به نقل از «خبرگزاری برنا»

شعر زمینه نوآوری است / گرایش به سبک هندی، بزرگترین آفت غزل معاصر

تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۳۳۴۸۴۸

سومین نشست مجازی از مجموعه برنامه سخن؛ جستاری در ادبیات و شعر پارسی با موضوع فرم شعر پس از انقلاب اسلامی، عصر روز سه‌شنبه اول تیر در صفحه اینستاگرام خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

به گزارش برنا، در این برنامه فاطمه عرب‌زاده به گفت‌وگو با دکتر فاطمه راکعی، شاعر و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دکتر قدرت‌الله طاهری، پژوهشگر حوزه ادبیات و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی پرداخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در بخش نخست این نشست دکتر فاطمه راکعی درباره تناسب محتوای ایدئولوژیک شعر و قالب‌های شعر نو در دهه ۶۰، بیان کرد: ما نمی‌توانیم بگوییم محتوای ایدئولوژیک دهه ۶۰ با قالب‌های شعر نو تناسب داشته یا نه، چرا که ما قالب‌ها را ظرف می‌دیدیم، ظرفی که شعر را در آن می‌ریزیم. هر شعری که دوست داشته باشیم، در هر کدام از قالب‌ها که متناسب می‌بینیم، آن محتوای شعر را در قالب می‌ریزیم. یک نکته مهم این است که به قدری التهاب، شور و هیجان روحی و معنوی در انقلاب اسلامی بود که بی‌اختیار شعرها قالب موسیقایی را پیش از اینکه شاعر بخواهد انتخاب کند، برای خود انتخاب می‌کردند.

وی ادامه داد: محتوای ایدئولوژیک دهه ۶۰ می‌توانست مناسبت خود را با همه قالب‌ها تعریف کند و قالب‌ها محدودش نمی‌کرد. ما همان‌طور که زیباترین شعرهای انقلاب را در قالب‌های غزل، بعضی رباعی‌ها، مثنوی‌ها و قالب‌های کلاسیک داریم، زیباترین شعر‌ها را در سبک شعر نوی نیمایی و شعر سپید نیز داریم و البته در دهه ۶۰ بیشتر شعر نوی نیمایی که وزن را از آن نمی‌گیرد و فقط قافیه را می‌گیرد.

راکعی در بخش دیگری از نشست عنوان کرد: شعر زمینه نوآوری است. شعر تنها کلام هنری است یا تنها هنری است که ریشه‌اش در کلام است و مثل هنرهای دیگر بدعت، نوآوری و خلاقیت در آن حرف اول را می‌زند. خلاقیت خودش تاثیر می‌گذارد و تاثیر می‌تواند روحی و شگفت‌انگیز، به لحاظ زبانی و بیانی، در ارتباط با واژه‌سازی‌ها و ساختار نحوی زبان باشد که در شعر دهه ۷۰ به انواع مختلف صورت گرفته و نام‌های مختلفی دارد.

در بخش دوم این نشست دکتر قدرت‌الله طاهری درباره فرم و محتوا در شعر اظهار کرد: اگر بخواهم جانب فرم و جانب محتوای شعر را مقابل هم قرار بدهم، ترجیح می‌دهم که جانب محتوا را بگیرم. یعنی بر مبنای اصالت محتوا، کلیت شعرهایی که تولید می‌شود را قضاوت کنم. چون فرم در عالی‌ترین شکل ممکن اگر بخواهد اجرا شود، بدون محتوا یک تفننی بیش نیست. شما اگر عالی‌ترین شکل را داشته باشید و فاقد محتوا باشد یا محتوای ارزنده نداشته باشد، نهایتاً یک تفنن و یک تکنیک است. یک تکنیک شکل را ایجاد می‌کند، نه اینکه خود محتوا بخواهد فرم خاص خودش را تولید کرده باشد. در دوره ۲۰ ساله اخیر یکی از اشکالات عمده‌ای که همه جریان‌های ادبی با آن مواجه شدند، این بود که برای کشف فرم‌های جدید، از زندگی به عنوان مهم‌ترین عنصر سازنده شعر، غفلت کردند.

