«علامه» زنده است؛ به مسافرت رفته ...
تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۲۱۰۴۲۸
«در سال ۱۳۰۷ به دنیا آمدم. برای اینکه در خانه شیطانی نکنم، مرا خیلی زود به مکتب فرستادند. دو سه ملاباجی که خدا رحمتشان کند، معلم های اول من بودند. معلم به مدیر مدرسه گفت که این شاگرد باید به کلاس دوم برود و رفتم. بعد از کلاس ششم ابتدایی از مدرسه بیرون آمدم.»
چند سالی بعد از آنکه «حسن» در یک روز سرد زمستانی، ۲۱۶۰ متر بالاتر از سطح دریا و دقیقا روبروی جبهه جنوبی دماوند در روستای «ایرا» از توابع بخش لاریجان شهرستان آمل به دنیا آمد، دقیقا با همین اوصافی که خودش می‌گوید کلاس ششم ابتدایی را تمام کرد و حدود یک سال و نیم به مدرسه نرفت: «در دکان پدر مشغول بودم تا یک بارقه الهی نصیبم شد .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او مهر سال ۱۳۲۳ در سن ۱۶ سالگی برای تحصیل علوم دینی وارد مسجد جامع آمل شد و شش سال در آنجا درس خواند: «از ابتدای ورود به درس، یکی از بزرگان به نام مرحوم آقا عبداللّه اشراقی، روزانه می‌آمد و برای ما رساله مرحوم آقای اصفهانی را که مرجع عصر بود درس می‌گفت. درس‌های آقایان هم بسیار منظم بود. بعد از شش سال به لمعه و قوانین که رسیدم، نزد آقایان آمل امتحان شدم ... در آن وقت هنوز به ما اجازه نداده بودند لباس روحانیت بپوشیم. خیلی در این امر مواظب و مراقب بودند. پس از امتحان، به دستور مرحوم آیت‌الله غروی آملی لباس روحانیت پوشیدم ... با اجازه آقایان اساتید آمل پس از شش سال تحصیل در آنجا، در روز چهارشنبه اول شهریور ۱۳۲۹، مطابق نهم ذیقعده ۱۳۶۹ ه.ق به تهران مهاجرت کردیم.»
جوانی ۲۲ ساله بود که به تهران آمد و در مدرسه حاج ابوالفتح در انتهای خیابان ری ساکن شد. سیداحمد لواسانی، میرزا ابوالحسن شعرانی، آیت‌اللّه حاج میرزا محمدمهدی محی‌الدین الهی قمشه‌ای، آیت‌اللّه شیخ محمدحسین فاضل تونی، آیت‌اللّه رفیعی قزوینی، آیت‌اللّه شیخ محمدتقی آملی، آیت‌اللّه میرزا احمد آشتیانی و مرحوم حاج شیخ محمدعلی جولستانی کسانی بودند که طی حدود چهارده سال به او دروس مختلف را آموزش دادند. حسن‌زاده آملی ۲۲ مهر سال ۱۳۴۲ به قم رفت و در آنجا ماند.
در همان سال ورود، در درس‌های خارج فقه آیت‌اللّه اراکی، آیت‌اللّه گلپایگانی و آیت‌اللّه میرداماد شرکت کرد و همزمان در درس‌های علامه طباطبایی هم حاضر شد. او حدود ۱۷ سال شاگرد علامه طباطبایی و برادر او بود و در همین دوران، تدریس هم می‌کرد. علاوه بر ۱۴ دوره شرح منظومه، چهار دوره اشارات، یک دوره اسفار اربعه و چهار دوره شرح فصوص قیصری، شرح تمهید و مصباح‌الانس را هم تدریس کرده و در همه این سال‌ها دروس ریاضیات، هیأت، وقت و قبله را هم درس داده که کتاب دروس «معرفة الوقت و القبلة» محصول آن درس‌هاست.
شاید دقیقا برای همین، «علامه» بود و دیگر عالم همشهری‌اش یعنی آیت‌الله جوادی آملی به او لقب «ذوفنون» داد. در میان عالمان حوزوی، فقیه، اصولی، فیلسوف، اهل حدیث، عارف و متکلم زیاد است ولی خیلی کم می‌توان کسی چون حسن‌زاده آملی را پیدا کرد که علاوه بر اینها در طب، ادبیات، هیئت و نجوم هم صاحب‌نظر باشد. ریاضی، کتاب‌شناسی، خوشنویسی و تصحیح متون هم جزء حوزه‌هایی بود که علامه در آنها نظر و اثر داشت.
گرچه بیش از ۱۹۰ اثر علمی در فلسفه، عرفان، کلام، فقه، تفسیر، حدیث، رجال، ریاضیات، هیئت، نجوم، طب، ادبیات و علوم غریبه داشت اما وقتی از او می‌خواهند آثارش را معرفی کند، می‌گوید: «برای اینکه نفس را مشغول باید داشت که حکما فرموده‌اند نفس را مشغول بدار، وگرنه او تو را مشغول می‌کند، تعلیقات و حواشی بر کتب درسی از معقول و منقول، وسایل و جزوات در موضوعات و فنون گوناگون نوشته‌ام.»
زمانی هم از او می‌خواهند درباره خود چیزی بنویسد و او این‌چنین می‌نویسد: «این کمترین درباره خود چه بنگارد که نه تألیفی شایان تعریف دارد و نه تصنیفی سزاوار تحسین. نه عقده‌ای را به دنبال خود گشوده است و نه مشکلی را به بیان خود حل کرده. نه اهل حل و عقد است و نه مرد رتق و فتق. نه به مقامی واصل شده است و نه بهره‌ای از او حاصل. گویی درباره وی گفته آمد: نه شکوفه‌ای نه برگی، نه ثمر نه سایه دارم / همه حیرتم که دهقان به چه کار کشت ما را.»
گرچه او خود از خود نمی‌گفت اما بزرگان زیادی در وصف او جملات غریبی دارند. علامه طباطبایی می‌گوید: «راهی که حسن‌زاده در پیش گرفته است، خاک آن توتیای چشم من است ... شخصیت آقای حسن‌زاده را جز امام زمان (عج) کسی به آن پی نبرده است.»
آیت‌اللّه بهاءالدینی هم درباره او می‌گوید: «بنده زمانی بود که به خاطر مسائلی که پیش آمده، از حوزه و طلاب ناامید شدم لیکن چشمم که به آقای حسن‌زاده آملی افتاد، به کلی از نظر خود برگشتم و امیدوار شدم.»
او که بی‌تردید مقام استادی داشت، در تکریم استادانش حد نمی‌شناخت: «بنده حریم اساتید را بسیار بسیار حفظ می‌کردم. سعی می‌کردم در حضور اساتید تکیه به دیوار ندهم. سعی می‌کردم چهارزانو ننشینم. حرف را مواظب بودم زیاد تکرار نکنم. چون و چرا نمی‌کردم که مبادا سبب رنجش استاد بشود» و تا آنجا پیش رفت که در جلسه درس، کف پای استادش مرحوم الهی قمشه‌ای را بوسید و وقتی با اعتراض او روبه‌رو شد، گفت: «آقا! حق شما بر من بسیار عظیم است. نمی‌دانم چه کنم. مگر به این وسیله دلم آرام گیرد و خودم را لایق نمی‌بینم که دست مبارک شما را ببوسم.»
علامه درباره همین ماجرا در جایی می‌نویسد: «پس از رحلت آقای الهی، وقتی بدن مبارکش را به خاک می‌سپردیم، پاهایش را بنده در بغل گرفته بودم. به یاد آن شب افتادم که کف پایش را بوسیدم. خواستم در کتار تربتش تجدید عهد کنم ولی حضور مردم مانعم شد» و دقیقا به دلیل همین صفت، مرحوم الهی قمشه‌ای یک روز به او فرموده بود: «شما خیر می‌بینید چون نسبت به اساتیدتان مراعات ادب و احترام می‌کنید.»
از میان تمام آثار علامه، «الهی‌نامه» شاید تنها اثری باشد که تمامش دل است و مناجات. کافی است همین چند بند را بخوانید تا موافق این نظر شوید:
- الهی! عمری آه در بساط نداشتم و اینک جز آه در بساط ندارم.
- الهی! همه گویند خدا کو، حسن گوید جز خدا کو.
- الهی! همه از مردن می‌ترسند و حسن از زیستن که این کاشتن است و آن درویدن.
- الهی! حسنم کردی، احسنم کن.
- الهی! همه از تو دوا خواهند، حسن از تو درد.
دیوان اشعار استاد هم ۵۰۰۰ بیت شعر دارد. در غزلی سروده است: «به فطرت عشق پاکش را به دل دارم به دل دارم / دگر معشوق ثانی را نمی‌خواهم نمی‌خواهم»
«تصحیح کلیله و دمنه»، «تصحیح گلستان سعدی»، «مصادر اشعار منسوب به امیرالمؤمنین (ع)»، «تقدیم و تصحیح و تعلیق نصاب الصبیان»، «ده رساله فارسی» و «هزار و یک نکته» هم از دیگر آثار ادبی اوست.
عرفان، مشخصه اصلی علامه بود که در بیان واقعیت آن می‌گوید: «دین خدا عرفان است، معرفت‌اللّه است و قرآن برای تزکیه و تطهیرها از جانب خداوند متعال آمده است تا صاحب قلب سلیم بشویم ... حقیقت عرفان این است. بعضی‌ها می‌گویند ما تشنه‌ایم ولی تنها حرفش را می‌زنند و الاّ تشنه به سوی آب می‌رود. کسی که درد دارد، به سوی درمان و طبیب می‌رود ... اگر تشنه هستند، بیایند ببینند آب هست یا نه»
علامه، سوم مهر ۱۴۰۰ به دیدار معبودش رفت؛ اتفاقی که آن را «سفر» می‌دانست: «آقایان داریم خداحافظی می‌کنیم. ای بسا که خبر به شما رسیده حسن‌زاده مسافرت کرد. آه و ناله‌ای ندارد که. هست. نظام عالم است و ما هم از پس پرده خبر نداریم. خدا نکند ندارد که. چرا نکند؟ اینجا باشیم برای چه؟ دار خلود نیست. دار حرکت است.»
منابع:
۱. مجله گلبرگ اردیبهشت ۱۳۸۵، شماره ۷۴، علامه ذوالفنون; تجلیل از مقام علمی علامه حسن‌زاده آملی
۲. دیوان علامه، ص ۱۰۸
۳. کیهان فرهنگی، مرداد سال ۱۳۶۳
۴. گفت‌وگو با علامه حسن‌زاده آملی، صص ۴۲ ـ ۴۵
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: علامه حسن زاده آملی درگذشت علامه طباطبایی حسن زاده آملی آیت الل ه آیت الله ه آملی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۲۱۰۴۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حرکت کاروان عزاداری شهادت امام صادق (ع) از میدان المپیک تا دانشگاه علامه طباطبایی
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مرتضی تنها مدیر فرهنگی هنری منطقه22 از دومین اجتماع بزرگ مردمی منطقه 22 خبر داد و گفت : ویژه برنامه صادق آل عبا در روز شنبه 15 اردیبهشت ماه همزمان با سالروز شهادت امام صادق علیه السلام از میدان المپیک با تلاوت قران کریم توسط قاری ممتاز دکترحسین جعفری شروع خواهد شد پس از آن ذاکر اهل بیت(ع) حاج محمد نیک آریا در سوگ امام جعفر صادق روضه خوانی خواهد کرد.
تنها در ادامه افزود:دسته های عزاداری منطقه بعد از مراسم میدان المپیک به سمت دانشگاه علامه طباطبایی حرکت نموده و در دانشگاه با نوای مداح اهل بیت (ع) حاج حسن جعفری و اقامه نماز ظهر و عصر این مراسم ادامه خواهد داشت . همچنین موکب های پذیرایی در میدان المپیک و در دانشگاه مستقر است.
شایان ذکر است، این برنامه به همت فرهنگسرای تهران با مشارکت دانشگاه علامه طباطبایی، شهرداری منطقه22،پایگاه بسیج عمار یاسر، مجمع مساجد و هیات های مذهبی برگزار می‌شود.
وی یاد آور شد؛ دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت (ع) می توانند روز شنبه15 اردیبهشت ماه ساعت 9 صبح به میدان المپیک منطقه22 مراجعه کنند.
انتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت