به نقل از «عصر ایران»

بررسی مشکلات و راهکارهای صنعت آب و برق در گفت و گو مقام پیشین وزارت نیرو

تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۷۳۲۱۷

ولی‌الدین مصلحتی شربیانی، نامی آشنا در وزارت نیروی کشور است. وی که دارای تحصیلات در رشته عمران و مدیریت است، سال‌ها در سازمان امور اداری، استخدامی، سازمان ساخت و تجهیز مدارس کشور و چند ارگان دیگر فعالیت داشته و بعدها قائم مقام معاونت امور آب وزارت نیرو در زمان وزارت بیژن نامدار زنگنه شده است.

وی همچنین در زمان حبیب‌الله بیطرف، مشاور وزیر و مجری آب و برق جزایر جنوب و مجری برق روستایی کشور بوده که دوران خدمتش با جشن پایان برق‌رسانی به روستاهای ده خانوار همراه بوده و به همین دلیل با عنوان پدر برق روستایی کشور از او یاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در همین راستا و به بهانه بحران‌های اخیر آب و برق در کشور، خبرنگار صما گفتگویی با وی داشته که بخش هایی از آن پیش روی شماست.

با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در دو مقوله آب و برق در کشور داریم، به نظر شما ریشه اصلی این مسائل در کجاست؟

در حال حاضر مشکل اساسی ما در وزارت نیرو، مدیریت است. بدون اینکه بحث مسائل شخصی در میان باشد باید بگویم که وزارت نیرو اگر هنوز سرپاست به خاطر ساختار و سیستمی است که از گذشته بنیان گذاشته شده، به طوری که آقای مهندس فتاح در زمان وزارتشان طی مصاحبه‌ای که داشتند صادقانه گفتند من یک وزارتخانه آباد را تحویل گرفته‌ام... .

پیشنهاد شما برای مدیریت وضعیت بحرانی آب چیست؟

در وضعیت موجود ما باید خیلی جاها آب را مهار کنیم، آبهای سطحی ما در حال حاضر دارد هرز می‌رود، آب سرویس‌های بهداشتی ما وارد منابع زیر زمینی می شود، در نتیجه این آب‌ها نیترات دارد و قابل شرب نیست؛ ولی می‌شود در فضای سبز از آن استفاده کرد؛ اگرچه در کشاورزی قابل استفاده نیست. از طرفی وقتی ۹۰ درصد آب ما صرف کشاورزی می شود، آن هم با راندمان بسیار پایین حدود ۴۰ درصد، پس باید تولید بعضی محصولات کشاورزی قطع شود. ما در کشور خود فقط ۲۰ درصد زمین قابل کشت داریم که برای آن هم آب کم داریم. در حال حاضر باید آب برای ما اولویت باشد نه کشت محصولاتی مثل هندوانه و گندم با آب بری بالا. پس باید سیاست های کشاورزی خودمان را درست کنیم و بدانیم که چه چیزی را تولید و چه چیزی را از خارج وارد کنیم.

ما باید آب های مرزی مان را به کشور برگردانیم. مثلا ما آب‌های بسیار مرغوبی داریم که با دبی بالا از کوه‌هایی در کردستان سرچشمه می‌گیرد و متاسفانه وارد عراق می‌شود و مواردی از این دست کم نیستند.

بحث دیگر، چاههای غیر مجاز است، ما حدود ۴۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز داریم که باید جلوی آنها گرفته شود؛ چون سفره‌های آب زیرزمینی ما نیز دارد ته می‌کشد. از طرفی ما در برخی مناطق خشک کشور، مثل همدان، یزد و… نیروگاه یا ذوب‌آهن داریم که صنایعی با مصرف بسیار بالای آب هستند. یک مدیریت کارآمد صنایع را مدرنیزه و به‌روز می‌کند. در حالی که کشاورزی ما تقریبا هنوز به سبک زمان قاجار است.

در مورد تامین برق و انرژی چه راهکارهای دیگری وجود دارد؟

قبل از هر چیز نیروگاه‌های ما باید نوسازی و تبدیل به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی شوند. ما انرژی کم نداریم؛ چرا که می توانیم از خورشید استفاده کنیم. من بارها در گذشته گفته‌ام که ما باید انرژی خورشیدی و در برخی مناطق کشور انرژی باد را به نحو احسن به کار بگیریم. درست است که به سرمایه‌گذاری سنگینی نیاز دارد؛ اما این به معنای آینده نگری است.

یکی دیگر از مشکلات مهم این است که اگر اتفاقی در منطقه بیفتد و یکی از شبکه‌های برق ما مورد حمله واقع شود یا به شکلی آسیب ببیند و از مدار خارج شود، برق یک منطقه بزرگ از ایران قطع می شود. در گذشته هم سابقه چنین بحرانی را داشته‌ایم. در حالی که باید مناطق مختلف کشور، هر یک نیروگاه‌های دیزلی کوچک برای تامین موقت برقشان داشته باشند که نقشی مانند برق اضطراری ساختمان‌ها را بازی می‌کند.

بسیاری از این موارد نیاز به بودجه زیادی دارند، فکر نمی‌کنید برای تامین این حجم از نقدینگی در شرایط فعلی با مشکل مواجه خواهیم شد؟

ما می‌توانیم با برون‌سپاری و وارد کردن بخش خصوصی، مشکلات تامین بودجه را حل کنیم. انرژی‌های نو و شیوه‌های بسیار نوینی وجود دارند که ما باید در آن سرمایه‌گذاری کنیم. حتی مجلس در زمان بنده پذیرفته بود که بخشی از پول دریافتی از قبض‌های برق را به روستاها و همچنین انرژی‌های نو اختصاص دهیم. در همین راستا مدیرعامل انرژی‌های نو ارتقا یافت و معاون وزیر شد که جایگاهش از لحاظ اداری بالا برود و بتواند بودجه بگیرد. حتی چند شرکت خارجی برای مشورت در زمینه سرمایه‌گذاری به سراغ من آمدند؛ تنها به این خاطر که من در برق روستایی موفق بوده و توانسته‌ بودم ۲۷۰ روستا را با انرژی های نو برق‌رسانی کنم. اما متاسفانه به دلیل سوء مدیریت، این سرمایه‌گذاری‌ها رها شد و به حالت تعلیق درآمد.

من همیشه در مصاحبه‌ها و از طریق رسانه‌ها گفته‌ام که ما باید به انرژی‌های نو به عنوان امری استراتژیک نگاه کنیم، نه اقتصادی. در حال حاضر، ما برای انرژی‌های نو پول داریم؛ چون از فروش برق، درصدی عوارض می‌گیریم برای انرژی‌های نو. بنابراین پول آن آماده است؛ فقط بخش خصوصی باید از بابت حمایت وزارتخانه مطمئن باشد تا وارد عرصه شود. اما مشکلی که ما الان در وزارتخانه داریم، به نوع دیدگاه موجود نسبت به این مسائل برمی‌گردد.

من معتقدم وزارت نیرو می تواند با برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی صحیح، با همین منابع مالی‌ که خود به طور مستقل در اختیار دارد، این پروژه ها را پیش ببرد؛ اما به دلیل ضعف مدیریت اصلا به آن سمت نمی‌رود.

به نظر شما چه میزان از مشکلات مدیریتی در وزارت نیرو سیاسی است؟

به اعتقاد من تا زمانی که کارهای تخصصی با سیاست آمیخته شوند کاری از پیش نخواهیم برد. مافیای سیاست ما اجازه نمی‌دهد که مدیران قوی پرورش پیدا کنند. برای همین است که مثلاً فلان گروه یا فلان جناح یا تشکل سیاسی، به محض رسیدن به قدرت، عناصر خود را بدون توجه به توان مدیریتی‌شان در پست های مهم می‌گمارند.
ما باید بخش‌های تخصصی را از سیاست جدا کنیم و مدیران‌مان را بر اساس جناح بندی تعیین نکنیم. به دلیل همین مسائل، ما در رابطه با نیروهای انسانی‌مان، تدارکاتچی کشورهای غربی شده‌ایم. چون بهترین متخصصین که در بهترین دانشگاههای ما با پول این مردم تربیت می‌شوند، عاقبت سر از کشورهای غربی در می‌آورند و آن‌ها از تخصص‌شان استفاده می‌کنند. من مطلعم که بسیاری از این متخصصین در همین وزارت نیرو چون در جایگاه‌های بسیار پایین‌‌تر از علم و لیاقتشان قرار ‌گرفتند پس از مدتی دلسرد شده و به کلی کشور را رها کردند.

در مورد مشکلات سیاسی که با برخی کشورهای همسایه نظیر افغانستان و ترکیه داریم، چه راه حلی پیشنهاد می‌کنید؟

به نظر من باید یک واحد جداگانه در وزارت نیرو تعریف کنیم، به طوری که جایگاه آن وزن لازم را داشته باشد تا بتواند در مذاکرات خارجی مربوط به وزارت نیرو وارد شود و تصمیم گیری کند، در واقع ما نیاز به دستگاه دیپلماسی آب و برق در وزارتخانه داریم. تجربه نشان داده که اگر این حوزه به طور خاص در این زمینه فعال شود ما می توانیم راحت تر مذاکره کنیم و به نتیجه برسیم.

این بخش می‌تواند با وزارت خارجه در تعامل باشد اما بهتر است که به آن وابسته نباشد تا کارها سریع‌تر جلو برود. البته باز بر می‌گردیم به اینکه اگر وزارتخانه یک مدیریت قوی داشته باشد، می‌تواند با دستگاه‌های دیگر مثل مجلس و سایر وزارتخانه‌ها و ارگان‌ها تعامل موثرتری داشته باشد و آنها را در زمینه منافع ملی متقاعد سازد.

به نظر شما سدها تا چه اندازه در آسیب زدن به رودخانه‌ها، تالاب‌ها و سایر منابع آبی ما دخیل بوده‌اند؟

شخصا اعتقاد من بر این است که نفس سد‌سازی مشکلی ندارد، اما مطالعات قبلی و همینطور اینکه بعد از ساخته شدن سد، چگونه آن را مدیریت کنیم بسیار مهم است. چون که ما به هر حال باید آب‌هایی که در این مملکت وجود دارد را جمع آوری کنیم. اما این نیاز به مطالعه و مدیریت بسیار قوی دارد تا منجر به آسیب نشود.

پروژه انتقال آب از خلیج فارس به داخل کشور را چگونه می‌بینید؟

وقتی به تجربه کشورهای بی آب در حاشیه خلیج فارس نگاه کنیم می‌بینیم که مجبوریم از تمام راه های ممکن، آب کشور را تامین کنیم. یک موردش هم همین انتقال آب از خلیج فارس است. چون این یک موضوع استراتژیک است و دیگر نمی‌توانیم اقتصادی به آن نگاه کنیم.

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: وزارت نیرو سرمایه گذاری انرژی های نو حال حاضر آب و برق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۷۳۲۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش بیش از ۸۵۰۰ مگاواتی ظرفیت تولید برق کشور

علی اکبر محرابیان در همایش سراسری مدیران نیروگاه‌های کشور با اعلام این خبر که به زودی در بورس انرژی ساز و کار جدیدی برای عرضه مستقیم برق نیروگاه‌ها به مصرف کنندگان از طریق بورس انرژی نیز ایجاد خواهد شد، گفت: تمام تلاش ما این است که با جذاب کردن اقتصاد صنعت برق، ساز و کاری ایجاد کنیم تا نیروگاه‌ها به صورت نقدی انرژی برق تولید شده خود را به مشترکان بفروشند و درآمد حاصل از آن را صرف توسعه فعالیت‌های خود کنند.

محرابیان با اشاره به تجربه موفق عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز بورس گفت: اجرای موفق تابلوی سبز بورس که سبب شد فعالیت نیروگاهی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر برای بخش خصوصی جذاب و اقتصادی شود، اثبات می‌کند که عرضه برق نیروگاه‌های حرارتی نیز در بورس انرژی می‌تواند به افزایش جذابیت فعالیت بخش خصوصی در این بخش و حل مشکل نقدینگی این صنعت کمک کند.

وی در ارتباط با برنامه‌های جامع وزارت نیرو برای افزایش مشارکت مشترکان بخش خانگی در مدیریت بار مصرف برق نیز گفت: با یک روش هوشمندانه و با اختصاص پاداش صرفه‌جویی به مشترکان میزان مصرف برق بخش خانگی به شکل معناداری نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت و در واقع انرژی برق به جای استفاده نادرست در بخش غیرمولد در بخش مولد مورد استفاده قرار گرفت.

وزیر نیرو با تاکید بر مدیریت مصرف بخش خانگی با روش‌های هوشمند و خلاقانه اضافه کرد: با اینکه در بسیاری از کشورهای اروپایی با هدف کاهش مصرف برق، تعرفه‌ها تا ۷۰ سنت افزایش یافت، سیاست دولت سیزدهم در این حوزه افزایش حداکثری مشارکت مشترکاندر صرفه‌جویی با اجرای طرح‌های متنوع مدیریت مصرف بود.

محرابیان اظهار کرد: بار اصلی وظایف صنعت برق کشور بر عهده بخش نیروگاهی است و بر همین اساس لازم بود در قالب همایشی سراسری آخرین اقدامات و برنامه‌های تولید برق نیروگاهی مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

وی در ادامه به توسعه سریع کشور در طول دهه‌های گذشته اشاره کرد و افزود: در دهه‌های گذشته با توجه به رشد خوب کشور در بخش‌های مختلف به ویژه بخش صنعت، تقاضا برای مصرف برق به شدت افزایش یافت و همین روند توسعه‌ای باعث شد میان تولید و مصرف برق کشور فاصله معناداری ایجاد شود.

محرابیان اضافه کرد: اقتصاد کشور به صورت کلی بر پایه انرژی طرح‌ریزی شده است و در دهه‌های گذشته صنایع انرژی‌بر فراوانی مانند سیمان، آلومینیوم، فولاد، مس و در کنار آن بخش خانگی و تجاری رشد قابل توجهی داشتند که نتیجه همه این اتفاقات افزایش بسیار زیاد نیاز مصرف برق در کشور بود.

وزیر نیرو با اشاره به روندهای متفاوت افزایش ظرفیت تولید نیروگاهی برق کشور در دولت‌های گذشته بیان کرد: در دولت‌های هفتم و هشتم ۶۰ درصد، در دولت‌های نهم و دهم ۶۸ درصد و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تنها ۲۳ درصد به ظرفیت تولید برق کشور نسبت به ابتدای هر دولت افزوده شد.

وی با بیان اینکه عملکرد ضعیف دولت گذشته در توسعه ظرفیت نیروگاهی سبب شد تا دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خود با ناترازی زیادی در صنعت برق رو به رو باشد، اظهار کرد: در ابتدای فعالیت باید دو اقدام اساسی یعنی جبران ناترازی پیش آمده و مدیریت بار مصرف برق را در دستور کار قرار می‌گرفت.

وزیر نیرو در ادامه سخنان خود با اشاره به برنامه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی گفت: با اتکا به توان داخلی و ظرفیت نیروگاهی کشور از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است که برای تحقق این مهم از اقدامات متفاوتی مانند ارتقای بازدهی نیروگاه ها، احداث نیروگاه جدید در بخش‌های تجدیدپذیر، حرارتی و برقابی استفاده شد.

وی با بیان اینکه در کنار اقدام برای افزایش ظرفیت تولید برق، در بخش مصرف نیز اقدامات گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفت، توضیح داد: سیاست وزارت نیرو تامین برق برای همه بخش‌ها مبتنی بر نظام مصرف است و در همین راستا در دولت سیزدهم تلاش بر این است تا صنعت برق به صورت اقتصادی اداره شود.

محرابیان با تاکید بر اینکه در دو سال گذشته برق مورد نیاز بخش خانگی به صورت ۱۰۰ درصد تامین شد، افزود: در بخش صنعت نیز در چهار ماهه گرم سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ معادل ۲۵ درصد انرژی برق بیشتری برای این بخش تامین شد و در همین بازه زمانی برای اولین بار میزان تامین برق صنایع از بخش خانگی پیشی گرفت.

وزیر نیرو اضافه کرد: تامین برق کافی برای بخش‌های مختلف در تابستان سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ در حالی رقم خورد که در تابستان ۱۴۰۰ خاموشی‌های گسترده در کشور اتفاق افتاد و نیز تابستان سال گذشته بر اساس منابع معتبر جهانی گرم‌ترین سال کره زمین در طول تاریخ معرفی شد.

محرابیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است، بیان کرد: در طول دهه‌های گذشته حلقه‌های مصرفی انرژی با سرمایه‌گذاری‌های ویژه رشد زیادی پیدا کرده‌اند، اما در این بین در بخش نیروگاهی کشور که در واقع محرک بخش‌های مختلف صنعت است، سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته است.

وی با تاکید بر لزوم اصلاح اقتصاد صنعت برق با هدف رفع ناترازی‌ها گفت: سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی باید به شیوه‌ای دنبال شود که فعالیت در این عرصه برای بخش خصوصی از جذابیت کافی برخوردار باشد.

محرابیان توضیح داد: نیروگاه‌های بخش خصوصی که در دو سال گذشته مجوز گرفته‌اند بر اساس قوانین جدید فعالیت خود را پیگیری می‌کنند و با توجه به نرخ‌های جذابی که مبتنی بر قانون برای مصرف بیش از الگوی بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است، نیروگاه‌ها می‌توانند برخلاف گذشته در این صنعت کسب سود داشته باشند.

وی همچنین به آغاز معاملات بورس انرژی با حضور شرکت‌های توزیع برق اشاره کرد و افزود: در حال حاضر نیروگاه‌ها می‌توانند با عرضه برق تولیدی خود در بورس به شرکت‌های توزیع و مشترکان بالای یک مگاوات، پول حاصل از فروش را به صورت نقدی دریافت کنند.

محرابیان با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق ۱۰۰ اقدام، برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق، سال گذشته ۱۴۰ اقدام و برای سال جاری نیز ۱۸۰ اقدام در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: در سال جاری علاوه بر تکرار پاداش صرفه‌جویی سال گذشته برای مشترکان کم مصرف، همچنین در قالب یک کمپین جامع و با هدف مشارکت حداکثری مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق، تعداد ۸۰ میلیون جایزه ویژه برای مشترکان در نظر گرفته شده است که شامل مواردی مانند ۶۰۰ دستگاه خودرو، ده‌ها هزار لوازم خانگی کم مصرف، ده‌ها هزار دستگاه‌های هوشمند و... است.

وی با تاکید بر اینکه منظور از مشارکت مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق به هیچ وجه به معنای کاهش سطح رفاه مردم نیست، گفت: مشترکان می‌توانند با خاموش کردن لوازم پرمصرف و مازاد خود مانند کولرهای گازی اضافی در مناطق گرمسیری در لیست مشترکان کم مصرف قرار بگیرند و مشمول جوایز ارزنده کمپین سال جاری شوند.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی اقتصاد و انرژی