل شوند.
این نویسنده در ادامه به دغدغه شخصیت اول رمان «سیاگالش» اشاره کرد و گفت: «سیاگالش» دارد از مدینه صحبت میکند، یعنی همان چیزی که پیامبر درصدد ساختن آن بود. شخصیت اول داستان طلبهای است که برای امر تبلیغ به محلی رفته و میخواهد به امر دین و اصلاح بپردازد و به برهم زدن بتهای درونی انسانها و شرک آنها، اقدام کند. ما شرک را به انحا مختلف میان افراد مختلف مدینهای که در سیاگالش ترسیم شده میبینیم، اما این طلبه قصد برهم زدن آن و دعوت همه به سمت توحید را دارد.
«سیاگالش» رمان اصیل ایرانی – اسلامی است
شرفی خبوشان در بخش دیگری از سخنان خود به جهانبینی نویسنده رمان «سیاگالش» اشاره کرد و گفت: یکی از مشخصههای سبکی این است که نویسنده باید دارای جهانبینی باشد. یکی از معضلات ادبیات داستانی ایران این است که نویسندگان دارای جهانبینی معدودند و ما نمیدانیم که موضع نویسنده درباره جهان و پیرامونش چیست؟
وی ادامه داد: جهانبینی یعنی آنکه با تمام وجودت زیر و بم آن سرشت معنایی را که به آن ایمان داری، در همه جا مشاهده کنی. «سیاگالش» نیز جهانبینی اکبری دیزگاه را روایت میکند. اکبری دیزگاه آن گونه که من دریافتم در جهانبینی خود همیشه آدمی را مقابل وحی قرار میدهد. آن وحی که برای پیامبر نازل شد، زنده و جاری است و انسان باید آن را تماشا کند و دریابد. برای انسان مومن جهان به مثابه نشانه است.
این نویسنده همچنین با اشاره به این نکته که در جهانبینی اکبری دیزگاه جهان بیهوده نیست، گفت: چون جهان بیهوده نیست، پس اتفاقات و خرده روایتها و آنچه را که ما در رمان میبینیم، بیهوده و بیجهت نیست. دیزگاه ما را مقابل یک جهان هدفمند و نشانهدار قرار میدهد. «سیاگالش» از هر جهت رمان اصیل ایرانی – اسلامی است. «سیاگالش» رمانی است که شاخصهها دنیای پس از انقلاب اسلامی را با خود به همراه دارد و همان چیزی است که همه اهالی ادبیات انتظارش را داشتند. به هرحال پس از گذشت چند دهه از انقلاب ما اکنون باید به دنبال آثاری باشیم که بتوانیم آنها را به عنوان آثاری برآمده از انقلاب اسلامی ایران به همگان معرفی کنیم.
«سیاگالش» روایتگری بدون ادعا دارد
شرفی خبوشان در بخش دیگری از سخنان «سیاگالش» را رمانی صمیمی خواند و ادامه داد: سیاگالش رمانی صمیمی، خودمانی و بدون ادعاست. اکبری دیزگاه جهان را روایت میداند و در زندگی شخصی خودش نیز همه چیز را نشانه میبیند. او کنکاش میکند برای کشف وحی و آفرینش.
این داستان نویس و منتقد ادبی گفت: هرکس سیاگالش را بخواند متوجه خواهد شد که جهان به سادگی میتواند به زیبایی تفسیر شود. جهان زیبا میشود اگر ما به عقاید و دید شخصیت اصلی این رمان و جهان او ایمان بیاوریم. سیاگالش ما را دعوت میکند به کنار گذاشتن کینهها و توحید، در این رمان رسیدن به توحید ممکن نیست مگر اینکه اختلاف نظرها کنار گذاشته شوند. من از تمام منتقدان دعوت میکنم تا این رمان را بررسی کنند. امیدوارم برای واکاوی این اثر و شناخت همه جانبه آن جلسات نقد متعددی برایش برپا شود.
هنوز نتوانستهایم طلبهها و زندگی طلبگی را روایت کنیم
اکبری دیزگاه نیز در آیین رونمایی کتاب خود گفت: من طلبهای هستم که به رمان، امر دین و متون دینی میاندیشم. از سال ۸۵ که قدم در این راه گذاشتم پس از کلی دویدن در رشتههای مختلف علوم اسلامی به این نتیجه رسیدم که باید رمان بنویسم. بعد به تاریخ رمان که نگاه کردم متوجه شدم که رمان ایرانی ذائقهاش دینی نبوده است.
