ظهیرالاسلام؛ کاغذ و چاپ، سیاست و فرهنگ
تاریخ انتشار: ۷ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۹۴۶۰۱۹
همشهری آنلاین_مرضیه موسوی: چهارسوی میدان بهارستان، در دوره‌های تاریخی مختلف کشور، حوادث مهمی را به خود دیده است؛ از ترور ناموفق محمدعلی شاه در مقابل عمارت مسعودیه که بهانه‌ای بود برای قلع و قمع مشروطه خواهان تا ترور حسنعلی منصور مقابل ساختمان مجلس شورای ملی و کلید خوردن واقعه‌ای به نام انقلاب اسلامی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بهارستان تا قبل از ایجاد حصار ناصری، بیرون از دروازه‌های دارالخلافه قرار داشت. باغ‌های بزرگ و سرسبزی در این محدوده از حاشیه شهر به چشم می‌خورد که باغ نگارستان تنها یکی از آنهاست. اغلب این باغ‌ها خیلی زود از بین رفتند و جای خود را به عمارت‌های تازه تأسیس دادند. وجود ساختمان مجلس در میدان بهارستان، آن را به یکی از سیاسی‌ترین میدان‌های شهر تهران تبدیل کرده است.
یکی از مهم‌ترین رخدادها، تشکیل نخستین مجلس قانونگذاری کشور در ضلع شمالی میدان بهارستان است. مجلس شورای ملی که نتیجه سال‌ها مبارزه مشروطه‌خواهان بود برای نخستین بار در این میدان و در عمارت میرزاحسین‌خان سپه‌سالار برپا شد. دو مجسمه شیر برنزی، شمشیر به دست در دوره مظفرالدین شاه درست بالای ورودی ساختمان مجلس شورای ملی قرار داشتند و نماد «عدل مظفر» بودند. این دو مجسمه این روزها در ورودی ساختمان موزه مجلس در عمارت سپه‌سالار قرار دارد.
ترورهای مهم تاریخی ترور نافرجام محمدعلی‌شاه در مقابل عمارت مسعودیه در بهارستان، یکی دیگر از رخدادهای تاریخی میدان بهارستان است؛ محمدعلی‌شاه از مخالفان مشروطه بود و یکی از روزها که برای گردش به سمت دوشان‌تپه روانه بود، دو نارنجک دستی به سمت کاروان شاه پرتاب شد. محمدعلی‌شاه از این حادثه جا سالم به در برد.
اما همین ترور نافرجام بهانه‌ای شد برای او تا مجلس شورای ملی را به توپ ببندد و روزگار تاریک مشروطه‌خواهان آغاز شود. استبداد صغیر، از این دوره در کشور آغاز شد و مجلس شورای ملی برای مدتی تعطیل.
میرزاعلی‌اکبر خان اتابک، صدر اعظم دوره محمدعلی‌شاه هم در دوره صدارت این پادشاه، درست در مقابل ساختمان مجلس در حال ترک این ساختمان بود که ترور شد و بعد از اصابت ۳ گلوله به بدنش، در دم جان سپرد.
اما اینها تنها ترورهای رخ داده در بهارستان نبود و مدت‌ها بعد حسنعلی منصور، نخست‌وزیر دوره پهلوی دوم هم درست در مقابل ساختمان مجلس شورای ملی توسط نیروهای مجاهدین اسلام ترور شد و جان خود را از دست داد.
میدان بهارستان و مجلس شورای ملی، در دوران نخست‌وزیری دکتر مصدق هم بارها شاهد تظاهرات علیه دولت مصدق بود. به نظر می‌رسد اهمیت سیاسی بهارستان همچنان به قوت خود باقی است و همچنان بعد از چندین دوره فعالیت مجلس شورای ملی و بعد از آن مجلس شورای اسلامی در جوار این میدان، بهارستان محلی است برای اعتراض‌های صنفی و مردمی و بیان مطالبات آنها.
ساختمان مجلس شورای ملی که بعدها به نام مجلس شورای اسلامی تغییر کرد، علاوه بر اهمیت سیاسی و تاریخی، ساختمانی باارزش‌های معماری است. مجلس شورای ملی که برای نخستین بار در خانه میرزاحسین‌خان سپه‌سالار تشکیل شد، ساختمانی با آینه‌کاری و گچبری و آجرکاری است. تالار آینه این ساختمان یکی از دیدنی‌ترین تالارهای آیینه تهران قدیم است. موزه ملی مجلس شورای اسلامی در این ساختمان دایر شده و در آن می‌توانید سراغی از صحن مجلس شورای ملی با همان میز و نیمکت‌ها وتریبونی که در گذشته داشت، بگیرید.
نام و نشان و مشخصات نمایندگان مجلس، از نخستین دوره تشکیل مجلس شورای ملی تاکنون در دیوارهای این موزه به چشم می‌خورند و در زیر زمین موزه مجلس، علاوه بر تندیس آیت‌الله مدرس و همچنین دیگر افراد اثرگذار جنبش مشروطه، اسناد و عکس‌هایی از این دوران به نمایش گذاشته شده است. زندانی که آیت‌الله مدرس در آن حبس شده بود و همچنین موزه مردم شناسی‌ای در کنجی از این موزه ایجاد شده که به جذابیت‌های آن اضافه کرده است. موزه ملی مجلس درست در کنار ساختمان جدید و محوطه مجلس شورای اسلامی قرار دارد.
مدرسه و مسجد سپه سالارمدرسه و مسجد سپه‌سالار درست دیوار به دیوار ساختمان مجلس، در میدان بهارستان قرار گرفته است. این مدرسه علمیه و مسجد یکی از زیباترین معماری‌های اماکن مذهبی تهران را دارد. استفاده از کاشیکاری و مقرنس و ازاره‌هایی که به سنگ‌ها و ستون‌ها جان داده‌اند، تنها گوشه‌ای از این معماری است. با ورود به حیاط این مسجد، معماری قرینه‌ای که در اغلب اماکن مذهبی دوره قاجار می‌توان دید را به چشم می‌بینید.
ازاره‌های دور تا دور حیاط، شکوه و جلوه زیادی به این محوطه داده است. یکی از بهترین وجوه معماری در این مسجد و مدرسه تاریخی که به دست میرزاحسین خان سپه‌سالار احداث شده، سقف شبستان مسجد است که ترکیبی از مقرنس و پنجره‌های چوبی را به نمایش می‌گذارد. حجره‌های مسجد و مدرسه سپه‌سالار سال‌هاست در اختیار طلاب قرار دارد تا در حین تحصیل، در آن سکونت داشته باشند و به محل تحصیل خود نزدیک باشند. کتابخانه مسجد سپه‌سالار هم از دیگر دیدنی‌های این مجموعه است.
ظهیرالاسلام و چاپخانه‌های قدیمیاشخیابان ظهیرالاسلام و چاپخانه‌های قدیمی آن خیابانی است که بزرگترین و قدیمی‌ترین چاپخانه‌های کشور در آن دایر شدند. اغلب افرادی که در این چاپخانه‌ها به کار مشغول بودند و البته صاحبان چاپخانه‌ها، افرادی با گرایش‌های مذهبی بودند. در دوره انقلاب اسلامی، اعلامیه‌ها و کتاب‌های ممنوعه در همین چاپخانه‌ها تکثیر می‌شد و برای همین هم سر و کار ساواک زیاد به این خیابان می‌افتاد.
این خیابان بعد از انقلاب محلی بود برای خرید کارت پستال‌های تبریک سال نو و بعدها محلی برای فروش سر رسید و کارت‌های تبریک و حتی کارت‌های دعوت. خیابان ری و چهارراه سرچشمه دیگر خیابانی است که راه به بهارستان می‌برد و قدیمی‌ترین محله‌ها و کوچه‌های تهران را پیش پایتان می‌گذارد. درست در نزدیکی این میدان محله ایران قرار دارد و دو مدرسه رفاه و علوی که حوادث مهمی در دوره انقلاب در این دو مدرسه رقم خورده است. خیابان بهارستان تا دوره پهلوی دوم، کافه‌های معروفی هم داشت. از جمله کافه لقانطه که این روزها دیگر اثری از آثار آن باقی نمانده است.
دیدگاه /دیدنی‌های اطراف بهارستانکافیست در میدان بهارستان چند متری به سمت خیابان دانش‌سرا بروید تا به باغ نگارستان برسید؛ باغی قاجاری که روزگاری نخستین مدرسه صنایع مستظرفه در آن دایر شده بود و کمال‌الملک آن را مدیریت می‌کرد. سال‌ها بعد پروین اعتصامی برای مدت کوتاهی مسئول کتابخانه‌اش بود و این روزها علاوه بر موزه مکتب کمال الملک، آثار موزه‌ای مختلفی از جمله آینه‌کاری‌های منیر فرمانفرمایان در آن به نمایش گذاشته شده است.
درست پشت این باغ، در محوزه ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موزه هنرهای ملی با ظریف‌ترین هنرهای ایرانی و اسلامی میزبان علاقه‌مندان است. عمارت مسعودیه هم از دیگر دیدنی‌های تاریخی اطراف این میدان است. در خیابان ظهیرالاسلام، خانه موزه استاد صبا انتظارتان را می‌کشد. دفتر حزب جمهوری اسلامی در نزدیکی این میدان قرار دارد و چندین سال است که به موزه و مرکز فرهنگی شهدای سرچشمه تبدیل شده است؛ مرکزی که در آن علاوه بر یادمان شهدای هفتم‌تیر، آثار نقاشی و نقاشی خط و هنرهای تجسمی هنرمندان معاصر به نمایش گذاشته شده است. قدم زدن در میدان بهارستان، قدم زدن در دل تاریخ دو قرن اخیر تهران است و مرور وقایع مهمی که روزگاری در همین خیابان‌ها رخ داده‌اند.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: فرهنگ همشهری محله کاغذ چاپ و چاپخانه تاریخ عمومی ایران ساختمان مجلس شورای ملی مجلس شورای اسلامی میدان بهارستان محمدعلی شاه چاپخانه ها سپه سالار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۹۴۶۰۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
میدان داری مردم و دولت پیش نیاز تحول فرهنگی است
به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله سید احمد علم الهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور پرشور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به ابعاد فرهنگی و دستاوردهای گسترده عملیات وعده صادق اظهار کرد: این روزها نقل هر محفل و مجلسی، صحبت پیرامون دستاوردها و پیامدهای عملیات وعده صادق است و عمدتاً این موردتوجه است که چقدر از این موشک‌ها به هدف نشسته و چند درصد رهگیری شده اما آنچه مهم‌تر از همه بود، اراده قوی، قدرتمند و مقتدرانه نیروهای مسلح ایران بود که اسرائیل را ذلیل کرد، هیمنه آن را درهم شکست و قلب مسلمانانی را که حکام آنها، افراد دست نشانده، سرسپرده و بی لیاقت وابسته به جهان استکبار بودند، شاد کرد.
ایشان افزود: تمجیدی که از این عملیات در سطح عالم صورت گرفت، نسبت به ملتی بود که ۴۵ سال است در معرض تهاجمات و تحریم‌های پیوسته دشمن هستند اما نه تنها عقب ننشسته اند بلکه امروز در این منطقه پربلا میدان داری می‌کنند.
ضرورت صیانت از فرهنگ انقلابی در جامعه
نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی با تأکید بر ضرورت حفظ فرهنگ انقلابی در اقشار مختلف مردم و به خصوص جوانان خاطرنشان کرد: آن چیزی که نسل جوان ما باید درباره آن بیندیشد و ابعاد و سرمنشأ آن را دنبال کند، همین روحیه و فرهنگ انقلابی است. شما که شاهد این قهرمانی و قدرت هستید، امروز آن را لمس می‌کنید اما پیش از اینها، در دفاع مقدس بود که جهان درک کرد ایرانی‌ها حتی اگر هم با گوشت و پوست باشد اما در فتح المبین و خیبر عقب نشینی نمی‌کنند.
ایشان ادامه داد: یک عده افراد کوتاه فکر و اندک اندیش بودند که از همان روزهای اول به امام (ره) می‌گفتند شما با چه قدرتی می‌خواهید به مصاف شاهی بروید که دنیا پشت سر اوست اما هدف برآورده شد، مردم آمدند، این نهضت را به سرانجام رساندند و با سینه خشک به مصاف گلوله داغ رفتند تا کربلایی که شنیده ایم و شنیده اید، یکبار دیگر در خیابان‌های مشهد و تهران و تبریز و قم و اصفهان تکرار شود. اراده این ملت، پرورش یافته بر بستر انقلابی است که در فرهنگ خداباوری ریشه دارد. امام بزرگوار به مردم در این خط جهت داد و اندیشه‌ای را نهادینه کرد که در اراده انقلاب، دفاع مقدس و اکنون عملیات وعده صادق نمود پیدا می‌کند.
نیازمند تجدیدحیات فرهنگی هستیم
عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: امروزه این نگرانی وجود دارد که نکند فرهنگ انقلابی گری در جامعه و به خصوص نسل جوان توسط دشمن براندازی شود. وقتی بینش‌های انقلابی رو به ضعف بگذارد و چشم‌ها متوجه زرق و برق جریان‌های مادی باشد، بدیهی است که این فرهنگ تضعیف شود و آن زمان است که آن اراده قوی رو به ضعف خواهد گذاشت
ایشان تأکید کرد: ما به یک تحول و تجدید حیات فرهنگی نیاز داریم تا نسل آینده بتواند در بستری از جهت گیری های انقلابی ملت رشد کند. این تحول هم باید از ناحیه ملت و دولت به صورت همزمان باشد؛ ملتی که فراتر از فرهنگ مشتری مداری در میدان باشد و دولتی که مافوق یک ناصح مشفق، برای صیانت از فرهنگ هزینه بدهد.
آیت الله علم الهدی گفت: اینکه شما بنده را ببینید و بابت حضور بانوان بدحجاب در بافت پیرامون حرم گلایه کنید، این همان منطق مشتری مداری است. عزیز من، فقط به گفتن ما نیست بلکه مردم و به خصوص جوانان متدین ما باید خودشان میدان داری کنند. از سوی دیگر، حکومت هم باید فراتر از یک ناصح مشفق، در میدان باشد و هزینه‌های اجرای فرهنگ را بپردازد چون صیانت از فرهنگ، هزینه دارد. نمی‌شود ما در سازمان برنامه و بودجه بنشینیم برای همه چیز کشور برنامه ریزی کنیم و بعد دست آخر ببینیم چقدر پول باقی ماند و همان خرج فرهنگ باشد.
ایشان بیان کرد: اگر مردم بخواهند یک گوشه بنشینند، تماشاچی باشند و بگویند آقای خطیب نماز جمعه، آقای نیروی انتظامی، شما بیا این ناهنجاری را درست کن، اینطور نمی‌شود! برادران و خواهران، جهت گیری انقلاب در جامعه ما با میدان داری مردم محقق می‌شود.
مراقب تکرار و تحریف کلام رهبری باشیم
امام جمعه مشهد با انتقاد از تحریف کلام و منطق رهبر معظم انقلاب در میدان عمل اظهار کرد: مایه تأسف است که امروزه شاهد تکرار و تحریف منطق رهبری در سطح مسئولان هستیم. به طور مثال، اوامر قطعی و صادرشده از ناحیه ولایت در مسائل فرهنگی به جای اینکه عمل شود، موردتکرار مستمر قرار می‌گیرد و مسئولین به صورت پیوسته همان چیزی را می‌گویند که رهبری فرموده اند. این چه بساطی است؟ رهبری می‌فرماید که عمل شود، نه اینکه شما تکرار کنید.
ایشان افزود: از یک جنبه دیگر، همین بحث جذب حداکثری که یکی از راهبردهای مقام معظم رهبری و به این معناست که همه جریانات دولتی و تشکل‌های مردمی همت کنند تا افراد از جریان‌های لائیک و لامذهب خارج و به جمعیت انقلابی افزوده شوند. این مبنای کلام و عمل است اما گاهی اوقات حرکت‌های ضدارزش و ناهنجاری در فلان برنامه تلویزیونی یا فلان نهاد حکومتی اجرا می‌شود که وقتی پیگیر می‌شویم، جواب می‌دهند به خاطر جذب حداکثری است. کدام جذب؟ می‌خواهید به بهانه پرکردن سبد جمعیت انقلابی، همان کسانی را هم که انقلابی هستند، از خود برنجانید؟
نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: مثلاً همین اواخر، اینکه پیوسته بر بازگشت عناصر ناپاک، ضدانقلاب و خارج نشین تأکید می‌شود، این از همان مصادیق تحریف است. وقتی هم که سوال می‌کنیم می‌گویند به خاطر جذب حداکثری. عزیزان من، حداکثری که با آوردن اینها جذب می‌شود، نه جذب شما بلکه جذب همین افراد می‌شود. این چه منطقی است که شما دارید؟
ایشان با اشاره به آیه ۱۱۲ سوره مبارکه هود ادامه داد: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ» یعنی اگر شما در جریان استقامت خود، یک اراده قوی در مردم ایجاد کردید اما پاسدار آن نبودید، این طغیان در برابر نعمتی است که خداوند بینا به شما عنایت کرده و در درگاه پروردگار حساب و کتاب خواهد شد. برادران و خواهران، عزیزان من، مبنای عمل این است. کسانی که در بعضی حرکت‌ها و جریان‌های مردمی، مدعی توسعه فرهنگ دینی هستند، باید بیایند جامعه دینی را توسعه بدهند. این همان تحولی است که هم برپایه دستگاه‌های حکومتی و هم مبتنی بر اراده مردمی، می‌تواند منجر به اقتدار مضاعف ملت در عرصه‌های مختلف شود.
کد خبر 6089034
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»