گفتمان سازی «عدالت آبی» آزمونی پیش روی دولت جدید
تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۲۵۰۸۶
به گزارش خبرنگار مهر، چند هفته پیش از شروع به کار دولت سیزدهم زخم ناعدالتی در تخصیص منابع آبی، اصرار بر طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌ها سرباز کرد. ۱۰۰ روستا در خوزستان بی آب ماندند و بسیاری از زیستمندان تالاب هورالعظیم به دلیل خشک شدن یکباره تالاب از بین رفتند در حالی که سد کرخه در بالادست این استان قرار داشت و با آزادسازی به موقع حقابه آن می‌توانست از بروز این فاجعه زیست محیطی و نارضایتی اجتماعی جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بی آبی‌ها طاقت مردم صبور خوزستان را هم طاق کرد و چند روزی فضای شهرهایشان برای احقاق این حق طبیعی ملتهب شد. این اتفاقات بهانه‌ای شد تا به موضوع عدالت محوری در توسعه و سیاستگذاری‌های آبی بپردازیم.
شاید ساده‌ترین پاسخ از سوی مسئولان درباره بروز این بحران این باشد که کشور دچار بحران خشکسالی است. البته فعالان محیط زیست این پاسخ را قبول ندارند، چراکه اقلیم کشور ما خشک است و خشکی بخش جدایی ناپذیر زیست این کشور است. محمد درویش کارشناس و فعال محیط زیست وضعیت منابع آبی ایران را نسبت به کشورهای منطقه بهتر دانست و گفت: ما بیش از صد در صد آبی که در کشور استفاده می‌کنیم متعلق به خودمان است و وابسته به کشوری نیستیم.
یعنی ۱۱ میلیارد مترمکعب آب تولیدی ایران از کشور خارج می‌شود و ۱۲ میلیارد هم وارد کشور می‌شود که تراز آن حدود یک میلیارد است و درواقع ما ازجمله از کشورهایی هستیم که از نظر منابع آب قابل استحصال به خودمان وابسته‌ایم. اما چرا در این شرایط استان پر آبی مثل خوزستان و یا کهگیلویه و بویر احمد تا استان مازندران و گیلان با مشکل تنش آبی مواجه می‌شود. پاسخ چیزی نیست جز نگرش ما به مساله آب وقتی طی دهه‌های گذشته به مرور با افزایش جمعیت، و رشد تکنولوژی آب از یک کالای زیستی به یک کالای اقتصادی تبدیل شده است، و مناقشات بر سر استحصال آن اوج گرفته است.
وضعیت ایران از نظر دسترسی به منابع آبی خوب است و وابستگی به دیگر کشورها نداریم اما…
در ادامه این سوال پیش می‌آید چطور در کشوری که منابع آبی مناسبی برخوردار بوده، نتوانسته است به مدیریت صحیح منابع اقدام کند تا مناقشات اجتماعی پیش نیاید، و چرا در مسیر توسعه‌اش، عدالت دسترسی به منابع آب فدا شده است؟
حجت میان آبادی پژوهشگر دیپلماسی آب و استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با خبرنگار مهر، برای پاسخ به این سوال این‌طور توضیح می‌دهد که آغاز چالش‌های آبی کشور در دهه ۴۰ تا ۵۰ را همزمان با روی کار آمدن سیاست توسعه یافتگی و تغییر الگوی توسعه به سمت نسخه امریکایی شکل گرفت، وقتی که دیگر کشورهای جهان هم به تبع آمریکا دنباله رو این شکل از توسعه رفتند، بر این اساس سبک سیاقی پایه گذاری شد تا میل به لیبرالیسم و تفکر سودآوری در جهان غالب شود و در نتیجه برای سرعت بخشیدن به روند توسعه، سد سازی جایگزین بهره برداری‌های سنتی از منابع آبی شد.
سدسازی، انتقال آب میوه تفکر لیبرالیستی است
وی با اشاره به اینکه بر مبنای این تفکر بهره برداری مطلق انسان از طبیعت اصل قرار گرفت و ایران هم سعی کرد از این غافله عقب نماند گفت: متأسفانه این تفکر با همان سیاست‌های غلط در حوزه آب ادامه یافت، و دوران سازندگی نقطه عطف رشد تفکر توسعه یافتگی و دستیابی به سود بیشتر مبتنی بر این تفکر غربی بود که معتقد بود طبیعت باید توسط انسان مهار شود و در خدمت منافع آن قرار گیرد. و درواقع مسائلی مثل سدسازی، انتقال آب میوه تفکر لیبرالیستی است.
هرچند ۷ دهه است غرب از تفکر توسعه بر مبنای سود بیشتر بازگشته ما همچنان بر ادامه این مسیر اصرار داریم
میان آبادی با اشاره به اینکه بعد از ۷ دهه از غلبه این تفکر بر نوع توسعه در جهان، کشورهای غربی به شکست واقف شدند، و حتی ۳ دهه است در منطقه ما هم دیگر به این نوع روش توسعه بدبین شده‌اند، ابراز داشت: ولی ما همچنان بر ادامه اجرای این تفکر شکست خورده تاکید کرده‌ایم. و به همین دلیل سیاست گذاری مبتنی بر توسعه اقتصادی که به دنبال کسب سود بیشتر است، مسائل زیست محیطی و اجتماعی در آن اولویتی نداشته و ندارد.
هزاران میلیارد خرج احیای دریاچه ارومیه شد تا گردوغبار بلند نشود نه اینکه بقای دریاچه اهمیتی داشته باشد این کارشناس دیپلماسی آب اظهار داشت: وقتی این سیستم سرش به سنگ خورد که چالش‌های محیط زیست پررنگ شدند نه اینکه محیط زیست و چالش‌های اجتماعی برای آن مهم باشد بلکه مخاطرات محیط زیست کسب سودش را با مشکل مواجه کرد. همین تفکر را می‌توان در اولویت احیای دریاچه ارومیه دید که هزاران میلیارد خرج احیای دریاچه شد ولی با این تفکر که گرد و غبار آن حوزه دریاچه ارومیه و حتی مرکز کشور را تحت تأثیر قرار خواهد م، دهد نه به دلیل اینکه وجود دریاچه یا نبود آن، موجودات پیرامونی آن و طبیعت از اهمیتی برخوردار باشند.
برای به چالش کشیدن این تفکر کافی است این سوال را از مسئولان بپرسیم که چرا گردوغبار بلند شده از تالاب خشک شده هامون در اولویت قرار نداشت؟ اگر محیط زیست مهم است چرا هامون مهم نیست؟ چون محیط زیست مهم نیست. انسان آن‌هم از بعد اقتصادی آن برای این تفکر حائز اهمیت است. برخلاف سیاست‌های توسعه‌ای بر مبنای سود، سیاست‌های مبتنی بر عدالت نه تنها انسان‌ها تقسیم نمی‌شوند بلکه اولویت بندی‌های صنعتی، کشاورزی و شرب نیز مقدم بر تأمین حقابه طبیعت نمی‌شود و حق طبیعت نادیده گرفته نمی‌شود. اینجاست که تفکر حاکم بر سیاست گذاری‌های آبی و عدالت محوری پر رنگ می‌شود، تفکر عدالت محور میان مردم تهران، ارومیه و سیستان و بلوچستان تفاوتی قائل نمی‌شود و اولویت بندی‌هایش بر مبنای گسترش عدالت است نه سود اقتصادی. حتی محیط زیست هم به عنوان یک واحد صاحب ارزش مورد توجه قرار می‌گیرد، نه به تبع سودی که به ما می‌رساند.
توسعه عدالت محوری در کشور اسلامی ما یک اصل است و در ساختار حمکرانی اسلامی عدل که یکی از اصول ۵ گانه قلمداد می‌شود که شایسته است در سیاستگذاری ها کلان از جمله سیاست گذاری‌های آبی مبنا قرار بگیرد، اما هنوز ساختار موجود نتوانسته شاخص‌ها و معیارهای عدالت آبی را گفتمان سازی کند. و همچنان پاشنه توسعه اقتصادی کشور بر مدیریت مبتنی بر سود می چرخد. همزمانی روی کار آمدن دولت سیزدهم در شرایطی که عدالت آبی به یک مطالبه اجتماعی تبدیل شده است، شاید فرصت مناسبی برای توسعه این گفتمان و تغییر ریل معیوب توسعه در کشور باشد تا به شکل پایدارتری ابعاد توسعه مندی را در کشور شاهد باشیم.
منبع: مهر
کلیدواژه: چالش کم ابی توسعه لیبرالیسم محمد درویش دریاچه ارومیه خوزستان عدالت خواهی مدیریت منابع آب شهرداری تهران مراسم تحلیف ویروس کرونا شورای شهر تهران وزارت آموزش و پرورش هلال احمر جمهوری اسلامی ایران پلیس راهور پیش بینی وضعیت هوا کیفیت هوای تهران شهادت شهر تهران متروی تهران هوای سالم دانشگاه فرهنگیان منابع آبی محیط زیست بر مبنای منابع آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۲۵۰۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امیرعبداللهیان: نقش‌آفرینی دولت‌های مسلمان در بحران غزه در تاریخ ثبت می‌شود
حسین امیرعبداللهیان روز شنبه در سخنرانی خود در پانزدهمین نشست سران اسلامی تحت عنوان ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفتگو برای توسعه پایدار در بانجول پایتخت گامبیا، ضمن محکومیت شدید تداوم جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه، بر ضرورت تقویت اتحاد و همبستگی بیش از پیش کشورهای اسلامی برای توقف فوری نسل کشی، جنایات جنگی ترکیبی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک‌های بشر دوستانه به سراسر غزه تأکید کرد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: بی شک این دوره زمانی نیز با همه مصایب و سختی‌های آن بر ملت فلسطین خواهد گذشت، اما چگونگی و کیفیت نقش آفرینی ما دولت‌های مسلمان در برخورد با این بحران در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد. بی تردید قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم عملی تسلیحاتی و تجاری ابزار مهمی در توقف نسل کشی اسرائیل در غزه و جنایاتش در کرانه و قدس شریف است. از دولت‌ها و کشورهای مسلمان و آزادیخواهی که در این مسیر اقدام کردند، صمیمانه قدردانی می‌کنیم.
امیرعبداللهیان افزود: تحولات اخیر فلسطین و مقاومت غزه و کرانه بار دیگر ثابت کرد، از بین بردن مقاومت فلسطین و حماس، به عنوان یک حرکت آزادیبخش در مقابل اشغالگر، توهمی بیش نبود. چرا که رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، او فقط یک قدرت اشغالگر آپارتاید است و گذشت زمان نیز هرگز به قدرت اشغالگر مشروعیت نمی‌بخشد. تحقق صلح و امنیت پایدار و عادلانه در منطقه تنها از طریق پایان اشغال سرزمین فلسطین، سوریه و لبنان، بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری خود و تضمین تحقق حق تعیین سرنوشت میسر است.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: کارزار جهانی حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی با گذشت ۷ ماه از آغاز جنگ همچنان با قدرت ادامه دارد و به دانشگاه‌های آمریکا، اروپا و سایر کشورهای جهان رسیده است. مدعیان دروغین آزادی بیان در غرب، این صدای اعتراضی وجدان‌های بیدار بشری را با سرکوب خشونت آمیز پاسخ می‌دهند و با دیگر رویکرد استاندارد‌های دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.
امیرعبداللهیان در ادامه خطاب به حاضران جلسه گفت: افکار عمومی جهان و به ویژه جهان اسلام قویاً از ما انتظار دارند تا در نتیجه این اجلاس سران، توصیه و اقدامات مهمی داشته باشیم شامل:
۱- تاکید بر برقراری آتش‌بس فوری، کامل، بی‌قید و شرط و دائم در تمام مناطق غزه از جمله در رفح و حتی کرانه باختری؛
۲- رفع کامل محاصره انسانی غزه؛
۳- تبادل اسرا؛
۴- موظف ساختن رژیم اسرائیل به خروج فوری، کامل و غیرمشروط تمامی نیرو‌های نظامی و تجهیزات آنها از غزه و تضمین بین المللی بازگشت امن مردم به مناطق و اماکن خود؛
۵- اعمال تحریم فوری تسلیحاتی و تجاری علیه رژیم اسرائیل؛
۶- حمایت از قرار موقت الزام آور دیوان بین الملل دادگستری و فراهم ساختن زمینه محاکمه و مجازات تمامی آمران، عاملان جنایات اسرائیل. برای تضمین صلح و امنیت در منطقه و جهان اسلام، باید رژیم سرکش و اشغالگر فلسطین را متوقف، محاکمه و مجازات کرد.
وزیر امور خارجه یادآور شد: جهان اسلام اکنون در وضعیت بسیار حساس و پیچیده‌ای قرار دارد به نحوی که کشورهای اسلامی در تلاش برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار با طیفی از چالش‌ها ازجمله بی‌ثباتی اقتصادی، ناآرامی‌های سیاسی، درگیری‌های منطقه‌ای، اشغال خارجی، حضور بیگانگان و مداخله قدرت‌های فرا منطقه‌ای مواجه هستند. این چالش‌ها تاکنون به تشدید فقر، تضعیف انسجام اجتماعی و اختلال در روند تلاش‌های توسعه‌ای منجر شده است. با این وجود، این چالش‌ها می‌توانند موجد فرصت‌هایی قابل‌توجه برای پیشرفت و نوآوری در جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی باشند.
وی تاکید کرد: میراث فرهنگی غنی، منابع طبیعی متنوع و جمعیت جوان و مستعد کشورهای اسلامی، زمینه‌های مساعدی را برای پیشبرد طرح‌های توسعه پایدار بر اساس شاخص‌ها، معیار‌ها ارزش‌های اسلامی فراهم ساخته است. در این راستا جهان شاهد است که مردان و زنان جوان با استعداد و تلاشگر ایران در مسیر توسعه علم و فناوری بومی شگفتی‌های بزرگی آفریده اند. این ظرفیت سرشار در میان همه جوانان کشورهای اسلامی موجود است.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: ما بر این باوریم که در راستای تحقق شعار تقویت، اتحاد و همبستگی از طریق توسعه پایدار.
اول- ملت‌های اسلامی با تمرکز و سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی، فناوری و زیرساخت‌ها می‌توانند ظرفیت بزرگ خود را در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار ملل مسلمان بکار گیرند.
دوم- جهت تعمیق سطح همکاری‌ها و تسرّی توسعه پایدار و همه‌جانبه میبایست شبکه همکاری‌های اقتصادی، فنی، توسعه‌ای، تجاری و مالی- پولی میان کشورهای اسلامی در بستر توافقات و سازوکار‌های هدفمند و مشترک، بیش‌ازپیش تقویت گردد.
سوم- ایجاد یک پلتفرم اختصاصی در چارچوب سازمان همکاری اسلامی جهت اشتراک‌گذاری دانش، تخصص و منابع مرتبط با توسعه پایدار لازمه تحقق طرح‌های توسعه‌ای ملل مسلمان است.
چهارم- ارتقای یکپارچگی اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بر مبنای ارزش‌ها یک ضرورت است.
پنجم- به‌کارگیری ابتکارات و نوآوری‌های فن آورانه و گسترش تحقیقات علمی به منظور پیشبرد دستور کار تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری اسلامی نیازمند طراحی سازوکاری مناسب است.
وزیر امور خارجه ادامه داد: بی تردید اهداف مهم توسعه پایدار در هر نقطه از جهان بدون تضمین صلح و امنیت پایدار محقق نخواهد شد. همیاری و همکاری کشورها با شعار «امنیت و توسعه پایدار برای همه» ضرورت و فوریت می‌یابد.
امیرعبداللهیان در پایان تاکید کرد: حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، بار دیگر چهره واقعی رژیم تروریست اسرائیل را آشکار ساخت. جمهوری اسلامی ایران با توسل به قاعده حقوقی دفاع مشروع، و پس از نامید شدن از نقش بازدارنده شورای امنیت سازمان ملل- روز شنبه ۱۳ آوریل، پاسخ نظامی حداقلی و محدودی به اسرائیل داد. البته ما با صدای بلند هشدار دادیم در صورت هر گونه ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل علیه منافع ایران در داخل و یا خارج، واکنش بعدی ما علیه اسرائیل حداکثری، فوری و کاملا پشیمان کننده خواهد بود. این تصمیمی تغییرناپذیر است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: توسل ایران در اعمال حق دفاع مشروع نشان دهنده رویکرد مسئولانه ما نسبت به صلح و امنیت منطقه و جهان است. ما امنیت جهان اسلام و امنیت منطقه را امنیت ایران می‌دانیم و دست دوستی خود را با دولت‌های منطقه و جهان اسلام به گرمی می‌فشریم. رژیم اشغالگر اسرائیل ریشه ناامنی و دشمن مشترک ماست. بار دیگر، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری با دولت گامبیا و کلیه دولت‌های عضو سازمان همکاری اسلامی جهت ارتقای کارآیی این سازمان در جهان در حال گذار کنونی با هدف تقویت و تضمین منافع مشترک و صیانت از کیان و استقلال سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی اعلام می‌کنم.
منبع:ایرنا
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت