بی‌رغبتی به فرزندآوری تفکر رایج زوج‌های جوان امروزی
تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۵۷۳۹۱
پیش‌بینی‌ها حاکی است که به دلیل سقوط نرخ زاد و ولد و کاهش تمایل زوج‌ها به فرزندآوری با کاهش شدید جمعیت به عنوان یک چالش بزرگ جمعیتی مواجه خواهیم شد که باید راهکارهای اساسی برای رفع این چالش اندیشیده شود.
به گزارش خبرنگار ایمنا، باید نگران موضوع جمعیت باشیم، در مسئله جمعیت به عنوان مهمترین مؤلفه، سیاست گذاری نادرست جمعیتی و تشویق به عدم فرزندآوری به چالشی بزرگ تبدیل شده است، عدم تمایل به فرزندآوری آنقدر زیاد شده که مانند یک بیماری مسری بین جوانان در حال شیوع است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بر اساس گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سال ۱۳۹۸ نرخ زاد و ولد با ۱۴.۵ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت کشور به کمترین حد خود در ۵۰ سال گذشته رسید، در این گزارش آمده است که از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۴ در کشور، میزان موالید افزایش داشت، اما پس از سال ۱۳۹۴ به علت خالی شدن توان درونی جمعیت، تعداد تولدها با شیب تقریباً تندی شروع به کاهش کرد تا جایی که در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ نسبت به ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷ این تعداد با ۱۳ درصد کاهش مواجه شد و کاهش بیش از ۹۲ هزار تولد را به همراه داشت با تمام آمار و ارقام عنوان شده جمعیت امروز ایران در مرز ۸۳ میلیون نفری قرار دارد؛ آمار جمعیتی کشور به سمت پیری در حرکت است و طبق پیش بینی کارشناسان اگر میزان زاد و ولد در کشور به همین میزان پیش رود در ۲۵ سال آینده ایران به عنوان کشوری پیر شهره جهانیان می‌شود، برای بررسی علل روانی و اجتماعی کاهش تمایل زوج‌های جوان که می‌تواند بر کاهش و پیری جمعیت نیز تأثیر بگذارد با مرجان مسعودی، روانشناس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
چرا بسیاری از زوج‌های ایرانی تمایلی به فرزندآوری ندارند؟
امروزه بیشتر والدین علاقمند هستند فرزند آنها از بهترین امکانات بهرمند شود بر همین اساس اقدام به کاهش زاد و ولد می‌کنند در برخی مواقع فقر اقتصادی چنان تمام ابعاد زندگی خانواده‌های ایرانی را تحت تأثیر قرار داده است که به تک فرزندی و یا عدم داشتن فرزند رضایت می‌دهند، البته ناباروری در کمین زوج‌های ایرانی است تا حدی که می‌توان ناباروری را عامل دیگر کاهش جمعیت عنوان کرد، شیوع ناباروری در بین زوج‌های ایرانی به تازگی در حال گسترش است همین عامل به تنهایی نشأت گرفته از مشکلاتی همچون آلودگی هوا، مواد مصرفی هورمونی، امواج ناشی از پیشرفت تکنولوژی و… است که منجر به کاهش باروری زوج‌های جوان و به کاهش باروری در کشور و نهایتاً بعد از چندین مرتبه جواب نگرفتن از درمان‌های ناباوری رضایت به نداشتن فرزند شده است، چرا که حل کردن این مشکلات هزینه سنگینی برای زوج‌های جوان دارد، از طرفی بالا رفتن سن ازدواج در دختران و پسران در عدم تمایل به داشتن فرزند و یا تک فرزندی بعد از ازدواج و به دنبال آن کاهش جمعیت مؤثر است.
