هدف امام حسن (ع) در ابتدا «جنگ» بود نه صلح ولی یاری نداشت
تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۲۸۴۴۰۹
به گزارش خبرگزاری مهر، عنوان هشتمین قسمت از برنامه تلویزیونی سوره، فصل حسن بن علی (ع) « پس از چهل سال» و میهمان این برنامه هم حمید سبحانی‌صدر پژوهشگر تاریخ اسلام و نویسنده کتاب «پس از ۴۰ سال، نگاهی نو به زمینه های صلح امام حسن (ع) در چهل سالگی حکومت اسلامی » بود. در این برنامه زمینه و زمانه امام حسن (ع) مورد بررسی قرار گرفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دیانی در ابتدای برنامه از سبحانی صدر پرسید که بحث امشب ما به زمان بعد ازشهادت امیرالمومنین(ع) و آغاز خلافت امام حسن (ع) اختصاص دارد. توضیح دهید که زمینه و زمانه این دوران را چگونه می‌توانیم درک کنیم؟
سبحانی صدر پاسخ داد: دوران خلافت امام حسن (ع) یکی از پیچیده ترین دوره های تاریخ اسلام است. برای دوره خلافت خلافت امام حسن (ع) در منابع مختلف عددهای متفاوتی ذکر شده است اما حدودا بین پنج تا هفت ماه ایشان خلافت می‌کردند. ابن عساکر در کتابش نوشته شده است مردم کوفه گرایششان به امام مجتبی (ع) بیش از گرایششان به پدر ایشان حضرت علی (ع) است. حکومت با این محبت و بیعت آغاز می شود اما بعد از ۵-۶ ماه بخش عمده ای از اصحابش از اطراف امام متفرق شدند.
وی افزود: واقعه کربلا که سال ۶۱ هجری اتفاق می‌افتد، روایتی از امام سجاد(ع) هست با این مضمون که در آن زمان در مکه و مدینه ۲۰ نفر را نمی یافتیم که اهل بیت را دوست بدارند. سوالی که پیش می‌آید این است که چه اتفاقی افتاده که تعداد محبان اهل بیت تا این اندازه کم شده است؟ در آن زمان در مدینه اتفاقات مختلفی افتاد. اول اینکه حدود چهار هزار کنیز از فلسطین به مدینه آمدند و فرهنگ آنجا عوض شد، حتی معماری مدینه هم تحت تاثیر ایران و روم تغییر کرد. ثروت بسیاری هم وارد مدینه شد و نوعی اشرافی گری در آنجا پیش آمد بنابراین فرهنگ مدینه النبی به طور کلی عوض شد. در چنین فضایی صدای آرمان خواهی درنمی آید. تا قبل از واقعه حره، مدینه شهر خاموش و رخوت آلودی است. اما درباره عراق باید بگویم که سال ۱۷ هجری، کوفه با یک فلسفه نظامی بنا شد تا لشکریان در آن تجهیز شوند ولی کم کم تبدیل به شهری برای زندگی شد. یک شهر نظامی که درآمدش غنیمت است. مردم کوفه هم چون جنگجو بودند، روحیه احساسی، هیجانی و ساختار قبیله ای داشتند و حکومت مرکزی را نمی‌پذیرفتند. امیرالمومنین (ع) و مختار هم به خاطر این روحیه قبیله ای دچار مشکلاتی شدند. بصره هم از لحاظ ساختاری شبیه کوفه بود. فضای شام هم اینگونه بود که شناخت درستی نسبت به اهل بیت نداشتند.
دیانی سپس بیان کرد وقتی در ۲۳ رمضان مردم کوفه با امام حسن (ع) بیعت می‌کنند با چه رویکردی اینکار را انجام می دهند و ایشان را برای خلافت انتخاب می‌کنند؟
این پژوهشگر تاریخ اسلام پاسخ داد: در کوفه ما با یک طیف واحدی از مردم روبرو نیستیم و رمزگشایی از این تنوع طیف ها شاید بتواند تا حدی از ماجرای صلح رمز گشایی کند. یک دسته از مردم کوفه جزو اشراف و بزرگان قبایل و اموی ها هم جزو این جریان بودند. حزب اموی منافعش در کوفه ولی شام برایشان قبله آمال است. بیشتر اینها نفوذی بودند به این معنا که با معاویه مکاتبه و ارتباط داشتند. خالدبن معمر، یکی از کسانی بود که با معاویه ارتباط داشت و امیرالمومنین (ع) متوجه شد که ایشان به اصطلاح نفوذی است، او را فراخواند و گفت: اگر دلت با معاویه است اینجا نمان و برو ولی گفت نه من با شما هستم. سه سال بعد در زمان امام حسن (ع) خالد بن معمر نقاب برداشت و خود واقعی خودش را برملا و با معاویه بیعت کرد. دسته دوم مردم کوفه، خوارج هستند که در زمان بیعت با امام حسن (ع) شرطشان این بود که علیه معاویه قیام کنی. حضرت فرمود: من پیش شرط برای بیعت قبول نمیکنم شما باید اطاعت کنید. خوارج در کوفه شر را به پا می‌کنند و درجایی که امام عزم جنگ دارد، شایعه صلح را منتشر می‌کنند. بنابراین یک جریان اثرگذاردر کوفه هستند. هدف خوارج در کوفه راه‌اندازی جنگ است. بعد از صلح امام حسن هم خوارج گفتند: حسن بن علی (ع) کافر شد
