به نقل از «تسنیم»

«معجزه آبخیزداری»|تأمین آب شرب از مه فقط با ۵۰۰ هزار تومان/ افزایش تاب آوری آبخیزنشینان با استحصال آب از رطوبت هوا

تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۴۰۳۶۷

مجری طرح استحصال آب از مه گفت: استحصال آب از رطوبت هوا، گامی مهم در تامین آب با کیفیت مناسب برای نیازهای آشامیدنی، آبیاری و سایر مصارف می‌باشد. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ استحصال آب از مه، از جمله راهکارهای سازگاری با کم آبی در مناطق مختلف به خصوص در مناطق محروم به شمار می رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از جمله مناطقی که این طرح با همکاری پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در آنجا عملیات شده است، مناطق اشکورات شهرستان رودسر استان گیلان است که درباره این طرح و دستاوردهای آن گفتگوی تفصیلی با دکتر کوروش کمالی «عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان» انجام دادیم. مهمترین مسائلی که دکتر کمالی در این مصاحبه بدان اشاره کردند به شرح زیر می باشد:

طرح استحصال آب از مه با پشتیبانی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در منطقه اشکورات گیلان در حال اجرا است.افزایش توان تاب‌آوری آبخیزنشینان مناطق کوهستانی اشکورات در سازگاری با کم آبی از اهداف مهم طرح است.میانگین هزینه اولیه به منظور احداث یک دستگاه، حدود پانصدهزارتومان سرمایه‌گذاری اولیه می‌باشد.بزرگترین پروژه استحصال آب از رطوبت هوا در سواحل مرکز شمال کشور شیلی انجام شده است.استحصال آب از مه، گامی مهم در تامین آب با کیفیت مناسب برای نیازهای آشامیدنی، آبیاری و سایر مصارف می‌باشد.استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی از استان های مستعد استحصال آب از مه هستند.گرچه فرآیند استحصال آب از مه و رطوبت هوا یقیناً یک منبع جایگزین برای تهیه آب شرب و آبیاری باغات و مزارع محسوب نمی‌شود؛ لیکن می‌تواند مکمل مناسبی برای جبران کمبودها باشد.

در اینجا نظر مخاطبان را به مصاحبه تفصیلی با آقای کوروش کمالی جلب می نماییم:

تسنیم: آقای دکتر جنابعالی مجری طرح استحصال آب از مه و رطوبت هوا هستید. این طرح دارای چه اهمیت و ضرورتی است؟

کمالی:  یکی از راهکارهای همزیستی با کم آبی در مناطق مختلف کشور در کنار روش‌های متعدد بهره‌گیری از آب باران، تلاش در جهت دستیابی به منابع آبی جدید است. شیوه‌ی استحصال آب از مه، یکی از منابع آبی محسوب می‌شود. به ندرت به این موضوع توجه می‌شود که در دنیا مخازن طبیعی آب زیادی به شکل بخار آب وجود دارد. در چرخه هیدرولوژیکی، تمام بخار آب ناشی از تابش انرژی خورشید به نزولات تبدیل نمی‌شود، بلکه بخشی از بخار آب به دلیل پایین بودن تراکم به بارش تبدیل نشده و به صورت مرئی یا نامریی در فضا پراکنده می‌شود. مسئله مهم این است که چگونه می‌توان این نیروی بالقوه را به فعلیت درآورد و از رطوبت هوا، آب استحصال نمود.

تسنیم: طرح استحصال آب از مه در کدام منطقه کشور اجرا می شود؟ و توضیحاتی درباره این طرح و منطقه پایلوت بفرمایید.

کمالی: طرح استحصال آب از مه در منطقه اشکورات استان گیلان به صورت پایلوت اجرا می شود. اشکور، یک منطقه کوهستانی و ییلاقی است که در امتداد رشته کوه البرز واقع شده است. محدوده اشکورات شهرستان رودسر جزء بخش رحیم آباد بوده و از سه دهستان اشکور سفلی به مرکزیت زیاز، سیارستاق ییلاقی (اشکور علیا) به مرکزیت ارکم و شوئیل به مرکزیت شوییل واقع شده‌اند. عمده مناطق فندق‌کاری استان در ارتفاعات اشکورات شهرستان رودسر واقع شده بطوری‌که بیش از 12هزار هکتار از سطح زیرکشت فندق در این مناطق می‌باشد. این منطقه، درصد بالایی از نیاز ایران به فندق را تامین می‌کند و از این نظر، مقام اول را در کشور داراست. علاوه بر فندق، انواع گیاهان دارویی همچون گل گاوزبان، گل بنفشه، کنگر، گلپر، گزنه، گون، گل همیشه بهار، قارچ های خوراکی و دیگر گیاهان دارویی در اشکورات رشد و پرورش می‌یابند.

با توجه به اهمیت استفاده از داده‌های هواشناسی در انتخاب مناطق مستعد اجرای پروژه، متاسفانه در مناطق کوهستانی اشکورات، ایستگاه هواشناسی وجود ندارد. لیکن ایستگاه هواشناسی سینوپتیک دیلمان با توجه به واقع شدن در منطقه کوهستانی در رقوم ارتفاعی حدود 1500متری به منطقه طرح نزدیک‌تر است. بررسی اطلاعات این ایستگاه نشان می‌دهد مقادیر پارامترهای حداقل، حداکثر و میانگین درجه حرارت به ترتیب 6.8، 16.7و 11.7درجه سانتگراد، تعداد ساعات آفتابی 5.8ساعت در روز و حداقل رطوبت نسبی، حداکثر رطوبت نسبی و معدل رطوبت نسبی نیز به ترتیب 49.1، 79.8و 63.7درصد می‌باشد. بررسی میانگین میزان رطوبت نسبی در این ایستگاه (بیش از 60درصد)، نشان دهنده بالابودن این پارامتر در مناطق مرتفع کوهستانی از جمله منطقه اشکورات است.

فاکتورهای مهم در تعیین مناطق مناسب جمع‌آوری مه شامل فراوانی وقوع مه، سرعت و جهت باد، محتوای رطوبتی مه در منطقه، خصوصیات توپوگرافی و دسترسی به منطقه می‌باشند. بررسی‌ها نشان می‌هد مناطق کوهستانی مرتفع اشکورات به دلیل داشتن شرایط مساعد جهت تشکیل مه، از طول فصل مه زیادی برخوردارند. اگرچه عوامل دیگر همچون امنیت تجهیزات، مالکیت زمین و مشارکت مردم محلی در اجرای این برنامه‌ها نیز می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

تسنیم: اهداف این طرح چیست؟

هدف از اجرای این پروژه پژوهشی که با پشتیبانی علمی و فنی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در حال انجام است، بررسی امکان استحصال آب از مه و افزایش توان تاب‌آوری آبخیزنشینان مناطق کوهستانی اشکورات در سازگاری با کم آبی است.

تسنیم: هزینه های طرح تحقیقاتی چقدر بوده است و اینکه بخواهد توسعه یابد چه میزان اعتبار لازم است؟

کمالی: میانگین هزینه اولیه به منظور احداث هر جمع‌کننده یک مترمربعی از نوع پرده‌ای فلزی، حدود پانصدهزارتومان سرمایه‌گذاری اولیه می‌باشد. این سرمایه گذاری در سال اول اجرای طرح انجام و سالیان متمادی (حداقل ده سال) از آن بهره‌برداری خواهد شد. لیکن پس از اثبات کارآیی این شیوه، ترویج آن با تجهیزات ساده‌تر در دستور کار قرار دارد. 

تسنیم: نگاه و رویکرد و انتظارات جوامع محلی از پروژه چگونه است؟

کمالی: در بسیاری از مناطق کوهستانی و مرتفع اشکورات امکان دسترسی به منابع آب زیرزمینی و سطحی میسر نیست. در این راستا ساکنان خلاق و تیزهوش مناطق کوهستانی و مرتفع اشکورات از تمام ظرفیت‌های محیطی موجود به منظور تامین آب مورد نیاز از جمله جمع‌آوری آب باران از پشت بام ساختمان‌ها و سایر سامانه‌های استحصال آب باران استفاده می‌کنند. وجود مه، پتانسیلی را برای مناطق کوهستانی اشکورات فراهم آورده است. استحصال آب از رطوبت هوا نیز یکی از شیوه‌های مغفول مانده و پتانسیل محیطی این مناطق می‌باشد. استقبال خوب ساکنین در مصاحبه‌های اولیه، ترویج آن را متناسب با نسبت فایده به هزینه محتمل می‌سازد.

تسنیم: تجربه های دنیا در استحصال آب از مه چیست؟

کمالی: ایده استحصال آب از رطوبت موجود در هوا از قرن‌ها پیش و شاید از آغاز زراعت و کشاورزی، ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. مشاهده گیاهانی که به طور طبیعی، رطوبت هوا را به صورت شبنم بر روی برگ‌های خود ظاهر می‌کردند و یا در زمان مه‌های غلیظ، باریکه‌ای از جریان آب بر روی تنه آنها قابل مشاهده بود، امکان پذیری تهیه آب از مه و هوای مرطوب را در اذهان قوت می‌بخشید.

بررسی پروژه‌های اجرا شده در کشورهای مختلف مبین جمع‌آوری حجم قابل توجهی آب از این روش می‌باشد. هم اکنون این فعالیت‌ها با رشد خوبی در کشورهای مختلفی در جهان نظیر ساحل غربی آفریقای جنوبی، پرو، عمان، یمن، هائیتی، شیلی، نامبیا، اکوادور، نپال و کانادا در حال انجام می‌باشد. به عنوان مثال در سال 1992 با بکار بردن سیستم استحصال آب از مه، در مناطق ساحلی خشک شمال شیلی روزانه بطور متوسط 11 هزار لیتر آب تولید شد. این پروژه که به عنوان بزرگ‌ترین پروژه استحصال آب از رطوبت هوا اجرا شده است؛ در یک دامنه کوهستانی در سواحل مرکزی شمال کشور شیلی انجام شده است. در این مکان 50 جمع کننده بزرگ رطوبت هوا که هر یک شامل یک لایه مضاعف از شبکه الیاف پلی پروفیلن به سطح 48 مترمربع بوده است نصب شده‌اند.

در منابع تاریخی و آثار بجامانده از اقدامات تجربی ساکنین مناطق خشک در ایران، به خوبی می‌توان به آشنایی پیشینیان در بهره‌برداری از پدیده شبنم و مه پی برد. به عنوان مثال، زارعین در مناطق مه خیز در زمین‌های خود جوی و پشته‌ها را برای استفاده حداکثر از شبنم، عمود بر حرکت مه احداث کرده‌اند.

در مجموع می‌توان گفت با توجه به پتانسیل فراوان مه و رطوبت در برخی مناطق جهان، استحصال آب از این منبع طبیعی گامی مهم در تامین آب با کیفیت مناسب برای نیازهای آشامیدنی، آبیاری و سایر مصارف می‌باشد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

«معجزه آبخیزداری»|قنات؛ فناوری اصیل ایرانی برای مقابله با خشکسالی/ لزوم توجه به احیا و مرمت قنوات«معجزه آبخیزداری»|کشاورزی در کویر با فناوری ارزان قیمت استحصال آب از مه و شبنم«معجزه آبخیزداری»|جمع آوری آب باران؛ راهی مطمئن و کم هزینه برای مقابله با خشکسالی و سیل«معجزه آبخیزداری»|وضعیت بحرانی فرسایش خاک در ایران/ راهکار پیشگیری از کاهش حاصلخیزی خاک چیست؟«معجزه آبخیزداری» |فرونشست زمین؛ فاجعه خاموش قرن«معجزه آبخیزداری»|سوء مدیریت آب؛ عامل اصلی وقوع بلایا و مخاطرات طبیعی/ آبخیزداری راه علاج است«معجزه آبخیزداری»|جمع‌آوری و ذخیره‌سازی 40میلیارد مترمکعب آب باران با فناوری نوین آبخوانداری«معجزه آبخیزداری»|مهار بیابان زایی در کشور با تصویب طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز«معجزه آبخیزداری»|باغستان سنتی قزوین؛ سامانه منحصربفرد آبخوانداری و پخش سیلاب«معجزه آبخیزداری»|خشکسالی و سیل؛ دو روی سکه سوء مدیریت آب

تسنیم: نتایج و دستاوردهای پروژه استحصال از مه در اشکورات چگونه است؟

کمالی: از آغاز عملیات اجرایی این پروژه پژوهشی در منطقه اشکورات حدود یک ماه می‌گذرد. لیکن بررسی اولیه داده‌ها، جمع‌آوری مقادیر مناسبی از آب را در روزهای مه‌آلود نشان می‌دهد. به عنوان نمونه در یکی از مناطق در طی 9 روز، از هر مترمربع پرده توری جمع کننده حدود 16 لیتر آب جمع‌آوری شده است؛ که امیدواری به توسعه این شیوه را به منظور جبران کمبود آب و سازگاری با کم آبی دوچندان می کند.

با توجه به عدم وجود ایستگاه هواشناسی در مناطق کوهستانی اشکورات، در ادامه اجرای این پروژه با دیده‌بانی و پایش مستمر داده‌های جمع‌آوری شده، ضمن آگاهی از تعداد روزهای مه‌آلود، میزان آب استحصالی از هر سطح یک مترمربعی اندازه‌گیری و تحلیل هزینه به فایده و راهکارهای مدیریتی و ترویجی مناسب به منظور استقرار سامانه‌های ارزان قیمت برای بهره‌مندی بهره برداران از این ظرفیت محیطی ارائه خواهد شد.