اهمیت عدم تمایل به فرزندآوری تا این حد است که می‌تواند یک چالش برای جامعه باشد؟
قطعاً نداشتن فرزند و افزایش این چالش در بین جوانان اثرات منفی کلانی را در پی خواهد داشت که خانواده و جامعه را در بطن خود دچار مشکلاتی می‌کند، البته باید گفت هوشیاری و آگاهی مردم افزایش یافته و شرایط اقتصادی و اجتماعی چنین اجازه‌ای به آنها نمی‌دهد که چند فرزند داشته باشند و امروزه نیز به نداشتن فرزند بسنده می‌کنند، امروز حتی در روستاها نیز فرزندآوری مانند گذشته نیست، چرا که در گذشته هر فرزند بازوی کاری خانواده محسوب می‌شد، اما امروز روستاییان نیز با این افزایش تورم نمی‌توانند فرزندان زیادی داشته باشند و کاهش فرزندآوری حتی در روستاها نشان از عمق چالش جمعیتی دارد.
ایجاد اشتغال می‌تواند راهکاری برای رفع این چالش باشد؟
اگر می‌خواهیم به دلایل کاهش فرزندآوری و کاهش رشد جمعیت توجه کنیم، اولین اقدام توجه مسئولان به اشتغال است، چرا که اگر افراد جوانان بیکار نباشند، قطعاً به داشتن فرزند فکر می‌کنند، عدم اشتغال عامل مهم ایجاد بیکاری و فقر است، از سوی دیگر این امر باعث کاهش ازدواج، افزایش طلاق و سایر آسیب‌های دیگر می‌شود، همچنین اگر جمعیت را به عنوان یکی از ارکان قدرت کشورها تلقی کنیم، نباید تأثیر افزایش جمعیت و فرزندآوری را نادیده گرفت، نداشتن شغل به مشکلات اقتصادی به ویژه در بین جوانان دامن می‌زند و قطعاً آنها را از تشکیل خانواده و داشتن فرزند منصرف می‌کند که این این موضوع حتی یک پله عقب‌تر از ازدواج کردن و عدم تمایل به فرزندآوری و زنگ هشداری است که باید بررسی شود.
کدام مسائل جامعه به عدم تمایل به فرزندآوری خانواده‌ها دامن می‌زند؟
نتایج پژوهش‌ها به عواملی از جمله نابسامانی اقتصادی، نبود درآمد کافی، عدم اطمینان از آینده شغلی و تأمین مالی را مهمترین موانع اقتصادی فرزندآوری دانسته‌اند و در ادامه به اهمیت عوامل فرهنگی و اجتماعی از جمله رشد فردگرایی، عدم آمادگی روحی برای تولد فرزند، جامعه‌پذیری ناقص، مواد آموزشی ضدجمعیتی، تغییرات نقش و جایگاه زنان در جامعه در کاهش فرزندآوری اشاره داشته‌اند. همچنین مشکلات مربوط به مسکن و درآمد مهمترین دلایل عدم تمایل به فرزندآوری است، باید به این مسائل به طور دقیق و کارآمد پرداخته شود و نباید از تأثیر آنها بر عدم ازدواج افراد مجرد و عدم تمایل زوج‌های جوان برای بچه‌دار شدن غافل شد.
تغییر سبک زندگی و رسانه‌ها چه تأثیری بر عدم تمایل زوج‌ها به فرزندآوری دارد؟
تغییر سبک زندگی و ظهور رسانه‌هایی مانند ماهواره می‌تواند بر کاهش ازدواج و افزایش طلاق در کشور مؤثر باشد و به دنبال آن شاهد کاهش زاد و ولد زوج‌ها و کاهش جمعیت خواهیم بود، تغییر فرهنگ‌ها به واسطه ظهور رسانه‌های نوین، تغییر در سبک زندگی را به همراه داشته است که شاهد زندگی‌های متفاوتی از جمله تجردگرایی مطلق جوانان، ازدواج سفید و یا ازدواج به شرط نداشتن فرزند روبرو هستیم و رواج این مسائل جوانان را از فرهنگ ایرانی و تحکیم بنیان خانواده دور می‌کند و شکل دیگری به ازدواج می‌دهد، وجود فرزند دیگر در این نوع ازدواج‌ها هدف و آرمان محسوب نمی‌شود و حتی داشتن فرزند به عنوان مانع تلقی می‌شود.
سیاست‌های تشویقی دولت تا چه حد می‌تواند عامل ترغیب‌ساز برای فرزندآوری باشد؟
نبود حمایت از طرف دولت و حاکمیت برای فرزندآوری نیز عاملی دیگر در کاهش تمایل زوج‌ها در فرزندآوری است، عدم حمایت جدی دولت از فرزندآوری در کنار نبود مشوق‌های لازم دست به دست هم داده تا شاهد نزول جمعیت در کشور باشیم، در کشورهای پیشرفته مشوق‌هایی برای زوجین در نظر می‌گیرند تا به فرزندآوری تشویق شوند و حتی در این بین در کنار گزینه‌های تشویقی موانع فرزندآوری را کاهش می‌دهند، اما این مشوق‌ها در کشور ما کمرنگ و ناکارآمد است، همانطور که مرخصی زایمان برای بانوان در کشور ما نه تنها تشویق محسوب نمی‌شود بلکه آنها را به سمت بیکاری سوق می‌دهد در حالی که باید به بانوان اطمینان خاطر داده شود که بعد از دوران مرخصی زایمان به کار بازمی‌گردند تا بتوان به افزایش مدت مرخصی زایمان به چشم مشوق برای افزایش تمایل فرزندآوری نگاه کرد.
آیا چالش‌های اقتصادی تنها دلیل عدم تمایل به فرزندآوری است؟
جدای از مسائل اقتصادی یک دلیل بسیار مهم که حتی کسانی که وضع مالی خوبی دارند، تمایلی به ازدواج و به خصوص فرزندآوری ندارند، احساس عدم امنیت روانی و امید به آینده است و علاوه بر حل مشکلات اقتصادی، مسکن و شغل باید امید در جامعه ایجاد شود تا جوانان بدون ترس از آینده فرزندشان به تشکیل خانواده و فرزندآوری فکر کنند. داشتن جمعیت زیاد و کاهش کیفیت زندگی یک باور و فرهنگ غلط است که باید با رفع مشکلات و موانع موجود از جمله مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با آن مقابله کرد و از ریشه دوانی آن در نسل‌های آینده جلوگیری کرد.
تبعات و پیامدهای عدم فرزندآوری برای جامعه و خانواده چیست؟
کاهش باروری و فرزندآوری آسیب‌ها و پیامدهای منفی از جمله کاهش نسبت جمعیت جوان و مولد کشور را دارد، کاهش جمعیت در نتیجه کاهش باروری و فرزندآوری کاهش نیروی کار و افزایش مصرف کنندگان، ایجاد مشکل در رشد و پیشرفت کشور، کاهش صادرات محصولات صنعتی، افزایش واردات، کاهش ذخایر ارزی و افزایش چالش‌های اقتصادی را به دنبال دارد و در جامعه سالمند سرعت لازم برای حل مسائل اجتماعی، فرهنگی، خلاقیت، نوآوری، کثرت نسل و ریسک پذیری کاهش پیدا می‌کند و این موارد در تمام زمینه‌ها به ضرر خانواده‌ها و جوامع خواهد بود. همچنین جمعیتی می‌تواند پویا، مقتدر و قدرتمند باشد که جوان و بارور باشد، این در حالی است که رشد جمعیت در کشور با افت و خیزهای زیادی روبرو شده و میزان زاد و ولد با تغییر الگوهای زندگی دستخوش تغییراتی شده و برخی خانواده‌ها یا از فرزندآوری دوری و یا به داشتن یک فرزند اکتفا می‌کنند، بی‌توجهی به این مسئله مهم جمعیت را به سمت کاهش و پیری سوق می‌دهد.
راهکار برون رفت از چالش‌های جمعیتی چیست؟
مسائلی از جمله اختصاص سهام فرزندآوری، پوشش ۹۰ درصدی هزینه‌های درمان ناباروری توسط بیمه‌ها، افزایش مبلغ وام ازدواج جوانان، وام ودیعه و خرید مسکن، اختصاص وام فرزندآوری، تخصیص بودجه تحقق سیاست‌های کلی جمعیت، فرهنگسازی و آموزش، حمایت خانواده از جوانان و ازدواج از جمله مواردی است که می‌تواند به افزایش ازدواج و تمایل به فرزندآوری و افزایش جمعیت کمک کند.
کد خبر 499114منبع: ایمنا
کلیدواژه: فرزندآوری کاهش فرزندآوری سیاست تک فرزندی تحکیم خانواده معضلات ازدواج ازدواج جوانان اهمیت فرزندآوری ازدواج و فرزندآوری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق عدم تمایل به فرزندآوری نداشتن فرزند زوج های جوان تمایل زوج ها داشتن فرزند کاهش باروری خانواده ها کاهش جمعیت زاد و ولد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۵۷۳۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نیروی جوان جامعه عامل پیشرفت های آتی خواهند بود/ شرایط وام فرزندآوری تسهیل شود
مهران رجبی بازیگر سینما و تلویزیون درباره اهمیت توجه به بحث جوانی جمعیت گفت: جمعیت را باید جوان نگه داشت هر چند که نوع این جوان نگه داشتن کار کارشناسی می‌طلبد و در تمام دنیا کارشناسان و جمعیت شناسان شرایط جمعیتشان را بررسی می‌کنند و براساس شرایط جامعه سیاست گذاری صحیح انجام می‌دهند. الان شاهد هستیم که خیلی کشورهای اسکاندیناوی و حتی کشوری مثل ژاپن نیروی کار جوان ندارد و از دیگر کشورها وارد می‌کند.
وی با اشاره به تهدیدات میانسالی جمعیت گفت: شما خود صندوق‌های بازنشستگی را در نظر بگیرید، چقدرجوان باید کار کنند تا درآمدزایی برای این صندوق‌ها شود، البته قطعا دوستان کارشناس بهتر و شیواتر دراین زمینه صحبت می‌کنند، اما ما هم باید در نظر داشته باشیم که جامعه را به سمت فرزندآوری ترغیب کنیم.
رجبی با اشاره به سیاست‌های تشویقی فرزندآوری گفت: سالهاست سیاست‌هایی مثل امکانات برای ازدواج از وام تا دیگر کمک‌ها و اعطای زمین و خودرو و دیگر وام‌ها برای فرزندآوری شروع شده که البته اینها هم باید شرایطش تسهیل شود، وگرنه همه می‌دانند که فرزندآوری درسنین بالا شیرینی جوانی را ندارد و آدم کسل و سندار دیگر حوصله بچه داری ندارد.
وی با تأکید بر اهمیت مسکن برای جوانان گفت: شاید بتوانم بگویم که مسکن حتی از کار هم واجب تر است، چون زوجی که خیالشان از مسکن راحت باشد با هر کاری هم که شده زندگی شان را نگه می‌دارند و چرخش را می‌چرخانند و فرزنددار می‌شوند.
وی با بیان اینکه ازدواج و فرزندآوری به افراد تشخص اجتماعی و حتی بین خانواده و اقوام عزت می‌دهد، گفت: ضروری است که کشورمان را جوان نگه داریم، مثل الان که جامعه جوانی داریم و همین جوان‌ها باعث پیشرفت‌های علمی بزرگ ما در ایران و سطح دنیا شده اند.
رجبی در ادامه اظهار داشت: توجه به فعالیت‌های هنری برای ترغیب جوانان به فرزندآوری از فیلم و مستند و سریال تا ایجاد شعار‌های مختلف می‌تواند گرایش آنها را افزایش دهد، فرزندآوری یک عمل خداپسندانه و در دین هم سفارش بسیار شده است. امیدواریم شرایط هر سال نسبت به قبل راحتتر باشد بهرحال هر نسلی نسبت به نسل قبلی راحتتر زندگی کرده و این تجربه به ما ثابت شده است.
دومین جایزه ملی جوانی جمعیت به همت ستاد ملی جمعیت در بخش‌های خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم نهاد، دستگا‌های اجرایی، شرکت‌ها و موسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اردیبهشت سال جاری با شعار سهم من از جوانی ایران برگزار خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی ازدواج و خانواده
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت