ایرانی‌ها چقدر قابل پیش‌بینی هستند؟
تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۹۴۳۳۴
افکارسنجی و انتشار نتایج نظرسنجی در سال‌های اخیر نقش مهمی یافته و در سال‌های آینده هم ادامه پیدا خواهد کرده است، اما واقعا علم آمار و افکارسنجی می‌تواند رفتار و کنش‌های ایرانیان را پیش‌بینی کند؟
خبرگزاری میزان - روزنامه همشهری نوشت: اگرچه تا پیش از سال۹۶ و انتخابات ریاست‌جمهوری آن سال، انتشار نتایج نظرسنجی در منازعات و فضای سیاسی ایران نقشی نداشت، اما از این سال، افکارسنجی و انتشار نتایج نظرسنجی چه در اخبار رسمی و چه در ستاد‌های تبلیغاتی نامزد‌ها نقش مهمی یافت و این روند در سال‌های بعد هم ادامه پیدا کرد؛ امسال و در تنور انتخاباتی بازار نظرسنجی البته داغ بود و حالا به‌نظر می‌آید نتایج دست‌کم یکی دو مؤسسه معتبر افکارسنجی با آنچه در عمل رخ داد، نزدیکی فراوانی دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فارغ از نتایج انتخابات امسال و مقایسه آن با نتایج نظرسنجی‌ها، این پرسش پیش می‌آید که سنجش افکار و کمک‌گرفتن از علم آمار و پژوهشگری در حوزه افکارعمومی، تا چه اندازه در ایران نقش و جایگاه دارد و نهال نوپای نظرسنجی چه جایگاهی در تصمیم‌گیری‌های کلان و مهم کشور است؟ علاوه‌براین پیش‌تر و از زبان گروه‌ها و چهره‌های سرشناس حوزه‌های مختلف زیاد شنیده می‌شد که ایرانیان پیش‌بینی‌ناپذیرند که البته انتشار نتایج چندین نظرسنجی و همچنین خروجی چندین رویداد سیاسی حالا موضوع دیگری را نشان می‌دهد؛ واقعا علم آمار و افکارسنجی تا چه اندازه می‌تواند رفتار و کنش‌های ایرانیان را پیش‌بینی کند؟
از نگاه و نگرش کلی ایرانیان چه می‌دانیم؟
پیش از پرداختن به اهمیت و جایگاه نظرسنجی در ایران، بد نیست به نتایج چندین پیمایش ملی درباره ایرانیان بپردازیم. در گام اول، چندین پیمایش و نظرسنجی معتبر می‌گوید که حدود ۴۰درصد مردم اصلا اخبار انتخابات را پیگیری نمی‌کنند. به‌عنوان مثال موج سوم پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان (۱۳۹۵) می‌گوید: ۴/۳۰درصد مردم زیاد و خیلی زیاد اخبار سیاسی را پیگیری می‌کنند.
پیمایش فرهنگ سیاسی هم که نگرش‌ها در این حوزه را در دو موج بررسی کرده نشان می‌دهد که در سال۱۳۸۴ میانگین آگاهی سیاسی مردم ۵/۳۲بوده و در سال۱۳۹۷ نیز با تغییری اندک، ۲/۳۰ است. آگاهی در این پیمایش همان «دانستنی‌های سیاسی» است. علاوه‌براین نتایج «طرح ملی سنجش فرهنگ سیاسی مردم ایران» که سال۹۷ در سراسر کشور و با جامعه آماری حدود ۵هزار نفر انجام شد، نشان می‌دهد که «آگاهی سیاسی در بین مردم ایران زیاد نیست».
این تحلیل از نتایج چنین پیمایشی، جمع‌بندی چندین مؤسسه افکارسنجی معتبر ازجمله ایسپاست که در همان سال هم محل بحث جدی جامعه‌شناسان و تحلیلگران سیاسی هم قرار گرفت. علاوه‌براین، این جمله «ایرانیان قابل پیش‌بینی نیستند» هم یکی از بحث‌های جدی در این حوزه است. درباره این موضوع محمد آقاسی، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه افکارعمومی به همشهری می‌گوید: «ما در مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) هم در سال ۸۴، هم در سال ۸۸ و هم ۹۲، نظرسنجی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری داشتیم. در هر ۳انتخابات هم پیش‌بینی‌ها نزدیک به واقعیت بود، اما آن‌موقع نتایج منتشر نمی‌شد.»
آقاسی که نزدیک به ۷ سال مدیریت مهم‌ترین مرکز افکارسنجی ایران را برعهده داشته، در این‌باره توضیح داد: «الان با قاطعیت بالایی می‌توان گفت که افکار عمومی در ایران قابل سنجش است. بله، قبلا زیاد شنیده می‌شد و حتی یک نظریه خیلی جدی وجود داشت که مردم ایران قابل پیش‌بینی نیستند و کنش‌های مردم ایران هیجانی و احساساتی است یا گفته می‌شد که ایرانیان پیچیده و متفاوت از سایر مردمان هستند، اما امروزه با این کاری که نظرسنجی‌ها می‌کنند، می‌توانیم بگوییم که این‌ها کاملا قابل پیش‌بینی هستند و افکار عمومی ایرانیان سنجش‌پذیر است. اما اینکه افکار عمومی چطور باید شناخته شود، فقط از طریق نظرسنجی نیست و حول محور آن باید مواردی دیگر را نیز درنظر گرفت. تحلیلگران و جامعه‌شناسان دیگری در یکی دوسال گذشته و در تحلیل نتایج نظرسنجی‌ها همچنین عقیده‌ای دارند.
تحلیلگر برای بررسی نتایج نظرسنجی نداریم
سمیه توحیدلو، جامعه‌شناس و معاون پیشین پژوهش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران هم معتقد است که مراکز نظرسنجی در ایران به پتانسیل و توان علمی و عملی بالایی دست پیدا کرده‌اند که باید از آن استفاده کرد. توحیدلو در این‌باره می‌گوید: «امسال تنها چندین مؤسسه معتبر نتایج خود را منتشر می‌کردند که تقریبا نتایج مشابه و دست‌کم شبیه یکدیگر بودند؛ اختلاف درصد‌ها بالا بود، ولی روند‌ها همدیگر را تأیید می‌کرد؛ بنابراین نظرسنجی‌ها امسال قابل‌اتکا بودند.»
او در این‌باره ادامه می‌دهد: «من قائل به این نیستم که نظرسنجی‌ها را کنار بگذاریم و بگوییم غلط است (کاری که برخی ستاد‌ها در شب قبل از انتخابات انجام دادند)، چون خواسته و نتیجه مدنظر ما از آن برداشت نمی‌شود. تقریبا نتیجه انتخابات همین را نشان می‌دهد که نظرسنجی‌ها درست بود، اما اتفاق بد دیگری که در جامعه رخ داد، این بود که افراد و کنشگران سیاسی و اجتماعی ما به جای انجام کنش، منتظر بودند که نظرسنجی چه می‌گوید تا مطابق با آن رفتار کنند که این ایراد دارد، درحالی‌که باید برعکس این عمل می‌کردند. در این انتخابات فضایی که برای انتخاب و انتخاب‌شدن لازم بود خیلی شکل نگرفت بنابراین با مرددین دائمی و مصمم‌های دائمی روبه‌رو بودیم؛ یعنی افرادی که تصمیم نداشتند رأی دهند، افرادی که می‌خواستند رأی دهند و افرادی که مردد بودند و تقریبا این روند هم جز درصدی ناچیز تغییر نمی‌کرد. این فضا قابلیت تحلیل داشت و بسیاری از بزرگان هم این فضا را براساس نظرسنجی‌ها پیش‌بینی کردند که درست هم از آب درآمد.»
این جامعه‌شناس در ادامه و در نقد فضای شکل‌گرفته که به مراکز نظرسنجی حمله می‌شد و نتایج آن‌ها را نظرسازی می‌دانست هم می‌گوید: «از آنجا که در این دوره نظرسنجی معیار عمل افراد شده بود، از این منظر بعضی شروع به نقد نظرسنجی‌ها کردند، درحالی‌که نظرسنجی‌ها روند را نشان می‌دهد. نظرسنجی‌ها ممکن است نتیجه کنش‌های ما را نشان دهد، اما نشان‌دهنده راه نیست، نمی‌توان راه را از نتایج نظرسنجی به‌دست آورد.»
توحیدلو درباره نقاط قوت این دوره نظرسنجی‌ها هم می‌گوید: «فکر می‌کنم یکی از نقاط قوت این انتخابات، انتشار این نظرسنجی‌ها بود؛ اینکه بالاخره نهاد‌های عمومی‌تری که نظرسنجی می‌کنند این جسارت را پیدا کردند که کارشان را به‌صورت عمومی و نه فقط برای نخبگان منتشر کنند و همین امر امکان رصد دقیق‌تر مردم از این نظرسنجی‌ها را فراهم می‌کند. مهم نیست که در زمان نظرسنجی چه بحث‌هایی شکل می‌گیرد و مهم آن است که این فرایند‌های نظرسنجی و پیش‌بینی‌های علمی بتواند جای خود را باز کند و نهاد‌های مستقلی شکل بگیرد که امکان نظرسنجی درباره موضوع‌های مختلف مانند انتخابات و فراتر از انتخابات را داشته باشند. طبیعتا اگر ما گروه‌های مختلف داشته باشیم، می‌توانیم درباره مسائل متفاوتی نظرسنجی‌های گوناگونی داشته باشیم. همین انتخابات هم نشان داد کسانی که از نظرسنجی‌ها تحلیل درست داشته باشند، نداریم یا خیلی کم داریم.» او ادامه می‌دهد: «نظرسنجی‌ها باید دقیق باشد و پرسشگر هم باید مشخص باشد تا تحلیلگر بتواند بر همین اساس تحلیل دقیقی ارائه دهد. اگر ما تحلیلگر دقیق و درست داشتیم، شاید کمتر این اختلاف‌ها پیش می‌آمد و بهتر می‌توانستیم از این فضا‌ها استفاده کنیم.»
بیشتر بخوانید: عرف: وظیفه داریم بر اساس دو اصل قانونمداری و بی‌طرفی عمل کنیمانتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: نظرسنجی انتخابات 1400 نتایج نظرسنجی نظرسنجی ها قابل پیش بینی انتشار نتایج نشان می دهد نظرسنجی چه مردم ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۹۴۳۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در جنگ روایت‌ها به رسانه‌ها جدی‌تر توجه کنیم
ایسنا/گیلان معاون سیاسی و امنیتی استانداری گیلان با بیان اینکه آنطور که در شأن رسانه بوده به رسانه نپرداختیم و توجه نکردیم، گفت: در جنگ روایت‌ها آنگونه که شایسته است به رسانه‌های‌مان توجه نکردیم و کاری انجام ندادیم لذا باید جبران کنیم و رسانه‌ها را جدی‌تر ببینیم.
محمد جلائی امروز، ۱۰ اردیبهشت‌ماه در اختتامیه جشنواره رسانه‌ای «در مسیر انتخاب» و جشنواره «فصلی رسانه‌های گیلان» که در تالار مرکزی رشت برگزار شد، با بیان اینکه اصحاب رسانه در یک کلام به عنوان رساننده پیام رسالت مهمی را بر عهده دارند، اظهار کرد: جشنواره رسانه‌ای «در مسیر انتخاب» فرصتی است تا از تلاش رسانه‌های استان در ایام برگزاری انتخابات و دعوت سرمایه‌های اجتماعی به مشارکت حداکثری پای صندوق‌های رای، تجلیل و قدردانی کنیم.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری گیلان افزود: نقش رسانه در بمباران اخبار و تحلیل‌ها و هجمه رسانه‌های معاند که می‌توانست مانع مشارکت و حضور مردم در انتخابات شود، بسیار اثرگذار و مشهود بود.
جلائی گفت: به سبب تولیدات مختلف رسانه‌ای بالاترین مشارکت در آستارا با حضور ۷۲ درصدی مردم پای صندوق‌های رای رقم خورد و شهرستان تالش هم بیشترین انگیزه رقابتی را با ۶ داوطلب فعال در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی داشت.
معاون سیاسی استانداری گیلان بیان کرد: در شهرستان مرزی آستارا پویشی توسط یک فرد با نگاه ویژه راه افتاد که ۴۸ ساعت قبل از برگزاری انتخابات خیلی در دعوت و مشارکت مردم اثرگذار بود، در این پویش که به صورت کلیپ ۳ دقیقه‌ای تهیه شده بود اقشار مختلف با جملات «من رای می‌دهم برای وطنم، من رای می‌دهم برای آستارا، من رای می‌دهم برای حاج قاسم و غیره» علت حضور خود را عنوان می‌کردند و به همین دلیل آستارا شهر اول در مشارکت شد.
وی ادامه داد: اگر اینجا هستیم باید بدانیم آنچه که امروز اتفاق می‌افتد ثابت می‌کند رسانه در دو مسیر حکمت و موعظه حسنه در حرکت است؛ چرا کشورهای غربی حامی و دارنده رسانه با ابزار تمام عیار نتوانستند افکار عمومی را در حمایت از رژیم اشغالگر جذب کنند یا افکار عمومی را در خصوص فلسطین اقناع کنند زیرا در کنار حکمت، خرد و اندیشه، در نظر گرفتن عاطفه و احساس هم مهم است.
جلائی با اشاره به آیات ۵۴ و ۵۶ سوره زخرف بیان کرد: جلوه‌های دنیایی که امروز در محضر مدیا جلوه می‌کند در جهت تحقیر است، دشمنِ رسانه‌های با جهان بینی، رسانه‌هایی هستند که جامعه هدف‌شان را بدون در نظر گرفتن احساس تحقیر می‌کنند و زمینه پذیرش محتوای‌شان را باورمند می‌کنند. امروز در جهان فسادهای گوناگون را می‌بینید و رسانه‌هایی که در نکوهش ارزش‌ها، بی ارزشی را تبلیغ و ترویج می‌کنند و با این کار الگو و سرمشق جدید را معرفی می‌کنند مثلا اگر انسان پول زیاد نداشته باشد، اگر نتواند به زیباترین‌ها دست یابد.
معاون سیاسی و امنیتی استانداری گیلان با تاکید بر اینکه در ملاک ارزش‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران تقوا باید سرلوحه باشد، تصریح کرد: توجه به خوبی‌ها و ارزش‌ها در رسانه یک فن است و باید در تولید محتواها هوشیارانه عمل کنیم.
وی با بیان اینکه آنطور که در شأن رسانه بوده به رسانه نپرداخته‌ایم و توجه نکردیم، ادامه داد: در جنگ روایت‌ها و آنگونه که شایسته است به رسانه‌های‌مان توجه نکردیم و کاری انجام ندادیم لذا باید جبران کنیم.
جلائی یادآور شد: امروز رژیم اشغالگر قدس، آمریکا، انگلیس و فرانسه شکست خورده در حوزه مدیا هستند زیرا انسان‌ها امروز در دنیا یک رسانه شدند و موج آزادی‌خواهی فلسطین و حمایت از مردم مظلوم فلسطین در دنیا راه افتاده است.
معاون سیاسی استانداری گیلان با تاکید بر اینکه باید جلسات با جراید و اصحاب رسانه مستمر برگزار شود، گفت: آسیب‌هایی وجود دارد که رسانه باید شناسایی، تحلیل و بررسی کند و راهکار تخصصی ارائه دهد. رسانه باید به نواقص و کاستی‌ها ورود کند و حتی به صورت تخصصی به حوزه‌های مختلف عمران، انتخابات، راه، کشاورزی، تصادف، جمعیت، فرزندآوری و غیره بپردازد، پس باید رسانه‌ها را جدی‌تر ببینیم.
انتهای پیام
بازدید رییسی از کارخانه ایران خودرو دیزل