دکتر طاهری گفت: فرم‌گرایی‌هایی که در دهه ۷۰ و ۸۰ در حوزه غزل شکل گرفت، شاعران را اصل زندگی پر تب و تاب ما ایرانیان در این ۲۰ سال دور کرد. به همین دلیل اگرچه در جاهایی ما به غزل‌های فرم خوبی رسیدیم ولی این شعرها نهایتا یک تفنن است و در حافظه تاریخی ما باقی نخواهد ماند.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین آفت‌هایی که شعر معاصر ما و به خصوص غزل را تهدید می‌کند، هندی‌گرایی‌هایی است که متاسفانه بسیار باب شده است. چرا شعر سبک هندی نتوانست شاعران بزرگ و ماندگاری در حافظه تاریخی ما ایرانی‌ها و بعد در جهان، ایجاد کند؟ آنقدر دنبال مضمون و تصویر گشتند که زندگی را گم کردند.

وی ادامه داد: وقتی من می‌گویم زندگی در شعر جریان ندارد، زندگی فقط سیاست نیست. زندگی عشق‌ها، غم‌ها، شادی‌ها، گرفتاری‌ها و لحظات خوشی است که با هم تجربه می‌کنیم. من این شعر را هر چقدر می‌خوانم فقط تصویر و ارتباطات مضمونی در محور افقی می‌بینم. شعر آن تشکل لازم را ندارد، انگار تکه‌ها و پازل‌های زیبایی هستند که در کنار یکدیگر قرار گرفتند. من نمی‌دانم ما با چه ایدئولوژی، بهانه و سیاستی وارد سبک هندی شدیم. ای کاش اگر قرار بود به گذشته رجوع کنیم، سراغ سبک عراقی می‌رفتیم و شعرهای بسیار عظیم و تجربه‌مند، شعر مولانا، عطار، حافظ و سعدی را الگوی خودمان قرار می‌دادیم. شعر این شاعران کاملا پیوند وسیع با زندگی مردمان زمان خود دارد.

این پژوهشگر گفت: بخش عمده‌ای از شعرهایی که الان سروده می‌شود، لحظه‌ای من را شاد می‌کند و لحظه‌ای من را به شگفتی وا می‌دارد. این فقدان زندگی در مهم‌ترین شعر این دوره، کاملاً نمایان است. من بزرگترین آفت غزل معاصر را گرایش به سمت سبک هندی می‌دانم و اگر طرفدارانی دارد، حاضر هستم در یک مناظره زنده ادبی صحبت کنیم.

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: عضو هیئت علمی مطالعات فرهنگی ادبیات عضو هیئت علمی دانشگاه شعر انقلاب اسلامی انقلاب وزن خلاقیت زیبایی انقلاب اسلامی شعر فاطمه راکعی نشست سخن سبک هندی غزل معاصر سبک هندی قالب ها دهه ۶۰

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۳۴۸۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هوش مصنوعی گرایش سیاسی افراد را از چهره‌شان می‌خواند

ایتنا - مطالعه‌ای جدید می‌گوید توانایی این الگوریتم در حدس زدن دقیق درباره دیدگاه‌های سیاسی فرد مشابه این است که چگونه مصاحبه‌های شغلی می‌توانند موفقیت در شغل را پیش‌بینی کنند یا مصرف الکل می‌تواند خشونت را تحریک کند.
پس از آنکه نتایج یک پژوهش نشان داد هوش مصنوعی می‌تواند گرایش سیاسی افراد را از روی چهره‌های بدون حالت و بی‌احساس پیش‌بینی کند، محققان هشدار داد‌‌ند که فناوری‌های تشخیص چهره از آنچه قبلا به نظر می‌رسید، «تهدیدآمیزتر» شده‌‌ و برای حریم خصوصی چالش جدی به وجود آورده‌اند.  

مطالعه‌ای جدید که در مجله «روانشناس آمریکایی» (American Psychologist) منتشر شد، می‌گوید توانایی این الگوریتم در حدس زدن دقیق درباره دیدگاه‌های سیاسی فرد مشابه این است که چگونه مصاحبه‌های شغلی می‌توانند موفقیت در شغل را پیش‌بینی کنند یا مصرف الکل می‌تواند خشونت را تحریک کند.

