همکاری ایران با بازرسان آژانس تمدید میشود؟
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۰۶۳۳۶
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، توافق سه ماهه ایران و آژانس بین المللی که به آژانس اجازه نظارت بر فعالیتهای ایران را میداد، ۳۱ اردیبهشت به پایان میرسد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، دوشنبه بیستم اردیبهشت، تأکید کرد که آژانس مذاکرات فنی را به موازات مذاکرات سیاسی در وین با هیئت ایرانی انجام میدهد و ما به موازات گفتوگوهای سیاسی در وین، پایتخت اتریش در گفتوگوهای فنی با ایران را نیز پیش میبریم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
گروسی پیش از این آمادگی خود را برای سفر به تهران و انجام مذاکره درباره هر توافق جدیدی که به آژانس اجازه دهد عملیات نظارت و بازرسی تأسیسات ایران را ادامه دهد، ابراز داشته بود. این اظهارات در حالی مطرح میشود که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد ایرانی در وین، در بیانیهای هجدهم اردیبهشت به شبکه «اناچکی» ژاپن ارائه داد، اعلام کرد که در صورت پیشرفت مذاکرات، امکان تمدید توافق سه ماهه بین آژانس بین المللی انرژی هستهای و ایران وجود دارد.
توافقی که به نتیجه مذاکرات وین گره خوره است/ بازرسان آژانس باز هم میتوانند نظارت کنند؟مقامات آمریکایی هفته گذشته برای چهارمین دور مذاکرات غیر مستقیم با ایران در خصوص اینکه چگونه اجرای توافق هستهای از سر گرفته شود، به وین بازگشتند. اخیرا جوزپ بورل، دیپلمات ارشد و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفت مذاکرات هستهای در وین بین ایران و قدرتهای جهانی در حال ورود به مرحلهای حساس است و هفتههای آتی به منظور حفظ توافق هستهای ۲۰۱۵ هفتههایی حساس است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانسی مطبوعاتی گفت که من خوش بین هستم. این یک دریچه فرصت است که برای هفتهها تا پایان این ماه باز خواهد ماند، اما کار زیادی لازم است. زمان محدود است و من امیدوارم که مذاکرات وارد مرحله بدون توقف در وین شود.
اظهارات جوزپ بورل در فضایی مطرح میشود که هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز مذاکرات را سخت و طاقت فرسا توصیف کرد؛ اما گفت تمامی شرکت کنندگان در حال انجام آن در فضایی سازنده هستند. هایکو ماس مدعی شد: هرچند زمان در حال از دست رفتن است، اما هدف ما بازگرداندن توافق هستهای است، به طوری که این تنها راه برای تضمین این مسئله است که ایران قادر به دستیابی به سلاح هستهای نخواهد بود.
پیشتر «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین در توییتی در حساب کاربری خود نوشت: «نمایندگان هیئت روسیه و آمریکا در مذاکرات وین در مورد احیای توافقنامه هستهای ایران بار دیگر با یکدیگر دیدار کردند تا در مورد پیشرفتهای حاصل شده و همچنین راهها و چالشهای پیش رو تبادل نظر کنند. مثل همیشه این مذاکرات موثر و مفید بود.»
همچنین خانم وندی شرمن جانشین وزیر خارجه آمریکا در گفتوگویی اعلام کرد: مذاکرات وین پیشرفتهایی حاصل شده است، اما هنوز مسیری طولانی برای انجام این کار وجود دارد، امیدوارم که بتوانیم به تفاهم برسیم تا توافقنامه فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی که در پایان ماه مه منقضی میشود، بتواند تمدید شود.
چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت، عراقچی مذاکره کننده ارشد هستهای ایران در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: از سرگیری اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران مستلزم رفع تحریمهاست. ما علاقمندیم این کار تا قبل از ٣١ اردیبهشت انجام شود، البته اگر مقدور باشد.
ما جدی و مصمم هستیم، و حتی از همین فردا آمادهایم که اگر تحریمها به شکلی که قابل راستی آزمایی باشد برداشته شوند، به اجرای کامل برجام برگردیم.
