به نقل از «قدس آنلاین»

امنیت غذایی و سلامت جامعه

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۰۰۹۰۶

بر اساس آمار رسمی مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸، سهم هزینه های خوراکی یک خانوار شهری و روستایی از هزینه های خالص سالانه به ترتیب ۲۷ و ۴۲ درصد بوده، در حالی است که در کشورهای توسعه یافته این  نسبت بین ۹ تا ۱۴ درصد می باشد.

به گزارش قدس آنلاین و به نقل از روابط عمومی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی؛ ۱۶ اکتبر (۲۴ مهر ماه) هر سال در سراسر دنیا برای جلب توجه جهانیان به اهمیت تغذیه سالم، کاهش فقر و گرسنگی و برقراری امنیت غذایی در دولت ها، به عنوان روز جهانی غذا نامگذاری شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گرامی داشت این روز با توجه به آثار تغییرات اقلیم بر تولید محصولات کشاورزی و کاهش قدرت خرید مواد غذایی خانوار های ایرانی، بهانه ای شد برای بررسی بیشتر مشکلات پیش روی صنعت غذای کشور و سلامت جامعه.

در این رابطه با «دکتر قدیر رجب زاده»، رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی گفتگویی داشته ایم که در ادامه می خوانید:

**آمارهای جهانی از کاهش ۲۰ درصدی تولید جهانی غذا در سال های اخیر خبر می دهند. ضمن بررسی علل و عوامل این کاهش لطفا وضعیت تولید غذا را در کشور بررسی بفرمایید که آیا با این روند همراه بوده است.

به طور کلی کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی در کشور از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در فراهمی و در دسترس بودن مواد غذایی در جامعه می باشد. بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی در بیست ساله منتهی به سال ۱۳۹۷ شاهد روند نسبتا با ثبات و صعودی در تولید محصولات کشاورزی در کشور بوده ایم. شایان ذکر است تولیدات محصولات کشاورزی از ۶۵.۲ میلیون تن در سال ۱۳۷۹ به ۱۱۷.۸ میلیون تن در سال ۱۳۹۷ رسیده است (رشد متوسط سالانه ۳.۳۴). در سال های اخیر  (به ویژه دو سال اخیر) شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشور و وضعیت بارش های آسمانی به گونه ای بوده است که باعث نوسانات قابل توجهی در تولید محصولات کشاورزی شده که این امر نیز باعث ایجاد تلاطم در قیمت این محصولات در بازار شده و آثار منفی در سفره مردم به دنبال داشته است. از سوی دیگر بخش قابل توجهی از مواد اولیه در کارخانجات صنایع غذایی، محصولات کشاورزی هستند. لذا این تلاطم ها و عدم توازن ها در تولید محصولات کشاورزی آسیب های جدی به صنایع غذایی وارد کرده است و به نوعی می توان گفت اثر این بی ثباتی ها در تولیدات این کارخانجات کاملا مشهود است.

** وضعیت تولید محصولات تراریخته در حال حاضر چگونه است؟ آیا می توان تولید این محصولات را به عنوان راهکاری برای رفع مشکلات ناشی از روند رو به کاهش غذا دانست؟

روند افزایش جمعیت جهان از یک سو و تقریبا ثابت بودن منابع طبیعی و کشاورزی از سوی دیگر باعث شده است بسیاری از دولت مردان و همچنین متخصصین و صاحب نظران، غیر از ارتقای بهره وری در تولید محصولات غذایی به روش های کشت جایگزین و یا محصولات جایگزین فکر کنند. از این رو می توان گفت ایده توسعه محصولات تراریخته می تواند به حل مشکل کمبود غذا و امنیت غذایی در دنیا کمک نماید. اما این موضوع نیازمند آن است که بتوانیم نسبت به سلامت یک محصول غذایی تراریخته در تمام ابعاد اطمینان حاصل کنیم. نکته مهم آن است در این خصوص در بین پژوهشگران نظرات متعددی وجود دارد و طبیتاً نتیجه علمی واحدی در این رابطه نمی توان گرفت.

** گرانی مواد غذایی و کاهش ۳۰ درصدی تقاضا برای خرید مواد غذایی چه پیامدی برای نسل آینده کشور دارد؟

بر اساس آمار رسمی مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸، سهم هزینه های خوراکی یک خانوار شهری و روستایی از هزینه های خالص سالانه به ترتیب ۲۷ و ۴۲ درصد بوده، در حالی است که در کشورهای توسعه یافته این  نسبت بین ۹ تا ۱۴ درصد می باشد. ضمن اینکه این نسبت در دوسال گذشته به دلایل مختلفی شامل نرخ بالای تورم، خشکسالی، تحریم و پاندمی افزایش قابل توجهی داشته است. بالا بودن این نسبت و همچنین موضوع نگران کننده صعودی بودن آن در سال های اخیر نشان از کاهش قدرت خانوار در تأمین مواد غذایی مورد نیاز است که بایستی به صورت ویژه و فوری برای آن تدبیری اندیشید.

طبیعتا ادامه این روند و برخورد منفعلانه در مقابل آن آثار زیانباری بر سطح سلامت جامعه در سال های آتی به دنبال خواهد داشت. آثار سوء تغذیه و گرسنگی پنهان در جامعه، ضعف سیستم ایمنی بدن و ابتلا به بیماری‌ها، کوتاه قدی، چاقی یا لاغری مفرط، ناتوانی جسمی و کاهش بهره هوشی و کاهش قدرت یادگیری، تغییرات رفتاری به صورت بی‌حوصلگی، بی‌تفاوتی و انزواطلبی و در نهایت افزایش مرگ‌ و میر خواهد بود. لذا تلاش برای ایجاد ثبات اقتصادی خانوار، تأمین نیازهای غذایی خانوار با نگاه بر نیاز های غذایی فرد و سبد غذایی مطلوب بسیار ضروری است.

** کاهش ضایعات و استفاده مجدد از ضایعات برای تولید محصولات جدید یکی از راهکارهای افزایش بهره وری در صنعت غذا و رفع مشکلات ناشی از کاهش تولید مواد غذایی به شمار می رود. ظرفیت سرمایه گذاری در این زمینه را چگونه ارزیابی می کنید؟

به طور کلی بررسی حجم و ارزش ضایعات مواد غذایی کشور در سال های گذشته نشان از اهمیت چشم گیر ضایعات در اقتصاد کشور و اقتصاد خانوار دارد. بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان فائو ارزش ضایعات مواد غذایی در ایران سالیانه بالغ بر ۱۵ میلیون دلار بوده که بررسی این رقم در مقایسه با صادرات نفتی کشور از سهم چشمگیر این بخش از ضایعات حکایت دارد. بر اساس آمار رسمی فائو ۲.۷ درصد از ضایعات مواد غذایی در دنیا در ایران اتفاق می افتد در حالی که ایران تنها ۱.۱۴ درصد از جمعیت دنیا را در اختیار دارد و این امر متأسفانه بیانگر استفاده ناصحیح از مواد غذایی در کشور ماست. از این رو مقابله با پدیده ضایعات مواد غذایی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

علاوه بر تلاش برای کاهش ضایعات یکی از اقدامات مهم در این رابطه استفاده مجدد از این ضایعات و توسعه فرآیند های تولیدی مبتنی بر آنها در بخش صنعت و ایجاد ارزش افزوده از این ضایعات است. حجم بالای ضایعات مواد غذایی در کشور از یک سو، قیمت تمام شده بالای مواد غذایی وارداتی و همچنین افزایش قیمت مواد غذایی در کشور در دو سال گذشته سرمایه گذاری در توسعه فرایند های مبتنی بر بازگرداندن ضایعات مواد غذایی را بیش از پیش سودآور و مقرون به صرفه می نماید. از سوی دیگر ارزش افزوده بالای این بخش از صنایع از دیگر ویژگی های قابل ملاحظه آنهاست. نکته دیگر این است که با توسعه این صنایع و طراحی خطوط تولید بومی برای آنها عملا وابستگی این بخش از صنعت به مواد اولیه وارداتی بسیار پایین خواهد بود.

**چه برنامه ای برای پیشگیری از مشکلات ناشی از کاهش تولید غذا، ضایعات محصولات غذایی و کاهش خرید مواد غذایی به عنوان یک مرکز پژوهشی ملی فعال در این زمینه دارید؟

طراحی و توسعه محصولات جدید با ارزش غذایی بیشتر و استفاده از مواد اولیه با مصرف آب کمتر، افزایش بهره وری در تولید مواد غذایی با استفاده از فناوری های نوین، ایجاد و طراحی فرمولاسیون های جدید و بهینه غذایی با رویکرد اصلاح و بهبود وضعیت تغذیه در جامعه و تأمین بهتر نیازهای غذایی افراد، توسعه فرآیندها و محصولات جدید با رویکرد بازگرداندن ضایعات مواد غذایی به چرخه تولید، افزایش ماندگاری مواد غذایی و تمرکز بر بسته بندی مواد غذایی با هدف کاهش ضایعات  و آموزش نیروی انسانی فعال در صنایع غذایی  و ارتقای بهره وری آنها از جمله مهمترین اقدامات این موسسه برای پیشگیری از مشکلات ناشی از کاهش تولید غذا، ضایعات غذایی و کاهش قدرت خرید مواد غذایی می باشند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: امنیت غذایی حفظ سلامت جامعه تولید محصولات کشاورزی ضایعات مواد غذایی بر اساس آمار رسمی تولید محصولات خرید مواد غذایی مشکلات ناشی مواد غذایی صنایع غذایی کاهش قدرت بهره وری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۰۰۹۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امنیت غذایی پایدار و رونق صادرات محور؛ نقشه راه تولیدات کشاورزی است

به گزارش قدس آنلاین، « محمد علی نیکبخت » در گردهمایی مدیران بازرسی ؛ ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات سازمان های ملی و استانی وزارت جهاد کشاورزی افزود: استفاده از ظرفیت بازرسی و نظارت مردمی گامی مهم به سوی شفافیت و حرکت به سوی بهره وری است.

وزیر جهاد کشاورزی، تولید صادرات محور و عامل فراوانی در داخل کشور را بستر ساز راهبرد « کشاورزی اقتصادی » دانست و اظهارداشت: تحقق این راهبرد به حاکمیت کشاورزی برای دستیابی به امنیت غذایی پایدار منجر می شود.

نیکبخت با یادآوری اینکه تامین امنیت غذایی پایدار مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی و بنابراین رسالت اصلی وزارت جهاد کشاورزی است گفت: حفظ و تداوم این راهبرد نیازمند هماهنگی و پایش دقیق همه ارکان مدیریت کلان این وزارتخانه است.

وزیر جهاد کشاورزی شرایط اقلیمی و چهار فصل را « موهبت بزرگ سرزمینی » ایران دانست و با تاکید بر اینکه در تولید محصولات اساسی هیچ محدودیتی نداریم تصریح کرد: این ویژگی عامل تعیین کننده در کاهش نوسان تولید و قیمت محصولات در سراسر سال است.

وی به نامگذاری سال ۱۴۰۳ به « جهش تولید با مشارکت مردم » اشاره کرد و گفت: جهش تولید و تحول در کشاورزی و دست یافتن به اهداف کلان در این حوزه با مشارکت مردم و حضور بخش خصوصی محقق می شود.

نیکبخت افزود: ایران می تواند صادر کننده پایدار برخی محصولات کشاورزی باشد مشروط به اینکه به مردم و تشکل ها فرصت و نقش دهیم و موانع و محدودیت ها را رفع و اجرای سیاست ها تسهیل شود.

نقش آفرینی مردم در افزایش تولیدات کشاورزی

وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه برای حفظ منابع پایدار و زیرساخت ها باید به آبخیزداری؛ آبخوان داری و طرح های کوچک زود بازده باید اولویت بدهیم اظهارداشت: اگرچه دانش و مهندسی اجرای طرح ها و زیرساخت ها در کشور بومی شده و توسط کارشناسان داخلی انجام می‌شود اما مشارکت مردم برای اجرا، نگهداری، افزایش بهره وری و جبران عقب ماندگی ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی یکی دیگر از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی را « سرمایه‌گذاری در شیلات » دانست و خاطرنشان کرد : صید و صیادی و آبزی پروری بخصوص پرورش ماهی در قفس با توجه به سواحل طولانی و منابع آبی ویژه پرورش ماهی سردابی و گرمابی بدون نیاز به تغییر کاربری امکان پذیر است.

نیکبخت از تعداد زیاد متقاضیان به عنوان ویژگی و ظرفیت بخش تولیدات گلخانه ای یاد کرد و گفت: گره خوردن تولید با کارآفرینان کشاورز ؛ صنعت کشاورزی را در مسیر رشد و گسترش قرار می دهد.

برداشت کلزا در مناطق گرمسیری در دستور کار است

وزیر جهاد کشاورزی به « برداشت کلزا در مناطق گرمسیری برای نخستین بار » اشاره کرد و افزود: برای حمایت از تولید داخلی ؛ کارخانه ها و وارد کنندگان دانه های روغنی و روغن خام برای ثبت سفارش و واردات به خرید دانه های روغنی تولید داخل ملزم شده اند.

وی اضافه کرد: این شرایط برای واردات برنج و چای هم حاکم است و واردات در صورت خرید محصول کشاورز مجوز دریافت می کند.

منبع: خبرگزاری ایرنا