بازگشت خشکسالی به ایران / تابستان داغ داغ در انتظار کلانشهرها / سدهای کشور یکی پس از دیگری تهی میشوند
تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۴۴۷۳۷
گروه استانها ـ شهرهای ایران حال و روز خوبی ندارند، بحران خشکسالی به بزرگترین چالش این روزهای کشور تبدیل شده است؛ حال اگر نخواهیم آن را فاجعه بنامیم، واژهای نیست که بیانگر عمق این وضعیت خطرناک و پیامدهای مخرب آن برای آینده باشد. - اخبار استانها -
خبرگزاری تسنیم ـ گروه استانها| 12 کلانشهر اراک، اصفهان، بندرعباس، تهران، شیراز، قزوین، قم، کرج، کرمان، مشهد، همدان و یزد تابستان امسال با بحران تأمین آب مواجهاند که از این میان جیرهبندی آب در کرج به عنوان اولین کلانشهر بحرانی آغاز شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما شاید بحران خشکسالی آنجا نگران کننده باشد که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی میگوید خشکسالی بیسابقه در انتظار ایران است و سایه شوم خشکسالی بعد از کرونا در سال 1400 ایران را در برخواهد گرفت.
امسال بهار؛ نه خبری از بارش های سیل آسای چند سال اخیر بود و نه از بارش های معمول بهاری. ضمن آنکه در زمستان نیز میزان بارش ها به شدت کاهش پیدا کرده بود. همین مساله باعث شد تا کارشناسانی که تا چندی پیش اعلام می کردند که سالهای خشکسالی به پایان رسیده، در تغییر موضعی ملموس، مدعی شوند که سالی خشک و کم بارشی پیش رو خواهیم داشت.
خشکی در کمین استان گلستان
تالابهای آلاگل، آلماگل، آجیگل و گمیشان از مجموعه تالابهای بینالمللی کشور در دشت ترکمن صحرا و در نزدیک مرز ایران و ترکمنستان از مناطق مهم دیدنی استان گلستان است که سالانه طبیعتگردان و گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. این گنجینههای ارزشمند که نقش موثری در حفظ محیط زیست، اقتصاد مردم بومی و گردشگری منطقه داشته و دارند، متأسفانه در برخی سالها با خشکی دست و پنجه نرم میکنند. تغییر رژیم آبی رودخانه اترک به عنوان تنها منبع تغذیه این تالابها و ساخت سد در استانهای همجوار، حیات این اکوسیستم منحصر به فرد را در معرض تهدید قرار داده است.
مجموعه تالابهای آلماگل، آجیگل و آلاگل سه تالاب بین المللی در شمال گنبدکاووس و با وسعت سه هزار و 27 هکتار، محل زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبزی هستند که از شمال سیبری به این تالابها مهاجرت میکنند.
تالاب آلاگل به عنوان بزرگترین دریاچه استان گلستان و یک تالاب آب شور بوده که در کنار شهر اینچه برون واقع است. آلاگل 25 کیلومتر مربع مساحت دارد و یک دریاچه آب شور است و برای همین پرورش ماهیان آب شورزی دریای خزر به ویژه ماهی سفید و کپور در پایین دست این تالاب رونق زیادی دارد.
به دلیل رعایت نکردن حقابههای این تالاب و بروز خشکسالی در استان بخش زیادی از این تالاب خشک شده است. این سه تالاب به رژیم آبی رودخانه اترک و سر ریزهای آن و در فصل بهار و پاییز به سیلابها وابسته است و در صورت ایجاد خلل و کوتاهی در روند آبرسانی، حیات آنها با خطر مواجه میشود.
آن گونه که مردم منطقه میگویند از 2 هزار و 500 هکتار وسعت این تالاب حدود یک هزار و 500 هکتار آن خشک شده و عمق آب در دیگر نقاط به کمترین حد خود رسیده است.