دست آژانس با آمریکا و اروپا در یک کاسه است/ گروسی: هرجا گیر کردید، کافی است بگویید!حنیف غفاری کارشناس مسائل بین الملل در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مذاکرات وین و احتمال تمدید همکاری با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی،میگوید: مناسبات ایران با آژانس و آنچه در چرخ مذاکرات وین میگذرد دو مقوله منفک و گسسته از هم نیستند و رفتارهای آژانس معمولا در عرض رفتار آمریکا و اعضای تروئیکای اروپایی تعریف میشود. به عبارت دیگر هرجا که واشنگتن و تروئیکای اروپایی در خصوص اعمال فشار بر ایران، به آژانس چراغ سبز نشان دهند، آژانس سعی میکند بهانههای لازم را در این خصوص پیدا کند؛ مانند بحث تشدید نظارت ها، بازرسیها و مواردی که در این چند روز گذشته در مذاکرات وین بارها مطرح شد.
او همچنین تاکید کرد: در مواردی که واشنگتن و تروئیکای اروپایی وارد فاز تعاملی تری با ایران شوند، در آن صورت شاهد این هستیم که آژانس بین المللی انرژی اتمی هم کارکرد خود را به عنوان نهاد مستقل بین المللی از دست میدهد، یعنی عملا ضرب آهنگ رفتاری آژانس با واشنگتن و تروئیکای اروپایی تنظیم میشود. فراموش نکنیم که آمریکا و اتحادیه اروپا سعی دارند که از آژانس بین المللی انرژی اتمی و شخص رافائل گروسی به عنوان عوامل و کاتالیزورهایی جهت تسریع مذاکرات استفاده کنند. دائما هم در مواضع اخیر جوزف بورل اعلام کردند که امیدوار هستند که در نهایت به تمدید قرارداد ایران و آژانس نرسند، یعنی سعی دارند مذاکرات را پایان دهند و از آژانس به مثابه یک تهدید علیه ایران یاد میکنند، مقامات آژانس هم متاسفانه از این رویکرد استقبال میکنند.
کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: در زمان یوکیا آمانو و اکنون هم در رافائل گروسی شاهد هستیم که آژانس در بزنگاهها و آوردگاههای مذاکرات بازی خود را به نفع ایران انجام نمیدهد، بلکه با بهانه گیریهای فنی و حقوقی پازل بازی آمریکا و تروئیکای اروپایی را تکمیل میکند.
آیا تمدید همکاری با بازرسان آژانس با قانون اقدام راهبردی مغایرت دارد؟طاها اکرمی کارشناس مسائل آمریکا در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تمدید توافق با آژانس در مورد بازرسی از تاسیسات هستهای مغایر با قانون اقدام راهبردی است، گفت که با این کار قانون دور زده میشود و در دراز مدت هم نمیشود، امید زیادی به برجام داشت ضمن اینکه اصل مذاکره باید به برخی نهادهای دیگر منتقل شود و در تیمهای مذاکره کننده هم تجدید نظر شود، زنده شدن برجام سال ۲۰۱۵ دور از ذهن است، در حقیقت غربیها امتیازات لازم را به ما نخواهند داد، مگر این که دو اصل اساسی ایران را نقض کنند. برجام توافقنامه است و آمریکاییها هم گفتند که دولت بعدی ما الزامی برای رعایت آن ندارد، لذا سناریوی محتمل در کوتاه مدت، تمدید توافق با آژانس و استمرار مذاکرات است تا با گذر زمان تیمها و دولت بعدی اقدامات دیگری انجام دهند.
اکرمی تاکید کرد: اگر قرار باشد مذاکرهای باشد دولتی باید این روند را ادامه دهد که ۴ سال دیگر هم روی کار باشد، نه دولتی کمتر از ۲ ماه دیگر از عمر آن باقی نمانده است.