به گفته مایکل کوزینسکی، نویسنده ارشد این پژوهش، ۵۹۴ شرکت‌کننده قبل از آنکه هوش مصنوعی آنها را چهره‌نگاری (استخراج اطلاعات مخصوص و منحصربه‌فرد یک چهره مانند اندازه و شکل چشم، بینی، لب) کند، پرسشنامه‌‌ای درباره گرایش سیاسی خود پر کردند. سپس داده‌های چهره‌نگاری را با پاسخ‌ پرسشنامه‌های جهت‌گیری سیاسی مقایسه کردند تا با استفاده از اطلاعاتی که از چهره‌ها به دست آورده بود، جهت‌گیری سیاسی هر شخص را پیش‌بینی کند.

کوزینسکی می‌گوید: «فکر می‌کنم مردم متوجه نیستند با انتشار یک تصویر ساده، در واقع چقدر خود و اطلاعات شخصی‌شان را برای دیگران فاش می‌کنند.»

او افزود: «ما می‌دانیم که گرایش جنسی، سیاسی و تفکرات مذهبی افراد باید محفوظ بماند. این موضوع در گذشته متفاوت بود. در گذشته شما می‌توانستید به حساب کاربری فیس‌بوک افراد وارد شوید و به عنوان مثال گرایش‌های سیاسی، آنچه را که پسند می‌کنند (لایک می‌زنند) و صفحاتی را که دنبال کرده‌اند، ببینید. اما فیس‌بوک سال‌ها پیش آن را بست زیرا برای سیاست‌گذاران، فیس‌بوک و روزنامه‌نگاران واضح و مبرهن بود که این موضوع پذیرفتنی نیست و بسیار خطرناک است.»

کوسینسکی افزود: «در حال حاضر نیز هر کس می‌تواند به فیس‌بوک برود و عکس هر فردی را ببیند، حتی اگر آن فرد را هیچ‌وقت ملاقات نکرده و او اجازه دسترسی به عکسش را نداده باشد. این مطالعه نشان می‌دهد اطلاعاتی که در تصویر افراد وجود دارد، ممکن است مشابه افشای جهت‌گیری سیاسی آن‌ها باشد.»

محققان می‌گویند که تصاویر افراد شرکت‌کننده در این پژوهش را در شرایطی بسیار مشخص و کنترل‌شده جمع‌آوری کردند. به این ترتیب که این افراد همگی تی‌شرت‌های مشکی‌ پوشیده و زیور‌آلاتشان را در آورده‌ بودند و در صورت نیاز ریششان را هم اصلاح کرده بودند. همچنین با دستمال مرطوب آرایش صورتشان را پاک کرده و موهایشان را با کش مو، گیره یا تل سر به عقب کشیده بودند تا اطراف صورت پخش نشوند. سپس چهره‌ها را از طریق الگوریتم چهره وی‌جی‌جی فیس۲ (VGGFace2) بررسی کردند.

محققان هشدار می‌دهند که فناوری‌های نظارت بیومتریکی، به ویژه فناوری‌های تشخیص چهره، تهدیدی جدی‌تر از گذشته برای حریم شخصی افرادند. پژوهش‌های پیش‌تر نیز نشان داده بودند که تصاویر طبیعی چهره می‌تواند اطلاعات مهمی را درباره جهت‌گیری سیاسی و ویژگی‌های شخصی دیگر انتقال دهند اما مطمئن نبودیم که این پیش‌بینی‌ها به دلیل نحوه ارائه شخص و ویژگی‌های ثابت چهره (خنثی) فعال شده‌اند یا هر دو این عوامل. محققان می‌گویند، نتایج ما نشان می‌دهند که ویژگی‌های ثابت چهره در انتقال این سیگنال‌ها نقش مهمی دارند و افراد روی اطلاعات شخصی و حریم خصوصی خود کمترین کنترل را دارند، زیرا این اطلاعات بدون اجازه و کنترل شخص به دستگاه‌های نظارتی می‌رسد.

به گفته کوزینسکی، این الگوریتم‌ها را می‌توان بسیار سریع و ارزان برای میلیون‌ها نفر اعمال کرد. به عقیده او این مطالعه بیشتر یک هشدار درباره فناوری‌هایی است که در گوشی‌ها وجود دارد و به طور گسترده در همه‌جا استفاده می‌شود.