به نقل از «الف»

مقایسه مشارکت انتخاباتی مردم ایران با دموکراسی ها مطرح غربی چه می گوید؟

تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۹۵۶۶۵

به گزارش الف، سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه 28 خردادماه 1400 برگزار شد و در نهایت، "آیت الله سید ابراهیم رئیسی" در رقابت با سه کاندیدای دیگر توانست 17 میلیون و 926 هزار و 345 رای را از مجموع 28 میلیون و 933 هزار و 4 رای به خود اختصاص دهد و هشتمین رئیس جمهور ایران شود. بر اساس آمارها، واجدان شرایطِ رای دهی در انتخابات سیزدهمِ ریاست جمهوری ایران، 59 میلیون 310 هزار و 307 نفر بوده و درصد مشارکت مردم در این انتخابات، 48.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

8 درصد بوده است.

در این راستا، بسیاری از جریان های سیاسی و رسانه ایِ مخصوصا غربی با پرداختِ گسترده به مشارکت نزدیک به 50  درصدی در انتخابات ایران، سعی داشته اند تا از کلیت سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کشورمان مشروعیت زدایی کرده و آن را به عنوان نشانه ای از تضعیف نظام و ساختار سیاسی ایران ارزیابی کنند. این در حالی است که تحلیل مقایسه ایِ میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران با میزان مشارکت مردم در انتخابات دموکراسی های غربی در بیش از 20 سال اخیر نشان می دهد که اساسا میزان مشارکت سیاسی در کشورمان ایران، با توجه به نوپا بودنِ رویه های دمکراتیک در ایران در مقایسه با دموکراسی های غربی، آمارهای قابل توجهی را به ثبت رسانده و در مقایسه با آمریکا به عنوان مدعی ترین کشور دموکراسی  وضع بهتری (از لحاظ شاخص مشارکت) دارد.   مقایسه این آمارها با آمارهای مشارکت سیاسی در غرب، از واقعیت های قابل توجهی پرده برداری می کند. بر اساس آمارها، از زمانِ انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 1997 (انتخابات ریاست جمهوری سال 1376) تاکنون، به طور میانگین 68.64 درصد از مردم کشورمان در انتخابات ریاست جمهوری ایران(در هفت دوره انتخاباتی) مشارکت داشته اند.

 

آمارهای مرتبط با مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری ایران(2021-1997)

1: آمریکا

بررسی تطبیقی میزان مشارکت سیاسی مردم در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از سال 1996 تاکنون نشان می دهد که به طور میانگین، 58.8 درصد از واجدان رای دهی در این کشور، درانتخابات ریاست جمهوری آن شرکت کرده اند. در این راستا، کمترین میزان مشارکت در بازه زمانی مذکور در سال 1996 با مشارکت 51.7 درصد از واجدان رای دهی به ثبت رسیده و بیشترین میزان مشارکت نیز مربوط به انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 در این کشور بوده که بر اساس آمارها، 66.7 درصد از واجدان رای دهی، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شرکت کرده اند. در این چهارچوب، مقایسه میزان مشارکت مردم کشورمان در هفت دوره انتخاباتی ریاست جمهوری ایران با آمریکا نشان می دهد که جدای از بالا بودن میانگین مشارکت مردم کشورمان در انتخابات ریاست جمهوری، میزان مشارکت مردم کشورمان در دوره های مختلف انتخاباتی به صورت جداگانه (در 20 سال اخیر) نیز در مقایسه با حداکثر مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در بیش از 20 سال اخیر(که مربوط به سال 2020 و رقم 66.7 درصد می شود)  آمار بهتری را به ثبت رسانده است.

 

میزان مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا(از سال 1996 تا 2020)

میزان مشارکت مردم آمریکا در انتخابات

سالِ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا

51.7

1996

54.3

2000

60.1

2004

61.6

2008

58

2012

59.2

2016

66.7

2020

 

2: انگلستان

انگلستان نیزاز جمله دیگر دموکراسی های مطرح غربی است که از دیرباز اقدام به برگزاری انتخابات می کند. بررسی میزان مشارکت مردم در انتخابات پارلمانی و همچنین انتخابات مرتبط با "برگزیت"(رفراندوم مرتبط با ماندن یا خروج انگلیس از چهارچوب اتحادیه اروپا) از سال 1997 تا سال 2019(هشت دوره انتخاباتی) نشان می‌دهد که به طور میانگین 66.47 از مردم انگلیس در انتخابات این کشور مشارکت داشته اند. در این میان باید توجه کرد که انگلستان از سال 1918 میلادی اقدام به برگزاری انتخابات می کند و این آمار را بایستی در بستر سابقه دیرینه دموکراسی و انتخابات در این کشور ارزیابی کرد. جدای از بالا بودن معدل کلی نرخ مشارکت مردمی در انتخابات های کشورمان(در مقایسه با انگلستان)، همچون نمونه آمریکا، نرخ مشارکت در برخی دوره های انتخاباتی کشورمان( بازه زمانی 20 ساله اخیر) درمقایسه با انگلستان، آمارهای قابل توجهی را از خود به ثبت رسانده است که بعضا در انتخابات های انگلستان به چشم نمی خورد (نظیر مشارکت 84.83 درصدی مردم در انتخابات سال 1388).

میزان مشارکت مردم انگلستان در دوره های مختلف انتخاباتی این کشور(2019-1918)

3: فرانسه

فرانسه نیز از جمله دموکراسی های های قدیمی در قاره اروپاست که بسیاری براین باورند اساسا این کشور را به دلیل ایده های خاص "انقلاب کبیر فرانسه" بایستی مهد دموکراسی در جهان دانست. در بازه زمانی میان سال‌های 1995 تا 2017، این کشور پنج انتخابات ریاست جمهوری برگزر کرده(از سال 2000 میلادی، مدت ریاست جمهوری در فرانسه از هفت سال به پنج سال تقلیل یافته است) که میانگین مشارکت مردم در این انتخابات ها، به طور میانگین، 78.925 درصد یعنی بالاتر از آمریکا و انگلستان بوده است. این آمار علاوه بر اینکه حاکی از پویایی مشارکت سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه است، تا حد زیادی ریشه در قدیمی بودنِ بنیان های دموکراسی در این کشور دارد. به طور کلی، با توجه به نوپا بودن پدیده انتخابات و رویه های دموکراتیک در کشورمان، مقایسه میزان مشارکت سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری کشورمان با انتخابات های مشابه در کشورهای برجسته غربی نظیر آمریکا، انگلستان و فرانسه، شاید چندان صحیح نباشد با این حال، حتی انجام مقایسه نیز نشان می دهد که کشورمان از لحاظ معدل شاخص مشارکت در 20 سال گذشته نسبت به آمریکا و انگلستان از وضعیت مناسبی برخوردار است و  بدون تردید در ادامه راه و نهادینه شدن هر چه بیشتر رویه های مردم سالاری در ایران و بالارفتنِ بیش از پیش آگاهی سیاسی جامعه ایرانی، می توان به حضور هر چه بیشتر مردم در عرصه انتخابات در کشورمان و پیشرفت سیاسی ایران، امیدوار بود.

میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه(از سال 1965 تا 2017)

 

منبع: الف

کلیدواژه: انتخابات ریاست جمهوری آمریکا انتخابات ریاست جمهوری ایران میزان مشارکت مردم مردم در انتخابات مشارکت سیاسی مردم کشورمان طور میانگین مشارکت مردم دوره انتخابات نشان می دهد رای دهی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۹۵۶۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش‌ها و راهکار‌های مشارکت سیاسی آگاهانه

مشارکت سیاسی به صورت شرکت در انتخابات، یکی از بارزترین وجوه کنش سیاسی در جوامع است که به علت تاثیرگذاری گسترده در فرایند‌های سیاسی، وضعیت ساخت سیاسی، امنیت، توسعه و رفاه شهروندان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. رفتار انتخاباتی یا رای دادن افراد در هر جامعه، تحت تاثیر عوامل متعددی است. در واقع، موقعیت‌ها و شرایط به همراه درک و تحلیل فرد، در نهایت منجر به رفتار یا کنشی می‌گردد که حاصل آن بروندادی به نام رای به سود شخص، حزب یا جریان سیاسی-فکری خاص است.

ترجیحات و تصمیات افراد بیش از هر چیز، تحت تاثیر ساخت‌ها، بافت‌های فرهنگی و اجتماعی، شکاف‌های سنی و جنسی، خصلت‌های ملی، نظام‌های سیاسی، نظام انتخاباتی متفاوت در جوامع متفاوت است. در جوامع سیاسی پیشرفته در سایه وجود احزاب سیاسی نوعی فرهنگ سیاسی مشارکتی مشاهده می‌گردد که شهروندان در آن با آگاهی و به صورت عقلانی وارد مشارکت سیاسی و کارزار انتخاباتی می‌شوند.

در واقع، در این جوامع احزاب سیاسی نقش مهمی در آموزش سیاسی شهروندان و آگاهی بخشی به آنها دارند، در حالیکه در جوامعی مثل ایران که احزاب سیاسی وجود ندارند، فاصله گرفتن از فرهنگ سیاسی مشارکتی و نمود فرهنگ سیاسی تبعی و محدود مشاهده می‌شود که در این راستا چالش‌ها و آسیب‌های زیادی متوجه مشارکت سیاسی شهروندان و به طور کلی توسعه نظام سیاسی می‌شود.

در این زمینه «محمد آریانپور»، «مرتضی اباذری» و «خلیل بهرامی قصرچمی» در پژوهشی با نام «بررسی چالش‌ها و راهکار‌های مشارکت سیاسی آگاهانه در نظام انتخاباتی جمهوری اسلامی ایران» به این مهم توجه کرده و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی و واکاوی قرار داده‌اند که در ذیل مختصری از آن را می‌خوانید:

مسایل مشارکت سیاسی (رای دهندگان)

بومی‌گرایی

یکی از مسائلی که در انتخابات مختلف نمود دارد، این است که شهروندان به این مساله دارند که به کاندیدایی رای بدهند که بومی منطقه آنها است. اگرچه این شاخص را می‌توان در شاخص کلی قومیت‌گرایی بررسی کرد، اما به صورت جداگانه نیز می‌توان به آنها پرداخت.

در جوامع دارای احزاب سیاسی، انتخابات صحنه رقابت سیاسی احزاب برای کسب قدرت است و در حقیقت انتخابات پیروزی یک حزب به شمار می‌رود نه پیروزی اشخاص. برعکس در جوامعی که فرایند توسعه سیاسی کندتر انجام می‌پذیرد، در جریان انتخابات یکی از شاخصه‌های مورد قبول عموم، بومی بودن کاندیدا است.

در ایران در برخی انتخابات به ویژه در انتخابات نمایندگی مجلس هنوز هم رفتار انتخاباتی مبتنی بر ارجحیت مسائلی مانند بومی‌گرایی در برخی نقاط، برای شرکت در انتخابات و رای دادن به کاندیداست و نامزد‌ها در محله و منطقه محل تولد خود، بیشترین آراء را کسب می‌کننددر ایران در برخی انتخابات به ویژه در انتخابات نمایندگی مجلس هنوز هم رفتار انتخاباتی مبتنی بر ارجحیت مسائلی مانند بومی‌گرایی در برخی نقاط، برای شرکت در انتخابات و رای دادن به کاندیدا است و نامزد‌ها در محله و منطقه محل تولد خود، بیشترین آراء را کسب می‌کنند. در این صورت، شاخصه‌های دیگر نماینده مانند تحصیلات عالیه، سوابق خدماتی و سیاسی، وابستگی حزبی و... تحت الشعاع قرار می‌گیرد.

قومیت‌گرایی

در ایران به طور معمول رای‌دهنده ترجیح می‌دهد به کسی رای دهد که به لحاظ ایدئولوژی و حزبی و به لحاظ قومی، زبانی و مذهبی به او نزدیک باشد. به عنوان نمونه برخی شهر‌ها از نظر بافت اجتماعی دارای چندین ایل و طوایف مستقل است و بیشتر جمعیت شهر یا استان ترکیبی از ایلات و قبایل مختلف است. این مساله روی انتخابات نیز تاثیر داشته است. به نظر می‌رسد که تعصبات قومی و قبیله‌ای در چنین مراکزی به ویژه در انتخابات نمایندگان مجلس تاثیر به سزایی دارد.

کمبود اطلاعات و آگاهی سیاسی

به دلیل فقر اطلاعات در مورد انتخابات و ابعاد آن، رفتار‌های معلق در بین رای دهندگان بسیار زیاد است، زیرا فرد نه از حقوق خود در انتخابات آگاه است و نه بازیگران انتخاباتی را می‌شناسد. همچنین همیشه در تلاش است در لحظات پایانی اطلاعاتی کسب کند. در این شرایط، مکانیسم‌هایی هستند که با دادن اطلاعات نه چندان صحیح این خلا اطلاعاتی را پر می‌کنند. گاهی نیز فقط با صرف مهر خوردن شناسنامه‌ها در انتخابات شرکت می‌کنند و معمولا آراء باطله به صندوق می‌ریزند یا به خیل کسانی می‌پیوندند که از پا صندوقی‌ها برای رای دادن کمک می‌خواهند.

مسایل مشارکت سیاسی (کاندیداها)

تعدد ثبت نام‌کنندگان

یکی از معیار‌های آزاد و عادلانه بودن انتخابات به مقررات ناظر بر امکان نامزدشدن افراد در انتخابات برمی‌گردد. شاید تصور شود که در این زمینه وضعیت مطلوب این است که یک رقابت آزاد و بدون نظارت میان همه متقاضیان شرکت در انتخابات برقرار شود، زیرا در این صورت، حداکثر قدرت انتخاب به رای‌دهندگان داده می‌شود و آنها می‌توانند از بین طیف گسترده‌ای از افراد و افکار دست به انتخاب بزنند، اما واقعیت این است که قانون‌گذار همان قدر که باید دغدغه مشارکت و رقابت گسترده و حداکثری را داشته باشد، باید به مشکلاتی که از رهگذر تعداد زیاد داوطلبین گریبانگیر رای‌دهندگان و نهاد‌های نظارتی و اجرایی انتخابات می‌شود، نیز توجه کند.
قانون‌گذار همان قدر که باید دغدغه مشارکت و رقابت گسترده و حداکثری را داشته باشد، باید به مشکلاتی که از رهگذر تعداد زیاد داوطلبین گریبانگیر رای‌دهندگان و نهاد‌های نظارتی و اجرایی انتخابات می‌شود، نیز توجه کند

احتمال فقدان صداقت در گفتار کاندیدا‌های انتخاباتی

تمام تلاش کاندیدا‌ها این است که نظر رای دهندگان بیشتری را جلب کنند. در کلان شهر‌ها که وسعت جغرافیایی سبب کاهش تعاملات اجتماعی نزدیک و مستقیم شده، تبلیغات ابزار مناسبی برای شناخت کاندیدا‌ها است. همچنین تبلیغات به کاندیدا‌ها اجازه می‌دهد خود را به عنوان افرادی مطلوب به گروه‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی معرفی کنند.

نبود فرصت‌های برابر برای تبلیغ

یکی از مواردی که باعث می‌شود مشارکت عاقلانه و منطقی در حوزه نامزد‌های انتخاباتی صورت نگیرد این است که بسیاری از افراد شایسته و دارای صلاحیت به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی، توان شرکت در انتخابات را ندارند و حتی اگر فرصت مشارکت را بیابند توانایی تبلیغات در برابر رقبای ثروتمند خود را ندارند، چرا که یکی از چالش‌های انتخاباتی خریدن رای در مناطقی از کشور است.

همچنین ممکن است نامزد‌های انتخاباتی زیادی دارای تمکن مالی باشند ولی صلاحیت و شایستگی احراز این جایگاه را نداشته باشند. بر این مبنا یکی از چالش‌های اساسی این است که فرصت‌های برابری برای تبلیغات وجود ندارد.

راهکارها:

با توجه به مسایل و چالش‌های مطرح شده در انتخابات، راهکار‌هایی مانند اطلاع رسانی و آموزش سیاسی، جامعه‌پذیری سیاسی، پاسخگویی دولتمردان و رفع نیاز‌های مردم، تبیین میانی دینی و گسترش آن در جامعه، ایجاد ضوابطی برای احراز شایستگی کاندیدا‌های انتخاباتی و معیار‌های سختگیرانه‌تر در مرحله ثبت‌نام و نظارت دقیق و عادلانه بر تبلیغات پیشنهاد می‌شود.
همچنین دولت‌ها باید بکوشند با کار فرهنگی و آموزش، زمینه را برای مشارکت سیاسی و انتخاباتی آگاهانه و عقلایی فراهم سازند و با نظارت‌های دقیق در انتخابات ملی، توانایی، دانش و بینش، راستگویی و درست‌کرداری، تجربه، آشنایی به مسائل جهانی، واقع گرایی، استواری و بردباری نامزد‌ها را تحت مدیریت و راستی آزمایی قرار دهند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی