به نقل از «قدس آنلاین»

بیم و امیدهای روابط اقتصادی تهران و کابل

تاریخ انتشار: ۱ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۸۸۱۴۵

با تسلط نیروهای طالبان بر عرصه سیاسی افغانستان، نگرانی‌هایی درباره مراودات اقتصادی ایران با این کشور مطرح شده است.

افغانستان یکی از کشورهای راهبردی در تبادلات تجاری ایران است که سال گذشته سهم این کشور از کل صادرات ایران، حدود ۸درصد بوده، آماری که به‌ خوبی بیانگر جایگاه افغانستان در صادرات غیرنفتی ایران با همسایگان خود است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین براساس آمارها تا پیش از تحولات اخیر ۴۰درصد از کل واردات افغانستان مربوط به کالاهای ایرانی بوده است. این در حالی است که قدرت‌یابی طالبان و مسائل ناشی از آن موجب شده تا سرنوشت ادامه و گسترش مبادلات ایران با این کشور در وضعیت مبهمی قرار بگیرد و صادرکنندگان ایرانی با احتیاط بیشتری گام بردارند.

موادغذایی و مصالح ساختمانی؛ بیشترین کالاهای صادراتی به افغانستان

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند به دلیل نیازهای مردم افغانستان از یکسو و نیز مصرفی بودن کالاهای صادراتی به افغانستان و ضرورت واردات این کالاها از سوی دولت متبوع آنان، قطعاً در بلندمدت شاهد برقراری روابط تجاری گسترده‌تر ایران با افغانستان خواهیم بود. چنانکه رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در همین باره می‌گوید:«بیشترین کالاهای صادراتی به افغانستان، موادغذایی و مصالح‌ساختمانی از نظر مقداری است. البته در خصوص سوخت نیز مصرف سوخت افغانستان از طریق ایران است که دولت طرف‌حساب است. با این‌ حال، افغانستانی‌ها در آینده نیاز به سوخت، موادغذایی، مصالح ساختمانی و لوازم زندگی دارند. اگر روابط  حسنه باشد، سرانجام دولت افغانستان نیاز به کالاهای ایرانی خواهد داشت و روابط  تجاری در نهایت ادامه خواهد داشت».

جدای از تحولات اخیر، گرچه به‌ طورکلی تجارت میان ایران و افغانستان در موقعیت مطلوبی به سر می‌برد، اما این موقعیت دستخوش نوسان‌های بسیاری بوده که تلاش‌ها و اقدام‌های دیگر رقبا همچون پاکستان از جمله علل آن محسوب می‌شود. در واقع براساس  گزارش‌های منتشرشده، ایران در سال ۲۰۱۹میلادی در جایگاه نخست تأمین‌کننده کالاهای مورد نیاز افغانستان بوده است و چین، پاکستان، هند، روسیه و امارات‌متحده‌عربی در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند؛ اما در سال ۲۰۲۰ سهم ایران به ۱۷درصد کاهش ‌یافته و پاکستان پیشرفت قابل ‌توجهی داشته است؛ بنابراین همین موضوع حساسیت و توجه بیشتر طرف ایرانی را می‌طلبد.

نقش بازار هرات در خنثی‌سازی تحریم‌ها

آنچه در تداوم روابط اقتصادی ایران و افغانستان اهمیت دارد و ضرورت برنامه‌ریزی بلندمدت برای پیگیری و توسعه ارتباطات تجاری را پررنگ می‌کند، نقش بازار افغانستان در کاهش اثرات تحریم‌های اقتصادی است. نکته‌ای که سعید لیلاز، تحلیلگر مسائل اقتصادی نیز صراحتاً درباره آن بر این باور است که «در دوران تحریم اولیه و ثانویه، بازار ارز هرات و بازار سلیمانیه نقش بسیار مهمی در خنثی‌سازی تحریم آمریکا داشتند. همین اثرگذاری بالا سبب شد ما در ایران هیچ‌گاه دچار قحطی دلار و به‌تبع آن دچار قحطی صادرات و واردات نشویم، در حقیقت این دو بازار نقش بازار دبی را برای ایران کمرنگ کردند و خود این نشان می‌دهد مقداری از صادرات رسمی و غیررسمی ایران، چه دولتی و غیردولتی ایران از همین محل بوده و در یک ‌کلام نقش این بازار در خنثی‌ کردن تحریم غیرقابل ‌چشم‌پوشی است».

وی می‌افزاید: «تنها بندر ایران که رسماً از شمول تحریم‌ها مستثنا بوده است، بندر چابهار است. ما در جاده و راه‌آهنی که در این بندر در حال ساخت است میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری کردیم و این‌ها یک دالان مطمئن برای خنثی کردن تحریم‌ها تابه‌ حال بوده‌اند و منابع ارزی قابل‌توجهی را سرازیر ایران می‌کنند».

در بلندمدت، تجارت میان دو کشور به سود ایران خواهد بود

پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان در گفت‌وگو با قدس اظهار کرد: در وهله نخست باید گفت بازار افغانستان به ‌شدت نیازمند کالاهای ایرانی است و یکی از راه‌های نقش‌آفرینی ایران در افغانستان، تأمین نیازمندی‌های مردم آن از طریق تجارت است. بنابراین یک مشکل وجود دارد و آن این است که وقتی طالبان گمرکات مرزی میان ایران و افغانستان را به دست گرفتند، این مسئله مطرح شد که پرداخت پول گمرکی ایران باید به کدام طرف افغانستانی صورت بگیرد. واقعیت این است در حال حاضر طالبان در پی تسلط بر گمرکات است و اجازه نخواهد داد محموله‌های ایران بدون پرداخت حق‌الحساب به افغانستان بروند.

ملازهی ادامه داد: علت اینکه طالبان پیش از هر اقدامی ابتدا گمرکات را تصاحب کردند، به این دلیل بود که منابع مالی دولت قطع شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد ممکن است همین موضوع تجار ایرانی را در برقراری روابط تجاری با طرف افغانستانی دچار تردید و احتیاط کند که در شرایط فعلی چه اقدامی را انجام بدهند. ایران قاعدتاً باید بتواند تعادل را ایجاد کند یا حداقل بتواند تاجران ایرانی را برای ادامه تجارت قانع سازد. باید مذاکراتی میان طرفین شکل بگیرد تا هر چه سریع‌تر روند تبادلات به حالت عادی و سابق برگردد.

این کارشناس مسائل افغانستان تصریح کرد: قطعاً در نگاه بلندمدت، تجارت میان دو کشور به سود ایران خواهد بود. از سوی دیگر افغانستان نیز به ‌شدت دچار تنگنای موادغذایی و نیازهای اساسی است؛ بنابراین در چنین شرایطی، تحلیل‌ها بر این است که نه‌تنها تغییری در کم و کیف مبادلات دو کشور پیش نخواهد آمد بلکه حجم تجارت افزایش می‌یابد.

وی همچنین گفت: البته ایران تنها کشوری نیست که با افغانستان دارای تبادلات اقتصادی و تجاری است و در این مسیر رقبای تجاری متعددی وجود دارند. در واقع بسیاری از رقبای تجاری ایران منتظرند ارتباط کشورمان با افغانستان قطع شود، به‌ویژه پاکستانی‌ها که به دنبال توسعه تجارت خودشان هستند. همچنین برخی دولت‌های آسیای‌مرکزی و چینی‌ها نیز درصدد پیشتازی در بازار افغانستان هستند. حتی ترک‌ها نیز در زمینه‌های تجاری و ساخت شرکت‌های اقتصادی فعال‌اند. در چنین شرایطی، هر یک از این کشورها تلاش دارند رقبای دیگر را از صحنه خارج کنند؛ بنابراین ایرانی‌ها باید عرصه خلاقیت و فعالیت را در دست بگیرند و در حفظ موقعیت خود بکوشند. در حال حاضر نیازهای افغانستان از نظر موادغذایی و دیگر محصولات بالاست و ایران باید با رفع این نیازمندی‌ها به دنبال تأمین منافع خود باشد.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: اقتصاد افغانستان صادرات مواد غذایی ایران و افغانستان تحریم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۸۸۱۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر صمت: حجم تجارت خارجی ایران ۱۵۳ میلیارد دلار است/ اولویت به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری

به گزارش صدای ایران از ایرنا، عباس علی‌آبادی، در افتتاحیه ششمین نمایشگاه ایران اکسپو، با بیان اینکه اکنون ایران با وجود تحریم‌ها یکی از قطب‌های اقتصاد و صنعت منطقه است، اظهار داشت: بالغ بر ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی کشور شامل صادرات غیرنفتی، نفتی و واردات است که از این رقم نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار مربوط به صادرات غیرنفتی است.

وی افزود: کشور‌های همسایه افریقایی، کشور‌های اسلامی و دوست در اولویت توسعه روابط و همکاری اقتصاد با جمهوری اسلامی ایران هستم ضمن اینکه عضو ناظر تجارت جهانی هستیم و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تعامل سازنده‌ای با این پیمان‌های این کشور‌ها داریم.

علی‌آبادی بیان داشت: در سازمان همکاری اکو با ۹ کشور همسایه و منطقه همکاری داریم و موافقتنامه تجاری در حال پیگیری است با هشت کشور اسلامی در حال توسعه، موافقتنامه تجارت ترجیحی امضا کرده و در حال اجرا هستیم. همچنین در سازمان همکاری اسلامی با کشور‌های عضو موافقتنامه تجارت ترجیحی داشته و همکاری‌های تجاری را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: با کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا، موافقتنامه تجارت آزاد و با تعدادی دیگر از کشور‌ها موافقتنامه تجارت ترجیهی به امضا رسیده و با برخی دیگر از کشور‌ها در حال مذاکره هستیم، ما آماده عامل هستیم و دست همکاری اقتصادی با کشور‌ها و ملت‌های جهان را می‌فشاریم.

توسعه روابط تجاری با کشور‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه اکسپو

وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو ۱۴۰۳ گفت: تلاش می‌کنیم این نمایشگاه بتواند با ارائه شفافیت توانمندی‌ها و شناسایی نیازمند‌های طرفین گام جدی را در توسعه اقتصادی بردارد.

علی‌آبادی ادامه داد: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه توسعه روابط تجاری با کشور‌های شرکت‌کننده است، ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی بسیاری دارد که می‌تواند تسهیل گر بسیاری از تعاملات در سطوح مختلف راهبردی باشد.

وی بیان کرد: زمینه‌های همکاری را تسهیل می‌کند ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی دارد که می‌تواند تسهیل گر در حوزه راهبردی باشد همچنین چهره واقعی بخشی از توانمندی‌های ایران در این نمایشگاه‌ها معرفی می‌شود و زمینه برای همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌گردد.

حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا

وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا گفت: توجه به جایگاه ایران در کنار ظرفیت معدنی و کشاورزی و صنعتی فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند در این راستا رویکرد اصلی برنامه‌های وزارت صمت مبتنی بر تعاملات در عرصه بین‌الملل و کسب و کار دانش بنیان است.

وی بیان داشت: برنامه ما در مرحله اول جهت‌دهی توسعه اقتصادی بر پایه رشد اقتصادی پایدار با تعاملات بین‌المللی با محصولات فناورانه است، دوم توسعه زیرساخت‌های تجاری و افزایش سهم کشور از تجارت بین‌المللی از دیپلماسی اقتصادی است.

اولویت به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری

علی‌آبادی با بیان اینکه اولویت‌دادن به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری است گفت: تعامل سازنده با کشور‌های منطقه در انتقال فناوری و صنعتی مهم‌ترین اقدام است، فعال‌سازی میز‌های کالایی کشور و استانی با هدف شناسایی ظرفیت صادرات به کشور‌های هدف با همکاری وزارت امور خارجه و بهره‌مندی حداکثری از روابط سیاسی در ایجاد بازار‌های جدید و حوزه تامین است.

وی اضافه کرد: افزایش کارایی و فعال کردن رایزنان بازرگانی در حرکت رقبای ایران، ارائه اطلاعات کامل به بازرگانان ایرانی و تنوع‌بخشی به تجارت با کمک ارز‌های محلی، توسعه بازار‌های مرزی جهت افزایش صادرات و منابع خارج از کشور، بهره‌گیری از ظرفیت اتاق‌های بازرگانی با سایر کشور‌ها و بخش خصوصی در روابط خارجی و گسترش بازار‌های صادراتی از مهم‌ترین اقدامات است.