مردم بومی میگویند بیشتر از 40 روز است که آب تالاب برای مزارع پرورش ماهی رهاسازی میشود و هر روز هم بر خشکی تالاب اضافه میشود. اما مدیر بهرهبرداری و نگهداری از تأسیسات آبی شرکت آب منطقهای استان میگوید حدود نیمی از مخزن تالاب آب دارد.
طبق اعلام این شرکت 58 درصد مخزن تالاب سد آلاگل معادل 32 میلیون مترمکعب، آب دارد در حالی که حقابه زیستی آن 6 میلیون و 200 هزار مترمکعب است.
شعبان رسولی معتقد است رهاسازی قسمتی از آب تالاب سد آلاگل برای مصارف آبزیپروری و مزارع کشاورزی پایین دست آن مشکلی برای تالاب ایجاد نمیکند و حقابه زیست محیطی آن نیز محفوظ است.
خشکسالی شدید در استان اصفهان
منصور شیشهفروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه 80 درصد مساحت استان اصفهان درگیر خشکسالی شدید است، گفت: در یک دوره 10 ساله تمام استان اصفهان در معرض خشکسالی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه خشکسالی و سیل دو روی یک سکه هستند که در برخی مناطق گاهی سیلابها نقطهای به وقوع میپیوندند، افزود: لازم است که وزارت نیرو با تأمین آب در زمینه اجرای طرحهای سد کوچک و مهار آبهای سطحی برای ارجاع طرحهای مهندسی رودخانه در استان اعتبارات لازم را اختصاص دهد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با تأکید بر اینکه در قانون، وزارت نیرو برای اجرای طرحهای پیشگیری از سیل مسئولیت دارد زیرا با توجه به خشکسالی باید بتوانیم این آبها را جمعآوری کنیم، گفت: با توجه به بررسیهای انجام شده همچنان کل استان اصفهان در معرض خشکسالی است و در یک دوره 10 ساله تمام استان در معرض خشکسالی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه 80 درصد مساحت استان اصفهان درگیر خشکسالی شدید است، بیان کرد: در پاییز و زمستان 99 و فروردین 1400 به سبب شکلگیری الگوهای نامناسب جوی و افزایش ارتفاع در لایههای میانی جو و عدم تغذیه رطوبت کافی در سامانهها جوی شاهد کاهش چشمگیر فعالیتها جوی در استان بودهایم.
روزهای سخت آبی برای خراسان رضوی
خشکسالی امسال به صورت بیسابقهای و در بدترین وضعیت خود رخ نموده و به نظر میرسد تابستان بسیار سختی در انتظار خراسان رضوی باشد. در سالهای اخیر نیز البته با خشکسالی روبرو بودهایم و وضعیت پیش آمده برای امسال، جدید نیست اما شکل و شمایل بدتری در سال جاری پیدا کرده و بنظر میرسد باید تمهیدات پیشینی برای این مهم اندیشیده میشد.
شاهد بارز و عینی خشکسالی امسال این است که به گفته سید ابراهیم علوی؛ مدیرعامل آبفای خراسان رضوی وضعیت سدهای موجود در استان خراسان رضوی نیز دست کمی از این شرایط ندارد و میزان ذخیره آنها کاهش پیدا کرده است.
آمار رسمی ذخیره سدهای خراسان رضوی به گفته علوی اینک به 42 درصد رسیده است و نسبت به مدت مشابه سال قبل 18 درصد کاهش پیدا کرده و سال گذشته در این ایام ذخیره سدهای استان حدود 60 درصد بوده است.
این مسئله شاید زمانی نمایانتر و برجستهتر میشود که بدانیم در حال حاضر 50 درصد از کل حجم آب آشامیدنی مشهد را سدهای طرق، ارداک، دوستی و کارده تامین میکنند.
تنش آبی شدید در کهگیلویه و بویراحمد
تنش آبی مسئله دیگری است که علوی به آن اشاره میکند و گوشزد آن را به ویژه برای ایام تابستان میدهد و معتقد است تداوم وضعیت فعلی میتواند شهرستانهای بیشتری در استان را با تنش آبی روبرو کند.
علوی معتقد است علاوه بر این در برخی شهرستانهای خراسان رضوی با وضعیت حادتر و قرمزتری نیز روبرو خواهیم بود و این مسئله بیانگر این است که باید تمهیدات اساسی به ویژه برای تابستان اندیشیده شود.
اما سئوال اصلی این است که این وضعیت چه اتفاقی را برای روستاهای استان رقم خواهد زد؟ به ویژه روستاهایی که سالهای قبل نیز در این ایام با مشکل مشابه روبرو بودهاند و با تانکر آبرسانی میشدهاند.
آماری که مدیرعامل آبفای استان در اختیارمان قرار میدهد موید این است که اینک 230 روستا در سطح استان در شرایط تنش آبی هستند و ناگزیر از آبرسانی به آنها با تانکر هستیم.
در مجموع باید عنوان کرد که با شرایط بسیار سختی روبرو هستیم و البته این وضعیت در تمام کشور وجود دارد که در مشهد و خراسان رضوی نیز با این شرایط حاد روبرو هستیم.
خشکسالی کمسابقه در استان کرمانشاه
خشکسالی امسال در پنج دهه گذشته کمسابقه بوده به طوری که براساس آمار هواشناسی امسال بارشها در استان کرمانشاه نسبت به میانگین بلند مدت پنج دهه گذشته 31 درصد کاهش داشته است.
در این میان فرسودگی شبکه و افزایش هدررفت آب در روستاها، عدم مدیریت مصرف آب و استفاده از آب شرب برای آبیاری باغات سبب تشدید این بحران آبی شده به طوری که پیشبینی میشود 300 روستا نیازمند آبرسانی سیار شوند.
علیرضا کاکاوند مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه با اشاره به کاهش 180 میلی متری بارشها نسبت به میانگین بلند مدت در کرمانشاه اظهار داشت: این استان طی فصل آبی جاری از نظر کاهش بارندگیها رتبه اول در کشور را دارد.
وی عنوان کرد: فرسودگی شبکه و هدررفت آب در روستاها بیش از 40 درصد است و در این حوزه نیازمند اصلاح شبکه، نصب کنتور و جلوگیری از مصارف غیرمجاز هستیم.
کاکاوند با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات اساسی در روستاها کمبود تانکر برای آبرسانی سیار است عنوان کرد: 15 میلیارد تومان اعتبار برای خرید پنج دستگاه تانکر اختصاص یافته است.
وی گفت: تعداد تانکرهای آبرسانی این شرکت کم است بنابراین برای عبور از تنش آبی موجود کرمانشاه طی امسال و آبرسانی سیار به روستاها از برخی از ادارات و حتی نهادهای نظامی و انتظامی که تانکر آب دارند انتظار حمایت و در اختیار گذاشتن این تانکرها به این شرکت را داریم.
کاکاوند بیان کرد: در فروردین سال گذشته 54 روستا آبرسانی سیار میشد اما امسال به 128 مورد رسیده که نشان دهنده این است تعداد روستاها در تابستان به 300 روستا میرسد.
حال ناخوش استان خوزستان
کاهش ورودی آب به رودخانه کارون و ساحل سازی اشتباه باعث شده تا جلوه زیبای کارون از بین برود.کارونی که روزگاری پرآبترین و تنها رودخانه قابل کشتیرانی کشور بودامروزه بدلیل تغییر اقلیم،خشکسالی وکاهش بارندگی و وجود سازههای مختلف روی آن باعث به وجود آمدن جزیرههای کوچک و بزرگ شده است.وجود پلهای متعدد و رستورانهای کنار ساحل یا بعض در دل آن از مهمترین عوامل ترسیب(تهنشینی)درکارون است همواره رودخانه کارون شدت رسوبگذاری بالادارد و این درحالیست که درچندین نقطه آب فاضلاب شهری بدون تصفیه در آن تخلیه میشود.
خشکسالی در استان چهارمحال و بختیاری
تالابها یکی از عناصر مهم اکوسیستم در مناطق کوهستانی هستند که به نوعی سبب تعادل و تکمیل چرخه طبیعت آن منطقه محسوب میشوند. تالابها نقش موثری در کنترل سیل و آسیبهای ناشی از آن، کنترل فرسایش آب و خاک و ذخیره ژنتیکی برخی گونههای گیاهی و جانوری داشته و از لحاظ کشاورزی و اقتصادی نیز در در جه بالایی از اهمیت قرار دارند، برخی از این زیستگاهها مهمترین محل برای کشت محصولات کشاورزی از جمله برنج بوده و به لحاظ زیبایی و جلوههای طبیعی نیز در جذب توریست، صنعت گردشگری و اقتصاد گردشگری اثر قابلتوجهی دارند.
اهمیت این زیستگاهها از قدیمالایام روشن بوده بهطوریکه در سال 1917میلادی برابر با سال 1349 هجری شمسی معاهدهای بینالمللی تحتعنوان«کنوانسیون رامسر» در راستای محافظت هرچه بیشتر از این زیستگاههای ارزشمند منعقد و در سال 1975رسمیت قانونی یافته است.
تغییر اقلیم و تغییر الگوی بارش، خشکسالی و آلایندههای مختلف در تغییر اکوسیستم بهخصوص تالابها اثرات جبرانناپذیری دارد که بررسی آن از جوانب مختلف را میطلبد.
استان چهارمحال و بختیاری دارای 6 تالاب مهم است که نقش مهمی از جهت زیستبوم بودن این استان دارند، به گفته کارشناسان محیط زیست، ارزش اکولوژی تالابها از جنگلها و اراضی زراعی بسیار بیشتر است اما آنچنان مورد توجه قرار نمیگیرند.
ارتفاع بالای تالابهای استان چهارمحال و بختیاری ارزش این تالابها را زیادتر کرده است، چنانکه این تالابها محل زندگی پرندگان بومی، آبزی و مهاجری هستند که به صورت دائم و موقتی زندگی میکنند.
قهقرای مرگبار خشکسالی در خراسان جنوبی
تب تند خشکسالی سالهاست که در استان خراسان جنوبی فروکش نکرده است و هر سال بر عطش چشمهها و قناتها و چاهها افزوده است. در تمام این سالها ساکنان کویر تنها چشم به آسمان داشتند و باز هم با هزاران امید بذر را در دل خاکی میکاشتند که میدانستند تشنهتر از آن است که بخواهد گیاهی را در دامان خود بپروراند.
خشکسالی استان کویری خراسان جنوبی برای کسی تازگی ندارد چرا که تاریخ این استان گواه بر این است که کلاف سردرگم خشکسالی و بی آبی از سالها پیش بر پیکره این استان پیچیده و روز به روز گره کور میخورد و این خشکسالیهای متعدد میتواند برای خطه کویری خراسان جنوبی فاجعهای باشد که سفرههای زیرزمینی را تحت تاثیر قرار داده، روستاها را خالی از سکنه کرده و صنعت دامپروری و کشاورزی را با مشکل مواجه میکند.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی درباره خشکسالی در خراسان جنوی ابراز نگرانی کرد و اظهار داشت: دغدغه همه نمایندگان توسعه و پیشرفت استان است و در این راستا نمایندگان از تمام ظرفیتهای موجود استفاده کردند.
مصطفی نخعی توجه به حوزه آب، آبخیزداری و قنوات را از مهمترین خواستههای مردم دانست و افزود: برای جبران خشکسالی باید برنامه ریزی و تدابیر اساسی اندیشیده شود و اعتبارات مورد نیاز اختصاص یابد تا مردم آسیب کمتری از خشکسالی ببینند.
وی گفت: استمرار وضعیت خشکسالی و کاهش بارندگی باعث خالی شدن روستاها و مناطق عشایری و به تبع آن مشکلات اجتماعی و امنیتی برای کشور خواهد شد و کاهش بیش از 70 درصدی بارشها از ابتدای سال آبی تاکنون واقعاً نگرانکننده است و این قهقرای مرگبار اقلیمی، مردم ما را به شدت تهدید میکند.
بحران خشکسالی در کردستان
از ابتدای شکلگیری تمدن انسانی تاکنون، خشکسالی همواره بهعنوان یکی از بلایای طبیعی، تأثیر شدید و فاجعهآمیزی بر فعالیتهای انسانی داشته است. خشکسالی پدیدهای است که هرچند سال یکبار، در نتیجه کاهش میزان بارندگی نسبت به نرمال طولانی مدت در هر اقلیمی وقوع میپیوندد. خشکسالی از ویژگیهای مکرر آب و هوا است که به اشتباه آن را یک رویداد تصادفی نادر در نظر میگیرند در حالیکه واژه خشکسالی را میتوان کاهش غیرطبیعی بارش در یک دوره طولانی مدت که باعث ایجاد بحران آب در مصارف مختلف از جمله بهداشت، کشاورزی، صنعت و ... میشود، تعریف کرد.
اینروزها زنگ خطر بحران خشکسالی در کشور به ویژه در استان کردستان به صدا در آمده به طوریکه در حال حاضر به ترتیب شاهد کاهش 30 تا 35درصدی و 28 درصدی بارشها در مقایسه با سال گذشته هستیم.
«آرش آریانژاد»، مدیرعامل شرکت آب منطقهای کردستان در گفتوگو با خبرنگار تسنیم به وضعیت بارش و تحلیل بارندگی ایستگاههای مبنا، محدودههای مطالعاتی و حوضههای آبریز استان در سال آبی 1400-1399 اشاره کرد و میگوید: میزان متوسط بارش دریافتی استان در فروردین ماه سال جاری، برابر با 15 میلیمتر بوده که این میزان نسبت به سال آبی گذشته و متوسط درازمدت به ترتیب 83درصد و 80درصد کاهش را نشان میدهد.
سالی سخت در انتظار خراسان شمالی
استان خراسان شمالی دارای 124.521 هکتار اراضی زراعی آبی و 161883 هکتار اراضی زراعی دیم است. همچنین این استان دارای بیش از 412 هزار هکتار باغات میباشد. بیشتر سطوح اراضی آبی خراسان شمالی به کشت محصولاتی از قبیل غلات (گندم و جو )، گیاهان صنعتی( پنبه، چغندرقند، آفتابگردان ) و محصولات علوفهای نظیر یونجه و ذرت اختصاص دارد، همچنین عمده باغات استان شامل انگور، سیب، گردو، گیلاس و آلبالو است.
در استان 33 نوع محصول زراعی و 26 نوع محصول باغی تولید میشود و تولید کل محصولات زراعی آبی و دیم حدود 898.505 تن و تولید محصولات باغی بالغ بر 230 هزار تن میشود.79 درصد محصولات زراعی استان از اراضی آبی و 21 درصد از اراضی دیم تولید میشود. با توجه به شرایط اقلیمی استان٬ انواع محصولات سردسیری شامل غلات، چغندرقند و محصولات نیمه گرمسیری شامل برنج و پنبه و از محصولات باغی گردو٬ گیلاس، سیب، پسته وحشی و زیتون به عمل میآید.
در سالهای گذشته سرمای زمستانی و بهاره و همچنین وجود آفاتی نظیر سن گندم و سفیدک انگور خسارات زیادی را به محصولات کشاورزی و باغی خراسان شمالی وارد کرده است که باعث ناامیدی کشاورزان از ادامه این فعالیت شده و بسیاری از آنان را به حاشیه شهرها کشانده است.
انتهای پیام/ش
منبع: تسنیم
کلیدواژه: استان اصفهان بحران خشکسالی خراسان شمالی خراسان جنوبی آبرسانی سیار تالاب ها خراسان رضوی پیدا کرده خشک سالی تنش آبی بارش ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۴۴۷۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طالبان آب هیرمند را به شورهزار میریزد تا به ایران نرسد
پرداخت نکردن حقابه ایران از رودخانه هیرمند توسط افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهوارهای از انحراف بخش عمدهای از آب رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور بار دیگر حاشیه ساز شده است.
تصاویر ماهوارهای از انحراف آب هیرمند به شوره زار گودزره افغانستان
به گزارش همشهری، افغانستان سالهاست از آزادسازی حقابه رودخانه مرزی هیرمند سر باز میزند. با اینکه مقامات افغانستان، آزادسازی حقابه رودخانه هیرمند را به بارندگیهای مناسب در این کشور مشروط کرده اند، اما با وجود بارشهای فرا نرمال در این کشور، نه تنها حقابه ایران از رودخانه هیرمند آزاد نشده، بلکه این کشور با استفاده از بندهای کوچک و متعدد انتقال و انحراف آب، مانع از جاری شدن رودخانه به پایین دست حوضه آبریز هیرمند در ایران میشود.
با اینکه انتشار برخی تصاویر جاری شدن آب در پایین دست حوضه آبریز رودخانه هیرمند در سیستان و بلوچستان هراز گاهی در فضای مجازی دست به دست میشود و موجی از شادمانی را در بین مردم محلی سبب میشود، اما پرداخت حقابه براساس معاهده سال ۱۳۵۱ تعریف مشخصی دارد و آزادسازی سیلاب سرشکن از سدهای بالادست که محدود به یکی دو نوبت در سال است، به معنای عمل افغانستان به تعهدات قانونی اش در زمینه پرداخت حقابه هیرمند نیست.
عدم پرداخت حقابه ایران از سوی افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهوارهای از انحراف بخش عمدهای از آب این رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور و در همسایگی با ایران، بار دیگر حاشیه ساز شده است.
تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که طالبان مانند سالهای گذشته سیلاب هیرمند را به بیابان گودزره انحراف داده است. آب منحرف شده مساحتی بالغ بر ۴۰۰ کیلومتر مربع از گودزره را پوشانده و آب شیرین رودخانه هیرمند را به تلخاب تبدیل کرده است.
آبی که میتواند در صورت رسیدن به پایین دست، تالاب بین المللی هامون ایران به وسعت ۴۱۰ کیلومتر مربع (معادل وسعت گودزره) را احیا و از مرگ این اکوسیستم ارزشمند و تبدیل آن به کانون گرد و غبار جلوگیری کند.
سلاجقه: برای نرسیدن آب به تالاب هامون دستهایی در کار استمدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره خلف وعدههای افغانستان در عمل به آزاد سازی حقابه هامون از روزدخانه هیرمند گفت: «متاسفانه با وجود بارشهای خوبی که در حوضه هیرمند و کل کشور افغانستان اتفاق افتاده است و رودخانههای ورودی تالاب هامون، وضعیت مناسب و سیلابی دارند، اما دستکاریهایی که در بالادست اتفاق افتاده و انحراف آبی که به وسیله بندهای انحرافی ایجاد شده، باعث شده است که آب از مسیر طبیعی خود منحرف شده و مسیر طبیعی را طی نکند.»
آرزو اشرفی زاده اضافه کرد: «مسیر طبیعی آب در این حوضه آبریز به این صورت است که آب باید از رودخانه هیرمند وارد ایران شده و تالاب هامون را سیراب کند؛ در ادامه از طریق رودخانه شیرین به افغانستان بر گردد و وارد گودزره شود. اما متاسفانه دستکاری در مسیر طبیعی و عدم تامین حقابه پایین دست، این مسیرطبیعی را منحرف کرده است.»
اشرفی زاده تصریح کرد: «این اقدام افغانستان از نظر حقوق عرف بین الملل محکوم است و ما در این خصوص اعتراض خود را اعلام کرده ایم. پیگیریهایی هم از طریق مراجع ذیربط (وزارت امور خارجه) در حال انجام است که اکوسیستمها به صورت یکپارچه و طبیعی آبگیری شوند.»
این مدیر ارشد محیط زیستی کشور درباره آخرین وضعیت تالاب بین المللی هامون گفت: «تالاب هامون از رودخانه فراه مقدار کمی مرطوب و مقداری آب نیز از طریق رودخانه هیرمند وارد تالاب شده است که حجم آن در مقایسه با حجم سیلاب و دبی بسیار بالای آبی که در رودخانه هیرمند جریان دارد، بسیار ناچیز است. درواقع مداخلات انسانی که در مسیر اتفاق افتاده منجر به این شده است که ورودی تالاب بین المللی هامون که همیشه وابسته به سیلابها بوده، دچار چالش شود و آب کمی وارد آن شود.»
دروغ طالبان به ایران درباره نبود آب کافی در پشت سدهای کجکی و کمالخانمدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور به انحراف آب هیرمند به گودزره اشاره کرد و افزود: «گودزره درواقع یک شوره زار است و از نظر اکولوژیکی هیچ ارزشی ندارد. از قدیم و از گذشته به دلیل واقع شدن در انتهای حوضه آبریز، مردم منطقه هیچ وابستگی معیشتی به آن ندارند. درمقابل، اما تالاب بین المللی هامون به عنوان ذخیره زیست کره که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است، ارزش اکولوژیکی بسیار بالایی دارد. بر همین اساس، هم به لحاظ عرفی و هم از نظر قوانین بین الملل انحراف مسیر طبیعی هیرمند محکوم است.»
اشرفی زاده در پاسخ به دلیل دستکاریهای کشور افغانستان در مسیر روردخانه مشترک مرزی هیرمند، گفت: «این سوال را باید از مسئولان افغانستان پرسید که با چه هدفی این کار را انجام میدهند. دو کشور مسلمان منطقه باید حسن همجواری و حقوق همدیگر را رعایت کنند. ضمن اینکه رعایت حقوق اکوسیستمهای طبیعی مشترک که در دنیا هم وجود دارد باید توسط همه کشورهایی که آبهای هم مرز دارند صورت بگیرد و افغانستان هم از این موضوع مستثنی نیست.»
اشرفی زاده به پیگیریهای سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین حقابه هامون از رودخانه هیرمند اشاره کرد و گفت: «مکاتبات زیادی در این زمینه داشته ایم و حتی مذاکرات متعددی از طریق وزارت امور خارجه صورت گرفته است. معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم شخصا پیگیر موضوع است و امیدواریم این پیگیریها در نهایت به نتیجه برسد.»
بند کمالخان قابلیت ذخیره تنها ۵۰ میلیون مترمکعب آب دارد، اما در واقعیت بند انحرافی آن توانایی انحراف بیش از ۲ میلیارد مترمکعب آب از رودخانه هیرمند پیش از سرریز سد مخزنی را دارد. اقدامات چند سال اخیر در انحراف آب هیرمند و تحقق پیدا نکردن حق آبه ایران نشان میدهد که طالبان از بالادست بودن خود در رودخانه هیرمند سوء استفاده میکند و مانع جاری شدن آب در پایین دست میشود.
چهار روز از سیلاب در افغانستان و هدررفت چند میلیارد مترمکعبی آب در این حوضه میگذرد، اما به غیر از جاری شدن بخش اندکی از سیلاب افغانستان در جریکه سیستان و بلوچستان، آبی به پایین دست نرسیده است.