تأثیر طالبان بر اقتصاد ایران/ چین جایگزین ما می شود؟
تاریخ انتشار: ۴ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۹۱۹۱۸۳
اطلاعاتی که از درون این کشور منتشر میشود، وضعیتی آخرالزمانی را تصویر میکند. گزارشی که روزنامه «گاردین» روز یکشنبه از وضعیت اقتصادی افعانستان منتشر کرد، تا حدی گویای احوال است. دستگاههای خودپرداز خالی هستند، بانکها و صرافیها هنوز تعطیلاند و ذخیره 9 میلیارد دلاری بانک مرکزی در دسترس نیست و در کنترل ایالات متحده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
حقوق کارمندان دولت پیشین که اکنون بسیاری از آنها زندگی مخفیانه دارند، پرداخت نمیشود و تا دولت سر کار بود، صفهای طویل مردم در افعانستان برای خالیکردن حسابهایشان به راه افتاده بود.
به نوشته «گاردین»، به نقل از یک محقق از انستیتوی «مطالعات توسعه»، «افغانی (واحد پول افعانستان) با دلار حمایت میشد که به شکل کاملا فیزیکال و با هواپیما، گاهی به شکل هفتگی و منظم در کابل پیاده میشد. اگر طالبان از این تزریق پول برای پشتوانه افغانی بیبهره باشد، خطر سقوط ارزش پول تا حدی است که خرید نان نیز برای مردم عادی دشوار خواهد شد».
افغانهایی که پساندازشان به پول محلی است، تلاش دارند آن را به دلار تبدیل کنند؛ اگر نتوانند دلار پیدا کنند به خرید روی میآورند چون قیمتها بسیار بالا خواهد رفت.
در چنین شرایطی این پرسش که روابط اقتصادی افغانستان در آینده نزدیک با کشورهای دیگر ازجمله ایران به چه سمت خواهد رفت تا حد زیادی نامربوط به نظر میرسد؛ سادهترین عملیات اقتصادی کشور مختل شده و ترتیب مناسبات سیاسی و اقتصادی طالبان هنوز بسیار مبهم است. پیچیدگی درونی نیروهای طالب که فراکسیونهای مختلف آن هریک با یکی از کشورهای همجوار یا غیرهمجوار روابط حسنه دارند، پیشبینی برآیند کار دولتی را که بناست سر کار بیاید، عملا غیرممکن کرده است و کارشناسان درباره آن با احتیاط فراوان سخن میگویند.
عمده پیشرفت اقتصادی کشور در دو دهه گذشته به واسطه کمکهای خارجی بوده است. در گزارش مفصلی که «فایننشالتایمز» روز دوشنبه از وضعیت اقتصادی افغانستان منتشر کرد، از قول «گرث لدر»، اقتصاددان مؤسسه «کپیتال اکونومیکس» میخوانیم: «از آنجا که عمده پیشرفت اقتصادی کشور در 20 سال گذشته بر پایه حمایت خارجی انجام گرفته است، با بازگشت افغانستان به وضعیت یک کشور منزوی احتمالا کار اقتصاد کشور تمام است و شاهد کاهش شدید تولید ناخالص ملی خواهیم بود و قطعا توسعه اجتماعی-اقتصادی دچار عقبگرد خواهد شد».
به نوشته «فایننشالتایمز» با اینکه آمار دو دهه اخیر حاکی از پیشرفت افغانستان در بسیاری از حوزههاست، اما طالبان اقتصادی را تحویل گرفته است که بهسختی بتوان شکنندهتر از آن را در جهان سراغ گرفت.
افغانستان در زمینه شاخص فساد «شفافیت بینالملل» در میان 180 کشور جایگاه 165 را کسب کرده است. اما اکنون حرفهایی درباره حضور احتمالا پرقدرت چین در افغانستان پس از خروج نیروهای غربی میگویند و از عواقب آن برای اقتصاد ایران که مناسبات اقتصادی خوبی با افغانستان دارد؛ البته در مقیاس کشوری با اقتصاد کوچک همچون افغانستان. مثلا میگویند چین جای این روابط را خواهد گرفت.
چین و ایران؛ خوف و رجا
درباره فرض حضور چین و کمرنگشدن نقش ایران و نیز استقبال چین از خروج آمریکا نیز شواهد تأییدکننده قطعی وجود ندارد. برای نمونه میشود از مطالب میزگردی که «شورای روابط خارجی اروپا» در این زمینه برگزار کرده است، استفاده کرد.
«اندرو اسمال»، کارشناس سیاستگذاری، در این میزگرد درباره رویکرد چین به وقایع افغانستان میگوید: «... پکن قطعا دوست داشت که آمریکا از منطقه خارج شود، اما هنگامی که صلح برقرار باشد. چین اکنون از چند مسئله نگران است؛ ازجمله اینکه افغانستان تبدیل به بهشت گروههای شبهنظامی معارض پکن شود، همانطور که پیش از این و در زمان قبلی که طالبان قدرت را در دست داشت، شده بود. منافع اقتصادی و سیاسی چین در مقیاس وسیع منطقهای از آن زمان بسیار گسترش یافته است و چین نگران تأثیرات حضور طالبان در کشورهای همسایه ازجمله پاکستان است».
این کارشناس سیاستگذاری درباره منافع اقتصادی چین در افغانستان میگوید: «چین قطعا در منطقه منافع اساسی تجاری و اقتصادی دارد، اما در افغانستان این منافع در حداقل ممکن است. بزرگترین سرمایهگذاریهای چین در منطقه یک معدن مس و پروژه انرژی آمودریاست که سالهاست اصلا متوقف شده است».
اسمال، درباره مسئله جاده ابریشم جدید، معروف به «ابتکار کمربند و راه» و نقش افغانستان که برخی به آن اشاره کردهاند نیز میگوید: «گفتوگوهای زیادی درباره داخلکردن افغانستان در این پروژه مطرح انجام گرفته، ازجمله اتصال افغانستان به کریدور اقتصادی چین-پاکستان، اما چین معتقد است ثبات مقدم بر تعهدات جدی اقتصادی است. چین از احداث زیرساخت مرزی در کریدور واخان (اریکهای در شرق افغانستان است که از شرق به چین، شمال به تاجیکستان و جنوب به پاکستان محدود میشود) علیغم درخواستهای متعدد دولت افغانستان اجتناب کرده است. در حال حاضر چین بیشتر نگران حملاتی است که متوجه اتباع چینی مشغول در پاکستان است، نه ایجاد روابط اقتصادی بسیار پرخطر در کشوری با وضعیت افغانستان».
مطالبی که تأیید میکند هنوز برای پیشبینی استلزامات اقتصادی خروج آمریکا از افغانستان، برای کشورهایی نظیر ایران و چین، زمان مناسبی نیست. چین در دوره ثبات نسبی این کشور از حضور اقتصادی جدی در آن طفره رفته است بنابراین با اوضاع کنونی احتمال اینکه وارد گود شود، بسیار اندک خواهد بود.
در مطلب دیگری که «انستیتو خاورمیانه» درباره موضوع منتشر کرده است، میتوان شاهدی بر صحت این ادعا یافت. در بخشی از مطلب این اندیشکده مشهور آمریکایی میخوانیم: «ایران، روسیه و چین درباره خروج آمریکا از افغانستان موضعی دوگانه دارند و تا روشنشدن کامل چگونگی تغییرات سپهر سیاسی افغانستان صبر خواهند کرد... که شامل این هم خواهد بود که ببینند تضمینهای امنیتی چگونه است و از منابع اقتصادی افغانستان چه بهرهای میبرند». این از برآورد اروپایی و آمریکایی.
احتیاط و خونسردی در اظهارنظر را که تا حدی خاص روحیه سفیدپوست چشمآبی است، همه ندارند؛ مثلا ایرانیها. برای نمونه «سعید لیلاز» با اطمینان معتقد است: «در همین فضا (ناامنی مرز افغانستان با پاکستان و دیگر کشورها و حضورنداشتن در کمربند چین) بنیه صنعتی ایران به گونهای است که نیاز افغانستان به ما گریزناپذیر است. به نظر میرسد افغانستان چارهای جز این ندارد که ایران را شریک استراتژیک خود قرار دهد و برای ایران هم مسیری دیگر در ارتباط با افغانستان وجود ندارد».
اما پروژه چابهار؛ پروژهای که بخشی از کریدور هفتهزارو ۲۰۰ کیلومتری شمال و جنوب، طرح بزرگ هند برای کاهش زمان تجارت با اروپا و ورود به بازار آسیای مرکزی است. پروژهای شامل هزاران کیلومتر جاده که از بندر چابهار در جنوب آغاز میشود و پس از عبور از آذربایجان در شمال به سمت روسیه و سپس اروپا میرود. «ایرنا» روز سهشنبه نقلقولی از مقامات هندی آورد که ظاهرا بحث درباره این موضوع را خاتمه میدهد: «مقامات هندی اعلام کردند افغانستان تحت حاکمیت طالبان بخشی از گروه چهارجانبه هند، ایران و ازبکستان برای استفاده از بندر چابهار در جنوب شرق ایران نخواهد بود».
وضعیت افغانستان هنوز بهشدت نامطمئن است. هرچند طالبان تضمینهایی برای رعایت و تضمین امنیت پروژههای اقتصادی داده است، اما همین طالبان تضمینهای دیگری نیز داده بود که رعایت نکرد؛ مثل اینکه کسی را نکشد و کشت. گرچه این احتمال هست که برای طالبان ارزش جان با مال یکی نباشد؛ ازجمله تضمینهای مالی که طالبان پیش از فتح کشور داد، موردی بود که به ظاهر بیشتر جنبه نمادین داشت تا هر چیز دیگر. در روز ششم ماه فوریه امسال، هجدهم بهمن 1399، با فرستادن نمایندهای به ترکمنستان، طالبان تضمین داد خط لوله گاز «تاپی» امنیت کامل خواهد داشت؛ خط لولهای که آمریکا و بهویژه زلمای خلیلزاد در طراحی آن نقش عمده داشتند و حتی برخی منابع در گذشته از فساد مالی خلیلزاد در بهکرسینشاندن این پروژه سخن گفتند. به هر حال، این پروژه برای عقیمکردن طرح انتقال گاز ایران از طریق پاکستان به هند، همان خط لوله معروف «صلح» تعریف شد که مخفف نام چهار کشور درگیر در آن است؛ از ترکمنستان (منبع گاز) آغاز میشود و مسیری که از افغانستان تا پاکستان و هند (ایندیا) میرود و روی هم میشود «تاپی». این خط لوله به دلیل وضعیت ناامن افغانستان هیچگاه به مرحله عملیات نرسید و هنوز هم از آن فاصله بسیاری دارد. اما حرکت طالبان که با پوشش خبری وسیع همراه بود، بیشتر حرکتی نمادین تفسیر شد که یعنی طالبان زبان پول را بلد است. حالا پول چه کسی؟ اصلا معلوم نیست.
23302
منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: ایران افغانستان طالبان چین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۹۱۹۱۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتاب «اقتصاد در هیاهوی انتظارات» منتشر شد
کتاب " اقتصاد در هیاهوی انتظارات " منتشر شد. برای اولین بار در ایران یک کتاب تخصصی در رابطه با اثرات انتظارات تورمی در اقتصاد ایران توسط موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز به رشته تحریر درآمد. - اخبار اقتصادی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم، کتاب «اقتصاد در هیاهوی انتظارات» با موضوع نگاهی جامع به اثرات انتظارات تورمی در اقتصاد ایران با الهام از 30 نشست تخصصی توسط انتشارات موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز گردآوری شده است.
این کتاب شامل 30 فصل بوده و به موضوعاتی مانند: نقش انتظارات تورمی در تورم و نرخ ارز، نظریههای تعیین نرخ ارز و نحوه شکلگیری انتظارات، رابطه انتظارات تورمی و بازار سرمایه، بازار مسکن و نقش انتظارات در آن، نقش رسانه در انتظارات تورمی پرداخته است.
کتاب «اقتصاد در هیاهوی انتظارات» دارای 656 صفحه می باشد و مقدمه آن توسط محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی نوشته شده است. در این کتاب از بیش از 260 جدول و نمودار برای فهم بیشتر موضوع انتظارات استفاده شده است.
در بخشی از مقدمه که به قلم محمدرضا فرزین نوشته شده آمده است " امروزه بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که علیت در پدیدههای اقتصادی در بسیاری از موارد ماهیت متقابل دارد؛ یعنی روایتها خود میتوانند موجب رخدادهای اقتصادی شوند و رخدادهای اقتصادی علت تغییر روایتها.
جنگهای اقتصادی کنونی بین کشورها عموما با تمرکز شکلگیری شایعات، ناامید سازی مردم به آینده و ارائه تصویری تاریک از آینده کشور توسط حرفهای ترین رسانهها و خبرگان عملیات روانی صورت میپذیرد و بخش عمدهای از هزینه جنگ را به خود اختصاص میدهد.
اقتصاد ایران دهه هاست که با این پدیده روبروست و متاسفانه در حوزه سیاستگذاری اقتصادی نتوانسته نهادسازی و برنامهریزی لازم برای مقابله با این پدیده را انجام دهد.
به قول یکی از اقتصاددانان، آنچه که باید از آن ترسید، خود ترس است و این موضوع محوری عملیات روانی علیه هر کشوری است. اقتصاددان مک کالی، این لحظه را لحظه کایوت مینامد. کایوت شخصیت کارتونی قهرمانی است که از روی پرتگاههای میپرد و تا زمانی که به زمین نگاه نکند سقوط نخواهد کرد و طبق قانون کارتون هر وقت به زمین نگاه کند، سقوط خواهد کرد. "
گفتنی است برای تهیه کتاب «اقتصاد در هیاهوی انتظارات» می توانید با شماره تلفن 09196162244 (انتشارت موسسه مطبوعاتی بازار پول و ارز) تماس بگیرید.
انتای پیام/