به نقل از «خبرگزاری برنا»

دیدگاه شیعه و اهل سنت درباره عید غدیر و تاریخ نگاری روایت حدیث غدیر

تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۵۸۸۲۳

در سال 1398 برای نخستین بار خطبه غدیر با دستخط منسوب به محمد بن عبدالله بازافرینی شده و به کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا شده است. این نسخه بوسیله رسم الخط نامه های منسوب به دستخط پیامبر اسلام که در موزه های دنیا موجود هستند توسط حمید رابعی در مشهد بازآفرینی شده است.با این پنج شنبه برنا همراه باشید تا در این باره بیشتر بدانید .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش برنا؛ طبق بررسی ماریا دقاق این حدیث از سدهٔ نخست در میان مسلمانان مطرح بوده، اما در زمان سه خلیفهٔ نخست در اختلافات مذهبی یا سیاسی میان هواداران و مخالفان علی به آن چندان استناد نمی‌شده‌است. در زمان جنگ‌های میان مسلمانان در دوران خلافت علی بن ابی طالب، این حدیث دارای اهمیت مذهبی به خصوص در رابطه با موضوع ولایت شد و حامیان علی در تثبیت مشروعیت وی به آن استناد کردند.

علی بن ابی طالب در دوران خلافت علی بن ابی طالب روزی که معروف به روز رحبه است در کوفه از صحابه محمد، پیامبر اسلام، که شاهد رخداد غدیر خم بودند درخواست می‌کند که ماجرا را برای مردم روایت کنند و بر آن شهادت دهند.

در این هنگام بین ۱۲ تا ۳۰ نفر از این افراد برمی‌خیزند و شهادت می‌دهند که محمد فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» یا «الا من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و احب من احبه و ابغض من ابغضه و اعن عن اعانه» (همانا خدای عز و جل ولی من است، و من ولی مؤمنین هستم، پس هر کس که من مولای اویم پس این علی، مولای او است، بار خدایا دوست بدار آنکه را که او را دوست دارد و دشمن دار آنکه را که او دشمن بدارد)

عبدالحسین امینی در الغدیر دو واقعهٔ مناشده در رحبه را ذکر کرده، نخست مناشدهٔ علی بن ابی‌طالب در رحبه و در سال ۳۵ هجری و اوائل استقرار علی در کوفه بوده که علی پس از شنیدن تردید و انکار گروهی از مردم دربارهٔ روایات پیامبر در موضوع برتری و تقدم علی بر دیگران، در رحبه که میدان وسیع کوفه بوده، حاضر شده و در میان جمعیت حاضر در میدان به دفاع از حق خویش پرداخته‌است. دومین مناشده در رحبه مربوط به داستان سواران در رحبه و در سال ۳۶ و ۳۷ هجری بوده که در آن گروهی سوار در رحبه نزد علی آمده و به او با عبارت «السلام علیک یا مولای» یا «السلام علیک یا مولانا» سلام کردند؛ و علی از آنان دربارهٔ علت و چگونگی این سلام پرسید و آنان در پاسخ حدیث غدیر را ذکر کردند. در هردو ماجرا چند نفر به این حدیث و برتری علی اقرار نکردند که مورد نفرین و مناشدهٔ علی واقع شدند.

طبق روایت برخی دیگر که ویلفرد مادلونگ آورده، بعد از جنگ صفین و در زمان اختلاف میان شیعیان علی و خوارج رخ داده‌است. به نوشته مادلونگ، علی بدین ترتیب صراحتاً مرجعیت دینی فراتر از ابوبکر و عمر، خلفای پیشین را برای خود مطرح کرد.

به نوشته دقاق، نکتهٔ قابل توجه این است که در میان دلایلی که علی در کتاب نهج البلاغه برای بر حق بودنش ذکر می‌کند، اشاره‌ای به غدیر خم نیست. اما چنین به نظر می‌رسد که از حدود قرن دوم هجری حدیث غدیر خم به‌عنوان یکی از دلایل مهم برای اثبات بر حق بودن علی بر جانشینی محمد به کار رفته‌است.

به گفتهٔ دقاق در دانشنامهٔ ایرانیکا، اولین آثار ادبی قابل تاریخ‌گذاری برجامانده، مجموعهٔ اشعاری از نویسندگان شیعه در قرن دوم هجری است. اولین منبع تاریخی که به غدیر خم اشاره می‌کند یعقوبی (م. ۲۸۴ هـ)، مورخ شیعه در نیمهٔ دوم قرن سوم هجری، است.

بنا بر پژوهش دقاق، حدیث غدیر خم در برخی از منابع شیعه و برخی از منابع سنی آمده، اما نقل یا عدم نقل آن بر مبنای دسته‌بندی مذهبی نبوده‌است.

مجموعهٔ جامعی از نقل قول‌ها و احادیث در مورد غدیر خم در سه کتاب اهل سنت وجود دارد. این سه اثر عبارتند از کتاب مُسند احمد بن حنبل (۱۶۴–۲۴۱ هجری)، تاریخ مدینات دمشق ابن عساکر (۴۹۹هـ - ۵۷۱ ه)، و کتاب البدایة و النهایة ابن کثیر (۷۰۱ ق. - ۷۷۴ ق).

این حدیث در برخی منابع تاریخی اهل سنت نظیر سیرهٔ ابن هشام، تاریخ طبری و طبقات الکبری ابن سعد نیامده، اما در انساب الاشراف بلاذری ذکر شده‌است.

به نوشته رضا شاه کاظمی، زمانی که گروهی از اهل حدیث افراطی در بغداد در سده سوم هجری این حدیث را ساختگی می‌دانستند، محمد بن جریر طبری کتابی با نام «الولایة» نگاشت که اسناد حدیث غدیر را با جزئیات بیان نمود و تردیدناپذیری این رخداد را نشان داد.

از منابع شیعهٔ اواخر دورهٔ امویان، هاشمیات کمیت بن زید اسدی (۶۰–۱۲۶ هجری) و کتاب سلیم بن قیس هلالی (پیش از ۱۲۵ هجری) مربوط به اوایل قرن دوم هجری/هشتم میلادی حدیث را آورده‌اند. حال آنکه در منابع حدیثی شیعه که از قرن سوم به بعد گردآوری شده‌اند نظیر اصول کافی(پیش از ۳۲۹ هجری) چندان به آن پرداخته نشده‌است و صرفاً برای تثبیت نظریهٔ شیعی نصب امام توسط نص آن را ذکر کرده‌اند. همچنین منابع تاریخی مایل به شیعه در سده‌های نخست چندان به غدیر نپرداخته‌اند. مسعودی در مروج الذهب اصلاً آن را ذکر نکرده و یعقوبی فقط گزارش مختصری از آن آورده‌است.

بنا بر تحلیل دقاق این واقعه بیشتر در آن دسته از منابع تاریخی آمده‌است که مربوط به دورهٔ امویان می‌شود یا بر منابع این دوره اتکا دارد و در دوره عباسیان از توجه به آن کاسته شده‌است.

دیدگاه شیعه

محمد حسین طباطبایی مفسر شیعه در کتاب تفسیر المیزان جلد پنجم ذیل این آیه اکمال دین (سوره مائده آیه ۳) شأن نزول آن را واقعهٔ غدیر خم می‌داند.

دیدگاه اهل سنت

بگفته ماریا دقاق، بسیاری از منابع اهل سنت واقعه غدیر خم را نقل کرده‌اند اما قائل به این موضوع نیستند که غدیر دلالت بر تعیین علی به عنوان جانشین سیاسی پیامبر مسلمانان داشته‌است.

اهل سنت معتقدند که عده‌ای از تقسیم غنایم در اردوکشی به یمن که توسط علی انجام شده ناراضی بودند و محمد در پاسخ به آن‌ها علی را دوست خویش معرفی کرد تا ناخشنودی آنان را فرونشاند.

 

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: مسلمانان جنگ شیعیان شیعه دین یمن عید غدیر علی بن ابی طالب حدیث غدیر غدیر خم اهل سنت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۵۸۸۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تقسیم امتیازات شمالی‌ها و جنوبی‌ها در غدیر

تیم‌های فوتبال استقلال خوزستان و ملوان بندرانزلی در هفته بیست‌وپنجم لیگ برتر از پس هم برنیامدند و به تساوی یک بر یک رسیدند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، دیدار تیم‌های فوتبال استقلال خوزستان و ملوان بندرانزلی از هفته بیست‌وپنجم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های کشور، عصر امروز _چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت_ در ورزشگاه غدیر اهواز برگزار شد و در نهایت با تساوی یک بر یک دو تیم و تقسیم امتیازات به پایان رسید.

حسن پورحمیدی، عثمان اندونگ، احمدرضا جلالی، آسو رستم، احمد مطلق زاده، حسن شوشتری (محمد آبشک)، علیرضا کاظمی (علیرضا خوش‌کفا)، ابوالفضل کوهی (جواد آقایی پور)، دوستونبک تورسانو، بهروز بارانی و ساویو روبرتو (پیمان رنجبری) در این بازی برای استقلال خوزستان به زمین رفتند. در طرف مقابل حبیب فرعباسی، حامد نورمحمدی، میلاد باقری، آرمان اکوان، ابوذر صفرزاده (پدرام قاضی‌پور)، مجید عیدی، پویا پورعلی، محمد بردبار، مهران احمدی (محمدرضا سلیمانی)، رضا جعفری و محمد عمری بازیکنان ملوان بودند.

در این دیدار استقلال خوزستان با توجه به شرایط سختی که در جدول داشت، بازی تهاجمی را در دستور کار قرار داده بود و این موضوع عاملی شد تا ملوان با برنامه‌ریزی برای استفاده از ضد حملات، توسط رضا جعفری به گل اول بازی برسد. در ادامه هم سپیدپوشان از تک‌گل‌شان دفاع کردند تا در نیمه دوم، توپ ارسال شده توسط حسین ساکی در محوطه جریمه ملوان با کنترل و ضربه عثمان اندونگ مدافع بلندقامت آبی‌ها همراه شد تا بازی به تساوی برسد.

پس از این دو گل، دو تیم دیگر موقعیت خطرناک خاصی روی دروازه یکدیگر نداشتند و بازی با همان نتیجه مساوی یک بر یک به پایان رسید. با تقسیم امتیازات در پایان هفته بیست‌وپنجم، ملوان با ۳۹ امتیاز در تعقیب تراکتور ماند و نتوانست جای این تیم را با توجه به تساوی در برابر استقلال پر کند. استقلال خوزستان نیز با این یک امتیاز، ۲۱ امتیازی شد و به رده پانزدهم جدول سقوط کرد. نکته جالب اینکه استقلال خوزستان با نساجی و فولاد تنها ۱ امتیاز اختلاف دارد.

در تقابل امروز استقلال خوزستان و ملوان بندرانزلی، بهروز بارانی و دوستونبک تورسانو از استقلال خوزستان کارت زرد دریافت کردند. همچنین قضاوت این دیدار برعهده کوپال ناظمی بود که بهمن عبداللهی و صادق رستمی وی را همراهی و در امر قضاوت بازی یاری کردند.

کد خبر 749904