به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

"مسجد ملک زوزن" نگین معماری تاریخی

تاریخ انتشار: ۳ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۰۲۷۴۸

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، رجبعلی لباف‌خانیکی یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: دگرگونی طبیعت و تغییر اقلیم موجب شده است که بسیاری از شهر‌ها و آبادی‌ها تغییر مکان دهند، متروک شوند و حتی گم شوند که ما یا از طریق متون تاریخی و جغرافیایی یا آثار و علایم و نشانه‌هایی که از آن‌ها برجای مانده بتوانیم به جایگاه و اهمیتشان پی ببریم و هویت پیشینیان را در آن‌ها جستجو کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او افزود: برای مثال شهر «آراتا» که در دل تپه ماهور‌های کنار صندل بر کرانه‌های هلیل‌رود در جیرفت از عصر برنز مدفون شده است، «زرنگ» که در گذشته‌های دور در زیر ریگ‌های روان سیستان محو شده است، ویرانه‌های «مرو» که در بیابان‌های مجاور بایرام‌علی و «نسا» پایتخت اشکانیان که در بیابان‌های جنوب عشق‌آباد در ترکمنستان غریب افتاده است، «ری» که در میان کشتزار‌های جنوب تهران مدفون است، «جرجان» که در زیر کشتزار‌های مجاور گنبد قابوس است و «شادیاخ» در عمق مزارع گندم نیشابور  از دسته این موارد هستند.

این پژوهشگر خراسانی ادامه داد: زوزن در فاصله حدود ۶۵ کیلومتری جنوب غربی خواف از پیشینه کهنی برخوردار است. «تپه_سیاه» در مجاورت زوزن به استناد سفال‌های پراکنده بر سطح آن، زیستگاهی مربوط به دوران اشکانیان بوده و وجود سکه‌های فرهاد چهارم ساسانی در موزه مرکزی آستان قدس رضوی با قید «ضرب زوزن» بر روی آن‌ها نشان‌دهنده این است که زوزن در آن دوران از جایگاه شایسته‌ای برخوردار بوده است.

بیشتربخوانید

چه آینده ای در انتظار بافت های تاریخی مشهد است؛ زوال یا احیا؟

لباف‌خانیکی بیان کرد: یافته‌های باستان‌شناسی در جای جای محوطه باستانی وسیع زوزن نشان از رونق زوزن در برهه طولانی داشته و مورخان و جغرافیدان‌هایی همچون «استخری»، «مقدسی»، «ابن‌حوقل»، «یاقوت حموی»، «باخرزی»، «اسفزاری»، «حمدالله مستوفی»، «ابوالفداء» و «حافظ ابرو» به مناسبت‌های مختلف از آن شهر نام برده و بر جایگاه والای علمی و فرهنگی و سیاسی آن تأکید کرده‌اند.

او تصریح کرد: برای مثال «علی بن حسن باخرزی» در کتاب «دمیة القصر» (۴۸۵ه. ق) زوزن را این گونه وصف کرده است: «زوزن به آسیابی ماند که بر مدار دانش بچرخد».

این باستان‌شناس خراسانی تاکید کرد: از زوزن شخصیت‌های بزرگی برخاسته‌اند. «ابوعبدالله حاکم نیشابوری» در اواسط قرن چهارم ه. ق، ۱۴ تن از فقها، شعرا و محدثان زوزنی را در کتاب «تاریخ نیشابور» نام برده و آثارشان را برشمرده است. «ثعالبی نیشابوری» نیز در آثار خود، اوایل قرن پنجم ه. ق از بلندآوازگان زوزنی که در ادبیات عرب استاد بوده‌اند نام برده است؛ مانند «امام القاضی ابوعبدالله حسین بن احمد زوزنی» (متوفی۴۸۶ه. ق) که کتاب «المصادر زوزنی» را در ادبیات عرب تألیف کرده و هنوز هم مورد استفاده دانشگاهیان و طلاب حوزه‌های علمیه است.

لباف‌خانیکی اظهار کرد: مشاهیر علم، ادب و سیاست در زوزن پرشمارند و در بیشتر دوره‌های تاریخی به خصوص دوران غزنویان و سلجوقیان یا بر مسند قضاوت نشسته بودند، همچون «حمزه بن احمد زوزنی» و «قاضی محمد زوزنی» یا کرسی استادی مراکز علمی را در اختیار داشتند. برای مثال «شهاب‌الدین زوزنی» و «عبدالکافی زوزنی» تمشیت امور سیاسی سلاطین غزنوی را بر عهده داشتند یا «بوسهل زوزنی» و «خواجه ابونصر مشکان زوزنی» دبیر دیوان رسایل بودند.

او افزود: به نظر می‌رسد که از سویی شخصیت‌های تاثیرگذار و از سوی دیگر موقعیت زوزن بر سر راه‌های ارتباطی شهر‌های نیشابور، هرات، قاین و گناباد موجب شده که آن شهر در دوران سلجوقیان و خوارزمشاهیان به اوج عظمت خود برسد و شخصیت‌های زوزنی مالک‌الرقاب بخش بزرگی از ایران باشند، مانند «قوام الدین مؤیدالملک ابوبکر علی زوزنی»، ملک زوزن و حاکم کرمان تا سیراف، «شرف‌الملک معین‌الدین زوزنی» و «فخرالملک محمود زوزنی» و «ضیاء‌الملک زوزنی» وزیران و سیاستمداران دربار سلطان محمد و جلال‌الدین خوارزمشاه.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی ادامه داد: شرایط ایجاب می‌کرد که زوزن به «بصره کوچک» ملقب شود و در آن شهر عظیم‌ترین سازه‌های معماری احداث شود مانند «قلعه قاهره» که به نوشته نسوی، «آتش پاسبانان از غایت بلندی آن، چون ستارگان در نظر می‌آمد» و «مسجد ملک زوزن» که در عصر خود بزرگ‌ترین وباشکوه‌ترین مسجد در قلمرو اسلام و فخر خراسان محسوب می‌شد.

لباف‌خانیکی بیان کرد: مسجد ملک زوزن یکی دیگر از مساجد دو ایوانی یا مساجد «سبک خراسانی» بود که از یک میانسرای وسیع، دو ایوان شرقی و غربی (قبله) تشکیل شده است. این مسجد احتمالا جزئی از یک مجموعه عمارات سلطنتی و فرمایشی بوده که در ابعاد بزرگ ساخته شده است.

او تصریح کرد: گویا قرار بر این بوده که در کنار این مجموعه کاخی نیز ساخته شود، اما وقتی مسجد نیمه تمام رها شده، کاخ هم هیچگاه ساخته نشده است. در این مسجد تلفیق آجر و کاشی به بهترین نحو اعمال شده و به کمک آجر و کاشی انواع تزئینات اجرا شده است.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی تاکید کرد: همه چیز در مسجد ملک زوزن زیبا و اعجاب‌انگیز است و به نظر می‌رسد که در ساخت و پرداخت آن علاوه بر معماری از هنر و روان‌شناسی نیز بسیار بهره برده‌اند.

منبع:ایسنا

انتهای پیام//ز.ق

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: آثار تاریخی آستان قدس رضوی معماری ایرانی جاذبه های گردشگری مسجد ملک زوزن لباف خانیکی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۰۲۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رنگ نقش مهمی در معماری ایفا می‌کند

ایسنا/لرستان یک کارشناس معماری و طراح داخلی گفت: رنگ نقش مهمی در معماری ایفا می‌کند.

مرجان پیرهادی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: سبک چیدمان دکوراسیون داخلی و حتی نوع وسایلی که در آن فضا دارند بسیار در انتخاب رنگ دیوارها، تأثیرگذار هستند.

وی با بیان اینکه رنگ‌ها بار روحی و روانی دارند، افزود: از دیرباز تا به امروز همواره رنگ و استفاده از آن در زندگی انسان تأثیر بسزایی داشته از انتخاب وسایل محیط گرفته تا انتخاب پوشش، از انواع خوراک گرفته تا هر آنچه که در طبیعت موجود است.

این کارشناس معماری با اشاره به رنگ زرد در دکوراسیون داخلی، اضافه کرد: این رنگ محرک فکر است و روی مثبت اندیشی اثر می‌گذارد و رنگ اصلی بهار و پاییز است.

پیرهادی خاطرنشان کرد: استفاده از زرد، اتاق را روشن و شاد می‌کند ولی برای استفاده در اتاق مددکاران اجتماعی که سر و کارشان با کسانی بوده که از لحاظ احساسی آسیب پذیرند، باید با احتیاط عمل کنند زیرا این رنگ به شدت تحریک کننده است و هم بر احساسات خوب و هم بد اثر می‌گذارد.

وی بیان کرد: در طراحی داخلی مدرن، زرد رنگی پرکاربرد است، نه تنها نور و زندگی را به محیط می‌بخشد بلکه به کسانی که در آن فضا زندگی می‌کنند هم روحیه‌ای عالی می‌دهد. این ویژگی، زرد را برای استفاده در تمامی اتاق‌ها ایده‌آل می‌سازد.

سبز، رنگ طبیعت و سلامت است

این طراح داخلی ادامه داد: رنگ سبز در دکوراسیون داخلی باعث ایجاد تعادل در درون ما می‌شود. رنگ طبیعت و سلامت است پس در کاربری‌هایی که با این موضوعات مرتبط هستند می‌تواند جزو انتخاب‌های رنگی ما باشد.

پیرهادی تصریح کرد: این رنگ هم روی مثبت اندیشی تأثیری مثبت دارد ولی با این حال رنگی است که انسان هم با اشتیاق به سمت آن می‌رود و هم از آن عقب می‌کشد، به همین دلیل است که باید در انتخاب انواع درجه رنگ‌بندی آن دقت لازم را به عمل‌آوریم زیرا انواع رنگ‌های سبز می‌توانند پیام‌هایی با معانی گوناگون داشته باشند.

وی ادامه داد: این رنگ، برای فضاهایی که نیاز به تمرکز و البته آرامش دارند، بسیار مناسب است. دشت سرسبزی را تجسم کنید با گل‌های زرد و درشت آفتابگردان، چه ترکیب زیبا و شادی بخشی!

کارشناس معماری اظهار کرد: سبز انواع مختلفی دارد و بر حسب درجه رنگی‌اش، کاربری متفاوتی می‌یابد. سبک روستایی یکی از انواع سبک‌ها است که این رنگ به فراوانی در آن یافت می‌شود.

پیرهادی با اشاره به رنگ نارنجی در دکوراسیون داخلی، گفت: نارنجی با زرد در ویژگی‌ها مشترک ولی با اندکی محدودیت است چون این رنگ یک رنگ شاد و بالابرنده روحیه اجتماعی و دوستانه است.

وی ادامه داد: نارنجی متمایل به گلی، می‌تواند ناراحت کننده و پیش پا افتاده باشد و همچنین در دکوراسیون احساس کمبود فیزیکی ایجاد کند، در حالی که نارنجی خالص و غنی همیشه توانگر و بسیار اغواکننده جلوه می‌کند.

این طراح داخلی اضافه کرد: حضور در محیط نارنجی رنگ، افق دید و فکر را وسیع‌تر می‌کند و به انسان جرات و جسارت می‌دهد. در خانه هرگز قسمت بزرگی را به نارنجی اختصاص ندهید بلکه باعث ایجاد تنش بیش از حد در فضا می‌شود. به دلیل محرک بودن این رنگ برای اتاق بازی بچه‌ها بسیار مناسب است.

رنگ قهوه‌ای برای دانش‌آموزان و دانشجویان بسیار مناسب است

پیرهادی تصریح کرد: رنگ قهوه‌ای در دکوراسیون داخلی همان نارنجی تیره بوده یا به نوعی ترکیبی از چند رنگ است و رنگی خنثی به حساب می‌آید، با راحتی و امنیت ارتباط دارد، رنگ زمین بوده و یک رنگ قوی و مفید است.

وی بیان کرد: به‌رغم امنیت و شادی که قهوه‌ای ایجاد می‌کند، معانی منفی نیز دارد و در زبان فرانسوی به معنی غم و اندوه بوده پس استفاده‌ به‌اندازه از این رنگ هم در اثر آن بر بیننده، بسیار مؤثر و از لحاظ روانشناسی این رنگ برای ایجاد تمرکز در هنگام مطالعه برای دانش‌آموزان و دانشجویان بسیار مناسب است.

کارشناس معماری با اشاره به رنگ بنفش و ارغوانی در دکوراسیون داخلی، افزود: قرمز و آبی در دو طیف رنگی متفاوت قرار دارند ولی با تمام ویژگی‌هایشان وقتی با هم ترکیب می‌شوند با ایجاد رنگ بنفش، معنویت را تداعی می‌کنند. بنفش تداعی‌کننده سلطنت و مذهب، تقویت‌کننده افکار آرام و نشان‌دهنده عزت‌نفس بالا است.

پیرهادی خاطرنشان کرد: در اتاقی که کاملاً با این رنگ، رنگ‌آمیزی شده است باید تا حدی تعدیل به عمل آورد. بهتراست از تُن آن کم کرد یا فقط قسمتی از اتاق را به این رنگ درآورد. بنفش یاسی تا مدت‌ها به‌عنوان یک خانواده رنگی دخترانه شناخته می‌شد، اما امروزه از آن در بخش‌های مختلف خانه استفاده می‌کنند.

وی اظهار کرد: رنگ خاکستری تنها رنگ کاملاً خنثی بوده که در دنیای مد و دکوراسیون برای طفره رفتن استفاده می‌شود، یعنی برای نشان ندادن احساسات و حالات فیزیکی است.

سفید پاکیزگی، معصومیت و آرزو را برمی‌انگیزد

این طراح داخلی بیان کرد: این رنگ را اغلب منفی و تداعی‌کننده رخوت و بی‌حالی مانند آسمان خاکستری می‌دانند. جنبه مثبت خاکستری این است که عقل و تدبیر را نشان می‌دهد و رنگ سیاه هم جنبه معنوی دارد و حمایتگر بوده و هم نشانگر زیبایی خوشایند و شیک بودن است. در دکوراسیون داخلی، فضایی از تجمل‌گرایی پر زرق‌وبرق را منعکس می‌کند.

پیرهادی با بیان اینکه در دکوراسیون، رنگ سیاه جذب کننده نور است بنابراین می‌تواند روحیه منفی را افزایش دهد، ادامه داد: رنگ سفید در تضاد کامل با سیاه است. پاکیزگی، معصومیت و آرزو را برمی‌انگیزد. این رنگ کاملاً منعکس شونده است، بنابراین نور خالص را تداعی می‌کند.

وی تصریح کرد: سفید، کسالت‌آور و مخالف شور و شوق بوده و در دکوراسیون، رنگی خشک و بی‌حال کننده است. استفاده از تک‌رنگ سفید در مساحت زیاد، در طولانی‌مدت باعث افسردگی می‌شود پس سعی شود از سفید در کنار یک یا دو رنگ استفاده شود.

کارشناس معماری تأکید کرد: ترکیب سیاه‌وسفید در دکوراسیون، شدیدترین، متضادترین و پرکنتراست ترین ترکیب را ارائه می‌دهد و با تمامی رنگ‌ها می‌توانند همراه شوند. اتاقی که فقط با سیاه‌وسفید آرایه‌گری شده باشد می‌تواند بسیار جذاب و چشمگیر باشد. بااین‌حال می‌تواند بسیار سنگین و ناراحت‌کننده به نظر برسد. اضافه کردن سیاه به اتاق می‌تواند جلوه‌ای تازه به آن بدهد.

پیرهادی خاطرنشان کرد: اگر توجه کرده باشید برای هیچ فضایی به‌طور ملزم نامی از رنگ خاصی نبردم، زیرا در انتخاب رنگ برای کاربری‌های مختلف، افراد با روحیات مختلف، ابعاد فضایی متفاوت و حتی سن افراد نمی‌توانیم یک نسخه یکسان ارائه دهیم و نیاز به شناخت کافی از شرایط و فرد داریم.

انتهای پیام