«تبارشناسی ادبیات و تاریخنگاری ادبی در ایران» منتشر میشود
تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۴۶۸۳۸
کتاب «تبارشناسی ادبیات و تاریخنگاری ادبی در ایران» نوشته محمدحسین دلال رحمانی ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر میشود
به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، این کتاب، روایتی از ظهور ادبیات و تاریخنگاری ادبیات در ایران است که تلاش میکند تبار ادبیات و تاریخنگاری آن را بررسی کند و نسبت ظهور آن را با فرایند نوگرایی روشن سازد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این مطالعه، دو هدف عمده را دنبال میکند؛ نخست اینکه با استفاده از پژوهش تاریخی، خطوط گسستی را نشان دهد که به روشهای دانستن و انجامدادنی انجامیده است که امروزه بدیهی و مسلم گرفته شدهاند و دوم اینکه تلاشهای متعاقبی را برانگیزد که بهواسطه نوعی اخلاق و سیاست تجربی به تغییر شکلهای موجود بپردازد.
کتاب «تبارشناسی ادبیات» خود را بهمثابه گونهای «کتاب تجربه» قلمداد میکند که نشان میدهد ادبیات و تاریخنگاری ادبیات در معنای امروزین ریشه در مناسبات بسیار پیچیده عصر قاجار دارند؛ مناسباتی که از سویی ناشی از شکستهای نظامی و اصلاحات اداری متعاقب آن هستند که به تغییراتی عمیق در حیات سیاسی و اجتماعی ایرانیان میرسند و از سوی دیگر، حاصل تغییر موقعیت زبان فارسی و عربی در منطقه هستند.
نویسنده در این کتاب، تاریخ ایران را به سه دوره تقسیم کرده است. دوره باستان که تاریخ ایران تا پیش از حمله اعراب را شامل میشود؛ قرنهای میانی که از حمله اعراب تا عصر مشروطه را دربرمیگیرد؛ و دوران معاصر که از عصر پهلوی تا روزگار حاضر تداوم دارد. قرنهای میانی خود شامل سه دوره ابتدایی، میانی و انتهایی است. دوره ابتدایی تا حمله مغول است که تقریباً با دوره سبک خراسانی در شعر فارسی انطباق دارد؛ از آن پس تا انتهای دولت صفوی، میانه قرنهای میانی و از سقوط صفویه تا مشروطه انتهای قرنهای میانی نام گرفته است. این تقسیمبندی بهطور مشخص به تغییرات ادبی در این دوران نظر دارد و آغاز هر دوره را بر تغییری در مناسبات رایج در نظم و نثر آن دوران منطبق کرده است.
این کتاب در کنار مقدمه، از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول به مباحث نظری و روشی تعلق دارد و شامل دو بخش است. بخش نخست به بحثی کوتاه درباره نظریههای تاریخنگاری ادبی در ایران اختصاص دارد و بخش دوم به توصیف نظریه و روش فوکو و چگونگی بهرهگیری از آن در مطالعه حاضر میپردازد. فصل دوم به تبارشناسی ادبیات و تاریخنگاری ادبی اختصاص دارد و شامل نُه بخش است. بخش اول به تولیدکنندگان سهگانه متون نظم و نثر در قرنهای میانی میپردازد، جایگاه نسبی آنها را روشن میسازد و کارکرد نظم و نثر را در آن دوره بررسی میکند. بخش دوم سازوکارهای قدرت وصولگر و نسبت آنها را با نظم و نثر آن دوره بررسی میکند. در بخش سوم، مفهوم ادب و نیز نبود ادبیات در قرنهای میانی مورد بحث قرار میگیرد. در بخش چهارم، قواعد سنت تذکرهنویسی بررسی و نسبت آنها با قدرت وصولگر طرح میشود. در فصل پنجم، شرایط تغییر گفتمان و رخدادهای دورانسازی که به فروپاشی قدرت وصولگر انجامیدند، ازجمله شکستهای نظامی، فروپاشی نظام دیوانی بهمنظور اصلاحات مالی و تغییرات روابط داخلی و خارجی، مورد بحث قرار میگیرند. در بخش ششم، ظهور قدرت جدیدی موردتوجه قرار میگیرد که بر اساس قاعده فایدهمندی به نظمدهی امور میپردازد. در بخش هفتم، ظهور ادبیات ذیل این قاعده توضیح داده میشود؛ و بخش هشتم، لحظه برقراری پیوند آن با تاریخ موردتوجه قرار میگیرد. بخش نهم قواعد تاریخنگاری ادبیات را بررسی میکند. فصل سوم نیز جمعبندی نهایی فصلها و بخشهای پیشین است.
نویسنده در پایان نتیجه میگیرد که فهم ما از ادبیات بهعنوان هنر یا بهعنوان وسیله روشنگری، درک ما از تاریخ ادبیات بهعنوان بخشی از هویت ملی، درک ما از شاعران بهعنوان استوانههای فرهنگی یا مبارزان راه آزادی و درک ما از شاعران و دبیران بهعنوان اسطورههای آزادی و آزادگی، نه اموری واقعی و خدشهناپذیر، بلکه تنها برساختههایی تاریخمند و متأثر از گفتمانهای غالب از میانه عصر قاجار تاکنون بودهاند. به همین دلیل معتقد است هیچیک از آنها اموری بدیهی و تغییرناپذیر نیستند که استوار باقی بمانند بلکه امور تاریخی هستند که بر اساس شرایط خاصی پدید آمده و فهمیده شدهاند که امکان تغییر آنها نیز وجود دارد.
کتاب «تبارشناسی ادبیات و تاریخنگاری ادبی در ایران» مجموعاً در ۳۳۹ صفحه و با قیمت ۳۸ هزار تومان ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وارد بازار نشر خواهد شد.
پایان پیام/31منبع: شبستان
کلیدواژه: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات نظم و نثر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۴۶۸۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جلد ششم کتاب «عنوان بصری» منتشر شد
«عنوان بصری» دربرگیرنده بیانات آیتالله سیدمحمدمحسن حسینی طهرانی در شرح حدیث عنوان بصری مروی از امام صادق(ع) است که به صورت موضوعی منتشر میشود.
جلد ششم کتاب عنوان بصری به تازگی منتشر شده که مولف در این جلد، به شرح فقره «ولا یُدبّر العبدُ لنفسه تدبیراً» از این حدیث نورانی پرداخته و موضوع تدبیر در امور اجتماعی و حکومت را بسط و توضیح داده است.
آیتالله طهرانی در مجالس نوزدهگانه این کتاب در توضیح مختصات مکتب الهی و حکومت اسلامی و تفاوت آن با سایرین، محوریت توحید را شاخصه اصلی حکومت اسلام بیان داشته و آثار و تبعات آن را برمیشمرند. وی با تاکید بر اهمیت انتخاب تعابیر و کیفیت شعارِ در حکومت اسلام، توجه به توحید و اخلاص در عمل را محور حرکت حاکم اسلام مطرح کرده و با بیان جریاناتی از تاریخ معصومین و اولیای الهی به تبیین مطلب میپردازد.
نویسنده در بخشی دیگر از کتاب، با تبیین کلام امام صادق(ع) در حدیث شریف که به عدم تدبیر عبد نسبت به خویش اشاره دارند، اصطلاح مشورت و تدبیر اجتماع و جایگاه و اهمیت آن در اسلام را شرح و تفصیل داده و مسئله تعهد و تخصص را از زوایای مختلف واکاوی و تشریح میکند.
برخی از دیگر موضوعات این اثر عبارتند از: «بنای عالم تکوین و خلقت بر توحید»، «نظام تربیتی انسان از منظر اسلام»، «وظایف فردی و اجتماعی سالک در شبانهروز»، «اتقان و استحکام عمل در سیر و سلوک إلی الله»، «اهمّیت تعهّد و وجوب التزام به آن»، «اهمّیت بینش عرفانی در مسائل فقهی و اجتماعی»، «لزوم تامین امنیت اخلاقی برای تمام اقشار جامعه در حکومت اسلام».
در پشت جلد کتاب چنین میخوانیم: «آن کسی که در انجام امور نسبت به مسائل إتقان و إحکام ندارد، نسبت به مسائل سلوکی هم هیچگونه پیشرفتی ندارد! آن کسی که نسبت به تعهدات اخلاقی و شرعیاش بین افراد احساس وظیفه نمیکند و یا نسبت به قراردادهای مابین طرفین احساس وظیفهای ندارد و خدا را جدای از این مسائل فیمابین میداند، در وادی سلوک و حرکت هم بیش از یک مدّعی نیست و یک سانت هم به جلو نمیرود! سلوک به معنای انطباق نفس با واقعیتها و با مسائل فطری است نه اینکه یک سری کارهایی را انجام دادن و نمازی را خواندن و اورادی را گفتن و بعد به هر کاری دست زدن و به هر عمل خلافی اشتغال پیدا کردن و هر ارزشی را زیر پا گذاردن.»
گفتنی است مجموعه «عنوان بصری» از دوره علوم و مبانی اسلام و تشیع منتشر میشود که جلد ششم در ۶۲۰ صفحه توسط انتشارات مکتب وحی روانه بازار نشر شده است. دیگر موضوعات این دوره عبارتند از: «جلد اول: ولایت و هدایت»، «جلد دوم: حقیقت ذکر»، «جلد سوم: حقیقت علم»، «جلد چهارم: تزکیه و تهذیب»، «جلد پنجم: حقیقت عبودیت».
منبع: ایکنا (خبرگزاری بینالمللی قرآن)