به نقل از «مشرق»

سرانه پزشک در ایران کمتر از سوریه و فلسطین!

تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۲۰۶۵۹

در آستانه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یکی از مطالبات مهمی از نظام سلامت دولت آینده، رفع انحصار و افزایش تعداد نیروهای ارائه دهنده خدمات پزشکی است.

به گزارش مشرق، سلامت، حق تمام انسان‌هاست و ارائه عادلانه خدمات سلامت، از ضروریاتی است که سیاستگذاران هر کشور باید به آن توجه ویژه داشته باشند. یکی از شاخص‌های دسترسی عادلانه به خدمات سلامت، توزیع مناسب مراکز درمانی و دسترسی مردم به پزشکان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در آستانه سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هرچند تاکنون برخی نامزدهای انتخاباتی درباره رفع انحصار و بهبود اراده خدمات سلامت وعده‌هایی داده‌اند اما هیچ یک از نامزدهای انتخاباتی به طور دقیق و جدی به بحث جدی "کمبود پزشک" نپرداخته‌اند با این حال یکی از مطالبات مهمی که از نظام سلامت دولت آینده وجود دارد، رفع انحصار و افزایش تعداد نیروهای ارائه دهنده خدمات پزشکی است و در صورتی که تعداد پزشکان افزایش نیابد مشکلات زیادی گریبانگیر جامعه خواهد شد و دولت سیزدهم باید توجه ویژه‌ای به این مهم داشته باشد.

طبق آمارهای موجود، سرانه پزشک در کشورمان به ازای هر ۱۰ هزار نفر، حدود ۱۱.۷ است؛ یعنی به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ایرانی، کمتر از ۱۲ پزشک اعم از پزشک عمومی و متخصص وجود دارد! این در حالی است که کشورهایی مانند بلغارستان، قبرس، لهستان، ترکیه و ... به مراتب تعداد پزشکان بسیار بیشتری نسبت به ایران دارند!

ایران از لحاظ تعداد پزشک حتی در مقایسه با کشورهای منطقه نیز وضعیت مناسبی ندارد؛ کشورهایی مانند گرجستان، سوریه، فلسطین، ترکیه، عمان، لبنان، تاجیسکتان و ... نیز تعداد بیشتری از پزشکان را نسبت به ایران دارند. همانطور که گفته شد ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، کمتر از ۱۲ پزشک دارد اما همین تعداد پزشک نیز به طور مناسب و عادلانه در مناطق مختلف کشور توزیع نشده‌اند.

نمودار زیر توزیع پزشک در مناطق مختلف ایران را نشان می‌دهد.

همانطور که ملاحظه می‌شود، سرانه پزشک در تهران به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، نسبت به شهرستان‌ها بیشتر است.

چندی پیش ملک فاضلی، نماینده مردم سراوان به تسنیم گفت: سرانه پزشک در سراوان (سیستان و بلوچستان) دو پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است اما همین سرانه دو پزشک هم ناپایدار است و پزشکان حضور دائمی در این مناطق ندارند!

او همچنین افزود: «مردم بم‌پشت، از توابع شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان، برای دسترسی به پزشک راهی پاکستان می‌شوند؛ سراوان حدود ۸۴ کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان دارد، خاصیت مرز به خصوص در سراوان این است که روستاهای این منطقه با روستاهای پاکستان بسیار نزدیک هستند و فاصله‌شان در حد ۵ کیلومتر است. کمبود پزشک در منطقه سراوان و سهولت دسترسی به این مراکز در حدی است که مردم برای دسترسی به پزشک راهی این مراکز در بعضی از شهرهای بلوچستان پاکستان می‌شوند!»

تبعات و آسیب‌های کمبود پزشک در کشور

یکی از مهم‌ترین آسیب‌های کمبود پزشک در ایران، افزایش فشار کاری روی کادر درمان است که نمونه‌ آن را در دوران کرونا شاهد بودیم. کمبود پزشک باعث کاهش دسترسی مردم به خدمات درمانی می‌شود و اصل عدالت در سلامت را خدشه دار می‌کند.

معضل دیگر، این است که به دلیل کمبود پزشک، پزشکان مجبور می‌شوند تعداد بیشتری از بیماران را در زمان کمتر ویزیت کنند که این امر علاوه بر کاهش کیفیت ارائه خدمات و عدم ارائه درمان مناسب باعث افزایش نارضایتی بیماران از روند درمان می‌شود و نظام سلامت را با چالشی اساسی روبرو می‌کند.

میانگین زمان ویزیت در ایران و سایر کشورهای جهان در نمودار زیر نشان داده شده است. اگرچه طبق اعلام معاونت درمان وزارت بهداشت، حداقل زمان استاندارد ویزیت بیماران ۱۵ دقیقه است اما در کشورهایی مانند انگلیس، آلمان، ایالات متحده و استرالیا این بازه زمانی به بیش از ۲۰ دقیقه نیز می‌رسد؛ این در حالی است که متوسط زمان ویزیت بیماران توسط پزشکان در ایران حدود ۵ دقیقه است!

پیری جمعیت و معضل کمبود پزشک

معضل دیگری که در آینده نزدیک گریبانگیر حوزه سلامت خواهد شد، پیری جمعیت است؛ با مقایسه هرم سنی سال ۱۳۹۵ با هرم سنی تخمینی ۱۴۱۵، می‌توان نتیجه گرفت جمعیت سالمندان کشور تا ۱۵ سال آینده بیش از دو برابر برابر خواهد شد.

با پیری جمعیت و افزایش سن افراد به بالای ۶۰ سال، نیاز به خدمات پزشکی تا ۴ برابر افزایش می‌یابد. از سوی دیگر نمودار پراکندگی سنی پزشکان موجود در کشور، حاکی از آن است که اکثر پزشکان فعلی، در بازه سنی ۴۵ تا ۶۰ سال هستند و در ۱۵ سال آینده، بیش‌ از ۵۰ هزار پزشک از چرخه خدمت‌رسانی خارج می‌شوند که این خود نیاز به تربیت پزشک را چند برابر می‌کند.

علت کمبود پزشک در ایران چیست؟

عامل اول را می‌توان نحوه پذیرش دانشجوی پزشکی دانست؛ در سال‌های اخیر به دلیل جایگاه اجتماعی و موقعیت مالی پزشکان در ایران، تقاضا برای تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی افزایش پیداکرده است، قبل از سال ۸۸ حدوداً بین ۳۰ تا ۳۵ درصد متقاضیان کنکور سراسری داوطلب رشته تجربی بودند؛ اما الآن تقریباً نزدیک ۶۵ درصد داوطلبین یعنی ۷۰۰ هزار نفر در صف پذیرش رشته‌های علوم پزشکی هستند و از این تعداد مجموعاً در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی مجموعاً یک و نیم درصد در هرسال پذیرش می‌شوند!!

در این میان نقش مافیای کنکور را نباید نادیده گرفت؛ کلاس‌های آموزشی و کتاب‌های کمک درسی سالان هزینه زیادی را با سودای رتبه بالای کنکور به خانواده‌هایی که فرزند پشت کنکوری دارند تحمیل می‌کند و هرچه پذیرش در رشته‌های پزشکی تسهیل شود، پولی که به جیب این بخش می‌رود، کمتر می‌شود.

از سوی دیگر، نظام پرداخت مبتنی بر کارانه در نطام سلامت، این انگیزه را برای پزشکان ایجاد می‌کند که تعداد بیشتری بیمار را ویزیت کنند و به نوعی انحصارطلبی نیز مانع از این شده که سیاستگذاران نظام سلامت که همواره خود پزشک نیز هستند، خواستار رفع موانع افزایش ظرفیت پزشکان عمومی و متخصص شوند.

منبع: تسنیم

منبع: مشرق

کلیدواژه: کرونا فلسطین پزشک خانواده دانشگاه های علوم پزشکی ویروس کرونا وزارت بهداشت سلامت ازای هر ۱۰ هزار نفر سرانه پزشک کمبود پزشک تعداد پزشک نظام سلامت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۲۰۶۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش‌های سلامت دهان و دندان در ایران/ مشکل افزایش دندانپزشک نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، در صد و بیست و هشتمین نشست شورای آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت که با حضور سیدحسن امامی رضوی رئیس نشست، محسن شیرازی رئیس گروه دندانپزشکی فرهنگستان و جمعی از مسئولان وزارت بهداشت و اعضای گروه دندانپزشکی همزمان به صورت حضوری و مجازی در فرهنگستان برگزار شد، به موضوع چالش‌ها و راهبردهای موجود در پذیرش و آموزش دانشجویان و جذب و ماندگاری اعضای هیات‌علمی دندانپزشکی پرداخته شد.

در این نشست، محمدجواد خرازی فرد عضو گروه دندانپزشکی فرهنگستان علوم پزشکی و دبیر کمیته اعتباربخشی برنامه‌ای دانشکده‌های دندانپزشکی کشور به بررسی مسائل و چالش‌های حوزه دندانپزشکی پرداخت و تاکید کرد: افزایش ظرفیت دندانپزشکان، بهبود شاخص‌های دهان و دندان را در پی ندارد.

وی اظهار داشت: افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو به شدت تأثیر مخربی در پی خواهد داشت و هنوز دانشکده‌های دندانپزشکی در شوک افزایش ظرفیت دوره‌های قبل است و این موضوع باعث کاهش انگیزه در دانشجویان و پایین آمدن سطح سواد و توانایی قبول شدگان این رشته می‌شود و یک بحران را به دنبال خواهد داشت و باعث تقاضاهای القایی در آینده خواهد شد.

خرازی فرد گفت: یک دندانپزشک توانمند باید مهارت‌های برقراری ارتباط، تعهد حرفه‌ای، پیشرفت فردی و فراگیری مستمر، ارتقای سلامت و پیشگیری، مهارت‌های بالینی و دستیابی به توانمندی‌های مورد انتظار را دارا باشد.

وی خاطرنشان کرد: مطالعه‌ای با حمایت فرهنگستان علوم پزشکی کشور انجام شد که در آن، میزان دستیابی به ۴۲ توانمندی اصلی بالینی در بین دانش‌آموختگان دانشکده‌های پزشکی کشور بررسی شد.

عضو کمیته بازنگری برنامه آموزش دندانپزشکی عمومی و تخصصی به چالش‌های مهم در آموزش دندانپزشکی اشاره کرد و گفت: کمبود شدید هیأت علمی، عدم ماندگاری و عدم تمایل متعهدین، افزایش فضاهای آموزشی، تخصیص نامناسب نیروی متعهد خدمت ضریب K به دانشگاه‌ها، پذیرش و به‌کارگیری متخصصان متعهد خدمت بومی، کمبود شدید فضا و امکانات و بودجه‌های آموزشی، کمبود بیمار آموزشی، ایده‌آل نبودن محتوای آموزشی و اجرای آن و…، از جمله چالش‌های مهم رشته دندانپزشکی است.

خرازی ادامه داد: متأسفانه کمتر از ۳۰ درصد فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی به شبکه بهداشت وارد می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: مهم‌تر از تأمین نیروی انسانی مناسب؛ فراهم آوردن بستر برخورداری عموم مردم از خدمات دندانپزشکی مخصوصاً با استفاده از پوشش مناسب بیمه‌ها، تجهیز مراکز خدمات درمانی دولتی و دانشکده‌های دندانپزشکی و نیز تأمین هیأت علمی مناسب است.

در ادامه، عباسعلی خادمی دندانپزشک و عضو گروه دندانپزشکی فرهنگستان نیز به راهکارهای جذب و ماندگاری اعضای‌هیات علمی دانشکده‌های دندان‌پزشکی پرداخت و افزود: پذیرش دانشجویان دندانپزشکی ظرف ۲۰ سال ۳ برابر شده است با وجود آنکه کمبود هیأت علمی در دانشکده‌های دندانپزشکی ۴۰ درصد تخمین زده شده است.

وی در این نشست به مشکلات دانشکده‌های دندانپزشکی، مشکلات اعضای هیأت علمی، عوامل منجر به کمبود عضو هیأت علمی و راهکارهای پیشنهادی، تجارب موفق جذب هیأت علمی در کشورهای دیگر اشاره کرد.

همچنین، رضا یزدانی دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت به فعالیت‌های صورت‌گرفته در این حوزه اشاره کرد و گفت: کارهای مثبتی همچون افزایش تجهیزات و مواد مصرفی را آغاز کرده‌ایم و آئین‌نامه دانشجویان بین‌المللی نیز در حال طراحی است و با همکاری وزارت بهداشت ۱۰ درصد سقف تعرفه‌ها افزایش یافته و ما باید بیشترین بودجه را صرف پیشگیری کنیم.

در ادامه، محمدعلی محققی معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: بدون تردید، مهم‌ترین و تاثیرگذارترین موضوع در حوزه دندانپزشکی، ارائه آموزش و پژوهش، بهداشت و درمان و توانبخشی حوزه دندانپزشکی با التزام به ارزش‌های اسلامی و انسانی است که بند اول سیاست‌های کلی سلامت است و ناتوانی و ضعف‌های ما در حوزه سلامت ریشه در بی توجهی به این اصل تحول آفرین و ضروری است و یک بعد این موضوع، بعد فرهنگی است و مسئولان باید مفاهیم فرهنگی را در حوزه فرهنگ‌سازی درک کنند.

وی با تاکید بر ضرورت‌های فرهنگی، افزود: مدیران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت باید به توجه به اهمیت مسئولیت خود، تعالیم فرهنگی را دریافت کنند.

معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی اذعان داشت: از دیدگاه فرهنگستان‌علوم پزشکی، مهم‌ترین راهبردی که موجب اصلاح و تحول و ارتقا در نظام سلامت می‌شود آموزش است و اصلاح روند کنونی از آموزش آغاز می‌شود. پیشنهاد فرهنگستان علوم‌پزشکی این است که اجرای همه‌جانبه سیاست‌های کلی سلامت برای آموزش و اصلاح است و در بند ۹ نیز به وضوح به وظایف حوزه دندان‌پزشکی پرداخته است.

محققی بیان داشت: در فرهنگستان یک مجموعه از فعالیت‌های حوزه سلامت بعد از ۴۵ سال در نظام جمهوری اسلامی ایران تنظیم و به مسئولان منعکس خواهد شد.

معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی گفت: برای تنظیم راهبردهای بحث در حوزه دندانپزشکی، وضع موجود بر اساس شاخص‌ها بررسی و پیشنهادات برای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب بررسی خواهد شد.

کد خبر 6090328 حبیب احسنی پور