وی افزود: پس از کنکاش به نتیجه رسیدم که رمان ابزار تفکر مدرن است و بستری را فراهم میکند که میتوان در آن درباره انسان اندیشید. هدف من نیز اندیشیدن درباره رابطه خدا و انسان بود. روایت دینی نیز به امر رابطه خدا با انسان میپردازد.
اکبری دیزگاه ادامه داد: ما همه بندگان خدا هستیم که یا اعمال خوب داریم یا اعمال بد. به همین دلیل من در رمان نویسی سعی نمیکنم که له یا علیه گروهها عمل کنم. اما برای من این هجمهای که این سالها علیه روحانیت و طلاب شکل گرفته غم انگیز است.
این نویسنده در ادامه با اشاره به این نکته که هنوز زندگی طلبهها روایت نشده است، گفت: جمعیت طلاب ما حدود ۲۵۰ هزار نفر است که از بین اینها صرفا ۱۰ هزار طلبه به حاکمیت متصلند و الباقی در پایینترین سطح اقتصادی قرار دارند. اما متاسفانه همین طیف مورد هجوم برخی فریب خوردگان قرار میگیرند و حتی برخی از آنها کشته نیز شدهاند. در رمان «سیاگالش» من به طلبههایی که کشته شدهاند، ادای دینی کردهام.
نویسنده رمان «سیاگالش» اضافه کرد: پس از شیوع کرونا من با حدود ۴۵ طلبه که کار جهادی در عرصه مقابله با کرونا انجام میدهند، گفتوگو کردیم. طفلکیها حتی ملزومات اولیه و ضروری زندگی را نیز نداشتند، اما در آن موقعیت خطیر وارد میدان شده بودند. ما هنوز نتوانستهایم طلبهها را روایت کنیم. من بازهم از طلبهها خواهم نوشت، چرا که طلبگی یکی از راههایی است که میتوان سیر و سلوک را در آن مشاهده کرد.
اکبری دیزگاه در پایان گفت: در رمان «سیاگالش» ذکر خیری از امام موسی صدر میشود. درباره زندگی امام صدر نیز رمان «بیروط» را نوشتهام.
هنر و ادبیات و انتقال مفاهیم دینی
میرشمسالدین فلاح هاشمی، نویسنده و دبیرعلمی مسابقه خودنویس نیز در این نشست گفت: یکی از بهترین شیوهها برای انتقال مفاهیم عظیم معنوی و دینی، هنر و ادبیات است. اما ورود به مسائل دینی و معنوی اشراف خاصی را میطلبد.
وی افزود: شخصیت اول این رمان طلبهای است که به امر تبلیغ به منطقهای خاص در گیلان میرود که تنوع مذهبی دارد. شخصیت این طلبه خود نماد چند پیامبر است. او با کلام جدید و جذاب خود توانایی جذب کودکان و نوجوانان در آن منطقه را دارد. کودکانی که پیشتر مفاهیم دینی را به دلیل آنکه کلیشهای بیان شده بود، پس زده بودند.
فلاح هاشمی ادامه داد: رمان «سیاگالش» تفسیر آیه ۵۰ سوره ذاریات است که در آن تاکید شده به درگاه یا به سمت خداوند فرار کنید. همین سخن خداوند را شما در چند جای مختلف این رمان مشاهده میکنید. شخصیت اول رمان بسیار آرام است و ویژگیهای پیامبران را دارد. قصه بستری رئال دارد و در اواخر به رئالیسم جادویی نزدیک میشود. کتاب از داستان اصحاب کهف هم بهره برده همچنین اشارههای میانمتنی به داستان حضرت یوسف دارد.
این نویسنده در ادامه با اشاره به این نکته که ضرورت دارد از این اثر اقتباس تصویری صورت گیرد، گفت: امیدوارم فیلمساز خوش ذوقی به برگردان تصویری این رمان اقدام کند. کتاب پیچیدگیها و تکلفات سبکی ندارد و روایت آن خطی است، اما تجربه زیسته نویسنده باعث شده تا رمان باورپذیر شود و مخاطب با آن ارتباط بگیرد.
«سیاگالش» به عربی یا اردو ترجمه میشود
قاسم صفایی نژاد نیز در این نشست گفت: نشر صاد از بدو تاسیس هفت موضوع را در دستور کار خود قرار داده است که یکی از آنها اخلاق و معنویت است. این موضوع برای ما اهمیت بسیاری دارد، چرا که کمک میکند تا مسائل هویتی در کشور تا حدودی رفع و رجوع شود. اقتصاد، سبک زندگی، آزادی، استقلال و... از دیگر موضوعات ماست.
وی افزود: رمان «سیاگالش» در حیطه موضوعی اخلاق و معنویت قرار میگیرد. انشالله نسخه صوتی این رمان را تا پایان تابستان منتشر خواهیم کرد. همچنین تلاش میکنیم تا پایان امسال نیز «سیاگالش» یا به عربی و یا به اردو ترجمه و منتشر شود.