سبحانی صدر در ادامه به معرفی گروه سوم مردم کوفه پرداخت و بیان کرد: دسته سوم سربازهای حکومتی و ایرانی الاصل و وظیفه شان فقط حضور در جنگ وتامین امنیت عمومی کوفه بود. این افراد در هردوره ای یکجور ظاهر می‌شوند و هرکس پول بیشتری میداد، بیشتر برای او کار می‌کردند. این سربازها عملکردشان هیچ وجه ایدئولوژیکی ندارد. دسته چهارم، شیعیان هستند که تعدادشان هم زیاد نیست و شاید حدود ۱۰۰ نفر باشند. البته رتبه های معرفتی ای شیعیان متفاوت است و در ماجرای صلح رفتارهایی از اینها می‌بینیم که تعجب برانگیز است. امام به این دسته از شیعیان محبت دارد ولی چون معرفتشان کم است، جایگاه امام را درک نمی‌کنند. دسته پنجم هم عامه مردم و توده اجتماع هستند. این دسته ازمردم گرایش دنیایی دارند و وابسته به جریان فکری خاصی نیستند و نوعی گرایش قبیله ای دارند. اینها با هرنسیمی به آن سمت حرکت می‌کنند.
این نویسنده اضافه کرد: تصویری که معاویه از اهل بیت ارائه می‌دهد یک تصویر ناکارآمد است. او(معاویه) به گونه ای القا میکند که اهل بیت پیامبر(ص) توانایی حکومت کردن ندارند و اگر حکومت میخواهید با من باشید اگر آب و نان میخواهید با من باشید. بنابراین یکی از طرح های اصلی معاویه، القای ناکارآمدی حاکمیت اهل بیت در اداره جامعه است. شیخ مفید روایتی دارد که معاویه دو نفر را به سمت عراق می فرستد که گزارشات داخل کوفه و بصره را به او منتقل کنند، به عبارتی دو نفر جاسوس می‌فرستد که هم اخبار را به او منتقل کنند و هم امور حسن بن علی (ع) را به هم بریزند و خرابکاری کنند. امام، این دونفر را می‌گیرند، اعدام هم می‌شوند. معاویه برای خرابکاری و حتی کشتن امام حسن(ع) هم وعده ۲۰۰ هزار درهمی داده بود. اینکه امام حسن (ع) صلح را پذیرفتند ارزشمند است اما این نباید ما را غافل کند که زمینه سازان صلح چه کسانی بودند. چون هدف امام از ابتدا جنگ بود نه صلح ولی چون یار و سپاهی نداشتند نجنگیدند. با مشاهده گزاره های تاریخی معلوم می شود که معاویه، چگونه القای ناکارآمدی را انجام میداد. وقتی حجربن عدی به حضرت اعتراض میکند که چرا صلح نامه را پذیرفتید ایشان می‌گوید: این مردم چیزی که تو دوست داری را دوست ندارند و اندیشه مردم با اندیشه تو فرق دارد.حالا سوال این است که مردم چه فرقی کردند؟ این مردم دنبال آب و غذا هستند که معاویه به آنها وعده داده است.
نویسنده کتاب «پس از ۴۰ سال، نگاهی نو به زمینه های صلح امام حسن (ع) در چهل سالگی حکومت اسلامی » اضافه کرد: من فکر میکنم خواص جامعه توانستند نقش خودشان را ایفا و توده مردم را همراه خود کنند. دستگاه تبلیغاتی معاویه بسیار اثرگذار بود و موفق شد که افکار عمومی جامعه را در ماجرای صلح تغییر دهد و خواه ناخواه صلح را القا کند.علاوه براین، نفوذی ها هم نقش خودشان را به خوبی ایفا کردند. بدون این نفوذی ها، که نگرش درستی نسبت به ولایت و امامت ندارند هیچ وقت معاویه ها بر مسند نمی‌نشینند چون اینها هستند که فضا را برای حاکم شدن امثال معاویه آماده می‌کنند.
کد خبر 5319327منبع: مهر
کلیدواژه: امام حسن مجتبی ع برنامه سوره صلح امام حسن ع تازه های نشر انتشارات سوره مهر امام حسن مجتبی ع ترجمه برنامه سوره ادبیات داستانی تجدید چاپ رونمایی کتاب دفاع مقدس جنگ تحمیلی ادبیات دفاع مقدس ادبیات کودک و نوجوان کتاب ادبیات ایران هفته دفاع مقدس سبحانی صدر مردم کوفه امام حسن اهل بیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۲۸۴۴۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قاسمپور: خط دفاع پرسپولیس سردرگم است/ آلومینیوم چیزی برای از دست دادن نداشت
پیشکسوت فوتبال معتقد است پرسپولیس اگر با همان دفاع و اشتباهات برابر آلومینیوم، جلوی سپاهان در رقابت‌های لیگ برتر بازی کند دچار مشکل خواهد شد.
ابراهیم قاسمپور در گفت‌وگو با ایسنا، در ارزیابی از عملکرد تیم پرسپولیس در جام حذفی برابر تیم آلومینیوم اراک، اظهار کرد: بازی که در آن ۸ گل زده می‌شود نشان می‌دهد که هر دو تیم به دنبال آن بودند که بازی را در وقت قانونی به پایان برسانند. در مجموع بازی پر افت و خیز و تماشاگرپسندی بود که بعد از سال‌ها در جام حذفی شاهد بودیم.
وی در پاسخ به این پرسش که برخی از کارشناسان معتقدند که تعویض‌های اشتباه اوسمار در دقیقه ۶۰ بازی سبب شد نتیجه به نفع آلومینیوم اراک تغییر پیدا کند، خاطرنشان کرد: آنهایی که بیرون گود نشسته‌اند همیشه می‌گویند لنگش کن، حال اینکه اشتباه بود یا خیر بنا به صلاحدید مربی بود. اوسمار در طول هفته با بازیکنان خود کار میکند و شرایط تیمش را بهتر از دیگران می‌داند که چه زمانی تعویض انجام دهد. در فینال جام باشگاه‌های اروپا که بین منچستریونایتد و بایرن مونیخ بود، بایرن تا دقیقه ۹۰ یک بر صفر جلو بود و دو دقیقه وقت اضافی می‌گیرند که در همین دو دقیقه منچستر دو گل زد و قهرمان شد. در این شرایط کسی می‌تواند عنوان کند که فوتبال اروپا ضعیف شده یا تعویض‌های کادر فنی اشتباه بوده؟ به هر صورت در فوتبال اتفاقاتی رخ می‌دهد که غیرقابل پیش بینی است.
این پیشکسوت فوتبال ادامه داد: تعویض‌های پرسپولیس در دقیقه ۵۵ یا ۶۰ به خاطر حفظ نتیجه بود و این امر طبیعی است. چون مربی در چنین شرایطی بیشتر به دنبال استفاده از بازیکنان تدافعی است تا تهاجمی. آنهایی که نسبت به این موضوع انتقاد دارند یا فوتبال را به درستی نمی‌دانند معتقدند که تعویض‌ها اشتباهی بوده است.
قاسمپور خاطرنشان کرد: کسی که فوتبال را به درستی می‌داند به این امر واقف است زمانی که تیمش ۲ گل جلو است برای حفظ نتیجه تیمش را تدافعی میکند. به هر صورت به تفکرات مربیان نباید خیلی هم خرده گرفت. شاید مربیان دیگر نیز بودند ۹۹ درصد همین کار را انجام می‌دادند، در این دیدار مربی آن چیزی که فکر می‌کرد درست است انجام داد. شاید برخی بگویند اوسمار بازیکنان سازنده را از زمین بیرون آورد و فرصت را به تیم مقابل داد تا حملات بیشتری انجام دهد در حالی که آن تیم حتی اگر بازیکنان تهاجمی‌اش نیز در زمین بود حمله می‌کرد، چون چیزی برای از دست دادن نداشت.
وی همچنین درباره ضعف تیم پرسپولیس در دیدار با آلومینیوم اراک گفت: تیمی که ۴ گل می‌خورد نشان می‌دهد که خط دفاعی آن خوب عمل نکرده، شاید در طول فصل یا در جریان رقابت‌های لیگ کمتر گل خورده اما در جام حذفی آن هم از تیم آلومینیوم ۴ گل خوردن نشان از ضعف خط دفاعی آن تیم است. خط دفاعی پرسپولیس در این بازی سردرگم و اشتباهات زیادی داشت و باز بازی می‌کردند.
قاسمپور در ارزیابی از تیم آلومینیوم اراک اظهار کرد: آلومینیوم درسته در زمین خود بازی کرد اما بازی خوبی را برابر پرسپولیس با این همه بازیکن و هوادار به نمایش گذاشت و انتظار بیشتری از پرسپولیس می‌رفت. تیمی که ۴ گل به پرسپولیس می‌زند یعنی خیلی خوب کار کرده و قطعا بازی بعدی را نیز پیروز میدان خواهد بود.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که این ضعف پرسپولیس چقدر می‌تواند در دیدار پرسپولیس برابر سپاهان تاثیر نامطلوبی داشته باشد؟ تصریح کرد: البته بازی لیگ با جام حذفی فرق میکند اما این ضعف تاثیر زیادی خواهد داشت. درست است که سپاهان نتایج خوبی در لیگ نگرفته اما از مهره‌های بهتر، کارآمدتر و بهتری نسبت به آلومینیوم برخوردار است. اگر با همان دفاعی که برابر آلومینیوم بازی کردند جلوی سپاهان نیز با همان دفاع، سبک و سیاق و اشتباهات بازی کنند جلوی سپاهان با مشکل مواجه خواهند شد.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است