اکوسیستم جنگلی ایران سیبل هزار و یک تهدید/از برنامه مدیریتی خبری نیست
تاریخ انتشار: ۱۵ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۵۱۳۳۵
ایسنا/مرکزی رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی با اشاره به اینکه پوشش گیاهی در هر کشوری جزو سرمایههای ملی آن کشور بشمار میرود، گفت: بهرهبرداری نادرست از محصولات جانبی جنگل، معدن کاوی، زمین خواری، ویلاسازی، تخریب عرصهها توسط جوامع روستایی، زغالگیری و تولید چوب، افزایش عرصههای مرتعی برای چرای دام، از جمله اقداماتی است که در کنار قاچاق چوب به جنگلها آسیب وارد میکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دکتر سیاوش آقاخانی در گفتوگو با ایسنا، در خصوص مفهوم جنگلهای ایرانی و تورانی و تفاوت آنها با دیگر انواع جنگل اظهار کرد: جنگلهای ایران یکی از کهنترین و دیرینترین جنگلهای جهان هستند و از لحاظ ارزش اکولوژیکی و محیط زیستی یکی از ارزشمندترین جنگلهای جهان محسوب می شوند چرا که متعلق به دوران سوم زمین شناسی بوده و ارزش طبیعی و تاریخی جنگلهای ایران خیلی بیشتر از ارزش چوبی است که در آنجا میبینیم که متاسفانه بریده شده و استخراج میشود.
وی با اشاره به اینکه جنگلهای ایران به پنج منطقه اصلی و ناحیه رویشی تقسیم میشود، گفت: معروفترین جنگلهای ایران که برای عامه جا افتاده، جنگلهای هیرکانی هستند که در یک منطقهای واقع در قسمت جنوبی دریای خزر و در شهرستان مرزی آستارا قرار دارد. این جنگل ها متراکمترین جنگلهای ایران و چند طبقه هستند و با مفهوم جنگلی که در ذهن مردم است مطابقت دارند.
او با اشاره به وجود جنگلهای دیگری نظیر ارسبارانی، زاگرسی، خلیج عمانی در جنوب کشور و جنگلهای ایرانی و تورانی گفت: جنگلهای ایرانی و تورانی بسیار معروف هستند و با تمدن توران نیز ارتباط نزدیک داشته و به دلیل پیشینه خود در تاریخ طبیعی ایران از لحاظ تاریخی به عنوان جنگلهای ایرانی و تورانی شناخته شده و وسیع ترین جنگلهای ایران را در فلات مرکزی تشکیل میدهند و دامنه کشیدگی آنها از شمال غربی تا جنوب شرقی ادامه دارد.
مدیرعامل سازمان مردم نهاد کیمیای سبز در خصوص مرز جنگلهای ایرانی و تورانی با سایر جنگلها گفت: نوع اقلیم و شرایط بارش و مقاومت بیشتر جنگلهای ایرانی و تورانی نسبت به حداقل دمای محیطی و حداکثر ارتفاع طبیعی از سطح دریا، عوامل مهمی است که این جنگلها را از جنگلهای زاگرسی متفاوت کرده است. سازگارترین گونهها در مناطق جنگلی ایرانی و تورانی وجود دارد و تنوع بسیار بالای این نوع جنگل از نظر محیطی موجب شده تا سختترین شرایط بارشی را متحمل شوند.
تفاوت جنگلهای هیرکانی با ایرانی و تورانی
وی به تفاوت جنگلهای هیرکانی با ایرانی و تورانی پرداخت و افزود: جنگلهای هیرکانی یا خزری یکی از کهنترین جنگلهای جهان هستند و گونههایی نظیر راش، افرا، ممرز و ... در آن وجود دارند و چوببری پدیده غالب در این جنگلهاست، اما جنگلهای ایرانی و تورانی ارزش چوبی ندارند، اما از لحاظ حفظ زیستگاه، بافت خاص، بالا نگه داشتن سطح آبهای زیرزمینی، تامین زنجیره غذایی گونههای جانوری اطراف خود، ایجاد سایه برای گونههای زیردرخت ارزش دارند و از این حیث بینظیر هستند و مهمترین نقش آنها حفظ سطح آبهای زیرزمینی و بالا نگهداشتن آن است.