کد خبر 5208321 محمد آسیابانیمنبع: مهر
کلیدواژه: ابراهیم اکبری دیزگاه نشر صاد رونمایی کتاب خبرگزاری مهر ادبیات داستانی روز قدس ترجمه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران تازه های نشر ادبیات داستانی تجدید چاپ کتاب و کتابخوانی نقد کتاب رایزنی فرهنگی درگذشت چهره ها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان افغانستان فلسطین ماه رمضان ۱۴۰۰ اشاره به این نکته اکبری دیزگاه شرفی خبوشان امر تبلیغ شخصیت اول طلبه ها نشر صاد طلبه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۶۷۲۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسخ به شبهه قرآنی تحلیلگر اسرائیلی در توجیه غصب سرزمین فلسطین
سوءاستفاده ایدی کوهن از آیات قرآن به نفع یهودیان، واکنشهایی را از سوی کاربران شبکههای اجتماعی در پی داشت.
کوهن در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس(توییتر سابق) نوشت: «ما (یهودیان) به امر خدا وارد این سرزمین شدیم. ﴿ وَإِذ قالَ موسیٰ لِقَومِهِ یاقَومِ اذکُروا نِعمَةَ اللَّهِ عَلَیکُم إِذ جَعَلَ فیکُم أَنبِیاءَ وَجَعَلَکُم مُلوکًا وَآتاکُم ما لَم یؤتِ أَحَدًا مِنَ العالَمینَ* یاقَومِ ادخُلُوا الأَرضَ المُقَدَّسَةَ الَّتی کَتَبَ اللَّهُ لَکُم وَلا تَرتَدّوا عَلیٰ أَدبارِکُم فَتَنقَلِبوا خاسِرینَ﴾: و [یاد کن] زمانی را که موسی به قوم خود گفت: «ای قوم من، نعمت خدا را بر خود یاد کنید، آنگاه که در میان شما پیامبرانی قرار داد، و شما را پادشاهانی ساخت، و آنچه را که به هیچ کس از جهانیان نداده بود، به شما داد.» (سوره مائده/ ۲۰-۲۱)»
وی ادامه داد: «و ما هرگز از این سرزمین خارج نخواهیم شد ... ﴿وَنُریدُ أَن نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ استُضعِفوا فِی الأَرضِ وَنَجعَلَهُم أَئِمَّةً وَنَجعَلَهُمُ الوارِثینَ﴾: ما میخواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم! (سوره قصص/ ۵) ... مسلمانان! این قرآن شماست.»
در واکنش به این اقدام، کاربران شبکههای اجتماعی به او پاسخ داده و از او خواستند که آیات تکمیلی را نیز در ادامه آیاتی که ذکر کرده بیان کند.
کاربری به نام «عبدالله» آیات تکمیلی این آیات را در شبکه ایکس آورده و نوشته است: «آیه را تکمیل کن: قَالُوا یا مُوسَیٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِیهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّکَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ(۲۴) قَالَ رَبِّ إِنِّی لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی ۖ فَافْرُقْ بَینَنَا وَبَینَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ(۲۵) قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَیهِمْ ۛ أَرْبَعِینَ سَنَةً ۛ یتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَی الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ(۲۶) : گفتند: «ای موسی، تا وقتی آنان در آن [شهر]ند ما هرگز پای در آن ننهیم. تو و پروردگارت برو[ید] و جنگ کنید که ما همین جا مینشینیم.»(۲۴) [موسی] گفت: «پروردگارا! من جز اختیار شخص خود و برادرم را ندارم؛ پس میان ما و میان این قوم نافرمان جدایی بینداز. (۲۵) خدا گفت: ورود به آن سرزمین به مدت چهل سال برایشان حرام شد و در آن بیابان سرگردان خواهند ماند. پس برای این نافرمانان اندوهگین مباش.»(۲۶)
اینک در پاسخ به این روزنامهنگار اسرائیلی، به تفسیر این آیات بر اساس تفاسیر شیعه میپردازیم:
در تفسیر نمونه ذیل آیه ۲۰ سوره مائده آمده است:
بنیاسرائیل و سرزمین مقدساز این به بعد قرآن برای زنده کردن روح حقشناسی در یهود، و بیدار کردن وجدان آنها در برابر خطاهایی که در گذشته مرتکب شدند، تا به فکر جبران بیفتند، نخست چنین میگوید: به خاطر بیاورید «زمانی را که موسی به پیروان خود گفت: ای بنیاسرائیل نعمتهایی را که خدا به شما ارزانی داشته است بیاد آورید» (وَ إِذ قالَ مُوسی لِقَومِهِ یا قَومِ اذکرُوا نِعمَتَ اللّهِ عَلَیکم).
سپس به سه نعمت مهم اشاره کرده، نخست میگوید: «هنگامی که در میان شما پیامبرانی قرار داد» و زنجیر فرعونی را شکست (إِذ جَعَلَ فِیکم أَنبِیاءَ).
در پرتو این نعمت بود که از درّه هولناک شرک و بتپرستی و گوسالهپرستی رهایی یافتند، و این بزرگترین نعمت معنوی در حق آنها بود.
سپس به بزرگترین موهبت مادی که به نوبه خود مقدمه مواهب معنوی نیز هست اشاره کرده میفرماید: «شما را صاحب اختیار جان و مال و زندگی خود قرار داد» (وَ جَعَلَکم مُلُوکاً).
زیرا بنیاسرائیل سالیان دراز در زنجیر اسارت و بردگی فرعون و فرعونیان بودند و هیچ گونه «اختیاری» از خود نداشتند، خداوند به برکت قیام موسی آنها را صاحب اختیار هستی و زندگی خود ساخت.
و در آخر آیه بهطور کلی به نعمتهای مهم و برجستهای که در آن زمان به احدی داده نشده بود اشاره فرموده، میگوید: «به شما چیزهایی داده که به احدی از عالمیان نداد» (وَ آتاکم ما لَم یؤتِ أَحَداً مِنَ العالَمِینَ).
و تفسیر اطیب البیان تألیف سید عبدالحسین طیب (جلد ۶ – صفحات ۳۳۶ و ۳۳۷) در تفسیر آیه ۲۱ سوره مبارکه مائده نوشته است:
«حضرت موسی فرمود ای قوم من (بنی اسرائیل) داخل شوید زمین مقدس را که خدا برای شما مقرر فرموده و به پشت بر نگیرید که بهخسران و زیان منقلب خواهید شد.»
«... بعد از آن که خداوند بنیاسرائیل را از چنگال فرعون و فرعونیان نجات بخشید و از دریا گذشتند و فرعون و فرعونیان غرق شدند و اموال و زخارف آنها نصیب اینها شد امریه صادر شد که باید بروید در ارض مقدسه که بیتالمقدس و فلسطین و شامات و طور سینا باشد و تعبیر به مقدسه برای این است که محل انبیاء و صلحاء و اتقیاء و مدفن آنها بوده و مرکز نزول وحی و ملائکه، و لو فعلاً ساکنین آنها اشرار و کفار هستند زمین مقدس است و اهلش فاسد، چنانچه مکه معظمه و مدینه منوره بسیار زمین مقدّسی است ولی از بعد از رحلت حضرت رسول(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) اهل آن از نواصب ائمه اطهارند که انجس از کلب هستند، بنیاسرائیل متعذّر شدند و گفتند (إِنَّ فِیها قَوماً جَبّارِینَ) و سرّ این مطلب این است که حضرت موسی دوازده نقیب از دوازده سبط انتخاب فرمود که از اوضاع داخله آنجا خبر گیرند. رفتند و دیدند که آنها بسیار با قوّه و قدرت و عظمت بودند. خبر برای موسی آوردند حضرت موسی امر فرمود کتمان کنند و به بنیاسرائیل نگویند که ایجاد خوف در آنها شود. دو نفر آنها یوشع إبن نون و کالب إبن یوفنا کتمان کردند ولی بقیه افشا کردند و بنیاسرائیل خوف پیدا کردند و اطاعت موسی نکردند و داخل نشدند و گرفتار تیه شدند. لذا میفرماید «یا قَومِ ادخُلُوا الأَرضَ المُقَدَّسَةَ» بعضی گفتند بیتالمقدس، بعضی گفتند فلسطین، بعضی گفتند شام، بعضی گفتند طور سیناء، و مانعی ندارد که مراد سوریا و عراق باشد و شامل جمیع آن حدود مثل جبل عامل و نحو آنها بشود.
«الَّتِی کَتَبَ اللّهُ لَکُم» کتابة به معنای تقدیر است که تکوینی باشد بلکه تشریعی است، مثل «کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیام»ُ بقره آیه ۱۸۳ و نحوه.
«وَ لا تَرتَدُّوا عَلی أَدبارِکُم» که مخالفت این واجب مهم را نکنید و بر نگردید.
«فَتَنقَلِبُوا خاسِرِین»َ خسران دنیا چهل سال در تیه (سرگردانی و گمراهی) گرفتار و خسران آخرت معذّب به عذاب.»