روابط تهران- ریاض از سه زاویه
تاریخ انتشار: ۵ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۳۵۷۰۲۸
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ برگزاری موفقیت‌آمیز دور اول مذاکرات ایران و عربستان سعودی در اواخر ریاست‌جمهوری حسن روحانی که انعکاس گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت و با استقبال همزمان دو کشور مواجه شد، این پرسش مهم را مطرح کرده که چشم‌انداز روابط تهران و ریاض در دوره رییس‌جمهور جدید ایران چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد؟ آیا همان‌طور که محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران گفته طرف سعودی منتظر رییس‌جمهور جدید است و با مشخص شدن تیم سیاست خارجی دولت جدید می‌توان شاهد برگزاری دور تازه این گفت‌وگوها بود؟ یا اینکه مقامات سعودی مذاکرات را تصمیمی حاکمیتی می‌دانند که چندان قائم به تغییر روسای‌جمهور نیست و بنابراین تغییر دولت‌ها چندان نمی‌تواند تغییر راهبردهای کلان سیاست خارجی را به‌دنبال داشته باشد؟ و پرسش سوم و مهم‌تر اینکه موفقیت یا شکست مذاکرات میان دو کشور تا چه حد متاثر از دیگر متغیرها در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی است؟
در همین ارتباط، سیدابراهیم رییسی رییس‌جمهور منتخب ایران روز دوشنبه ۳۱ خرداد درخصوص روابط ایران و عربستان گفت: برای بازگشایی سفارتخانه‌ها میان دو کشور هیچ مانعی از طرف جمهوری اسلامی نیست و این سیاست را قبلا اعلام کردیم و روابط با عربستان و دیگر کشورها هیچ منعی ندارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تهران و ریاض شش سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴، اولین گفت‌وگوی مستقیم خود را در فروردین ماه به میزبانی بغداد برگزار کردند. روزنامه «فایننشال‌تایمز» گزارش داد که مقامات ارشد جمهوری اسلامی و عربستان سعودی، ۹ آوریل ۲۰۲۱- ۲۰ فروردین ۱۴۰۰- در بغداد مذاکرات «مستقیم» انجام داده‌اند.
خبرگزاری فرانسه نیز ۱۹ آوریل- ۳۰ فروردین- ضمن تایید این خبر، به نقل از یک مقام عراقی و یک دیپلمات غربی نوشت که هیات‌های دو کشور به ریاست سعید ایروانی نماینده علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران و خالد بن‌علی الحمیدان، رییس وزارت اطلاعات عربستان، در بغداد با یکدیگر دیدار کرده‌اند و قرار است دور دوم این گفت‌وگوها که عمدتا بر سر بحران یمن است از سر گرفته شود. هرچند محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران هفته گذشته در حاشیه نشست مجمع دیپلماسی آنتالیا گفت سه دور مذاکره با عربستان برگزار شده و طرف سعودی منتظر مشخص شدن نتیجه انتخابات ایران است. با مشخص شدن سیدابراهیم رییسی به عنوان پیروز انتخابات در ۲۹ خرداد ۱۴۰۰، فیصل بن‌فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی در اولین واکنش گفت تعاملات خود را با ایران براساس واقعیت‌های موجود بنا می‌کنیم. در این چارچوب چشم‌انداز روابط ایران و عربستان در دولت جدید را می‌توان ذیل سه پرسش مورد تبیین و تحلیل قرار داد:
پرسش اولپرسش اول این مساله است که تغییر دولت و مشخص شدن تیم جدید سیاست خارجی تا چه حد می‌تواند بر روند مذاکرات درحال جریان ایران و عربستان تاثیرگذار باشد؟ در پاسخ باید گفت که نقش این متغیر منوط به رویکرد دولت جدید و نگاه آن به مساله مذاکره به‌خصوص با همسایگان است که نقش مهمی می‌تواند در تعیین سرعت گفت‌وگوها داشته باشد. طبیعتا گفتمان سیاست خارجی دولت جدید، ترکیب تیم سیاست خارجی، حوزه اختیارات و مسائلی از این دست، تاثیر مهمی بر روند مذاکرات دارد و می‌تواند در خروجی دور بعدی گفت‌وگوها، میزان اهمیت خود را بروز دهد.
به این معنی که مذاکرات می‌تواند در یک طیف قابل سنجش باشد و روند آن یا سرعت گیرد یا کند شود یا با دست‌انداز مواجه شود. از این‌رو میزان رضایت طرفین از روند گفت‌وگوها به‌خصوص با احتمال برگزاری دور تازه در دولت جدید مشخص می‌کند که ارزیابی طرف ایرانی و سعودی از گفت‌وگوها تا چه حد متاثر از فرآیند تغییر دولت در ایران بوده است.
پرسش دومپرسش دوم نیز به این مساله مهم بر می‌گردد که برداشت و ذهنیت مقامات سعودی از تغییر دولت در ایران چیست؟ آیا ریاض مذاکرات با ایران را تصمیمی منوط به حاکمیت و نهادهای بالادستی و نه وزارت‌خارجه می‌داند که چندان قائم به تغییر روسای‌جمهور نیست و بنابراین تغییر دولت‌ها چندان نمی‌تواند تغییر راهبردهای کلان سیاست خارجی را به‌دنبال داشته باشد؟ یا تغییر دولت را از این منظر مورد توجه قرار می‌دهد که به‌دلیل نزدیکی گفتمانی دولت جدید به حاکمیت در ایران و طبیعتا برخورداری از اختیارات بیشتر، می‌تواند روند گفت‌وگوها را تقویت کند.
در همین خصوص وزیر خارجه عربستان روز چهارشنبه ۲۳ ژوئن در واکنش به انتخاب رییس‌جمهور جدید ایران گفت: ریاض تعاملات خود را براساس واقعیت‌های موجود روی زمین بنا می‌کند. فیصل بن فرحان افزود: قضاوت ما درباره دولت جدید ایران صرف‌نظر از اینکه چه‌کسی رییس‌جمهور این کشور باشد براساس واقعیت‌های موجود خواهد بود. این اظهارنظر ادامه همان دیدگاه در دولت عربستان سعودی است که معتقد است راهبرد سیاست خارجی ایران را نه رییس‌جمهور و وزارت‌خارجه بلکه رهبری عالی نظام تعیین و هدایت می‌کند.
در این میان به‌نظر می‌رسد با وجود اصرار وزیر خارجه عربستان بر این دیدگاه، اما همزمان مقامات تعیین‌کننده‌تر این کشور، این متغیر را مدنظر قرار خواهند داد که به‌دلیل نزدیکی گفتمانی و رویکرد دولت جدید در ایران با حاکمیت، بهتر می‌توان روند مذاکرات کنونی را به پیش برد.
پرسش سومبهرغم اهمیت دو پرسش قبلی که بر تغییر دولت‌ها و تاثیراتی که بر سیاست خارجی و روابط خارجی کشورها بر جا می‌گذارد، تاکید می‌کند، اما پرسش تعیین‌کننده‌تر تاثیرپذیری روابط ایران و عربستان سعودی از متغیرهای دیگر در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی است. به‌عبارت دیگر آنچه پیشران و شکل‌دهنده به روابط تهران و ریاض است، تحولات منطقه‌ای و کنش-واکنش طرفین در کانون‌های بحران منطقه‌ای است که باعث می‌شود روابط تهران و ریاض در طیف منازعه تا تنش و همکاری در نوسان باشد. تحولات منبعث از اشغال عراق در ۲۰۰۳ و بهار عربی ۲۰۱۱ تاکنون موید این مساله است که فارغ از اینکه تصمیم‌گیرندگان دو کشور چه رهیافت و رویکردی را در قبال طرف دیگر داشته باشند، این روند پرسرعت و آشوبناک منطقه است که به این روابط شکل ویژه می‌بخشد.
به عنوان مثال محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور سابق ایران بیش از مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به عربستان سفر کرد، اما شروع تنش میان تهران و ریاض در دوره وی اتفاق افتاد یا به‌رغم سیاست خارجی تنش‌زدایی حسن روحانی، شاهد حمله به سفارت عربستان در تهران و قطع روابط دیپلماتیک میان دو کشور بودیم. مضاف بر این، نقش سایر متغیرها یعنی متغیر سطح نظام بین‌الملل و روابط آمریکا و عربستان سعودی هم نقش بسیار مهمی در چگونگی بازتنظیم روابط عربستان با ایران دارد. در واقع به میزان همگرایی یا واگرایی روابط ریاض و واشنگتن، شاهد دوری و نزدیکی عربستان به ایران هستیم.
چشماندازاز این‌رو باید گفت که به‌رغم اهمیت تغییر دولت‌ها که حامل یک گفتمان جدید در حوزه سیاست خارجی هستند، اما متغیرهای مهم‌تر و تعیین‌کننده‌تری نقش‌آفرینی می‌کنند که محدودیت‌هایی را بر تصمیم مقامات برای تنظیم و بازتعریف روابط با کشورها و مناطق ایجاد می‌کنند. در این میان و با توجه به سیاست دولت جدید ایران مبنی بر اولویت بخشی به همسایگان و تمرکز بر عربستان سعودی و شورای همکاری خلیج‌فارس، می‌توان امیدوار بود که با توجه به فروکش کردن نسبی بحران در سطح منطقه و ظهور عناصر واگرا در روابط ریاض و واشنگتن، زمینه برای برگزاری دور تازه گفت‌وگوها میان ایران و عربستان فراهم شود و از آن مهم‌تر شاهد نتیجه بخشی این مذاکرات باشیم، اگر متغیرهای مداخله‌گر شکست دیگری در این روند اخلال ایجاد نکنند.
پربیننده ترین طالبان کنترل ۸۰درصد از خاک افغانستان را به دست گرفت / تنها مرکز افغانستان توسط دولت کابل کنترل می شود بهترین تضمین برای عدم خروج دوباره آمریکا از برجام سخت شدن بازگشت واشنگتن به برجام / نگرانی از عدم توافق موقت بین ایران و آژانس برترین تصاویر خبری ۲۴ ساعت گذشته بازگشت آمریکا به برجام اقدامی مناسب است / از آمریکا می خواهم تحریم ها علیه ایران را لغو کندمنبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: ایران و عربستان ایران و عربستان عربستان سعودی تغییر دولت ها تهران و ریاض سیاست خارجی روابط تهران جدید ایران رییس جمهور وزیر خارجه دولت جدید گفت وگوها منطقه ای مشخص شدن دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۵۷۰۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرط آمریکا برای توافق امنیتی با عربستان ؛ پای اسرائیل در میان است
به گزارش همشهری آنلاین، سالیوان در مصاحبه خود که روز شنبه منتشر شد، پیشنهادات اخیر را مبنی بر اینکه در صورت امتناع رژیم صهیونیستی از دادن امتیاز به فلسطینیان، توافق دوجانبه بین دولت بایدن و عربستان بررسی خواهد شد، رد کرد.
اظهارات سالیوان در حالی مطرح شده است که دو روز پیش، خبرگزاری بلومبرگ از افزایش سرعت مذاکرات میان آمریکا و عربستان سعودی در دوره اخیر و نزدیک بودن دو کشور به دستیابی به یک «توافق امنیتی» خبر داده بود.
طبق گزارش فایننشال‌تایمز، پس از آغاز جنگ غزه در هفتم اکتبر (15 مهر ماه) که هفت ماه از آن می‌گذرد، دولت بایدن به دنبال یک توافق سه‌جانبه برای ترغیب ریاض برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل بعنوان بخشی از طرح تضمین صلح پایدار در غرب آسیا بود.
دولت بایدن امیدوار است که از چشم‌انداز عادی‌سازی روابط ریاض و دیگر کشورهای مسلمان با رژیم صهیونیستی برای متقاعد کردن تل‌آویو برای اعطای امتیازاتی به فلسطینیان بهره گیرد.
با اینحال، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بنیامین نتانیاهو به طور مکرر هرگونه اقدام به سوی راه‌حل دو کشوری برای درگیری‌های طولانی‌مدت بین فلسطینیان و صهیونیست‌ها را رد کرده است.
سالیوان در مصاحبه خود تصریح کرد «چشم‌انداز یکپارچه در واقع، تفاهم دوجانبه بین ایالات متحده و عربستان سعودی همراه با عادی‌سازی (روابط) بین اسرائیل و عربستان سعودی به همراه اقدامات و گامهای جدی از طرف مردم فلسطین است. همه اینها در کنار همدیگر است...نمی‌توانید یک بخش را از دیگری جدا کنید».
مشاور امنیت ملی کاخ سفید ادامه داد «انتظار دارم که در ماههای پیش رو، چیزهای زیادی از رئیس‌جمهور و دیگر مقام‌های آمریکایی درباره مسیری که معتقدیم می‌تواند اسرائیل امن‌تر و منطقه‌ای آرام‌تر به وجود آورد، بشنوید».
سالیوان همچون دیگر مقام‌های آمریکایی به دفاع از مواضع رژیم صهیونیستی پرداخت گفت «تنها کاری که می‌توانیم کنیم این است..که هر تعداد از کشورهای منطقه را که می‌توانیم، وارد کنیم و در نهایت به حاکمیت اسرائیل بستگی دارد و صادقانه، در نهایت این مردم اسرائیل هستند که می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند این مسیر را انتخاب کنند یا خیر».
دولت بایدن و قبل از هفتم اکبر، در آستانه رسیدن به خواسته خود برای برقراری توافق بین ریاض و تل‌آویو بود که در نهایت منجر شد تا واشنگتن با یک توافق امنیتی و دفاعی با ریاض و حمایت از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز این کشور در قبال واگذاری یکسری امتیازات از سوی رژیم صهیونیستی به فلسطینیان موافقت کند.
گرچه پس از جنگ غزه این فرایند متوقف شد اما واشنگتن و ریاض به مذاکرات درباره یک توافق احتمالی بعنوان بخشی از طرح‌های پساجنگی به منظور تضمین صلح در منطقه ادامه دادند.
با اینحال، ریاض به وضوح تصریح کرد که چنین توافقی مستلزم واگذاری امتیازات بیشتری از سوی اسرائیل به فلسطینیان است و تل‌آویو موظف است که گامهای غیرقابل بازگشتی به سوی تشکیل کشور فلسطین بردارد.
وزیر خارجه عربستان شاهزاده فیصل بن فرهان هفته گذشته گفته بود که ریاض و واشنگتن به توافق دوجانبه بسیار نزدیک شده‌اند اما «نیاز است که در حقیقت یک مسیری به سوی کشور فلسطین وجود داشته باشد که معتبر و غیرقابل بازگشت باشد».
کد خبر 849286 منبع: فارس برچسب‌ها خبر ویژه عربستان ایالات متحده آمریکا رژيم صهيونيستى
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت