به نقل از «بازار نیوز»

ایران تنگه هرمز را دور می‌زند؟ | شمارش معکوس برای صادرات نفت ایران از دریای عمان

تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۵۴۸۲۵

تا چند روز آینده بارگیری و صادرات نفت ایران از پایانه جاسک در آب‌های دریای عمان آغاز می‌شود که می‌تواند با توجه به نزدیکی این پایانه به مبادی مصرف، قدرت چانه‌زنی ایران در بازار‌های جهانی را افزایش دهد. خلیج فارس را شاید بتوان مهم ترین منطقه در تولید نفت و گاز جهان دانست. در سال ۲۰۱۹ و پیش از همه‌گیری کرونا، کشورهای حاشیه خلیج فارس، روزانه حدود ۳۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کردند که ۳۲ درصد از نفت خام تولیدی جهان را تشکیل می‌داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این موضوع آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که تنها راه خروج از خلیج فارس و رسیدن به آب‌های اقیانوسی برای صادرات نفت تولیدی، تنگه هرمز است که روزانه ۱۸ میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی، ۴ میلیون بشکه فرآورده نفتی و ۳۰۰ میلیون متر مکعب ال ان جی از آن عبور می‌کند تا به مبادی مصرف برسد.

با این حال وجود ریسک‌های سیاسی و اقتصادی باعث شده تا اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس به فکر جایگزینی مبادی صادراتی نفت خود در خارج از خلیج فارس باشند و از میزان وابستگی خود به تنگه هرمز بکاهند.

رویای دورزدن تنگه هرمز با ۷ خط لوله
ایجاد خطوط لوله به منظور دورزدن تنگه هرمز و احداث پایانه‌های صادراتی، از اصلی‌ترین برنامه‌ها شمرده می‌شود. تا آنجا که تا کنون ۷ خط لوله به منظور دورزدن تنگه هرمز ایجاد شده است. اما به دلایلی همچون اختلافات سیاسی یا عدم تعمیر و نگه‌داری فقط ۴ خط لوله در کوتاه مدت قابلیت بهره‌برداری را دارد.

مجموع ظرفیت خطوط لوله‌ای که در حال حاضر توانایی دور زدن تنگه هرمز را دارند، در برآورد خوشبینانه حدود ۸.۷ میلیون بشکه نفت خام در روز است که تنها ۲.۸ میلیون بشکه در وضعیت کنونی در حال استفاده است.

اما ایران تا پیش از این تمام پایانه‌های نفتی خود (خارگ، عسلویه و لاوان) را درخلیج فارس احداث کرده بود و این موضوع می‌توانست در شرایط غیرمتعارف مانند آنچه در جنگ تحمیلی علیه ایران رخ داد، صادرات نفت را با مشکلات جدی رو به رو کند.

از همان سال‌های جنگ تحمیلی البته ایران به فکر احداث پایانه‌ای در خارج از خلیج فارس افتاد اما این مهم تا به امروز محقق نشد.

صادرات نفت از پایانه جاسک
حالا اما با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر توسعه سواحل مکران و استفاده از فرصت دسترسی به آب‌های اقیانوسی از دریای عمان، صادرات نفت از پایانه جاسک در روزهای آینده آغاز خواهد شد تا طرح انتقال نفت با خط لوله هزار کیلومتری از گوره به جاسک که از سال ۹۷ آغاز شده بود، به بهره‌برداری برسد.

این طرح که از یک خط لوله هزار کیلومتری، ۵ تلمبه خانه، ۲ ایستگاه توپکرانی، مخازن ذخیره‌سازی نفت خام در جاسک و در نهایت پایانه نفتی جاسک تشکیل شده، اکنون آماده افتتاح در فاز نخست خود و آغاز صادرات نفت از دریای عمان است.

نکته مهم آن است که این طرح در حالی به بهره‌برداری می‌رسد که طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک با هزینه ۲ میلیارد دلاری انجام شده توسط ایران در مقایسه با هزینه‌های سایر کشورها همچون هزینه بیش از ۳.۳ میلیارد دلاری امارات برای احداث خط لوله حبشه-فجیره یا هزینه ۱۹ میلیارد دلاری سالانه ایالات متحده به منظور ذخیره‌سازی نفت خام، عدد معقولی به شمار می‌رود.

بر اساس این موارد، احداث این خط لوله از نظر امنیت انرژی را می‌توان امری ضروری دانست که با هزینه‌ای منطقی به اجرا درآمده است. همچنین با کاهش ۱۰۰۰ کیلومتری مسیر حمل و بارگیری نفت ایران توسط نفتکش‌های پهن پیکر، ضمن تمرکززادیی از پایانه‌های صادراتی و کاهش ریسک ژئوپولیتیک صادرات نفت ایران از تنگه هرمز، شاهد کاهش قابل ملاحظه هزینه‌های حمل نیز خواهیم بود.
سود ۱۱۰ میلیون دلاری احداث خط لوله گوره- جاسک
این خط لوله علاوه بر آنکه نفت خام ایران را برای صادرات به خارج از خلیج فارس منتقل می‌کند همچنین در مسیر خود، خوراک مورد نیاز پالایشگاه بندرعباس را نیز تامین خواهد کرد. خوراکی که اکنون توسط نفتکش و از مسیر دریا تامین می‌شود.

با توجه به هزینه حمل نفت خام برای پالایشگاه بندرعباس، با این اقدام، سالانه سودی ۷۶ میلیون دلاری نصیب کشور خواهد شد.

همچنین با توجه به کاهش مسافت دریایی از خارگ به جاسک و کاهش هزینه حمل نفت خام صادراتی، درآمد ۳۶ میلیون دلاری در سال برای کشور ایجاد خواهد شد.

با این حال، هدف اصلی از احداث این خط لوله هزار کیلومتری اقتصادی نبوده و به منظور ارتقا امنیت انرژی و آماده‌سازی زیرساخت برای توسعه سواحل مکران، طراحی شده است.

ارتقای امنیت انرژی با نزدیکی به بازارهای مصرف نفت
اگرچه کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس نیز در این سال‌ها به دنبال ایجاد پایانه‌های صادرات نفت در خارج از خلیج فارس بوده‌اند، اما پایانه جدید صادرات نفت ایران، نزدیکترین پایانه به بازارهای مهمی مانند هند و چین خواهد بود.

اهمیت این موضوع آنجا است که آمریکا در سال‌های اخیر، صادرات نفت خود از اعضای اوپک و به ویژه کشورهای خاورمیانه را به شدت کاهش داده و بازارهای اصلی نفت خاورمیانه در آسیا متمرکز شده است. بنابراین نزدیک‌بودن به بازارهای بزرگی مانند چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت جهان و هند به عنوان چهارمین واردکننده طلای سیاه در ترسیم آینده بازار نفت اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت.

با به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام در وین در هفته های آینده، ایران در تلاش است تا به سرعت بازارهای صادراتی نفت خود را بازیابی کند. از آنجا که مهم ترین بازارهای صادراتی ایران در شرق آسیا قرار دارند، توسعه پایانه جاسک مزیت مهمی است که قدرت چانه‌زنی ایران در بازارهای نفت خام جهان را افزایش خواهد داد.

در واقع، افتتاح این خط لوله و پایانه جاسک می‌تواند به بازپس گیری بازار نفت ایران از کشورهای رقیب کمک کند زیرا ترجیح خریداران این است که به جای اینکه نفت را در خلیج فارس تحول بگیرند در نزدیکی آب‌های اقیانوسی خرید نفت خود را انجام دهند.

ایجاد قطب جدید پالایشی و پتروشیمی در سواحل مکران
البته در بیان فواید خط لوله گوره-جاسک می‌توان به موارد دیگری همچون ارتقا فناوری و ساخت داخل به واسطه این پروژه، ارتقا توان ایران در استفاده از موقعیت ژئوپلتیک خود در کنترل تنگه هرمز و امکان توسعه بندرجاسک و سواحل مکران به عنوان یک هاب پالایشی و پتروشیمی اشاره کرد.

خط لوله گوره- جاسک به طول هزار کیلومتر با تکیه بر توان داخلی احداث شده است. هدف از احداث این خط لوله، انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت تولیدی در خوزستان به سواحل مکران، ذخیره سازی نفت در کنار سواحل دریای عمان، صادرات نفت ایران از پایانه جدید، تضمین استمرار نفت خام، ارتقا جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی، تمرکززدایی از خارک و توسعه پایدار و اشتغال‌زایی در سواحل مکران عنوان شده است. در ساخت این خط لوله ۵ هزار نفر اشتغال مستقیم و ۱۰ هزار نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد شده است.

/ ایرنا برچسب ها: ایران ، تنگه هرمز ، صادرات نفت لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000Oj0

منبع: بازار نیوز

کلیدواژه: ایران تنگه هرمز صادرات نفت صادرات نفت ایران خارج از خلیج فارس میلیون بشکه نفت سواحل مکران پایانه جاسک خط لوله دریای عمان تنگه هرمز نفت خود نفت خام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت bazarnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بازار نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۵۴۸۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هوشمندی ایران در از سرگیری سوآپ گاز ترکمنستان، تمدید صادرات گاز عراق و تکمیل خط لوله صلح

صنعت نفت و گاز طی سال های گذشته هدف تحریم ها قرار گرفتند و برای فروش آن ها از مبادی رسمی با مشکلات عدیده ای روبرو شدیم. هدف تحریم کنندگان این بود که از طریق مسدود کردن راه های کسب درآمدهای ارزی کشور به دولت فشار بیاورند که در مذاکرات تسلیم شود. اما در نهایت این اتفاق نیفتاد و راه هایی برای فروش نفت و گاز کشور پیدا کردیم. فروش گاز کشور از طریق خطوط لوله صورت می گیرد و مشتریان ما همسایگان هستند. در همین راستا، وزارت نفت به اعمال دیپلماسی فعال انرژی به منظور ایجاد بستری برای فروش گاز کشور مبادرت کرد.  در چارچوب سیاست های وزارت نفت شاهد اقداماتی همچون بهبود روابط با ترکمنستان و از سرگیری سوآپ گاز از این کشور و تلاش برای احیای خط لوله صلح (ایران-پاکستان-هند) هستیم.

بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که فروش نفت و گاز کشور در شرایط تحریم بر اثر به اجرا گذاشتن دیپلماسی فعال انرژی توسط دولت فعلی حاصل شد.  سهراب دل انگیزان، استاد اقتصاد دانشگاه رازی در خصوص دیپلماسی فعال انرژی کشور طی سال های گذشته و حل و فصل مشکلات مان با همسایگان در حوزه انرژی خاطرنشان کرد: منطقی است که باید در تبادلات انرژی خود را در منطقه بهبود ببخشیم و از این فرصت نهایت بهره برداری را داشته باشیم.

وی ادامه داد: موفقیت در حوزه توسعه روابط با همسایگان در حوزه انرژی بسیار کلیدی و مهم است زیرا که ارتباط با همسایگان در حوزه انرژی به کاهش هزینه های حمل و نقل، بهبود روابط سیاسی و تقویت ارتباطات مرزی منجر می شود و به لحاظ کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری به نفع ماست. به همین دلیل، دیپلماسی انرژی به اجرا گذاشته شده توسط دولت اهمیت دارد. از همین رو دولت توانست هوشمندی خوبی در زمینه از سرگیری سوآپ گاز با ترکمنستان، تمدید صادرات گاز عراق و تکمیل خط لوله صلح داشته باشد.

استاد اقتصاد دانشگاه رازی خاطرنشان کرد: با توجه به تمامی آنچه در بالا گفته شد، احیای روابط مان با ترکمنستان و از سر گیری سوآپ گاز از این کشور مثبت ارزیابی می شود.

دل انگیزان گفت: برنامه ریزی برای افزایش مبادلات انرژی با پاکستان در وزارت نفت کشور اقدام درستی است. از ابتدا در چارچوب اکو ایران، پاکستان و ترکیه به عنوان بنیانگذاران این سازمان مکلف بودند در بخش هایی که در حوزه های مشترک قرار دارند، رابطه تهاتری با یکدیگر برقرار کنند.

وی ادامه داد: پاکستان به دلیل برخی مشکلات در صدد است که به تقویت روابط با کشورهای همسایه فارغ از مخالفت آمریکا بپردازد. این فرصت خوبی برای تهران است که به تقویت روابط در حوزه انرژی با اسلام آباد بپردازد. در همین ارتباط، قرار شده است که پاکستان خط لوله صلح را در بخش مربوط به خودش تکمیل کند که اتفاق خوبی است.

استاد اقتصاد دانشگاه رازی خاطرنشان کرد: در برقراری روابط با پاکستان باید مراقبت کنیم که تبادلات با پول ایران و یا پول دو طرف صورت بگیرد. همچنین باید به دنبال انعقاد قراردادهای بلندمدت با اسلام آباد باشیم.

دل انگیزان گفت: کلیت دیپلماسی انرژی به اجرا گذاشته شده توسط وزارت نفت از این منظر که دولت را وارد ارتباطات مسالمت آمیز با کشورهای همسایه می کند، بسیار قابل قبول است.

وی ادامه داد: به اجرا گذاشتن سیاست هایی همچون توسعه زنجیره ارزش محصولات و صدور خدمات فنی و مهندسی به دیگر کشورها مثبت ارزیابی می شود. همچنین در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی نیز باید دقت کنیم که ظرفیت خود را برای نگه داشت متخصصان در داخل حفظ کنیم و این سیاست بستری برای خروج متخصصان از کشور نشود.

زهرا طوسی