تسنیم: چه استان هایی مستعد استحصال آب از مه است؟

کمالی: مناطق ساحلی استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان مستعد استحصال آب از مه بوده که اجرای طرح پژوهشی با عنوان "ارزیابی استحصال آب از رطوبت هوا در چهار منطقه از استان های جنوبی کشور" توسط جناب آقای دکتر نیک‌کامی ریاست محترم پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در حال انجام است. همچنین در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی استعداد استحصال آب از مه وجود دارد.

تسنیم: آیا میزان استحصال آب از مه به اندازه ای است که بتواند با آن کشاورزی کرد؟ آیا می توان برای مصارف شرب و کشاورزی روی استحصال آب از مه حساب کرد؟

کمالی: فرآیند استحصال آب از مه و رطوبت هوا یقیناً یک منبع جایگزین برای تهیه آب شرب و آبیاری باغات و مزارع محسوب نمی‌شود؛ لیکن می‌تواند مکمل مناسبی برای جبران کمبودها باشد. لازم به ذکر است آبیاری تکمیلی به مفهوم مصرف مقدار محدودی آب در گیاه زراعی در زمان نبود بارندگی می­‌باشد تا آب کافی برای رشد گیاه به منظور افزایش و ثبات عملکرد فراهم شود. اِعمال آبیاری تکمیلی در مرحله بحرانیِ نیاز آبی گیاه، یکی از روش‌های ­موثر در جلوگیری از نوسان عملکرد و دستیابی به تولید پایدار محصولات دیم می­باشد. در این روش، اثرات تنش خشکی بر گیاه کاهش یافته و رطوبت نسبتاً مناسبی برای گیاه، به ویژه در مراحل حساس رشد، فراهم می­گردد و به دنبال آن عملکرد بهبود می­ یابد.

انتهای پیام/ 

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سیل سیل پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری مناطق کوهستانی اشکورات استحصال آب از مه سازگاری با کم آبی معجزه آبخیزداری منطقه اشکورات رطوبت نسبی مه و رطوبت آب باران تامین آب آوری آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۴۰۳۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیش‌نیازهای تحقق شعار سال در مناطق آزاد

یک کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس راهکار تحقق شعار سال در مناطق آزادی تجاری - صنعتی را بازنگری در اهداف، سازوکار تأمین منابع و ایجاد زیرساخت‌های مناسب عنوان کرد. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسام محمدی‌ فر کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص نقش مناطق آزاد در راستای تحقق شعار سال گفت: یکی از اهداف ایجاد مناطق آزاد، تولید و صادرات است، امری که با ایجاد زیر ساخت‌های مناسب فرایند‌های آن تسهیل خواهد شد.

وی افزود: اما به‌مرورزمان بنا به دلایلی از جمله شیوه‌نامه ایجاد مناطق آزاد، عدم تأمین منابع پایدار، وابستگی به فروش زمین جهت تأمین منابع و ساخت مناطق آزاد در نقاط محروم، عملاً تولید و صادرات به اهداف ثانویه تبدیل شدند.

به گفته این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس، در حال حاضر اهداف اصلی این مناطق به گردشگری، محرومیت‌زدایی و ایجاد دانشگاه‌های بین‌المللی خلاصه شده است.

محمدی فر ادامه داد: اگر تولید، صادرات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری‌های پیشرفته جزء اهداف اصلی مناطق آزاد قرار می‌گرفت، در کنار آن اهدافی مانند محرومیت‌زدایی نیز محقق می‌شد.

راهکار تحقق شعار سال در مناطق آزاد؛ بازنگری در اهداف و سازوکار تأمین منابع

این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس بر بازنگری اهداف مناطق آزاد تأکید و اعلام کرد: نقش‌آفرینی مناطق آزاد در راستای شعار سال به بازنگری در اهداف، سازوکار تأمین منابع مالی و حتی شیوه اداره آن بستگی دارد، همچنین باید این مناطق را بر اساس مزیت‌هایشان دسته‌بندی کنیم، به بیانی هر منطقه روی یک فعالیت تخصصی متمرکز شود.

محمدی فر ادامه داد: به طور مثال مناطق آزاد باید در حوزه‌هایی مانند پوشاک، توسعه انرژی، پتروشیمی و... دسته‌بندی شوند، در ادامه بر تکمیل زنجیره تأمین و توسعه آنان تمرکز داشت، اما در حال حاضر به سبب تمایل سرمایه‌گذاران، مجوزهایی در مناطق مدنظر آن‌ها صادر می‌شود، این موضوع باعث هدررفت منابع و نیز عدم تحقق ارزش‌افزوده در مناطق آزاد خواهد شد.

این کارشناس به اشاره به نقش 1 الی 2 درصدی مناطق آزاد در تولید کشور ادامه داد: در سال‌های اخیر برخلاف ادعاها، تراز تجاری این مناطق منفی بوده و به دلیل عدم شفافیت، آمارهای اعلامی از سوی مدیران این مناطق، قابل‌استناد نیست.

اشتغال و سرمایه‌گذاری خارجی حداقلی در مناطق آزاد

محمدی در خصوص سهم اشتغال و سرمایه‌گذاری خارجی مناطق آزاد تجاری گفت: این مناطق میزان بسیاری کمی از آمار کل اشتغال یعنی حدود 5 درصد را به خود اختصاص داده‌اند، همچنین سرمایه‌گذاری خارجی نیز به‌عنوان یکی از اهداف اصلی مناطق زیر 10 درصد بوده است.

وی افزود: به‌طورکلی اهداف در نظر گرفته شده برای مناطق آزاد، همگی به‌صورت محدود و در حد چند درصد محقق شده است، درصورتی‌که مناطق آزاد کشورهایی مانند چین و امارات بخش قابل‌توجهی از تجارت، صنعت و GDP  کل کشور را به خود اختصاص داده‌ است.

محمدی فر ادامه داد: از طرفی این کشورها سیاست‌هایی را به‌صورت آزمایشی در این مناطق اجرا می‌کنند و اگر نتیجه خوبی داشت، آن را به سایر نقاط کشور تعمیم می‌دهند؛ اما در کشور ما هیچ‌کدام از این موارد در خصوص مناطق آزاد اجرا نشده است.

شفافیت حداقلی در مناطق آزاد

این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس ضمن اشاره به عدم شفافیت آماری و یکپارچگی مناطق آزاد اظهار داشت: بر اساس برنامه راهبردی سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، مناطق آزاد باید آمارهای خود را به‌صورت منظم برای دستگاه‌های ذی‌ربط و عموم منتشر می‌کردند. اما در حال حاضر سازوکار تولید آمار این مناطق معیوب است، از طرفی اگر شفاف شوند عملکرد قابل دفاعی نخواهند داشت.

وی افزود: همچنین ممکن است سرمایه‌گذاران به مدیران مناطق آزاد بگویند که به طور مثال قصد دارند یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری انجام دهند. سپس مسئولان مناطق آزاد در مصاحبه می‌گویند که ما این مقدار سرمایه جذب کردیم، درحالی‌که این آمار سرمایه جذب شده نیست به بیانی اظهارنظر کلامی ملاک نبوده و آمارهای واقعی سرمایه‌گذاری تحقق‌نیافته است.

علت‌یابی سرمایه‌گذاری اندک در مناطق آزاد

محمدی فر پیرامون سرمایه‌گذاری اندک در مناطق آزاد گفت: ازآنجایی‌که مناطق آزاد عموماً در شهرهای محروم ایجاد شده‌اند، طبیعتاً سرمایه‌گذاران سرمایه خود را جایی نمی‌برند که برای رفت‌وآمد دچار سختی شوند، همچنین در برخی از مناطق زیرساخت‌هایی از قبیل آب، برق، گاز و... وجود ندارد؛ بنابراین مناطق آزاد باید از زیرساخت‌های کافی برای جذب سرمایه برخوردار باشند.

این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: از طرفی افراد به ریسک سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد نیز توجه می‌کنند. متأسفانه در کشور ما ریسک سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد به علت مسائلی همچون تغییر مکرر قوانین و مقررات، تحریم‌ها و تغییر کوتاه‌مدت مدیران این مناطق، تا حدودی بالاست.

وی با بیان اینکه مناطق آزاد نگاه زنجیره‌ای برای به‌صرفه کردن تولید ندارند، اظهار داشت: به طور مثال در یکی از منطقه آزاد کشور، روغن‌موتور و pvc تولید می‌شود، درصورتی‌که اگر واحدهای تولیدی لوازم‌خانگی یا پوشاک راه‌اندازی می‌شد، این امکان فراهم بود با جذب سرمایه‌گذار در این دو بخش، اتفاقات مثبتی رخ دهد.

محمدی فر در پایان بیان کرد: ازآنجایی‌که برنامه‌ای برای ایجاد زنجیره تولید در مناطق آزاد وجود ندارد، براین‌اساس سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد به‌صرفه نیست، درواقع افراد، سرمایه خود را به شهرک‌های صنعتی (نظیر شهرک‌های صنعتی اطراف تهران) که زنجیره تولید شکل‌گرفته و دسترسی به نیرو کار وجود دارد، هدایت می‌کنند.

انتهای پیام/