گزارش// میراث ناملموس ماه رمضان| عید فطر وداعی با رمضان به رسم ایرانی‌ها
تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۷۳۸۴۳
عید فطر به عنوان آیین پایانی ماه مبارک رمضان، جایگاه ویژه‌ای بین مردم ایران داشته است و برای همین جایگاه ویژه آداب و سنتهای خاصی در این روز اجرا می‌شود. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ میراث فرهنگی را نباید تنها به بناها و اشیای تاریخی قابل لمس خلاصه کرد، آنچه از آداب و رسوم، اصطلاحات، زبان‌ها، گویش‌ها، بازی‌ها، موسیقی، ادبیات شفاهی، هنرهای اجرایی، مراسم، جشن ها و آیینهای دینی هر ملتی بر جای می‌میاند به عنوان میراث ماندگار آنها تلقی می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ماه رمضان در روزمرگی‌های زندگی ایرانی-اسلامی از سالها قبل در اقصی نقاط کشور آیینهای مختلفی را به همراه داشته است و حالا تبدیل به میراث ناملموس ایرانی‌ها در شهرهای مختلف شده است. به مناسبت ماه مبارک رمضان آیینهای مختلف ماه رمضان در ایران را که حالا با عنوان میراث ناملموس کشور شناخته می‌شوند مرور می‌کنیم:
عید فطر به عنوان آیین پایانی ماه مبارک رمضان همواره شأن و منزلت والایی داشته‌است. عید فطر به عنوان بخش پایانی یک ماه دینی که پر از آیین‌ها و سنتهای مختلف است با شکوه هر چه تمام‌تر برگزار می‌شد و شاهان و بزرگان هر شهر و کشورِ مسلمان، خود را موظف به حضور در این آیین پایانی می‌دانستند. دوره‌های مختلف تاریخی این عید را با ارزش می‌دانستند و هر دوره‌ای، آیین‌ها و سنتهای مخصوص به خود را داشت. به عنوان مثال عثمان‌ها در این عید مزایای زیادی برای کارکنان خود در نظر می‌گرفتند و مرسوم بود که عیدی می‌دادند، زندانیانی که رفتار خوبی داشتند و بخش زیادی از دوره محکومیتشان گذشته بود آزاد می‌کردند و خلاصه این عید به یک آیین مهم در حکومت عثمانی تبدیل شده‌بود.
عید فطر در بین پادشهان دیگر هم مقدس برشمرده می‌شد و مراسم باشکوهی برای آن برگزار می‌کردند، از زمان ورود توپ به کشور هم رویت ماه شوال با شلیک توپ همراه بود. با اعلام زمان عید، صبح روز بعد جمعی از درباریان به همراه پادشاه برای اقامه نماز عید به بزرگترین مسجد شهر می‌رفتند که به اصطلاح به این جمع از درباریان«دسته عید» می‌گفتند؛ البته اسب پادشاه هم در برخی حکومتها تزئینات مناسبتی داشت و درباریان شاه لباسهای فاخر به تن می‌کردند. در نهایت دسته عید بعد از برگزاری نماز به کاخ باز می‌گشتند و مراسم به پایان می‌رسید. بعد از آن هم خیل تبریکات و دست بوسی‌ها بود که به دربار می‌رسید.
این تبریکات هم بین مردم رواج داشت. و مردم هم در این ایام به دید و بازدید می‌پرداختند و جشن مفصلی در شهر برپا بود؛ البته این جشنها و رسومات بیشتر در بین حکومتهایی برپا بود که داعیه دین را هم داشتند، مانند حکومت عثمانی. در واقع جشنها و مراسمی که در شهر برگزار می‌کردند بیشتر باعث وحدت مردم می‌شد و مقبولیت عمومی را برای پذیرش حکومتها بیشتر می‌کرد.
برخی آیین‌ها در عید فطر شبیه به آیینهای نوروزی بود و مانند عید نوروز خانه‌ها تمیز می‌شدند و در خانواده‌های ثروتمند‌تر کودکان رخت و لباس نو به تن می‌کردند. روز قبل از عید به زیارت اهل قبور می‌رفتند و بر سر قبر آنها قرآن می‌خواندند، حمام‌ها هم تا صبح پذیرای روزه‌دارانی بود که می‌خواستند غسل کرده و روز بعد به استقبال نماز عید بروند. طبل زنان و آنهایی که در ایام ماه رمضان به روش‌های مختلف مردم برای سحری خوردن بیدار می‌کردند، حالا با همان روش مردم را برای اقامه نماز عید فطر دعوت می‌کردند.
اما این آیینهای کهن به مرور زمان و با تغییر شکل زندگی در دنیای مدرن تغییر کرده است و تنها بخشی از آنها به صورت کمرنگ، در قومیت‌ها و ملت‌های مختلف ادا می‌شوند. در ایران هم شیوه‌های مختلف و متنوعی برای برگزاری مراسم روز عید فطر در شهر های کشور وجود دارد.
اما این آیینهای کهن به مرور زمان و با تغییر شکل زندگی در دنیای مدرن تغییر کرده است و تنها بخشی از آنها به صورت کمرنگ، در قومیت‌ها و ملت‌های مختلف ادا می‌شوند
اولین آدابی که برای این ماه در بین اقوام مختلف مشترک بود، آداب رویت ماه در روزهای آخر ماه رمضان بود. افراد برای دیدن ماه روی پشت‌بامها می‌رفتند و بعد از دیدن ماه، رسم بر این بود که دعایی می‌کردند. چشم‌ها را بسته و بعد از خواندن دعا و نیازی که داشتند یا به صورت طفلی معصوم می‌نگریستد یا به انگشتری عقیق و یا به آب زلال، البته در بین اقوام مختلف نگاه کردن به هر چیز فلسفه و دلایل خود را داشت در این بین نگاه به آیینه و صورت فرد روزه‌دار و مومن هم مرسوم بود تا برای فرد خوش یمنی به بار بیاورد.
بیشتر اهالی شهرهای شمالی و به خصوص استان مازندران و گیلان برای برپایی مناسک عید، لباس محلی می‌پوشند و به روستای محل تولدشان می‌روند، بعد از برپایی نماز عید فطر هم سنت دید و بازدید را برپا می‌کردند و اغلب به صورت دسته جمعی به دیدار بزرگان می‌رفتند، البته هنوز هم این سنت پابرجاست. خانواده شهدا هم مقصد دید و بازدید برخی از اهالی محل است و عده‌ای دیگر بر سر مزار شهدا می‌روند. سرای اهل قبور در این روز شلوغ است و مردم برای قرائت فاتحه بر سر مزار درگذشتگان خود حاضر می‌شوند، اغلبشان هم در این ایام نذری می‌دهند، از خرما و شیرینی گرفته تا آش دوغ و آش رشته.
اما در استانهای کویری و به خصوص یزد مراسم عید فطر با اعمال مستحبی و تکبیرگویی در مصلاها و مساجد شهر همراه است. آن روزهایی که کرونا نبود مردم این مناطق با حضور در مصلاها و قبل از برپایی نماز مصاحفه می‌کردند و عید را تبریک می‌گفتند. پیش از نماز هم مردم به همراه مکبران ذکرهایی مانند الله اکبر، لااله الاالله و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) می‌گفتند و دعای سلامت امام زمان (عج) را می‌خواندند که البته هنوز از رسومات پابرجاست.
محل توزیع نذورات هم همان محل برپایی نماز بود که هرکسی اگر نذری داشت به محل برپایی نماز میاورد و پخش می‌کرد، از انواع شیرینیجات گرفته تا آش مخصوص حضرت ابوالفضل (ع) در یزد. همان سنت دید و بازدید در استانهای کویری کشور هم پابرجاست اما کرمانی‌ها در این روز بیشتر به دیدار خانواده‌هایی می‌روند که به‌تازگی عزیزانشان را از دست داده‌اند و تلاش می‌کنند تسلی خاطری باشند بر داغ این خانواده‌ها. البته این عید به عنوان یکی از اصلی‌ترین اعیاد برای برگزاری مراسم نوعید در تمام کشور محسوب می‌شود و هنوز هم این رسومات پابرجاست.
اما در سیستان و بلوچستان مراسم استقبال از عید فطر از مدتها قبل صورت می‌پذیرد، چرا که زنان این استان برای آماده کردن لباسهای مخصوص سوزن‌دوزی شده باید از قبل کارشان را شروع کنند تا در زمان عید لباسها آماده باشند. همچنین از شب قبل از عید حنا آماده کرده و با اشکالی زیبا به دست دختران و زنان سیستان و بوچستان نقش می‌بندند. مراسم عید هم در محلهای مخصوصی به نام «عیدگاه» برگزار می‌شود. روزهای آخر ماه رمضان هم بازارها شلوغ و پر از جمعیت است تا مردم مایحتاج خود را برای برگزاری مراسم عید تهیه کنند.
این عید برای عربهای خوزستان از عید نوروز هم مهمتر است و بیشتر گذرگاه‌ها در این استان آذین‌بندی می‌شوند و به استقبال عید می‌روند. زنان خانه‌دار عرب زبان در روزی به نام «ام‌الوسخ» اقدام به تمیزکاری خانه‌ها کرده و به اصطلاح خانه‌تکانی می‌کنند. در روز بعد، که «ام‌الحلس» نامیده می‌شود از نظافت خانه دست کشیده و اعضای خانواده به نظافت شخصی خود می‌رسند. همچنین خود را آماده پذیرایی از میهمانان می‌کنند. در این ایام دید و بازدیدها مانند ایام نوروز برپاست. برای این دید و بازدیدها هم درب هیچ خانه‌ای بسته نیست و همسایه‌ها و اقوام با یک یاالله وارد خانه‌ها می‌شوند.
این ایام شادی و دید و بازدیدها برای هرمزگانی‌ها تا سه روز هم ادامه خواهد داشت. و برخی بزرگان خانواده‌ها بعد از روز عید دوباره تا چند روز اقدام به روزه‌داری می‌کنند. بوشهری‌ها هم از چند روز مانده به عید تدارک آن را می‌بینند و شیرینی و تنقلات آماده می‌کنند تا وقتی کودکان در روز عید برای دریافت عیدی به درب منزلشان می‌روند بی‌نصیب نمانند.
با پایان ماه رمضان هم شعارهای وداع با این ماه مبارک طنین‌انداز می‌شود، «الوداع، الوداع ای ماه مبارک الوداع، دیر آمدی، زود می‌روی، ماه مبارک الوداع» و یا «الوداع الوداع یا رمضان، و علیک السلام شهر صیام». اهالی بوشهر اذان صبح را برای رفتن بر سر مزار درگذشتگان انتخاب می‌کنند.
با امید اینکه هرچه زودتر این ویروس منحوس مانع از برپایی مراسم آیینی و سنتی ایرانی‌ها نباشد و این سنتها به دست فراموشی سپرده نشوند.
میراث ناملموس ماه رمضان| از رسم 900 ساله مردم قشم تا روضه قنبر در شبهای قدرمیراث ناملموس ماه رمضان| سنتهای فراموش‌شده تهرانی‌ها از آیین "گل خندانی تا پس افطاری"گزارش/ میراث ناملموس ماه رمضان| از رشته خشکار 300 ساله نان‌های مخصوص ماه رمضان + تصاویرمیراث ناملموس ماه رمضان| «نون‌پوشی» و «گره‌گشو» در فرهنگ مردم جنوبانتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران ماه مبارک رمضان فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران ماه مبارک رمضان میراث ناملموس ماه رمضان دید و بازدید برپایی نماز خانواده ها ماه مبارک نماز عید آیین ها عید فطر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۷۳۸۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیین‌نامه ممنوعیت سگ‌گردانی در پارک‌ها اجرایی شود
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به ورود سگ‌ها به فضای سبز شهری گفت: مردم ما پایبند به آئین اسلام و تشیع هستند، این مواردی باید در فضای عمومی و پارک‌ها رعایت شود و اگر آئین نامه‌ای در این زمینه وجود دارد اجرایی شود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، حجت‌الاسلام منوچهر مهروی‌پور امروز _یکشنبه شانزدهم اردیبهشت_ در نطق میان دستور دستور صدوسی‌ویکمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه بر اساس قانون شوراها اعضای شورای شهر حق دخالت در انتصابات شهرداری را ندارند، اظهار کرد: شهردار موظف به پاسخ گویی در مورد انتصابات و عملکرد منصوبین است.
وی با بیان اینکه رصد مدیران چند دلیل دارد، افزود: ایجاد انگیزه برای تلاش بیشتر و جذب بهتر برای خدمت به مردم، تقویت ارتباط میان مردم و مدیران شهرداری و پاسخگو کردن مدیران از جمله این دلایل است.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به موضوعات مطرح شده درباره کارخانه قند نقش جهان اظهار کرد: همکاران ما در کمیسیون پایش بررسی‌هایی در این خصوص داشتند. این کارخانه ظرفیت درآمدسازی دارد و یکی از مهمترین سهام داران آن شهرداری اصفهان است؛ درخواست داریم گزارشی برای تنویر افکار عمومی در خصوص فعالیت‌های این کارخانه ارائه شود.
وی با اشاره به نیازها و دغدغه‌های منطقه ۹ و ۲ شهرداری اصفهان گفت: هر یک از محلات این بخش تاریخی، مؤثر، انقلابی و شهیدپرور هستند که نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و انجام فعالیت‌های عمرانی است.
مهروی پور با بیان اینکه این بخش حدود ۱۰۰۰ هکتار وسعت دارد و از این میزان ۱۷۰ هکتار بافت فرسوده است، افزود: کوهانستان ۱۷ هکتار و سودان ۱۲ هکتار بافت فرسوده دارد که خدمات ایمنی در این محلات را دچار مشکل کرده است.
وی افزود: در راستای احیای بافت فرسوده باید تلاش شود تا شاهد یک اتفاق بزرگ در ماه‌های پایانی دوره کنونی دولت و مدیریت شهری باشیم.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه اختلاف حریم بین اصفهان و خمینی شهر کلان معضل منطقه ۹ شهر است، افزود: فضای سبز این منطقه که به عنوان ریه اصفهان شناخته می‌شد امروز دچار مشکل است که لازم به نظر می‌رسد شهرداری باید نسبت به این امر رسیدگی کند.
وی افزود: خط بی‌آرتی در این منطقه حدفاصل جهاد تا خیابان شهید حجازی چند سالی است در دستور کار بوده، اما انجام نشده است، مردم نیازمند خدمات مؤثر در حوزه حمل‌ونقل هستند و مسئولان باید نیازهای این حوزه را برطرف کنند.
مهروی‌پور با بیان اینکه در منطقه ۲ شهرداری اصفهان نیز دچار عقب‌ماندگی در پیشرفت‌های شهری هستیم، گفت: مدیران مناطق باید در شورا حضور پیدا کنند و گزارش عملکرد بدهند تا معضلات آنها شناسایی و پیگیری شود.
بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب مسئله غزه نباید از مسئله اول جهان اسلام خارج شود
وی با اشاره به ظرفیت‌های مستعد برای موفقیت‌های ورزشی در سطح مناطق بیان کرد: سرانه‌های ورزشی و خدمات فرهنگی در منطقه ۲ باید تقویت شود تا استعدادها شناسایی و پرورش پیدا کنند.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به همکاری‌های آموزش و پرورش و مدیریت شهری گفت: رویداد عصر ورزش که سال گذشته اجرا شد، سال جاری با همکاری معاونت فرهنگی شهرداری با قدرت بیشتری دنبال شود، همچنین رویداد کلاس شهر مورد توجه قرار گیرد تا در محلات و مناطق مختلف شاهد این رویداد باشیم.
وی با اشاره به مساعدت‌های مالی و پروژه‌های مشارکت محور گفت: پرداخت‌های این حوزه حتی از اردیبهشت ۱۴۰۲ تا کنون صورت نگرفته است که باید مدیریت شهری به این امر توجه کند.
مهروی‌پور با اشاره به ورود سگ‌ها به فضای سبز شهری بیان کرد: مردم ما پایبند به آئین اسلام و تشیع هستند، این مواردی باید در فضای عمومی و پارک‌ها رعایت شود و اگر آئین نامه‌ای در این زمینه وجود دارد اجرایی شود.
وی با اشاره به مسئله غزه بیان کرد: بر اساس بیانات رهبر معظم انقلاب مسئله غزه نباید از مسئله اول جهان اسلام خارج شود. امروز دانشجویان جهان در حال قیام علیه صهیونیست‌ها هستند و از مدیریت شهری اصفهان نیز می‌خواهیم به صورت مصداقی و رویدادی به این موضوع بپردازد.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به همایش تجلیل مردم از طرح نور گفت: از سردار رادان و نیروی انتظامی و مردم بابت انجام اقدامات انقلابی تشکر می‌کنیم.
کد خبر 750763
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت