ارزیابی ابعاد مهم‌ترین طرح‌های شهری در ایران
تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۶۵۵۳۸
تهیه و تدوین طرحی مناسب برای شهر از جمله چالش‌های پیش روی مدیران و برنامه ریزان و جایگاه مباحثات علمی بسیار است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، تهیه و تدوین طرحی پایدار برای آینده شهر از اهمیت زیادی برخوردار است. شهرهای امروزی با فرآیندها و مسائل مختلفی دست به گریبان هستند که تهیه طرحی مدون، به روز و واقع بینانه را دشوار می‌کند لذا نیاز است در تهیه طرح‌های شهری برخی ابعاد که احتمال تغییر در آنها زیاد است، بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
لذا امروزه طرح‌هایی که انعطاف پذیری لازم را نداشته باشند، نمی‌توانند در برابر تغییرات گسترده شهرها و نیازهای روز افزون شهروندان پاسخگو باشند و مشکلات و معضلات شهری چندگام جلوتر از آنها زندگی شهری را بر ساکنان سخت می‌کند. هرکدام از طرح‌ها معایب و مزایای خود را دارند و به نحوی متفاوت مسائل شهر را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در گفت‌وگو با «حامد اخگر»، دکترای شهرسازی به طور اجمال طرح‌های شهری مطرح را مورد بررسی قرار دادیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
طرح جامع کدام ابعاد شهر را مورد توجه قرار می‌دهد؟
طرح توسعه و عمران، طرحی است ۲۰ ساله که به طور مستمر پنج سال یکبار چنانچه ضرورت ایجاب کند بازنگری می‌شود. در بازنگری مراجع برنامه‌ریزی می‌توان اصلاحاتی در جنبه‌های مختلف طرح به عمل آورد تا یک طرح نوین تهیه و جایگزین شود. طرح جامع شهر، طرح بلندمدتی است که در آن، نحوه استفاده از اراضی و منطقه‌بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی، و تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندی‌های عمومی شهری، همچنین خطوط کلی ارتباطی، ترمینال و فرودگاه‌ها و بنادر در سطح لازم برای ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق، نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آنها تعیین می‌شود. در این طرح کلیه موارد فوق و همچنین ضوابط مربوط به حفظ نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌شود. طرح جامع شهر بر حسب ضرورت، قابل تجدیدنظر خواهد بود. فرایند و فرآورد طرح توسعه و عمران (جامع)، گذشته از مطالعات مربوط به منطقه و حوزه نفوذ، شامل سه گام اساسی است که عبارتند از: ۱- بررسی، ۲- تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی و ارائه الگوی نهایی، همچنین تهیه طرح‌ها و برنامه‌های عمرانی.
فرآیند تهیه طرح تفصیلی چگونه است؟
طرح تفصیلی، عبارت است از طرحی که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر، نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر، موقعیت و ساخت دقیق زمین برای هر یک از آنها، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبورومرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و اولویت‌های مربوط به مناطق بهسازی و نوسازی و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می‌شود. همچنین نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکیت، بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌شود.
ابعاد مهم طرح‌های راهبردی ساختاری کدام است؟
طرح راهبرد (Strategic Plan)، طرحی است برای دستیابی به آیندهای مطلوب برای یک شهر، و عبارت است از مجموعهای از ایده‌ها و اهداف که مبنی بر نیازهای متغیر و شیوه زندگی و الگوی کلی توسعه شهری در مقیاس منطقه شهری است. یک طرح راهبردی برای هدایت و اعمال قدرت، سیاست‌هایی عملی و مؤثر تدوین می‌کند. در این طرح، اصول و مبانی مدیریت محیط تعریف شده و بر ارتباط و انسجام ساختار کالبدی و ساختار عملکردی شهر و منطقه شهری تأکید می‌شود. طرح راهبردی، سیاست‌های کلان توسعه شهری را ترسیم می‌کند که برای کنترل و هدایت وقایع و همچنین حرکت به سوی اهداف، ضروری هستند. جوهره طرح راهبردی، بیان اهداف، سیاست‌ها و اولویت‌های عملی در مقیاس شهر و منطقه شهری است که می‌تواند بعد از تصویب، جایگاهی رسمی و قانونی پیدا کرده و به عنوان راهنمایی عملی برای طرح‌های شهری تقصیلی به کار گرفته شود.
طرح ساختاری (Structure Plan)، ترجمه راهبردها و سیاست‌ها در قلمرو مکانی، فضایی و شکل محیط ساختهشده و محصول نهایی فرایند شهرسازی محسوب می‌شود. یک طرح ساختاری، علاوه بر ساختار کالبدی و الگوی شهری، ساختار عملکردی شهر را نیز مشخص می‌سازد. برنامه‌ریزی ساختاری یا استراتژیک، نوعی از برنامه‌ریزی است که بیشتر از برنامه‌ریزی جامع با عمل، عوامل اجرایی و فرایند تصمیمسازی در ارتباط است. لذا به این نوع برنامه‌ریزی، «برنامه‌ریزی عمل» لقب داده‌اند. در این نوع برنامه‌ریزی، حداقل سه مرحله به مراحل سنتی برنامه‌ریزی یعنی بررسی، تحلیل و طراحی افزوده شده که عبارتند از: تعریف اهداف، ارزیابی پیشنهادات، راه‌حل‌های پیشنهادی و اجرا و بازنگری. طرح‌های ساختاری، طرح‌هایی هستند که جایگزین طرح‌های توسعه و عمران (طرح جامع) می‌شوند و در چارچوب راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های طرح شهرستان (یا سیاست‌های کلان ملی و منطقه‌ای)، برای هدایت توسعه فضایی و سامان‌دهی کالبدی شهرها و منطقه شهری بلافصل آنها، تهیه می‌شوند. طرح ساختاری شهر، طرحی است کلان، بلندمدت برای یک دوره دهساله که راهبردها و سیاست‌های توسعه شهری و ساختار کالبدی شهر و منطقه بلافصل را مشخص کرده و برنامه اجرای دوره کوتاهمدت پنجساله را تعیین می‌کند. طرح‌های ساختاری طرح‌هایی هستند در مقیاس کلان با نگرش فراگیر که از پرداختن به مسائل خرد، به ویژه جزئیات کالبدی پرهیز نموده، ولی حدود و مشخصات طرح‌های تفصیلی محلی، موضعی و موضوعی، طرح‌های ویژه طراحی شهری و پروژه‌های مداخله عمل را مشخص می‌کنند.
طرح‌های ساختاری کدام سطوح را شامل می‌شود؟
طرح‌های ساختاری (برنامه‌ریزی-عمل) شامل سه سطح به شرح زیر است: ۱. تهیه طرح (برنامه) ساختاری-راهبردی، در مقیاس کلان، با دیدگاه سیاستگذاری بلندمدت و فراگیر ۲. تهیه طرح‌های (برنامه‌های) تفصیلی با دیدگاه سیاستگذاری اجرایی برای موضوعات خاص و نواحی خاص ۳. مدیریت، نظارت، پیگیری و بازنگری سیاست‌ها و اقدامات اجرایی مبانی و چارچوب طرح ساختاری شهر.
کدام یک از این طرح‌ها قابلیت بهتری برای ترسیم آینده شهر دارد؟
امروزه در ایران طرح توسعه و عمران به جای طرح جامع به کار می‌رود و همینطور در سطح جهانی به جای Development نیز اصطلاح «طرح ساختاری» مصطلح شده و این اصطلاح در واقع میان محتوای طرح‌های مذکور مطرح شده است. هر دو نوع طرح، در کشورهای مختلف جهان رایج است و علیرغم مبدأ جغرافیایی آنها، اختصاص به کشور خاصی ندارد و امروزه جنبه جهانی پیدا کرده است. برای پرهیز از الگوبرداری از شیوه‌های رایج تهیه طرح‌ها، اعم از جامع و ساختاری، شایسته‌ترین روش، رجوع به روش‌های علمی فرایند شهرسازی است که به عنوان الگو یا سرمشق برنامه‌ریزی شهری و طراحی شهری جنبه کاربردی یافته است. اساس فرایند برنامه‌ریزی و طراحی شهری بر روش‌های منطقی و علمی استوار است. هدف این روش به طور کلی، بازشناسی، تحلیل، ترکیب، ارزیابی و رهیابی مسائل برای نیل به اهداف مورد نظر است. از این رو روش علمی نیز به مرور زمان تحت تأثیر تئوری علم، از ساده به پیشرفته بهبود یافته و روش‌های آن به تناسب موضوع، تخصصی شده است. طرح شهری دلالت بر اهداف نحوه استفاده انحصاری عمده مناطق خاص برای منظورهای خاص با هدف تأمین آسایش، رفاه و سلامت بیشتر استفادهکنندگان طرح دارد و شامل اهداف عینی برای نواحی پیرامون شهرها و پیش‌بینی و گسترش منابع تأمین آب و تأسیسات فاضلاب است.
گفت و گو از بهناز عرب زاده خبرنگار سرویس شهرهای ایران
کد خبر 515829منبع: ایمنا
کلیدواژه: شهرهاي ايران شهر طرح شهری چشم انداز شهر مدیران شهری برنامه ریزی شهری طرح جامع شهری طرح تفصیلی شهر طرح تفصیلی طرح راهبردی شهر سازی سیاست گذاری شهری طراحی شهری مناطق پیرامونی شهرداری نمای شهری نمای شهر طرح توسعه شهری تغییرات ساختاری تغییر ساختار پروژه های شهری بازنگری طرح جامع مدیریت شهری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق طرح های ساختاری توسعه و عمران طرح های شهری برنامه ریزی طرح ساختاری برنامه ها سیاست ها طرح جامع طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۶۵۵۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تحول در بودجه تولید با شاخص‌های کیفی
دررحکم اووظایفی ازاین قرارآمده بود:برنامه‌ریزی دقیق وعملیاتی جهت تحقق سند تحول رسانه‌ملی به‌عنوان میثاق مشترک سازمانی در دوره تحول، نظارت هوشمندانه براجرای برنامه‌های راهبردی وعملیات هماهنگ و هم‌افزای مالی و محتوایی، برنامه‌ریزی جهت تقویت بودجه و بنیه مالی سازمان با بهره‌‌گیری از ظرفیت‌های برون‌سازمانی و با هدف تحقق تکالیف قانونی دستگاه‌ها در قبال رسانه ملی، تقویت رویکرد «برنامه‌محوری» با بهره‌‌گیری هوشمندانه از«نظام بودجه‌ریزی» به‌عنوان ابزارتحقق برنامه درراستای ایفای نقش «تسهیلگر» و «پشتیبان» برای واحدهای عملیاتی سازمان، برنامه‌ریزی جهت بهینه‌سازی بهره‌وری و تعالی سازمانی، بازآرایی ساختار «مرکز طرح، برنامه و بودجه» با توجه به اقتضائات و الزامات رویکردی وسازوکاری مطرح در سند تحول.وی در بازدیدی که از روزنامه جام‌جم داشت، با ما به گفت‌وگو نشست و دراین گفت‌وگو براساس محورهای مطرح‌شده دراین حکم از او درباره اقدامات تحولی سازمان در زمینه طرح، برنامه و بودجه در سال جدید پرسیدیم. وی در این خصوص توضیح داد: لازمه تحول ایجاد فرهنگ تحول است. تحول اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه فرهنگ سازمانی تحول را پیش ببرد. تحول فردی نیست و حتی کار یک گروه هم نیست، بلکه کار یک مجموعه و سازمان است. برای تحول باید یک‌سری تمهیداتی در نظر گرفته شود که متأسفانه در این زمینه تأخیر ایجاد شد و چون تمهیدات لازم اندیشیده نشد، بسیاری از بخش‌های تحولی که در سند تحول به‌عنوان میثاق سازمانی در نظر گرفته شده، مسکوت و مغفول مانده بود. مظفری ادامه داد: ما به دستور دکتر جبلی طراحی کردیم که هیچ بخشی از سازمان نسبت به تحول غیرفعال نباشد. برای اولین‌بار بین بودجه، برنامه عملیاتی، اسناد راهبردی سازمان و سند تحول اتصال برقرار کردیم؛ یعنی ما‌به‌ازای هرچه در سند تحول پیش‌بینی شده است. در واقع متناسب با مأموریت هر یک از بخش‌ها، داریم ظرفیت تعیین می‌کنیم که اگر آن برنامه‌ها محقق شد، منابعش به تناسب با آن تخصیص یابد. این خود یک عامل انگیزشی و فرهنگ‌ساز است.
واحدی به نام عملیات رسانه‌ای
مظفری در این خصوص تصریح کرد: واحد برنامه‌ریزی درسازمان و تخصیص منابع، معمولا از جنس برنامه رادیویی، تلویزیونی و پروژه بوده است. ما دراین دوره واحد را عوض کردیم و تعریف جدیدی به نام عملیات رسانه‌ای و بسته رسانه‌ای ارائه دادیم. بسته رسانه‌ای مجموعه برنامه برای تحقق یک انگاره یا گزاره در ذهن مخاطبان است که برای ارزیابی آن از مرکز تحقیقات کمک گرفتیم. در این زمینه ارزیابی پیشینی و پسینی داریم. در پیش‌تست، قبل از آن‌که بخواهد آن بسته رسانه‌ای اجرا شود، ارزیابی می‌شود؛ مثلا میزان شناخت مردم از یک شهید را ارزیابی می‌کنیم و بعد که بسته رسانه‌ای درباره همان شهید اجرا شد، باز بررسی می‌شود که چقدر تأثیرگذار بوده است. وی درباره چگونگی بررسی شرح داد: عملیات رسانه‌ای کاملا اجرایی و مبتنی بر آنچه بر افکار عمومی و گروه هدف مخاطب اتفاق می‌افتد، ارزیابی می‌شود. مثلا فرض کنید یک پویش درباره شعار سال طراحی شده است؛ اینکه چند نفرعضو پویش شدند،چه آثاری فرستادند، چقدر مشارکت کردند، چقدر در جامعه جریان‌سازی ایجاد و افراد و گروه‌های مختلف را درگیر کرده که منتج به رفتاری درمخاطب شود، ارزیابی می‌شود.نکته مهم این است که برخی حلقه‌های مدیریت پیام در این زنجیره مفقود بوده واین حلقه‌ها داردکامل می‌شود.برای مثال در سازمان صداوسیما حوزه‌ای برای اندیشه‌ورزی هدایت شده و منسجم برای تولید فناوری نرم رسانه‌ای نداشتیم. برای فناوری سخت نظیر تبدیل اس‌دی به اچ‌دی، تبدیل آنالوگ به دیجیتال داشتیم و در این زمینه مثلا جهاد خودکفایی در حوزه فناوری‌های سخت انجام شد. این مجموعه را داریم ایجاد می‌کنیم که در حوزه فناوری نرم هم ظرفیت مذکور شکل بگیرد. وی با ذکر مثال عنوان کرد: مردم و برنامه‌سازان ایده‌هایی می‌دهند و به نام خودشان ثبت و تبدیل به الگوی رسانه‌ای می‌شود. تا وقتی از این الگو استفاده می‌کنیم آنها بهره‌بردار هستند و حقوق معنوی‌شان لحاظ می‌شود. این ابتدای زنجیره است. انتهای زنجیره هم ارزیابی جامع نداشتیم. نهایتا اندازه‌گیری میزان بیننده و شنونده و یک‌سری گزارش‌ها بوده که مرکز تحقیقات ارائه می‌دهد. برای همین نظامی با عنوان مدیریت عملکرد و کنترل راهبردی را تعیین می‌کنیم که در حین عملکرد نیز اهداف عملکردی این برنامه و بسته رسانه‌ای را پایش می‌کنیم. با توضیحات مظفری می‌توان گفت ارتباط با برنامه‌ها و بسته‌های رسانه‌ای عمیق‌تر شده است و پایش فقط مختص به انتهای کار نیست. او در این خصوص گفت: داریم طرحی را با عنوان همیار تولید، طراحی می‌کنیم که با ناظر کیفی برنامه فرق دارد. این بخش برنامه راهمراهی می‌کند تا این مسیر درست طی شود و اگرتهیه‌کننده در راه تولید به هر مشکلی برخورد، این بخش می‌رود و مشکل را حل می‌کند. یعنی دیدمان، دید تسهیل‌گری و رفع مانع است تا با راهبری بهینه اثربخشی را بالا ببریم. هم میزان کمی مخاطب را لحاظ می‌کنیم و هم میزان منابعی که در اختیار آن برنامه و بسته رسانه‌ای بوده است را با خروجی آن می‌سنجیم تا به میزان بهره‌وری رسانه‌ای آن برسیم. به‌نوعی می‌توان گفت استفاده بهینه در رسانه برای ما به شاخص بدل شده است.
افزایش بهره‌وری رسانه‌ای
مظفری می‌گوید: برنامه‌ای در سیما داریم که با پروداکشن سنگین، میزان مخاطب پایینی دارد. در نقطه مقابل برنامه‌هایی در رادیو و سیما هست که با هزینه کم، مخاطبان زیادی جذب کرده است؛ این یعنی بهره‌وری رسانه‌ای. باید به این برنامه‌ها ضریب تشویقی دهیم. این موارد تا امروز لحاظ نمی‌شده و الان دارد لحاظ می‌شود؛ همچنین اینکه یک حوزه رسانه‌ای مثل یک شبکه، گروه برنامه‌ساز با چند تا شبکه دیگر تعامل می‌کند تا کار مشترک انجام دهند؛ یک نوع شاخص تحولی است. اینکه این گروها با چند معاونت دیگر ارتباط می‌گیرند- مثلا رادیو فرهنگ با شبکه دو یا فلان شبکه استانی یا یک نهاد فرهنگی در بیرون سازمان ارتباط ایجاد می‌کند یا حتی درحوزه بین‌الملل با شبکه دیگر - ضریب تحولی منصوب می‌شود.مظفری افزود: هرقدرهم افزایی دراین دوره بیشتر باشد و رویکرد قرارگاهی در طراحی این مدل عملیات، قوی‌تر دیده شده باشد، حمایت قوی‌تری از این جنس کارها خواهیم کرد. این باعث می‌شود تحول واقعا محقق شود چون نیازبه برخی زیرساخت‌ها دارد که باید فراهم می‌شد و در این مدت، انجام شده است. قدری در ایجاد این زیرساخت‌ها عقب بودیم. بااین حال به‌سرعت درحال فراهم کردن آنها هستیم. گرچه اتفاق‌های خوبی روی آنتن افتاده است.محفل ازبرنامه‌هایی است که به ما الگومی‌دهد که می‌توانیم در حوزه‌های تأثیرگذار فرهنگی و مورد دغدغه مخاطب جذب کرده، نشاط ایجاد و جریان‌سازی کنیم. اینها با رویکرد تحولی، امکان ایجاد و توسعه پیدا کرده است. رسانه در این دوره نیاز به یک زیست بوم جدید دارد که در آن، نقش اصلی به‌عهده مردم است. رسانه باید صرفا بسترسازی و زمینه‌سازی کند و مردم برای تولید وارد شوند. اگر ما واقعا صدای مردم شویم و مردم خودشان را در رسانه ببینند، آنچه در سند تحول با عنوان زیست بوم قید شده، محقق می‌شود. وی تاکید کرد: یکی از محورهای سند تحول، کیفی‌سازی است. جدول بودجه آن چیزی است که در برنامه هفتم توسعه قید شده و نگاه به رسانه فقط براساس شاخص‌های کمی بوده اما اصلاحیه و الحاقیه‌هایی در نظر داریم که این دیدگاه عوض شود. رسانه‌ای موفق است که در جامعه تأثیرگذار باشد. رسانه بدون پیام‌گیران فعال که خود احساس کنش داشته باشد، یک رسانه مرده خواهد بود. رسانه‌ای تأثیرگذار است که مخاطب او احساس کند وارد میدان عمل شده است. رسانه باید این کنشگری را درجهت مطلوب هدایت کند.نگاه من به سازمان، جامع است نه تک بعدی. من۱۲سال سیما و چند سال در صندوق بازنشستگی و معاونت صدا بودم. به همین علت ابعاد سازمان را می‌شناسم. زمانی می‌توانیم سازمان را به تعالی برسانیم که نگاه جامع و راهبردی داشته باشیم. باید با این نگاه راهبردی، سازمان را در زیست بوم واقعی خودش ببینیم و بعد وارد طراحی شویم. مظفری عنوان کرد: آینده رسانه، آینده هلدینگ‌های رسانه‌ای است که نیاز جامعه را احساس می‌کنند و مبتنی بر آرمان و گفتمان انقلابی تولید و انتشار است. درست مثل هلدینگ جام‌جم که در آینده می‌تواند یکی از آن زیست بوم‌های اصلی را به صورت متن پایه پیاده کند و مبتنی بر همین راه حل، بخشی از مردم را وارد تعامل و هم افزایی کند. در چنین شرایطی، محتوا تک بعدی نیست و به شکل ۳۶۰درجه است. مخاطب امروز در تمام عرصه‌های سیما و صدا فعال است. رسانه‌ای موفق است که بتواند ظرفیت لازم را برای فعالیت مخاطب براساس مسیر رشد و تعالی ایجاد کند.
تخصیص بودجه براساس طرح تحول
مظفری گفت: متأسفانه حداکثر ارتباط میان برنامه با اجرا تاکنون، صرفا تولید و پخش بوده است. یعنی در بهترین حالت آمار تولید و پخش به‌صورت کمی، شاخص تخصیص منابع بوده است. اکنون داریم به این سمت می‌رویم که شاخص‌های کیفی تعیین کنیم. شاخص‌های کیفی که به‌صورت گزاره‌های معین ابعاد تحول را از حیث تحول درمحتوا،رویکرد و سازوکار به شاخص‌های ارزیابی کیفی و کمی متصل می‌کند. این شاخص‌ها را خود حوزه‌ها تعیین می‌کند. یعنی هرمعاونت متناسب با حوزه خود طرح تحولی ارائه می‌دهد و خود نیز شاخصش را پیشنهاد می‌کند. در تعاملی که با آنان داشتیم، بودجه امسال را مبتنی بر طرح تحول بستند. یعنی ما در واقع مازاد بر آنچه سال گذشته داشتیم، به هیچ حوزه‌ای تخصیص نمی‌دهیم؛ مگر اینکه برنامه تحولی داشته باشد. آن وقت ضرایب تحولی اختصاص می‌دهیم؛ ضرایبی مثل میزان هم‌افزایی.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است