شوک بنزینی دولت روحانی به مردم/ بی‌تدبیری در اجرای سهمیه بندی و افزایش قیمت
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۱۱۴۶۷
به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ دو سال پس از انقلاب، در دولت مرحوم رجایی، قیمت بنزین از یک به سه تومان افزایش یافت. هر چند با شروع جنگ تحمیلی و درگیری کشور با مشکلات اقتصادی و زیرساختی نشأت گرفته از آن قیمت بنزین برای مدت ۱۰ سال ثابت ماند.
پس از پایان جنگ و روی کار آمدن دولت سازندگی به نظر می‌رسید شرایط در کشور برای افزایش قیمت بنزین آماده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دولت سازندگی در نیمه اول دهه ۷۰ و در سال ۷۴ قیمت بنزین را افزایش داد و به ۱۰ تومان رساند در سال ۷۵ نیز قیمت به ۱۳تومان افزایش یافت.
نکنه ای که شاید باورش سخت باشد این بود که ایران در سال ۶۱ و به واسطه عدم مدیریت مصرف و تثبیت قیمت بنزین به واردکننده این ماده تبدیل شد.
در سال ۷۴، دولت اصلاحات قیمت آن را برای کنترل مصرف و هماهنگی با قیمت در منطقه خلیج‌فارس با افزایشی ۶۰ درصدی به ۱۶ تومان رساند.
با این اقدام به‌طور متوسط در ۷ سال قیمت بنزین بین ۱۰ تا ۳۰درصد افزایش داشت، به‌گونه‌ای که در پایان دولت اصلاحات قیمت از ۲۰ به ۸۰ تومان رسید.
در اسفند سال ۸۳ غلامعلی حدادعادل، رییس وقت مجلس هفتم تصویب قانون تثبیت قیمت بنزین را به عنوان «عیدی» مجلس به مردم در آستانه سال جدید عنوان و راه را برای افزایش تدریجی قیمت بنزین در سال‌های بعد از سوی دولت‌ها بسیار سخت کرد.
پس از روی کار آمدن دولت اصولگرای احمدی‌نژاد در سال ۸۴، خبری از افزایش‌های کم مقدار قیمت بنزین نبود. با وجود افزایش ۲۵درصدی قیمت بنزین در سال ۸۶ و رسیدن به ۱۰۰ تومان، اما نرخ بنزین در سال ۸۹ جهش ۴۰۰درصدی داشت.
افزایش ناگهانی و یک‌باره قیمت حامل‌های انرژی بر همگان آشکار کرد که سرکوب قیمت‌ها طی سال‌ها عملا به بدتر شدن شاخص‌های مهم اقتصادی می‌انجامد.
با روی کار آمدن دولت روحانی، در سال ۹۳ قیمت‌ها به ۷۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین سهمیه‌ای و هزار تومان برای هر لیتر بنزین آزاد افزایش یافت.
هر چند مجلس با تبصره افزایش حامل‌های انرژی در بودجه ۹۸ مخالفت کرد اما در نهایت بدون اطلاع نمایندگان مجلس، با تصمیم دولت و البته با اهداف مشخص قیمت بنزین افزایش و نرخ آن به لیتری ۱۵۰۰ و ۳ هزار تومان رسید. به عبارت دیگر، قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای ۵۰ درصد و قیمت هر لیتر بنزین آزاد ۲۰۰ درصد افزایش یافت.
جدول قیمت بنزین از سال ۵۷ تاکنون
سال
قیمت بنزین استاندارد (ریال)
قیمت بنزین آزاد (ریال)
۱۳۵۷
۱۰
---------
۱۳۵۹
۳۰
---------
۱۳۶۹
۵۰
---------
۱۳۷۴
۱۰۰
---------
۱۳۷۶
۱۶۰
---------
۱۳۷۷
۲۰۰
---------
۱۳۷۸
۳۵۰
---------
۱۳۷۹
۳۸۵
---------
۱۳۸۰
۳۸۰
---------
۱۳۸۱
۵۰۰
---------
۱۳۸۲
۶۵۰
---------
۱۳۸۳
۸۰۰
---------
۱۳۸۶
۱۰۰۰
۴۰۰۰
۱۳۸۹
۴۰۰۰
۷۰۰۰
۱۳۹۳
۷۰۰۰
۱۰۰۰۰
۱۳۹۴
۱۰۰۰۰
---------
۱۳۹۶
۱۰۰۰۰
---------
۱۳۹۸
۱۵۰۰۰
۳۰۰۰۰
۱۳۹۹
۱۵۰۰۰
---------
۱۴۰۰
۱۵۰۰۰
---------
۱۴۰۱
؟
؟
بعد از حوادث آبان‌ماه سال ۹۸ قطعا هر فرد ایرانی با شنیدن کلیدواژه «ماجرای بنزین» یاد حوادث تلخ آن روزها و افزایش ناگهانی قیمت بنزین توسط دولت می افتد، حوادثی که حسن روحانی رئیس جمهور کشور به جای پاسخگویی درباره آن، خودش را از این ماجرا کنار کشید و با بیان اینکه خودش صبح جمعه از این تصمیم مطلع شده است، همه تقصیرها را به گردن وزیر کشور انداخت.
به هر صورت هر چند مرور نقطه به نقطه از ماجرای آبان‌ماه سال ۹۸، یادآور سوءمدیریت و بی‌تدبیری و تصمیماتی غیرکارشناسی است که با اصرار دولت در جلسه سران قوا اتخاذ شد، اما بحث این مقاله درباره اتفاقاتِ بنزینی دیگری است که در طول دوره ۸ ساله دولت تدبیر و امید رقم خورده و شاید از دید مخاطبان مغفول مانده است.
طبق آمارنامه شرکت ملی پالایش و پخش با روی کارآمدن دولت یازدهم و جوسازی‌های غیرعلمی علیه بنزین پتروشیمی‌ها، میزان واردات بنزین از روزانه ۲ میلیون لیتر در سال ۹۱ به روزانه ۱۳ میلیون لیتر در سال ۹۶ رسیده است و سپس با راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس با تاخیر چندساله در سال ۹۷ میزان واردات بنزین دوباره کاهش یافت.
در نتیجه جوسازی‌های مسئولان دولتی علیه بنزین پتروشیمی‌ها باعث افزایش واردات بنزین طی سال‌های ۹۲ تا ۹۶ شد که این میزان در سال ۹۲ روزانه ۳ میلیون لیتر، در سال ۹۳ روزانه ۵ میلیون لیتر، در سال ۹۴ روزانه ۱۰ میلیون لیتر، در سال ۹۵ روزانه ۱۲ میلیون لیتر و در سال ۹۶ روزانه ۱۳ میلیون لیتر بوده است.
آمارها گویای این واقعیت است که عوامل مختلفی از جمله سهمیه‌بندی و کارت سوخت باعث شد روند مصرف در این دوره زمانی حتی با وجود نوسان ارزی سال های ۹۰و ۹۱ سیر منطقی داشته باشد.
با اجرای طرح سهمیه بندی بنزین و راه افتادن کارت سوخت برای خودروها، از تیرماه سال ۸۶ روند فزاینده مصرف این فرآورده نفتی متوقف شد و قاچاق سوخت نیز تقریبا صفر شد.علاوه بر آن شاهد کاهش چشمگیر مصرف بنزین بودیم به گونه ای که مصرف از ۷۳.۶ میلیون لیتر در سال ۸۵ به ۶۶.۲ میلیون لیتر در سال ۸۶ کاهش یافت. با اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها در آذرماه ۸۹، روند کاهش مصرف بنزین تشدید شد به گونه ای که مصرف آن در سال ۹۰ به ۵۹.۹ میلیون لیتر در روز رسید.
سال ۸۴ مصرف بنزین ۶۷ میلیون لیتر بوده و ۱۰ سال بعد نیز با وجود افزایش خودروها و در نظر گرفتن متغیرهای دیگر حداکثر ۴ میلیون لیتر به مصرف افزوده شده است. اما با حذف کارت سوخت روند صعودی بدون هیچ محدودیت آغاز شد و در نهایت دولت برای جبران این تصمیم اشتباه خود، به سه برابر کردن قیمت این فراورده نفتی روی آورد. با روی کارآمدن بیژن زنگنه وزیر نفت در دولت یازدهم هر دو سیاست سهمیه‌بندی بنزین و الزام به استفاده از کارت سوخت کنار گذاشته شد.
داستان بی‌اعتبار شدن کارت سوخت بدین صورت است که مجلس نهم در جریان تصویب قانون بودجه سال ۹۵ استفاده از کارت سوخت را الزامی کرد. اما با روی کارآمدن مجلس دهم دولت لایحه‌ای برای اصلاح قانون بودجه به مجلس تقدیم کرد که یکی از بندهای این لایحه که با پیگیری زنگنه در هیئت دولت تصویب شده بود، حذف بند مربوط به الزامی شدن استفاده از کارت سوخت بود.
آمارهای دستگاه‌های دولتی نشان می‌دهد حذف کارت سوخت از سوی مسئولان درست و کارشناسی نبود و دلایل آن همچنان مبهم و سوال برانگیز است. معلوم نیست با کدام منطق اقتصادی این کار صورت گرفت.
علاوه بر حذف کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین، نوسانات ارزی در سال ۹۷ باعث شد تا قاچاق این فرآورده نفتی جذابیت بالاتری پیدا کند و فاصله قیمت آن در مقایسه با کشورهای همسایه این پدیده شوم را رونق بیشتری بخشد.
از سوی دیگر شاهد کاهش تقاضا برای بنزین سوپر بعد از سهمیه‌بندی بنزین هستیم این موارد در حالی مطرح می‌شود که بررسی‌ها نیز حکایت از کاهش سهم فروش بنزین سوپر از مجموع مصرف بنزین دارد.
این بررسی‌ها نشان می‌دهد که تا پیش از سهمیه‌بندی بنزین و شیوع کرونا، سهم بنزین سوپر از مصرف حدود ۳۰ درصد بوده که با توجه به کاهش مصرف بنزین در یک سال گذشته، این عدد به حدود چهار درصد رسیده است.
یکی از مهمترین دلایل این موضوع فاصله قیمتی بین بنزین سهمیه‌ای با بنزین سوپر است. همچنین امکان خرید بنزین سوپر با کارت سوخت وجود ندارد و همین عوامل باعث می‌شود تا اقبال به استفاده از بنزین سوپر در بین مردم کاهش داشته باشد.
اهمیت درآمدهای صادرات بنزین برای دولت
بر اساس قانون بودجه سال ۹۹، دولت پیش‌بینی کرده بود روزانه ۹۶ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شود و کل درآمد دولت از محل فروش بنزین در بازارهای داخلی، حدود ۶۵ هزار میلیارد تومان باشد. قیمت دلار پارسال از ۱۶ هزار تومان در ابتدای سال به سرعت اوج گرفت و به ۲۵ هزار تومان در انتهای سال رسید و حتی در نیمه پاییز به ۳۲ هزار تومان هم رسیده بود. اگر متوسط قیمت ارز را ۲۵ هزار تومان در نظر بگیریم، کل درآمدهای دولتی از بابت فروش داخلی بنزین در واقع ۲.۶ میلیارد دلار می‌شد، اما با توجه به اینکه در عمل مصرف بنزین کشور ۷۵ میلیون لیتر بوده، این رقم احتمالا حدود ۲ میلیارد دلار شده است.
بدین ترتیب پارسال تقریبا سه چهارم بنزین تولیدی ایران در داخل مصرف شده و تنها یک چهارم بنزین به بازارهای جهانی صادر شده است، اما درآمد دولت از محل صادرات بنزین ۵۰ درصد از بیشتر از فروش داخلی سوخت بوده است.
در مجموع اشاره شد که ظاهرا ماجرای بنزین در دولت تدبیر و امید و خسارت وارده بر کشور نه فقط ماجرای آبان‌ماه سال ۹۸ بلکه به تصمیمات خسارت‌بارتری مثل هجمه علیه بنزین پتروشیمی‌ها و واردات ۱۲ میلیارد لیتر بنزین بی‌کیفیت و حذف سهمیه‌بندی بنزین و کارت سوخت و هدررفت ۲۰ میلیارد لیتر بنزین نیز تعمیم داده می‌شود.
فقط در همین دو موضوع معادل ۳۲ میلیارد لیتر بنزین از منابع کشور از بین رفته است که اگر قیمت بنزین را لیتری ۰.۵ دلار در نظر بگیریم این تصمیمات دولت معادل ۱۶ میلیارد دلار به کشور خسارت وارد کرده است. با این مبلغ میتوان ۴-۵ پتروپالایشگاه ساخت و تحریم نفتی را بی‌اثر کرد.
منبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: بنزین آبان 98 میلیون لیتر در سال سهمیه بندی بنزین لیتر بنزین افزایش یافت مصرف بنزین بنزین سوپر هزار تومان قیمت بنزین روی کار کارت سوخت سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۱۱۴۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پالایشگاه آبادان به سوددهی ۱۲هزار میلیارد تومانی رسید
به گزارش خبرنگار مهر به‌نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، جواد اوجی بعدازظهر روز گذشته، یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت در نشست هیئت دولت در گزارشی از فعالیت‌های پالایشگاه آبادان، با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۴ وزیر نفت وقت با اعلام زیان‌ده‌بودن این پالایشگاه گفته بود، دولت حاضر است آن را رایگان واگذار کند، گفت: با اقدام‌هایی که در دولت مردمی با تکیه بر توان سازندگان، متخصصان و پیمانکاران داخلی و به بهره‌برداری رساندن فاز دوم این پالایشگاه انجام شد، پالایشگاه آبادان امروز یکی از سودده‌ترین واحدهای تولیدی است که پارسال ۱۲ همت سودآوری داشته است.
وی با اشاره به رسیدن تولید بنزین در این پالایشگاه از روزانه ۸ میلیون لیتر در ابتدای دولت سیزدهم به روزانه ۱۵ میلیون لیتر، تولید گازوئیل از روزانه ۱۵ میلیون لیتر به ۱۹ میلیون لیتر و کسب رتبه نخست صادرات در بورس کالا و انرژی در سال ۱۴۰۲، تصریح کرد: تا ۲ ماه آینده واحد هیدرو کراکر این پالایشگاه نیز به بهره‌برداری می‌رسد و مابه‌ازای ارزی تولید گازوئیل یورو ۵ آن ۳ میلیون یورو دیگر افزایش خواهد یافت.
وزیر نفت همچنین با اشاره به افزایش ۲۱۰ هزار بشکه‌ای تولیدات و تأمین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی تبریز، شازند، بندرامام، بوعلی و رازی، افزود: در طول فعالیت دولت سیزدهم، تعداد محصولات تولیدی این پالایشگاه از ۲۱ محصول در سال ۱۴۰۰ به ۳۴ محصول رسیده و با اقدام‌های انجام‌شده، تنها در سال گذشته ۱۳۰۰ فرصت شغلی ثابت و غیرثابت در این مجتمع ایجاد شد که امسال نیز ۶۰۰ نفر به نیروهای شاغل در پالایشگاه افزوده می‌شود و حداقل هزار نفر نیز در پیمانکاری‌های توسعه فاز ۳ آن مشغول فعالیت خواهند شد.
کد خبر 6097892
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت