‌ پیام تغییر راهبرد با برکناری عراقچی؟

دوره یکی دیگر از اضلاع مثلث برجام به سر آمد. سیدعباس عراقچی که نامش به متن برجام و مذاکرات هسته‌ای گره خورده، در جدیدترین تصمیمات وزیر خارجه جدید از سمت خود برکنار شد. اگرچه در متن خبرهای رسمی این‌گونه نوشته نشده‌ است. در متن خبر با عباراتی مانند «تقدیر از زحمات»، تغییر او عادی تصویر شد و سمت مشاوره‌ وزیر نیز به او داده شد تا تغییر در معاونان وزارت خارجه در نهایت آرامش انجام گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگرچه حق هر وزیری است که با افرادی از تیم خود کار کند، اما ساده‌سازی این انتصاب دور از تعقل است.

سیدعباس عراقچی تا یک ماه بعد از انتخابات هم یکی از گزینه‌های وزارت خارجه به جای محمدجواد ظریف بود. اگرچه برخی این انتصاب را دور از ذهن می‌پنداشتند، اما این انتصاب در سطح بالایی از تعقل بود؛ زیرا برجام و تحریم‌ها مهم‌ترین مسئله دیپلماسی کشور است و اعتمادی که به نظر می‌رسد در سال‌های گذشته سران نظام به عراقچی داشتند می‌توانست او را به این کرسی بنشاند. علاوه بر اینها عباس عراقچی منتسب به گروه یا جناح خاصی نبود و اگر قرار بود سخت‌گیرانه دراین‌باره بیندیشیم نیز او به طیف اصولگرایان و سنتی‌ها نزدیک‌تر بود، چه از لحاظ وابستگی به سپاه پاسداران در دوران جنگ تحمیلی و چه بعدها از لحاظ وابستگی‌ و نزدیکی‌های خانوادگی به مؤتلفه و بازاری‌های سنتی کشور. سیدعباس عراقچی تاجرزاده‌ای است که خانواده‌اش به تجارت فرش مشغول بودند و خودش نیز در کودکی و نوجوانی در مغازه فرش‌فروشی پدر و برادر بزرگ‌تر به شاگردی پرداخته است. برادر بزرگ‌تر او جزء شناخته‌شده‌های اتحادیه فرش است.

‌ پیام تغییر  راهبرد

عراقچی با این سابقه و جایگاه در سمت خود نه‌تنها گزینه وزارت خارجه نشد بلکه در سمت معاونت نیز ابقا نشد. اینها یعنی بیلبورد وزارت خارجه در حال تغییر است؛ مشابه همان تغییری که جواد ظریف خواست با تغییر حسین امیرعبداللهیان از سمت معاونت عربی و آفریقایی به منطقه اعلام کند. حالا قرار است به میز مذاکره این پیام داده شود که راهبرد عوض شده و اکنون عباس عراقچی با سابقه «برنامه جامع همکاری‌های مشترک» پای میز مذاکره نیست.

‌دیپلماتی که تاجر نشد

او که برخلاف دیگر اعضای خانواده به جای تجارت، دیپلماسی را برگزیده، در سومین دهه از دوران کاری‌اش و بعد از گذراندن سخت‌ و طاقت‌فرساترین مذاکرات، حالا به سمت مشاور وزیر خارجه منصوب شده است.

سیدعباس عراقچی با تک‌ موهای سفیدی در ریش و سر وارد مذاکرات شد، اما اکنون مردی میانسال با محاسن و موهایی سفیدتر است. در کتاب خاطرات وندی شرمن، جان کری و ویلیام برنز از مذاکرات هسته‌ای با ایران، جابه‌جا نقش عباس عراقچی و دیالوگ‌هایش با طرفین مقابل ذکر شده است. می‌توان گفت که عباس عراقچی در چارچوبی که نظام برای دیپلماسی طراحی کرده، دیپلمات متبحری است و به‌خوبی می‌تواند در همان چارچوب اعلام‌شده حرکتی قابل اعتماد کند.

‌ از کارشناس ساده تا سفیر و مذاکره‌کننده ارشد

عباس عراقچی متولد تهران و اکنون در آستانه 60سالگی است. تحصیل‌کرده دانشکده روابط بین‌الملل است که متعلق به وزارت خارجه است. از دانشگاه کنت انگلستان، دکترای خود را در رشته اندیشه‌های سیاسی گرفته؛ اگرچه جذب هیچ‌کدام از اندیشه‌های سیاسی غربی نشده و به اندیشه سیدجمال‌الدین اسدآبادی و امام خمینی بیشتر علاقه‌مند شده است.

او در مصاحبه‌ای گفته بود که از آن دست دیپلمات‌هایی است که از پنجره وارد نشده و دقیقا از در وزارت خارجه وارد آن شده است. او بعد از فارغ‌التحصیلی در سال 1368 از سپاه جدا و وارد وزارت خارجه شد و فعالیت خود را به‌عنوان کارشناس بخش بین‌الملل شروع کرد. در سال 1373 اولین پست خود را که سرپرستی نمایندگی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی بود، گرفت. این البته ابتدای راه آقای دیپلمات بود. از سال 1378 تا 1382 سفیر ایران در فنلاند شد. در سال 82 یک سال رئیس اداره اول اروپای غربی وزارت خارجه بود. در دولت احمدی‌نژاد معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت خارجه شد و به‌ همین ‌دلیل در دوران مذاکرات هسته‌ای که توسط سعید جلیلی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اداره می‌شد نیز به‌عنوان نماینده وزارت امور خارجه حضور داشت. از سال 1386 تا 1390 هم سفیر ایران در ژاپن شد. دوره سفارت او در ژاپن منجر به روابط نزدیک او با اعضای دولت ژاپن شد، آن‌چنان که حتی در دوره مذاکرات هسته‌ای در هر شهری که میزبان مذاکرات می‌شد، سفیر ژاپن در آن کشور نیز به ملاقات عراقچی می‌آمد. بعد از بازگشت از توکیو و حضور دوباره در معاونت حقوقی و بین‌الملل، دوره کوتاهی که فاصله بین انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 92 بود، به جای رامین مهمان‌پرست سخنگوی وزارت امور خارجه شد؛ اما انتصاب محمدجواد ظریف با سابقه کار در حوزه حقوقی و بین‌الملل، سکوی پرتاب عباس عراقچی نیز بود. البته آنها مثلثی شدند که با حضور مجید تخت‌روانچی کامل می‌شد؛ همان‌طور که در صفحه اول برجام، جواد ظریف امضا کرد «مخلص عباس آقا و مجید آقا». مذاکرات هسته‌ای با کشورهای 1+5 همان فرصتی بود تا عباس عراقچی در آن خود را بازشناساند. همان‌گونه که متن بیش از صد صفحه‌ای برجام، توسط عراقچی و کارشناسان دفتر او به نگارش درآمده است.

‌ مقایسه سانتریفیوژ با آب‌میوه‌گیری و خبرهای درصدی

کوتاه و گویا حرف می‌زد. از نکته‌ای غافل نمی‌شد و اهمیت همه مباحث را هم‌عرض هم می‌دید. اگر قرار نبود حرف بزند و مطلبی درز کند، بهترین سخنگو بود که هم حرف بزند هم چیزی درز نداده باشد. او حتی روی اعضای صورتش نیز این تسلط را داشت که نکته‌ای اضافه بر پروتکل گفته نشود. اگرچه دوران سخنگویی کوتاه او با عبارت‌های کلی و مفاهیم جدی در ارتباط با خبرنگاران همراه بود، اما دوره مذاکرات هسته‌ای این رابطه را اندکی تلطیف کرد. این بار در جلسات بسته با خبرنگاران تصویر کلی‌تری از فضا می‌داد، اما باز حواسش به درزندادن خبر بود. یکی از بهترین تخصص‌های او ساده‌سازی مسائل مهم سیاسی و بین‌الملل بود؛ از تعبیر شوخ‌طبعانه درباره سانتریفیوژ و مقایسه آن با آب میوه‌گیری تا مصداق‌آوردن از پول‌شویی در مرزهای کشور و لزوم پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف و با آب‌وتاب تعریف‌کردن آنچه در بیاریتز گذشت و... در جلسات بسته با خبرنگاران. آقای عراقچی عمدتا اخبار بد از مذاکرات و گزارش روند منفی را تقبل می‌کرد، به‌ویژه درصد کم پیشرفت متن توافق، تا بیشتر جواد ظریف با خبرهای خوشایند با افکار عمومی مواجه شود.

‌ با «شرق» مصاحبه نمی‌کرد

سیدعباس عراقچی اگرچه عمدتا کم اهل مصاحبه بود، ولی چند مصاحبه مفصل در دوران مذاکرات با چند رسانه داشت و عمدتا اطلاع‌رسانی در صداوسیما را بر عهده می‌گرفت. در پاسخ به درخواست من برای مصاحبه با «شرق» به شوخی گفت که با «شرق» مصاحبه کنم برایم حرف درمی‌آورند و تا به این حد از منتسب‌شدن به جریان سیاسی مقابل اصولگرایان دوری می‌جویید درحالی‌که پیش از آن با نشریه دیگری از طیف اصولگرایان مصاحبه کرده بود. در سال‌های گذشته و به‌دنبال دستگیری برادرزاده‌اش به اتهام اخلال در نظام ارزی، از قبل هم کمتر در ارتباط با رسانه‌ها قرار می‌گرفت. سیدعباس عراقچی با اشراف به کار در حوزه بین‌الملل و حقوقی و چندجانبه، بهترین گزینه برای ادامه مذاکرات بود، آن‌گونه که می‌توان گفت حافظه مذاکرات هسته‌ای بود؛ البته این در حالی بود که وزارت خارجه در دوره جدید بخواهد مذاکرات را تا رفع تحریم‌ها ادامه دهد و در میز مذاکره نیز به اندازه شعاری که بیرون اتاق می‌دهد، بخواهد مقامت کند و برای مقاومت‌کردن مقابل حرف طرفین، راه‌حلی هم بتواند روی میز بگذارد.

اگرچه وقتش نبود که عباس عراقچی را از مذاکرات هسته‌ای خارج کنند، اما فعلا چرخ روی دایره دیگری می‌چرخد و باید گفت خداحافظ آقای دیپلمات./ شرق

منبع: فردا

کلیدواژه: مذاکرات هسته ای عراقچی مذاکرات هسته ای سیدعباس عراقچی عباس عراقچی وزارت خارجه بین الملل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۲۳۶۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اولین سخنگوی وزارت خارجه؛ زاده هوش مصنوعی

هوش مصنوعی با سرعتی احتمالا جلوتر از تصورات اغلب ما در حال رشد و نفوذ به بخش‌های مختلف است. شاید خلق یک کارمند توسط هوش مصنوعی، آن هم در بدنه دولت یک کشور، اتفاقی نبود که حالا آمادگی شنیدن آن را داشته باشیم؛ اما واقعیت این است که روز چهارشنبه هفته گذشته دولت اوکراین چنین خبری را به‌طور رسمی اعلام کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، به این ترتیب نخستین سخنگوی وزارت خارجه زاده هوش مصنوعی در جهان، روز چهارشنبه نخستین اظهارات رسمی خود را از جانب وزارت امور خارجه دولت اوکراین ایراد کرد. وزارت امور خارجه این کشور هم اعلام کرد که این وزارتخانه برای نخستین بار در تاریخ از یک سخنگوی مجازی برای اعلان دیدگاه‌ها و مسائل مورد نظر خود استفاده می‌کند که البته هنوز این اظهارات توسط کارمندان انسانی نوشته می‌شوند.

الگوبرداری از ظاهر یک خواننده

«ویکتوریا شی» (Victoria Shi) در یک سخنرانی که از شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شد، در حالی که در مقابل پرچم کشور اوکراین ایستاده بود، با کت و شلوار مشکی و سنجاقی از پرچم این کشور بر یقه ظاهر شد و خودش را به عنوان یک انسان دیجیتالی معرفی کرد. او درست شبیه یک انسان واقعی زمانی که صحبت می‌کرد، بدن، سر و دستانش را حرکت می‌داد. در این ویدئوی مقدماتی، ویکتوریا شی سرش را حرکت می‌دهد و با دستانش اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که اطلاعات عملیاتی و تایید شده کنسولی را در وب‌سایت رسمی وزارتخانه و کانال‌های رسانه‌های اجتماعی با مردم به اشتراک می‌گذارد. او همچنین قرار است خبرنگاران را از تلاش‌های کنسولی برای حفاظت از حقوق و منافع شهروندان اوکراینی در خارج از کشور مطلع کند و اطلاعاتی را در مورد موقعیت‌های اضطراری و سایر اخبار فوری و مهم ارائه خواهد کرد.

خالقان و توسعه‌دهندگان ویکتوریا شی، تیمی به نام «گیم چنجر» (Game Changers) هستند که محتوای آموزشی مبتنی بر واقعیت مجازی را هم برای افزایش آگاهی مردم درباره جنگ در اوکراین تولید کرده‌اند. نام این سخنگوی مجازی وزارت خارجه بر اساس ترکیب واژه پیروزی (victory) و عبارت هوش مصنوعی در زبان اوکراینی (shtuchniy intelekt) انتخاب شده است.

ظاهر و صدای ویکتوریا شی هم از یک شخص واقعی الگوبرداری شده است. الگوی واقعی سخنگوی مجازی وزارت خارجه اوکراین، «روزالی نومبر»، خواننده و اینفلوئنسر بوده است که به دلیل حضور در نسخه اوکراینی برنامه رئالیتی شو (به نام The Bachelor)، در این کشور به‌طور گسترده شناخته می‌شود.

روزالی نومبر متولد شهر دونتسک در شرق اوکراین است که در حال حاضر در کنترل روسیه قرار دارد و موافقت کرد که فیلم‌برداری و دیجیتالی شدن او برای این پروژه حرفه‌ای انجام شود. این وزارتخانه اعلام کرد که روزالی نومبر به صورت رایگان در این طرح مشارکت کرده است. حساب کاربری او در اینستاگرام ۵۴ هزار دنبال‌کننده دارد و از همین طریق با مخاطبانش درباره کلیشه‌های مربوط به اوکراینی‌هایی با نژاد مخلوط و آن‌هایی صحبت می‌کند که به عنوان یک روس‌زبان بزرگ شده‌اند.

نومبر با انتشار پستی درباره این موضوع در حساب اینستاگرام خود نوشت: «خوشحالم که نمونه اولیه نخستین نماینده دولتی دیجیتال شدم. نادیده گرفتن سایر اقوام ساکن اوکراین، کافی است. از پیروی از سنت‌های قدیمی میهن‌پرستی متعصبانه دست‌بردارید.»

بخشی از یک استراتژی تکنولوژیک گسترده‌تر

بخش ارتباط با رسانه‌های وزارت خارجه اوکراین اعلام کرد که بیانیه قرائت شده توسط ویکتوریا شی، از سوی هوش مصنوعی نوشته نشده و همچنان این اظهارات را کارمندان انسانی این وزارتخانه می‌نویسند و تایید می‌کنند.

دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین، درباره سخنگوی جدید وزارتخانه متبوعش گفت: «تن‌ها برای خلق تصویر این سخنگوی مجازی از هوش مصنوعی کمک گرفته‌ایم و ویکتوریا شی در واقع جهش و پیشرفت تکنولوژیک است که تا کنون هیچ بخش دیپلماتیکی در جهان نمونه آن را ایجاد نکرده. دیپلمات‌های واقعی می‌توانند موثرتر باشند و بر انجام سایر وظایف در کمک به شهروندان تمرکز کنند.»

وزیر خارجه اوکراین تاکید کرده است که دلیل اصلی خلق سخنگوی مجازی برای این وزارتخانه، صرفه‌جویی در زمان و نیرو‌های دیپلماتیک، به خصوص در زمان جنگ بوده است. اکنون بیش از دو سال از حمله روسیه به اوکراین می‌گذرد و روسیه به مبارزه با تیپ‌های رزمی ضعیف اوکراین ادامه می‌دهد و ایالات‌متحده هم بار‌ها روسیه را به استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه نیرو‌های اوکراین متهم کرده است.

در جهانی مملو از اطلاعات غلط و جعل‌های عمیق، وزارت امور خارجه اوکراین تاکید کرد که اقداماتی را برای اطمینان از مشروعیت اظهارات سخنگوی زاده هوش مصنوعی خود انجام داده است. این وزارتخانه اعلام کرد که ویکتوریا شی و روزالی نومبر، دو فرد کاملا متفاوت هستند و تنها شکل ظاهری شبیه به یکدیگر دارند و همچنین این سخنگوی مجازی تنها قرار است موضوعات و بیانیه‌های رسمی را ارائه کند.

وزارت خارجه اوکراین برای جلوگیری از تقلب و جعل عمیق، تمام بیانیه‌ها و اظهارات را همراه با یک کد کیو آر (QR code) مرتبط با نسخه متنی آن‌ها در وب‌سایت این وزارتخانه ارائه می‌دهد. این وزارتخانه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «هر ویدئوی اصلی این سخنگوی مجازی دارای یک کد QR است که به نسخه متنی همان بیانیه و اظهارات در وب‌سایت رسمی وزارت امور خارجه منتهی می‌شود. در صورت فقدان چنین کدی یا انتقال به هر وب‌سایت دیگری، آن ویدئو معتبر تلقی نخواهد شد.»

طبق اعلام وزارت امور خارجه اوکراین، ویکتوریا شی درباره خدمات کنسولی هم که در حال حاضر موضوع حساس و جنجالی است، اظهارنظر خواهد کرد. در هفته گذشته اوکراین ارائه این خدمات را برای مردان در سن اعزام به جنگ که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، به حالت تعلیق درآورد و انجام مراحل اداری برای آن‌ها را منوط به بازگشت‌شان به کشور خود کرده است.

در حالی که این روز‌ها مدل‌ها و اینفلوئنسر‌های زاده هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای به صورت آنلاین و در شبکه‌های اجتماعی ظاهر می‌شوند و برخی حتی حقوق‌های قابل‌توجهی هم دریافت می‌کنند، وزارت خارجه اوکراین سخنگوی هوش مصنوعی خود را نخستین نمونه در این زمینه می‌داند و مدعی است که ویکتوریا شی بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای گنجاندن تکنولوژی‌هایی از جمله هوش مصنوعی، در تلاش‌ها و اقدامات دیپلماتیک خود است. وزارت امور خارجه اوکراین تاکید کرده است که این سخنگوی مجازی، جایگزین سخنگوی اصلی این وزارتخانه نخواهد شد.

اوله نیکولنکو، سخنگوی سابق وزارت خارجه اوکراین، در اوایل سال جاری به پایان دوره کاری خود رسید و اکنون سرکنسول اوکراین در تورنتو است. این وزارتخانه اعلام کرد که جایگزین اوله نیکولنکو قبلا انتخاب شده است و در حال حاضر تحت بررسی‌های امنیتی قرار دارد و سایر مراحل برای دریافت تاییدیه را طی می‌کند.