احیای برجام؛ ممکن است؟/ مذاکراتی که باید به بعد از انتخابات موکول شوداکرمی درباره مذاکرات وین، گفت که مذاکرات وین در راستای زنده کردن توافقی است که سال ۲۰۱۵ بسته شد، اما دیگر چیزی به نام برجام وجود ندارد که بخواهد احیاء شود. در واقع زنده شدن چنین توافقی خیلی دشوار است، چراکه هدف ما کسب مزیتها و منافع اقتصادی است و طرفین برجامی نمیخواهند این را در دراز مدت به ما بدهند و کسب این منافع در کوتاه مدت هم فایدهای ندارد، غربیها قصد زنده کردن برجام را ندارند، بلکه میخواهند ایران را بیش از این وارد تعهدات کنند، آنها میخواهند محدودیتهایی برای ما بگذارند تا با پذیرش این محدودیتها در دراز مدتتر توانمندی و مزیتهای بیشتری را از دست دهیم.
اکرمی درباره اینکه نتیجه مذاکرات اخیر وین بالاخر چه زمانی مشخص میشود، توضیح داد: دولت فعلی ایران تلاش خود را به کار میگیرند تا در این مدت باقی مانده در مذاکرات وین به نتیجه برسند، اما این نقطه قوت ما نیست، چراکه ممکن است امتیازات لازم را نگیرند. بعد از انتشار فایل صوتی و مسائلی که پیرامون آن ایجاد شد، شاید شرایط سیاسی داخل کشورمان به شکلی نیست که تیم مذاکره کننده ما بتوانند با قدرت در وین صحبت کنند.
کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه سیاست قطعی ایران، قانون اقدام راهبردی و پایان دولت فعلی سه فکت اصلی این روزهای کشور است، گفت: اصل سیاست قطعی و قانون اقدام راهبردی در چند بخش رعایت نمیشود و دسته بندی تحریمها و مواضع آمریکایی نشان نمیدهد که همه تحریم لغو شود.
رحیم بایزیدی مدیر گروه روابط بین الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی هم در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، تاکید کرد: در شرایط فعلی چندین عامل باعث میشوند تا احتمال احیاء سریع یا گام به گام برجام قبل از انتخابات ایران بسیار زیاد باشد؛ فرصت سه ماهه ایران به آژانس در اوایل خرداد تمام میشود. یعنی اگر تا اوایل خرداد تحریمها لغو نشده باشند، توافق سه ماهه ایران و آژانس لغو شده و ایران دسترسی بازرسان آژانس به سایتهای هستهای را محدود میکند، لذا آژانس، آمریکا و کشورهای اروپایی به شدت در تلاش هستند تا مانع از حذف نظارتهای آژانس بر برنامه هستهای کشور شوند.
به هر قیمتی مذاکره نکنیماظهارات غربی ها در چند وقت اخیر نشان میدهد که به نوعی از تعجیل وزارت خارجه و دولت ایران برای به نتیجه رساندن مذاکرات برجامی، تا قبل از انتخابات بهره میبرند، اما کارشناسان بر این باورند که ایران باید معطوف به نتیجه مذاکره کند ، نه معطوف به زمان.
آنطور که ناظران میگویند، نباید نتیجه مذاکرات را به فاکتوری مانند انتخابات گره بزنیم و به هر قیمتی بخواهیم به نتیجه برسیم، بلکه مذاکرات را معطوف به تامین حقوق حقه ایران انجام دهیم تا بتوانیم نتیجه و امتیاز بهتر و بیشتری بگیریم.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: آژانس بین المللی انرژی اتمی بازرسان آژانس آژانس بین المللی انرژی اتمی باشگاه خبرنگاران جوان قانون اقدام راهبردی تروئیکای اروپایی بازرسان آژانس نتیجه مذاکرات کارشناس مسائل مذاکره کننده مذاکرات وین گفت وگو تحریم ها هسته ای سه ماهه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۰۶۳۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تهدید به بازنگری در دکترین هستهای؛ آیا امیدی برای توافق باقی مانده؟
نشانههایی وجود دارد که تماسهای مخفی بین ایالات متحده و ایران، نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد پرونده هستهای نیز در جریان است.
به گزارش اکوایران، ایران پس از عملیات پهپادی و موشکی به اراضی اشغالی و پاسخ محدود (رژیم) اسرائیل، ارزیابی کرد که توانسته با بازدارندگی هستهای اسرائیل و اتحاد نظامی اسرائیل و آمریکا به طور مؤثری مقابله کند.
بازنگری در دکترین هستهایبه نوشته استیمسون، ایران با دو دشمن روبروست که هر دو از تسلیحات هستهای برخوردار بوده، در حالی که ایران فاقد آن است. با این حال، در صورت تشدید بیشتر تنشها، ایران به احتمال زیاد برای ایجاد بازدارندگی در برابر حملات آینده، به سمت گریز هستهای پیش خواهد کرد.
در آستانه حمله محدود (رژیم) اسرائیل در ۱۹ آوریل، سرلشکر احمد حقطلب، رئیس سازمان حفاظت و امنیت هستهای در مورد لزوم بازنگری در استراتژی هستهای ایران در نتیجه افزایش تهدیدات آمریکا و (رژیم) اسرائیل صحبت کرد. او گفت: «اگر اسرائیل تصمیم بگیرد از تهدید حمله به مراکز هستهای ایران به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر تهران استفاده کند، بازنگری در دکترین و سیاستهای هستهای جمهوری اسلامی ایران و گذر از تحفظات قبلی اعلامشده توسط کشور، ممکن و قابلتصور است».
همزمان، روزنامه شرق مدعی شد امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل و معاون سابق دبیر شورای عالی امنیت ملی تماسهای آرام خود با آمریکا را نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد موضوع هستهای نیز ادامه داده است.
بنبست مذاکرات و توافق موقتآخرین دور مذاکرات رسمی هستهای در سپتامبر ۲۰۲۲ با پیشنهادی از سوی جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیاست امنیتی به پایان رسید که به انجام نرسید.
مذاکره روسیه آمریکا درباره ایران ریابکوف رابرت مالیایران خواستار پایاندادن به اختلافات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد مسائل پادمان، لغو تحریمهای آمریکا علیه سپاه پاسداران و تضمین ایالات متحده مبنی بر تداوم هرگونه توافق فراتر از دولت بایدن بود. چنین امتیازاتی حاصل نشد.
در غیاب توافق رسمی، آمریکا و ایران در ماه می۲۰۲۳ در عمان به تفاهم موقتی دست یافتند که ادعا شده بر اساس آن، ایران متعهد شد که غنیسازی اورانیوم را فراتر از ۶۰ درصد انجام ندهد، پنج شهروند دوتابعیتی ایرانیآمریکایی را آزاد کند و در ازای آن، وجوه بلوکهشدهاش توسط آمریکا آزاد گردد. واشنگتن همچنین سیگنالهایی فرستاد که تحریمهای نفتی علیه ایران را تشدید نخواهد کرد.
هدف از تفاهم موقت میان بِرَد مکگورک، هماهنگکننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید و علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد هستهای وقت ایران دورزدن کنگره آمریکا بود که در غیر این صورت، فرصت بررسی دقیق و احتمالاً مسدودکردن یک توافق رسمی را داشت. با این حال، اسرائیل با این موضوع مخالفت کرد و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر (رژیم) اسرائیل در تماس تلفنی ۸ ژوئن ۲۰۲۳ به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اسرائیل به هیچ توافقی بین واشنگتن و تهران پایبند نخواهد بود.
جنگهایی که سد مذاکرات شدندهمچنین همکاری نظامی ایران و روسیه با واکنش منفی کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا مواجه شد. حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به شدت بر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سال ۲۰۱۵ تأثیر گذاشت و عملاً روندی که با ایران در سال ۲۰۰۸ آغاز شده بود را نابود کرد.
جنگ اوکراینبا افزایش قیمت انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین، برخی از فشارهای اقتصادی فوری بر ایران کاهش یافت. روسیه و ایران به هم نزدیکتر شدند و روایت افول غرب و نیاز به «نگاه به شرق» در تهران قوت یافت.
با این حال، روابط اقتصادی نزدیکتر با روسیه و چین نتایج مطلوبی را برای رشد اقتصادی ایران به همراه نداشت. ایران قرار بود مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را در عمان در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ از سر گیرد. آغاز جنگ غزه مانع از این امر شد، هرچند گزارش شده که دو طرف در ژانویه ۲۰۲۴ برای بحث در مورد حملات حوثیها در دریای دیدار کردند.
در بحبوحه ادامه جنگ غزه و افزایش تنشها میان آمریکا و گروههای مقاومت منطقه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران تولید اورانیوم با خلوص بالا را افزایش داده و از اواسط ۲۰۲۳، کاهش تولید را معکوس کرده است. مقامات آمریکایی بر این باورند که ایران در صورت غنیسازی بیشتر، سوخت کافی برای گریز هستهای را در اختیار دارد و زمان لازم برای آن را میتوان با روز اندازهگیری کرد، نه با ۱۲ ماه که توسط برجام تعیین شده بود.
گزینههای غربهنوز هم برنامههایی روی میز وجود دارد که میتواند مذاکرات هستهای را احیا کند. تهران اعلام کرده که عمانیها یک مکانیسم «کم در برابر کم» یا «گامبهگام» مشابه توافق می۲۰۲۳ ارائه کردهاند. یکی دیگر از احتمالات که توسط علی واعظ و ولی نصر پیشنهاد شده، تقویت همکاریهای منطقهای به عنوان راهی برای جبران محدودیتهایی در برنامه هستهای ایران است.
همچنین گزارشهایی از طرح ژاپن برای احیای مذاکرات هستهای به گوش میرسد، اگرچه هیچ جزئیاتی منتشر نشده است. ژاپن سابقهای در میانجیگری هستهای ندارد، اما به عنوان میانجی برای دستیابی به آتشبس جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد.
اگر نهایتاً مرگ برجام اعلام شود، غرب سه گزینه دارد: بازدارندگی، اقدام نظامی یا مذاکرات جدید. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را در سال ۲۰۱۵ تأیید کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود. پیش از آن، بریتانیا یا فرانسه میتوانند در صورت غنیسازی اورانیوم توسط ایران به سطح گریز هستهای، تحریمهای سازمان ملل علیه تهران را «بازگردانند». ایران تهدید کرده که در صورت بازگشت تحریمها، از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (مانند کاری که کره شمالی در سال ۲۰۰۲ انجام داد و سپس به ساخت بمب اقدام کرد) خارج خواهد شد.
سؤالی که مطرح میشود این است که آیا ایالات متحده در پی حمله تلافیجویانه ایران به اسرائیل در ۱۳ آوریل، تحریمهای نفتی را تشدید خواهد کرد؟ دولت بایدن تحریمهای جدیدی را علیه تولید پهپاد و فولادسازی ایران اعلام کرده، اما هیچ اشارهای به تحریمهای نفتی نداشته است. با توجه به اینکه تنها مزیت توافق فعلی بین دو کشور این بوده که ایران میتواند نفت را به چین بفروشد، به احتمال زیاد وضعیت شکننده موجود در طول انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد یافت.
با این حال، حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، احتمالاً در مورد کاهش تحریمها علیه ایران با احتیاط عمل خواهد کرد.
ممکن است ایران برای حفظ برجام بر روی کاغذ، تا زمانی که قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ منقضی شود و شورای امنیت دیگر «درگیر» این موضوع نباشد، از اهرمهای خارج از موضوع هستهای استفاده کند.
جنگ غزه همچنین هم محدودیتها و هم فرصتهای ایران و گروههای مقاومت را برای مقابله با اسرائیل و آمریکا نشان داد. عملیات مستقیم ایران به (رژیم) اسرائیل، تحلیل دقیقتری از واکنش اسرائیل و آمریکا به ایران، خارج از «منطقه خاکستری» را در اختیار تهران قرار داد. ایران با ارزیابی این اطلاعات، میتواند برای استفاده در مذاکرات هستهای آتی اهرم فشار به دست آورد.
بهترین راه پیش رو میتواند ادامه تعهدات تکمادهای از سوی دو طرف بوده و در عین حال، خطقرمزها برای جلوگیری از تشدید درگیری در هر دو عرصه هستهای و منطقهای را رعایت کند. با درسگرفتن از تجربیات گذشته، هنوز هم یافتن راهحلی متوازن برای حلوفصل موضوع هستهای بر اساس فرآیندی گامبهگام امکانپذیر است.