به نقل از «ایرنا»

سازهای رُباب «سوپرانو»، «آلتو» و «باس» محصول پژوهش در موسیقی است

تاریخ انتشار: ۴ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۲۷۲۲۴

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، علاوه بر اعضای هیات علمی در پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فعال در زمینه پژوهش هنر، اساتید و هنرمندانی هم حضور دارند که پژوهش های کارگاهی و اجرایی انجام می‌دهند. رویکرد احیای هنرهای سنتی و دستیابی به محصول نمونه سازی و اثر هنری در بخش هنرهای منسوخ شده یا در حال فراموشی، با محوریت مطالعات مختلف تاریخی و سیر تحولی هنر در این مرکز، فرایند پژوهش را از نتایج مکتوب کتابخانه ای به تولید نمونه های باز زنده‌سازی آثار تبدیل کرده است که احیای بافت مخمل هفت رنگ پس از بیش از ۳۰۰ سال در سال ۱۳۹۹ و ساخت نمونه دستگاه خانگی زری‌بافی و اصلاح ساز رباب و ساخت سه ساز رُبابِ سوپرانو، آلتو و باس حاصل همین رویکرد است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

سیدعبدالمجید شریف‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره نمونه‌سازی سه ساز از خانواده ساز زهی رباب گفت: پس از پژوهش‌های تاریخی در حوزه موسیقی سنتی، مقامی و کلاسیک با تغییر در ابعاد و شکل ساز رباب که از سازهای محلی است. برای اولین در کارگاه موسیقی پژوهشکده هنرهای سنتی سه ساز رباب سوپرانو، آلتو و باس ساخته شد.

رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گفت: رباب از سازهای زهی و جز سازهای محلی در مناطق جنوب شرقی ایران و برای جغرافیایی روستایی است و در موسیقی سنتی سیستان‌وبلوچستان همچنین کشور افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد؛ به‌رغم برخورداری از این جایگاه، اما در موسیقی محلی مناطق مذکور به دلیل برخی مشکلات آکوستیکی که بازتاب آن در نوع صدا متجلی می‌شود، همیشه امکان بکارگیری رباب در موسیقی ردیفی-دستگاهی، محل مناقشه بوده و استفاده از آن در ارکستر شهری محدود بوده است.

شریف‌زاده ساخت سازهای سه گانه رباب را محصول پژوهش هنری اساتید و هنرمندان پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی دانست و تاکید کرد: هنرمندان این پژوهشکده در ابعاد، اندازه و شکل این ساز تغییراتی وجود آوردند و آن را در ابعاد بزرگ‌تر برای استفاده از در ارکستراسیون ساخته‌اند که تاکنون سابقه نداشته است.

وی تصریح کرد: برای ساخت این ساز هنرمند باید ساز سنتی رباب، سل و ارکستراسیون و ویژگی‌های قبلی و آتی آنها را بشناسد، ساز ویولن‌سل که ساخته می‌شود با ویولن معمولی بسیار متفاوت است، هنرمند همه این ویژگی‌ها را باید بداند تا این تغییرات را ایجاد کند و به محصول و اثر نهایی برسد.

رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گفت: بخش خصوصی علاقه‌مند فعال حوزه موسیقی یا گروه ارکستراسیون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند روی نمونه‌ای که در پژوهشکده طراحی شده سرمایه‌گذاری و سفارش ساخت هم بدهد، منتهی در گام اول معرفی و رونمایی رسمی این سازهاست.

شریف‌زاده خاطرنشان کرد: تکرار اثر و تولید انبوه آثار هنر وظیفه پژوهشکده هنرهای سنتی نیست، بلکه وظیفه ما مطالعه و پژوهش و طراحی و نمونه‌سازی است؛ مانند همین سازهایی که اساتید پژوهشگر هنر ساز سازی انجام طراحی کرده اند. از این نقطه به بعد بخش‌های دیگر چه در وزارت میراث‌فرهنگی یا سایر بخش‌های دولتی و همچنین بخش خصوصی که کار اجرایی یا سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند باید وارد عمل شوند.

وی خاطرنشان کرد: هنرمندان ما بر اساس پژوهش‌ها و مطالعات کارگاهی چند سال اخیر، با اصلاحاتی فنی در  رفع نواقص ساختمان ساز رباب محلی، به نوع صدای مطلوب‌تری دست یافتند.

شریف‌زاده گفت: برای ساخت کاسه ساز رباب از چوب افرا -که برای ساخت سازهای موسیقی مطلوب است- استفاده شده. البته ساخت ساز همواره به نوعی از پیش تیمارِ چوب برای آماده سازی نیازمند است؛ اغلب این پیش تیمارها ریشه در تجربه سینه‌به‌سینه منتقل شده از سازندگان پیشکسوت ساز دارد و هیچ‌گاه به صورت علمی بررسی نشده است که هنرمندان در پژوهش اخیر روش‌های علمی و استفاده از دانش شیمی را هم به کار گرفتند.

رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی تصریح کرد: در ساخت رباب از چوب افرا برای دسته ساز و برای زیرگیریف و خرک، چوب فوفل برای گیریف، همچنین از ورق برنج برای ساخت سیم‎گیر استفاده شده است؛ گوشی‎‌ها دست‌ساز و از جنس فوفل است که بعد از برش چوب و دوربری با استفاده از الگوساز داخل کاسه و بیرون کاسه تراش داده شده و مدت ۶ تا ۱۲ ماه طول می کشد تا خشک ‎شود و در نهایت مراحل تکمیلی ساز انجام می‌‎شود.

شریف‌زاده به آزمایش‌های بی‌شمار فیزیک و شیمی داخل و خارج از کشور برای ساخت سازهای رباب توسط پژوهشگران اشاره کرد و گفت: هنرمندان رشته سازسازی با همین پژوهش‌های گسترده و چندساله موفق به دستیابی به رموز ساخت ساز گران ایتالیا شده و از آن در ساخت ساز رُبابِ سوپرانو، آلتو و باس بهره گرفته‌اند؛ همین روش‌ها و اصلاحات موجب شده این ساز صدای مطلوب را حتی برای حضور در ارکستر ملی داشته باشد.

برچسب‌ها عبدالمجید شریف زاده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایتالیا افغانستان میراث فرهنگی موسیقی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایتالیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایتالیا افغانستان میراث فرهنگی موسیقی پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی هنرهای سنتی شریف زاده برای ساخت پژوهش ها ساز رباب ساخت ساز سه ساز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۲۷۲۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قرآن فضای گفتگوی بسیاری درباره هنر دارد

استادیار دانشگاه سوره معتقد است که در دل قرآن فضای گفت و گوی بسیاری درباره هنر وجود دارد و در هیچ کدام از آیات قرآن هنر تقبیح نشده است. در واقع هنر و شعر مورد توجه هستند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی «سیر تحول هنرهای قرآنی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی» در راستای اهداف پژوهشی نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» عصر جمعه 7 اردیبهشت 1402، با حضور اساتید، دانشجویان، خوشنویسان و علاقمندان به هنرهای قرآنی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

این پنل تخصصی با سخنرانی سجاد محمد یارزاده (رییس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان)، مهدی خانکه (استادیار و رییس مدرسه عالی مهارتی دانشگاه استاد فرشچیان)، مهدی محمدی (استادیار  و مدیر گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی دانشگاه سوره) و محبوبه کاظمی دولابی (مدیر مسئول نگارخانه ترانه باران) همراه بود.

نقش اقتصاد و سرمایه‌گذاری در ترویج هنرهای قرآنی

مقایسه عملکرد بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی در حوزه هنرهای اصیل ایرانی و اسلامی

سجاد محمد یارزاده (رییس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان) در این نشست با اشاره به عملکرد مطلوب نگارخانه ترانه باران به عنوان بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی در حوزه هنرهای اصیل ایرانی و اسلامی گفت: دلیل این موفقیت این است که کسی که عاشق این هنرها باشد می‌تواند موفق عمل کند، هنرهای قدسی مرز ندارند. البته طبیعی است که باید به معیشت هنرمندان و اقتصاد هنر هم توجه شود.

او با اشاره به اینکه هنرمندی که به سمت هنر اصیل برود ماندگار خواهد بود، گفت: یکی از رموز ماندگاری هنر و هنرمند رجوع به متون مرجع است و قرآن یکی از متون مرجع محسوب می‌شود.

 در دل قرآن فضای  گفتگوی بسیاری درباره هنر وجود دارد

در ادامه نشست مهدی محمدی (استادیار  و مدیر گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی دانشگاه سوره) با اشاره به آنکه  در دل قرآن فضای  گفتگوی بسیاری درباره هنر وجود دارد، اذعان داشت: در هیچ کدام از آیات قرآن هنر تقبیح نشده است. در واقع هنر و شعر مورد توجه هستند.

کلیت قرآن یک اثر هنری شاخص است

 مهدی خانکه (استادیار و رییس مدرسه عالی مهارتی دانشگاه استاد فرشچیان) نیز سخنان خود را با محوریت الهی نگاری ادامه داد و با بیان اینکه کلیت قرآن یک اثر هنری شاخص است گفت: ادبیات نخستین تجلی الهی نگاری است. اما در مورد آیات قرآن، ما درباره محکمات تصویرگری نداریم. آثار موجود در این زمینه نشان می‌دهد هنرمندان بیشتر نسبت به متشابهات و بخش‌هایی که روایات متعدد از آنها نقل شده توجه نشان داده و علاقمند به خلق آثار هنری در شاخه‌های مختلف بوده و هستند.

او با نمایش آثار هنرمندان حوزه نگارگری با موضوع معراج، مباهله، عاشورا و همچنین چند اثر از استاد فرشچیان با استناد به آیات و روایات مانند پنجمین روز آفرینش، ضامن آهو و... گفت: بعد از دوره صفویه است که هنرمندان و عرفا فرصت پیدا کردند تا متشابهات را در قالب رشته‌های مختلف هنری روایت کنند. 

در ادامه این نشست خانکه و یارزاده ابراز امیدواری کردند که برگزاری چنین نشست‌هایی بتواند ارتباط بین گالری ها، بازار هنر و دانشگاه را تقویت کنند.

نگاه میراث فرهنگی به هنرهای قرآنی بسیار مهم است

محبوبه کاظمی دولابی (مدیر نگارخانه ترانه باران) نیز در پایان این نشست به دلیل برگزاری نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» اشاره کرد و گفت: بعد از هتک حرمتی که سال گذشته به قرآن مجید به عنوان فرهنگ اسلامی ما شد، به عنوان مدیر تنها نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی اسلامی وظیفه خود دانستم که به زبان هنر نسبت به این هتک حرمت واکنش نشان دهم، نتیجه آن برگزاری نمایشگاه فاخر «روایت باران» بود. اگر به حریم فرهنگی هر کشوری در جهان توهین شود، فرد فرد آن کشور اعتراض خواهند کرد و صدای آن را به گوش جهانیان خواهند رساند.
از این رو آمادگی آنرا داریم که نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی را در کشورهای دیگر هم برگزار کنیم. مهمترین رسالتی که ما داریم این است که حلقه‌هایی که می‌تواند در این زنجیره نقش داشته باشد را به هم متصل کنیم. چون با هر تفکر و اندیشه‌ای همه ما برای قرآن احترام قائلیم و دوست داریم به بهترین شکل ممکن در دنیا فعالیت‌های ترویجی انجام دهیم که علاوه بر تاثیرگذاری در حوزه فرهنگ ایرانی اسلامی، میتواند به موضوع معاش هنرمندان این حوزه هم توجه کند. 

کاظمی با اشاره به اهمیت کتابت قرآن مجید گفت: هنرهای سنتی به ویژه خوشنویسی، هنری نیست که هنرمند در آن ظرف چند سال بتواند به درجه استادی برسد، و دهه‌ها طول می‌کشد. بسیار خوشحالم که می‌بینم هنرمندانی داریم که تمام عمر خود را صرف هنری کرده‌اند که نتیجه آن می‌تواند کتابت کلمات نورانی قرآن مجید باشد.

او در ادامه با بیان اینکه نگاه میراث فرهنگی به هنرهای قرآنی بسیار مهم است. چرا که هنرهای قرآنی را از ابعاد مختلف می‌توان تبیین و تفسیر کرد گفت: از بعد میراث فرهنگی این آثار بسیار دارای اهمیت هستند، چرا که همانطور که از قرن یکم قرآن به اشکال مختلف نوشته شده و امروز به عنوان آثار ارزشمندی از گذشته در اختیار ما قرار گرفته در موزه‌های داخلی و خارجی فخر جهانیان است و میراث ماندگار جهان محسوب می‌شود، علاوه بر ، بحث عقیدتی، ما هم امروز بتوانیم زمینه خلق آثار ارزشمندی را فراهم کنیم و کتابت قرآن کریم را مورد توجه قرار دهیم تا این آثار ارزشمند برای آیندگان بماند هم به عنوان یک ثروت ملی و هم به عنوان فرصتی برای عرضه فرهنگ و هنر غنی ایرانی و اسلامی مورد توجه قرار گیرد. فکر می‌کنم این نکته که هر هنرمند با چه نگرش و بینش و ایده‌ای آیات نورانی قرآن مجید را انتخاب کرده و به چه شکلی آراسته و با چه هنرهایی تلفیق کرده تا یک اثر هنری خلق کند، هنرهای قرآنی را از منظر میراث فرهنگی قابل توجه و پر اهمیت می‌کند.

این نشست تخصصی با پرسش و پاسخ پایان یافت.

نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی "روایت باران " به همت نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی _اسلامی "ترانه باران" برگزار شده و تا پایان اردیبهشت ماه در گالری‌های 1 و 2 فرهنگسرای نیاوران از ساعت 10 الی 19 و در روزهای تعطیل از ساعت 14 الی 19 میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.

انتهای پیام/