آقاخانی بیان کرد: متاسفانه طی سال های گذشته چرای مفرط دام، خشکسالی و پائین رفتن سطح آبهای زیرزمینی استرس جدی به جنگلهای ایرانی و تورانی وارد کرده و اگر طرح جامع مدیریت جنگلها اتفاق نیفتد و اقدامات مدیریتی سازگار با طبیعت نظیر مبارزه بیولوژیک با آفات و بیماریهایی که به دلیل ضعف گونههای گیاهی شایع می شوند، اجرایی نشود و دستکاریهای سازگار با طبیعت صورت نگیرد، آسیب جدی به اکوسیستم وارد خواهد شد.
قاچاق چوب مهمترین عامل تخریب در جنگلهای خزری و زاگرسی
او در ادامه با اشاره به اینکه آسیب اصلی و مهمترین عامل تخریب در جنگلهای خزری و زاگرسی قاچاق چوب است، افزود: چوبهای ارزشمندی در این جنگلها وجود دارد که به قیمت بالا فروخته میشوند و از آنجاکه سازمان جنگلها طرح جایگزین تنفس جنگلها را راهاندازی نکرده است، متاسفانه حفاظت از عرصهها کاهش یافته و چوببری افزایش پیدا کرده است، در صورتی که هیچ توجیه اقتصادی برای بریدن درختان جنگلهای هیرکانی وجود ندارد چون ارزش تاریخی و اکولوژیکی زیادی دارند و در تولید محصولات جانبی و اسانسها نقش بالایی دارند. آموزش و توانمندسازی جوامع محلی میتواند مانع از بین رفتن جنگلها شود.
از برنامه مدیریت اکوسیستم جنگلی ایران خبری نیست/منابع ملی و منافع ملی
آقاخانی همچنین بهرهبرداری نادرست از محصولات جانبی جنگل، معدن کاوی، زمین خواری، ویلاسازی، تخریب عرصه ها توسط جوامع روستائی، برش تک پایههای موجود برای زغالگیری و تولید چوب و افزایش عرصههای مرتعی برای چرای دام را از دیگر اقداماتی بیان کرد که در کنار قاچاق چوب به جنگلها آسیب وارد میکند و افزود: مهمترین عامل تخریب اکوسیستمهای جنگلی ایران در پنج ناحیه رویشی کشور نداشتن برنامه مدیریت برای حفظ و نگهداری از آنهاست. این برنامه مدیریتی شامل تامین اعتبار، استفاده از ظرفیتهای اقتصادی اکوسیستمهای طبیعی، آموزش و توانمندسازی مردم ساکن در حاشیه این پنج ناحیه رویشی و توجه به اکوتوریسم دوستدار طبیعت است. باید به مردم یاد داد که عرصه جنگلی را حفظ کنند تا معیشت بهتری در انتظار آنان باشد.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش که فرهنگسازی برای حفاظت از جنگلها چگونه و به دست چه نهادهایی باید صورت گیرد و چرا این مسئله در بین مردم یک دغدغه اساسی نیست، اظهار کرد: متاسفانه کار کردن با مردم در حوزه آموزش و توانمندسازی به درستی صورت نمیگیرد. دولت توان نگهداری از منابع طبیعی و ملی را ندارد و این مردم هستند که باید در محافظت از عرصههای منابع طبیعی و محیط زیستی مشارکت کنند. حس تعلق مردم نسبت به اکوسیستم باید تقویت شود. زمانی میتوان به منابع طبیعی، منابع ملی گفت که منافع ملی را در برداشته باشد و این نگاه در جامعه ایجاد شود که با حفظ این عرصهها میتوان منفعت ملی برد.
تجربه موفق هند و ترکیه/کار درست را هم به درستی انجام نمیدهیم
وی با تاکید بر اینکه باید از تجربه موفق کشورهایی نظیر هند و ترکیه الگوبرداری کرد، گفت: این دو کشور جوامع بومی و محلی را درگیر کار حفاظت از عرصههای طبیعی کرده و آنها از طریق تشکیل تشکلهای محلی توانمند کردند. به گونهای که یادگرفتند چگونه از توریسم، محصولات جانبی جنگل نظیر انواع شیرههای گیاهی، گونههای دارویی تولید شده در حواشی جنگل یک چرخه اقتصادی ایجاد کنند و با بازاریابی و تبلیغات، جوامع محلی را بهرهبردار کردهاند و بجای بریدن درختان جنگل تلاش کنند تا توریسم جذب کنند و با درآمد اقتصادی آن امرار معاش کنند تا با چوب بری و قاچاق چوب که آسیب زیادی را وارد میکند.
آقاخانی تصریح کرد: متاسفانه در کشور ما حتی کار درست را به درستی انجام نمیدهیم در حالی که با تشکلسازی و مردم را کنار یکدیگر قراردادن میتوان هم مانع از آسیب رسیدن به جنگل شد و هم درآمدزایی ایجاد کرد. سازمان محیط زیست و سازمان جنگلها نیز باید در این مسیر حرکت کنند و حفاظت از جنگلها را در قالب تشکلهای خرد محلی با اعطای تسهیلات با سود پائین و توانمندسازی صحیح و تشکیل صندوق های خرد محلی با شناسایی عرصههای طبیعی و احصای ظرفیتهای اقتصادی عملیاتی کنند و اجازه دهند جوامع محلی بجای تخریب جنگل از منافع آن استفاده کنند.
وی گفت: جنگلهای استان مرکزی در دو ناحیه کوهستانی و بیابانی قرار دارند که بیشتر تیپ کوهستانی هستند و آخرین مطالعات انجام شده در خصوص وسعت جنگلهای این استان بیانگر وجود افزون بر ۱۸ هزار هکتار اکوسیستم جنگلی است.
وی در خصوص زنجیره اکوسیستمی جنگلهای ایرانی و تورانی گفت: این نوع جنگلها حجم زیادی از گونههای گیاهی و جانوری را به یکدیگر وابسته کرده و بین آنها ارتباط وجود دارد. مثلا بذرهایی که گونه بنه و بادامی که تیپ غالب جنگلهای ایرانی و تورانی در منطقه استان مرکزی هستند تولید میکنند حجم زیادی از جوندگان اطراف خود را وابسته کرده و یک اکوسیستم زنجیرهای ایجاد کرده است.
آقاخانی با اشاره به اینکه استان مرکزی به عنوان یک استان دارای پوشش جنگلی شناخته نمیشود، اظهار کرد: این استان بیشتر به عنوان یک استان بیابانی شناخته میشود، اما با این وجود تیپ ارزشمندی از گونهها در نقاط مختلفی نظیر شهرستانهای ساوه، تفرش و ... وجود دارد و در یکی از رویشگاههای ناحیه ایرانی و تورانی گونه هایی نظیر گونه بادامچه، بنه، انجیر وحشی و ... مشاهده میشود که ارزش اکولوژیکی و ژنتیکی آنها بسیار زیاد است چرا که این گونهها با شرایط سخت محیطی سازگارند.
اشتباه سازمان پارک ها
وی بیان کرد: یکی از ایراداتی که به سازمان پارکها وارد است این است که گونههای ناسازگار با شرایط اقلیمی استان و گونههایی که سازگار اقلیم مناطق دیگر کشور هستند را وارد فضای سبز شهری کردند که به دلیل عدم سازگاری از بین میروند و علاوه بر تحمیل هزینههای زیاد نمیتوان سرانه پوششی فضای سبز را افزایش داد در حالیکه در این استان گونههایی وجود دارند که با طبیعت و شرایط اقلیمی سازگار شدند و حتی بعضا نیاز به آبیاری و نگهداری آنچنانی ندارند و میتوان با یک کار مطالعاتی دقیق از گونههای سازگار با هزینه کم نگهداری و مراقبت استفاده کرد تا در سختترین شرایط محیطی رشد کرده و منجر به توسعه فضای سبز شود.
بی مهری به اکوسیستم های جنگلی استان مرکزی
او تصریح کرد: کمترین توجه به عرصههای جنگلی استان مرکزی در جنوب شهرستان ساوه اتفاق افتاده است و حجم زیادی از گونههای طبیعی و عرصههای اکوسیستمی در مرز بین ساوه و تفرش مغفول واقع شده و نه مطالعه درستی در این عرصهها صورت گرفته و نه برنامه دقیق حفاظتی برای آن تدوین شده است.
رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی با تاکید بر اینکه در حال حاضر اکوسیستمهای جنگلی استان مرکزی توسط نهادهای متولی مورد بی توجهی قرار گرفته است، افزود: متاسفانه به دلیل بی تدبیری با صرف میلیاردها تومان هزینه، گونه های ناسازگار با اقلیم استان در نقاط مختلف کاشته میشود که به دلیل عدم سازگاری پس از مدتی خشک شده و از بین میروند در حالیکه با یک دهم این میزان هزینه میتوان گونههای سازگار با طبیعت و اکوسیستم استان کاشت که نتیجه آن توسعه فضای سبز است. نباید در حق عرصههای طبیعی و جنگلی استان با بیتدبیری و بی برنامگی ظلم کرد.
وی تصریح کرد: متاسفانه طرح جامعی برای جنگلهای استان مرکزی وجود ندارد و تاکنون این طرح تهیه نشده است. در واقع به دلیل درگیری با موضوعاتی نظیر آلودگی هوا، صنایع و ... داشتههای ارزشمند استان را فراموش کرده ایم و این یک ظلم بزرگ در حق عرصههای طبیعی استان است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: جنگل پوشش گیاهی استانی اجتماعی محیط زیست استان مرکزی ایرانی و تورانی جنگل های هیرکانی جنگل های ایران عرصه های طبیعی محصولات جانبی ترین جنگل جنگلی ایران استان مرکزی جنگلی استان جنگل ها گونه ها قاچاق چوب گونه هایی فضای سبز عرصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۵۱۳۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مهمترین گام توسعهای اکوسیستم فناوری اتصال دانشبنیانهای ایرانی به بازارهای جهانی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، همایش بینالمللی فرصتهای صادراتی شرکت های فناور و دانش بنیان در کشورهای آسیای میانه بهویژه ازبکستان به میزبانی پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس و همکاری اتاق بازرگانی ایران و ازبکستان، امروز در سالن جابرحیان دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
امید رضاییفر، مدیرکل سیاستگذاری، برنامهریزی و توسعه فناوری وزارت علوم درباره ظرفیت های نظام دانشگاهی کشور در حوزه فناوری گفت: نظام دانشگاهی ایران بهعنوان یک حلقه متصل به حوزه صنعت و فناوری، موفق به تربیت نیروی انسانی متخصص بسیاری در جهان فناوری شده است.
وی ادامه داد: اکنون حدود بیش از ۳ میلیون دانشجو، درحوزههای مختلف درحال تحصیل هستند. از این میان حدود ۱۰۰ هزار نفر دانشجوی خارجی از کشورهای مختلف جهان در ایران تحصیل میکنند.
رضاییفر به اهمیت پارکهای علم و فناوری در کشور اشاره کرد و گفت: حدود ۶۰ پارک علم و فناوری در کشور درحال فعالیت هستند که در این پارکها، ۱۲ هزار شرکت فناور در این فضا مستقر شده شدهاند.
وی درباره گامهای توسعهای اکوسیستم فناوری در ایران توضیح داد: اکنون به دنبال آن هستیم که بتوانیم تاثیرگذاری دانش در اقتصاد را در فضاهای فناورانه ایران توسعه بدهیم.
رضاییفر ادامه داد: منظور از توسعه دانش در حوزه اقتصادی، اتصال هرچه بیشتر شرکتهای فناور و دانشبنیان ایرانی به بازار و اقتصاد داخلی و بینالمللی است.
وی اضافه کرد: بهطور حتم، حضور شرکتهای دانشبنیان ایرانی در کشورهای مختلف با اهداف مشترک بسیار مثمرثمر خواهد بود.
رضاییفر گفت: اکنون بهدنبال تشکیل اتاق مشترک بازرگانی و دبیرخانهای برای اتصال هرچه بیشتر شرکتهای دانشبنیان ایرانی به بازار کشور های آسیای میانه از جمله کشور ازبکستان هستیم.
انتهای پیام/